JAN VLEMINX
Gedenkt den strijdpenning
Tentoonstelling van Brussel
Nieuwstijdingen
Steunfonds
GEEN BETER BOEKJE
PRIESTER DAENS
stoomboot over eenige dagen, tijdens de over
vaart.
Deze week had ons werkvok de banden vol.
Zij hebben gelost
een stoomboot met hout 700 tOD.
een kolen 400 tOD.
een graan 700 ton.
Zij hebben geladen
een zeilschip met macadam 260 ton.
cimenti3o ton.
Zoek in Nieuwpoort's verleden en zeg mij
wanneer men dat alhier ooit zag.
De zee-visscherij op onze kust
Naar er gezegd wordt, zouden eenige engel-
sche en belgische geldmannen aan de regeeiirtg
de vergunning gevraagd hebben voor de haven,
welke in de Panne gaat gebouwd worden. Niet
alleen zou men er eene schuur aanleggen,
maar ook eene groote virsch iven, voorzieD
van de meest hedendaagsche inrichtingen en
welke zou kunnen wedieveren met de havens
van Grimsby, Ymuiden, Geestesmunde, enz.
Er is insgelijks kwestie Zeebtugge in te rich
ten tot visschershaven van eerste klas. Het ont
werp is ter studie, 't Is overigens niet de eerste
maal dat daar spraak van is.
De nieuwe Engelsche ajdeeling
De inhuldiging van de nieuwe engelsche
afdeeling zal Maandag aanstaande in den voor
middag plaats hebben. Z. M. de koning zal
zelf de plechtigheid voorzitten en de afdeeling
open verklaren. Sir Arthur Hardinge, gezant
van Engeland te Brussel, en M. Hubert,
minister van nijverheid en arbeid, zullen op
deze plechtigheid het woord voeren.
De voorborgen
De engelschen hebben voor hunne nieuwe
afdeeling geen enkele voorzorg verwaarloosd
om huDne tentoonstelling tegen brand te be
schutten. Gansch de afdeeling is, in alle rich
tingen, omring door beschermhuizen vol water,
verbonden met de groote geleidbuis der water
leiding en voorzien alle drie meters, van kra
nen waarvan de toppen smelten zoodra zij door
de vlammen aangetast worden. Het water alzoo
lozgelaten, verspreidt zich in vorm van waaier
met eene drukking van vier atmosferen derwijze
dat de rondvliegende straal van de eene kraan
een deel dekt van de andere.
Er zijn in het geheel 1200 zulke kranen en
de buizen vertegenwoordigen eene lengte van
drie kilometers. Daarbij nog wanneer eene
kraan zou opengaan wordt het noodsein ge
geven op een reusachtigen gong van 45
centimeters doorsnede, en het publiek zal langs
talrijke uitgangen het gebouw kunnen verlaten.
Voor 't geval dat er geene waterdrukking
zou zijn, heeft het engelsch komiteit eene
machtige pomp Merrywather besteld, die op
de geleidbuis van het water geplaats, de noo-
dige drukking bezorgen zal.
Demokraten werkt mede in
den strijd, laat geene gelegen
heid voorbij gaan om onze ge
dachten te verdedigen.
Rcusselaere. De echtgenoote van den
spoorweg werkman Camiel Sterverlinck Tangho
Kleinen Weg, heeft het leven geschonken aan
een drieling, allen jongens, die evenals de
moeder best te pas zijn. Sedert menschenge-
heugen deed dergelijk feit zich in de stad niet
meer voor. De drie wichtjes werden 's namid
dags gedoopt in de St Michielskerk, Camiel
S erlinck is geboren te Rumbeke in 1874,
en zijne vrouw te Rousselaere in 1875 zij zijn
gehuwd in 1908 en hebben nu reeds vier kin
deren.
Gent. In den loop der maand Maart 1910
bestatigde de bestuurder van het slachtuis te
Gent, dat eene afgekeurde koe, met alle noo-
dige merken der goedgekeurde beesten voorzien,
des nachts in het slachtuis was gesmokkeld en
reeds was gevild, om aan de militairen van het
garnizoen te worden geleverd.
Een onderzoek werd dadelijk geopend. Men
kwam tot de zekerheid dat de goedgekeurde
koien des nachts uit de militaire stallen der
Muinkburgstraat werden gestolen en door
magere afgekeurde of geweigerde dieren werden
vervangen.
De dieven dreven de stoutmoedigheid zoo
ver, dat zij de nummers der aanveerde beesten
brandden op de hoorens der afgekeurde, om
des te beter het bedrog te verduiken.
In Maart werd veel gewag gemaakt rond de
diefte maar ten gevolge van de ziekte en het
afsterven van den heer ktijgsauditeur Van
Duyse, bleef het onderzoek haperen. De nacht
ridders dachten reeds dat zij zouden in vrede
blijven, doch zij hadden het mis op.
De krijgsauditeur M. De Groote heeft de
opzoekingen hernomen en dit maal is men
z?t-<-r dat de dieven en hunne medehelpers
Oi-...okt zijn. Het onderzoek is reeds bijna vol
trokken, en men zou binnen kort kunnen ver
nemen hoe de konkelfoes werd op touw gezet,
door de leveranciers en hunne knechten en
weten of er verstandhouding bestond met zeke
re militairen die ook van afval houden.
Namen. Woensdag namiddag, om
41/2 ure, is in de koolmijnen van de Basse
Sambre eene stelling aan eene brug in ge-
wapen beton ingevallen Vele werklieden
werden onder eenen hoop balken en andere
materialen bedolven. De reddingswerken wer
den inderhaast ingericht en de ongelukkigen
opgehaald. Drie hunner waren op den slag
gedood geworden.
Van den tweeden werd de buik gaopend en
de derde bezweek aan de drukking van eenen
balk die zijne borstverpletterde. Een vierde
kwam er met ernstige wonden van af.
Dit schrikkelijk ongeluk heeft in de streek
groote verslagenheid verwekt.
Cuesmes. De echtgenoote Delsaut, 25
jaar oud, goot petrol in de brandende kachel.
Eene overgroots vlam sloeg op en stak de klee
deren der onvoorzichtige vrouw in brand.
Toen men de vlammen kon uitdooven, was
de rampzalige reeds gedeeltelijk verkooldmen
bracht haar onmiddelijk naar het gasthuis van
Bergen, waar zij kort nadien in de ijselijkste
pijnen stierf.
Ninove, Eenige jongelingen van Ninove
kwamen door de gemeente Pamel gereden, op
weg naar Brussel. Zekere Vy verman wilde
eene kat vermijden, doch deed een verkeerde
zwenking en stuikte met het hoofd ten gronde,
de andere rijders vielen over hem. De eerste
brak den schedel en was op den slag dood en 5
de andere bekwamen min of meer erge won- f
den.
Elsene. Het scheelde weinig of maan-
dag nacht gebeurde er in een hnis der Victor
Hugostraat een schrikkelijk drama. Een in
woner dezer straat, M. G..., ten prooi aan eene
vreselijke nachtmerrie, was in zijnen slaap
opgestaan en had zijn revolver gegrepen, dien
hij driemaal afvuurde. Twee kogels vlogen
verloren, doch de derde trof mad. G... De 1
wonde was niet erg en de vrouw kon haren
man wekken en ontwapenen. M. G.uit
zijnen droom wakker geschud, kon zich geen
rekenschap geven van hetgeen er gebeurd was.
Hij had gedroomd dat er dieven in zijne
kamer gedrongen waren.
Een gevonden schat
Eenige werklieden die op het gehuchte Leer-
beke bezig waren de grondvesten te graven
voor gebouw, hebben op eene meter diepte een
aarden pot gevonden van 3o centimeters hoog
te, bevattende meer dan honderd goud- en
zilverstukken uit de XVIIe eeuw. De schat
werd getoond aan verscheidene oudheidsken
ners, die er de. waarde aan toekennen van meer
dan 40.000 frank.
IVIan en vrouw doodelijk verbrand
In de Spuistraat, te AntwerpeD, in het huis
n. 22, een soort van kazerne die. van onder tot
boven verhuurd is, gebeurde een vreeselijk
drama.
In eene kamer van het derde verdiep, in
gezegd huis, woonde een koppel, de genaamde
Rosalie De Rooy, vrouw Schoodt, 47 jaar, ge
boortig van Kortrijk, en zekere George, gezegd
Leo Marchant, 38 jaar oud. 's Avond rond 8
ure, waren zij thuis gekomen; rond 9 i|2 ure
hoorden de andere huurders van het huis hulp
geroep in de kamer van het huishouden. Kort
daarop liep vrouw De Rooy naar beneden
George kwam achteraan, doch viel op het
tweede verdiep. De kleederen van den man en
van de vrouw stónden in laaie vlam, en de
geburen doofden net vuur uit, waarbij zij zelf
lichte brandwonden opliepen. Eenige personen
snelden naar de kamer van het koppel en
bluschten er een begin van brand dat daar
ontstaan was.
De pólicie werd verwittigd en kwam ter
plaatse, terwijl een bijgeroepen geneesheer de
slachtoffers de eerste zorgen toediende. Vrouw
De Rooy en George waren beiden erg verbrand
aan het bovenlijfzij werden naar het gasthuis
overgebracht, waar hun toestand zoo bedenke
lijk beschouwd wordt, dat men voor beiden een
noodiottigen afloop vreest.
Vrouw De Rooy verklaarde dat George
dronken thuis gekomen was en geld gevraagd
had, wat zij weigerde toen had hij haar de
brandende lamp naar het hoofd geworpen.
George, daarentegen, beweert dat de vrouw
dronken te huis kwam en hem geld vroeg, en
dat zij op zijne weigering met de lamp gewor
pen heeft. Van vier getuigen beweren er drie
dat de vrouw dronken was en slechts een dat
de man aangeschoten was daar beiden goed
met de flesch om kunnen, weet men niet hoe
de zaak ineen zit. Wat er ook van zij, zeer
waarschijnlijk zullen beiden het met de dood
bekoopen. Het parket is een onderzoek gaan
doen.
Een dorp van Kabautermannekens
Het huis De Vos heeft op de Weieldfoor te
Brussel iets nieuws en aantrekkelijks ingericht:
een dorp van kaboutermannekens, die er nog
niet zijn, wel te verstaan I Zij zullen het dorp
betrekken wanneer het rond i5 September zal
verplaats zijn in Oud-Brussel op de Tentoon
stelling, waar elkeen ze zal kunnen gaan zien
en bewonderen in hunne lieve huizekens van
hoogstens 4 meters met deuringangen van zoo
eenen meter of ietwat hoog zij zeiven meten
geene 70 centimeters. Er zal nog zijn een
stadhuisje, een postbureeltje en een kerkje met
lustgebouwtje, een lief geheel van natuurlijke
groote en verhouding uitmakende.
Men zal zich kunnen wanen in een stadje
onzer sprcokvertellingen, waarmede onza kin
derdroom en n .de bevolkt waren kabouters
en elven in werkelijkheid teruggekomen uit de
bergholten, waarin sedert eeuwen zich verdo
ken hielden tegenover de reuzen van onzen
nieuwen tijd.
Alles is in hout en lief afgewerkt en getuigt
van den vooruitgang door M. De Vos van
Gent, gemaakt in den bouw van verplaatsbare
woningen en timmers.
Voor 't arrondissement Kortrijk
DEERKIJK Die oneffen kluite van wegens
Remi o,o5 c. Omdat C. P. durft buiten gaan
zonder drinken o,ao c. Omdat den baas uit de
Congo geerne ging gaan slapen om xo i/a ure
verleden zondag 0,10 c.
Strijdpenning uit Olsene
De vlucht mislukt 0,15 fr. Van je vrienden
moet je het hebben 0.10 fr.
voor de verspreiding der christen demo
cratische gedachten of het werkje
64 bladzijden beslaande, van Priester
Fonteyne.
Vraag het aan den drukker Camiel
Moeyaert, Coupurerei, Brugge.
Een exemplaar kost 10 centiemen.
Voor voortverkoopers, maatschap
pijen, of exemplaren, bij zeker getal
genomen, groote afslag.
IS VERSCHENEN
zijn leven, zijn strijden, zijn lijden,
zijne dood en verheerlijking
aangehaald en beschreven door zijn broeder
Petrus Daens, volksvertegenwoordiger voor
het arrondissement Aalst.
't Is een lijvig boekdeel van 220 bladzijden
die elke ware democraat zal willen bezitten»
die lezing moed en sterkte putten cm meer dan
ooit te ijveren voor onze geliefde volkspartij.
Het boek is te verkrijgen ter drukkerij van
Petrus Daens Mayart, Werf te Aalst, aan den
prijs van 1.50 fr.; vrachtvrij t'huis g
1 80 fr.
95
MENGELWERK
EEN VERHAAL
uit den tijd der Opkomst der Christene Democraten
in Vlaanderen.
DOOR H.PLANCQÜAERT
Hij voelde om hem als de warmte eener groote edelmoedige
ziel verholen op eene kleine hoeve van Vlaanderen.
Daarna sprak Jan zijne biecht na nog eenige woorden van
aanmoediging verliet de pater de ziekenkamer en kwam in huis
bij vrouw Vleminx en Mina, die dood bedroefd elk in eenen hoek
der keuken zaten. Tegen de beide vrouwen ook sprak de oude
pater nog eenige woorden van troost, en 't docht Mina dat die
eerbiedwaardige kloosterling, met zijn zacht wezen, omlijst met
sneeuwwitte lokken, het echte beeld was van den waren man
Gods. Welk verschil met de hoogmoedige botheid van Van
Boschvoorde
De pater vertoefde niet 't rijtuig stond nog altijd inge
spannen voor het huis en hij richtte zich naar de deur. Mina
schikte hem beleefdheidshalve tot op den drempel te volgen,
doch op dezen oogenblilc zag zij vrouw Vleminx uit haren geld
beugel een goudstuk halen. De pater die vrouw Vleminx in het
oog had, hield de hand geopend op zijds een weinig achterwaarts
en onvrijwillig kwam een glimlach op zijn lippeD, toen hij 't stuk
gevoelde. Hij moest gewoon zijn op die wijze geld te ontvangen
want hij kende tr de waarde van op den tast. 't Moest een stuk
van waarde zijn, want zijn wezen verhelderde nog als hij het in
de diepe tasch zijner soetaan liet glijden.
Mina kon geen stap meer verder. Wat moest er 't grootste
geluk zijn voor uen geestelijken, tenzij nen mensch in zijn
stervensuur bijstaan, voor de groote reis naar de andere wereld l
Waarom zijn er d?.n kloosterlingen en priesters En zie, om nen
ongelukkigen jongeling die tengevolge vau de omstandigheden
toch zijn vijanden aan zijn doodsbed niet kon roepen en ontvan
gen, te komen biechten, ontvangt men geld, geen kleine vergel
ding in evenredigheid met de gedane moeite of bijzondere
onkosten, maar een groot goudstuk, tien, twaalf malen de waarde
van 't dagloon van nen vlaamschen boerenwerkman I Ware Jan
eens arm geweest, lijk of men sedert verschillige jaren poogde
hem arm te maken, en hadde men geweten dat 't goudstuk, dat
wel niet gevraagd werd, maar van wieus ontvangst men toch
zeker is, niet te verwachten was, zou er eene geestelijke ziel te
vinden zijn geweest in al de kloosters van 't arrondissement
Aalst, om acht of tien kleine kilometers verre de biecht te gaan
hooren van nen armen christen, die tengevolge van bijzondere
omstandigheden, zonder diepe vernedering zijn pastoor aan zijn
bed niet kon ontvangen, en dat voor niet
En Mina met haar schrander verstand en zich herinnerende
wat er soms ter gelegenheid van de begrafenis van dood arme
menscben in de omstreken gebeurd was, moest antwoorden 't ak
koord met al wie Vlaanderen kent waarschijnlijk neen. En dat
na negentien eeuwen prekatie over de liefde van den evenmensch
en de nietigheid en verachtelijkheid der goederen dezer aarde.
De lichtkrans van verhevene christelijke deugd, die Mina
zich rond het witte hoofd van den zachten, minnelijken klooster
ling had verbeeld, vervloog en verteerde als een lichte rook zij
liet vrouw Vleminx alleen den pater uitgeleide doen zij richtte
zich naar de achterkeuken om haar dagelijksch merk voorts te
zetten en in gedachten verslonden zegde zij op eens luide deze
vraag van haren catechismus die zij onthouden had Wat is
simonie (1)
's Avonds moest Jan berecht worden, als 't duister werd zou
Cies de geestelijkheid gaan verwittigen, doch na eenige oogen-
blikken nadenken, sprak Mina
Laat mij gaan, vrouw Vleminx. Ik heb juist nog eene
boodschap te doen op het dorp. En daar Mina aandrong
stemde vrouw Vleminx toe, zij kon echter niet raden waarom
Mina er zoo aan hield zelve naar de pastorij te gaan.
Toen de avond gevallen was, hing Mina haren mantel om de
schouders.
Ge moogt 's avonds zoo ver alleen niet loopen, had vrouw
Vleminx gezegd ge weet niet wat ge kunt tegenkomen.
Daarop had Mina Max geroepen die sedert zijn meesters
ziekte dag in dag uit voor 't bed van Jan Vleminx lag, en het
trouwe dier ging mede met hangenden kop en slependen staart,
't Verdriet dat bij de Vleminx heerschte had zich aan 't gemoed
van 't vrolijk dier medegedeeld Max was het leutige beest niet
meer van vroeger, de vriend van al de schooljongens van 't ge-
(1) Nota. Wij gelooven niet dat iemand die de toestanden kent ons
betichten zal de geldzucht der geestelijken, vooral der kloosterorden ;-
Vlaanderen te overdrijven. Wij beweren in ons boek voor al hetgeen onze
critiek der geestelijken betreft, nog beneden de waarheid gebleven te zijn. De
handel die tegenwoordig in gebeden, beloften van den hemel, enz,, gedaan
wordt, is schandalig. Wij herinneren ons in de AAC Siècle en in den Bien
Public daarover afkeurende artikels gelezen te hebben, doch zooals Jan
Vleminx zegt geschreven op een wijze die eerder moet dienen als middel van
verweer tegen antiklerikale bladen dan tot uitroeiing van het kwaad.
Wat soms in 't toedienen der sakramenten plaats giijptover een vijftien
tal jaren stierf te Ursel bij Somergem een landlooper, daar hij geen geld op
zak had en niemand voor hem wilde betalen, werd hij zonder priester be
graven I Dit is meermalen gebeurd in Vlaanderen.
Een arm man pleegt zelfmoord, men is streng, hij kan geen grooten
dienst betalen, dus de wetten der kerk worden toegepast en de arme duivel
wordt in ongewijde aarde begraven. Als 't een rijke is vindt men ALTIJD een
uitvluchtsel immers er zijn honderde soms duizende franken te verdienen
aan lijkdienst, jaargetijden en missen. Niets kan een beter gedacht geven
van de totale verslaving der katholieke bevolkingen. Zelfs als ze hun gods
dienst gekrenkt zien voor geld, durven ze niet spreken, noch protesteeren.
Hoe dikwijls ook zijn er geen woordenwisselingen geweest als doodarme
menschen niets wilden geven ter gelegenheid van den doop hunner kinderen I
Ten andere die geldzucht schijnt algemeen in de kerk. Men leze bij voorbeeld
de ongeëvenaarde prachtige redevoering van II Santo, (de heilige), tot den
Paus, in den roman van Fogazzaro, een der schoonste werken der heden
daagsche romanlitteratuur.
Wij herhalen het en houden het tegen iedereen staan hoe scherp onze
kritiek ook weze, nergends schrijdt zij over de waarheid.
meer van vroeger, de vriend van ai ae scnoojjongens vau 1 ge
buurte hij treurde lijk zijn meesters.
Aan de pastorij gekomen belde Mina. De meid deed open en
verschoot als zij zag wie er binnen kwam. Zij leidde Mina in
eene kleine plaats, ontstak licht en vroeg wat zij begeerde.
i) 'k Zou mijnheer den pastoor willen spreken, luidde het
antwoord.
De meid vertrok en weldra hoorde Mina hoe er in den gang
niet ver van 't plaatseken waar zij wachtte gevezeld werd.
Eenige oogenblikken nadien ging de deur open en Van
Boschvoorde trad binnen. Zijn wezen was hard en streng.
Wat begeert gij Mina, vroeg hij ernstig, doch zonder
onbeleefd te zijn.
Is M. de Pastoor t' huis, vroeg Mina. 'k Zou liever
M. de Pastoor zelve spreken.
M. de Pastoor is niet t' huis, antwoordde Van Bosch
voorde. Wat begeert gij
M. Jan is slecht, mijnheer de onderpastoor, de doktoor
heeft gezegd dat hij moet berecht worden, zonder uitstel t voegde
zij er bij en een snik ontsprong aan hare keel. Vrouw Vleminx
vraagt of hij dezen avond zijn laatste rechten niet zou kunnen
ontvangen
Heeft hij zijne biecht gesproken? vroeg Van Boschvoorde.
u Ja, dezen namiddag hebben wij naar Aalst om een pater
geweest.
Ab, sprak Van Boschvoorde, 't Is wel, 1» vervolgde hij na
eenige oogenblikken, binnen een uur zal er iemand komen.
Hij ging naar de deur en opende ze, Mina verroerde niet.
Van Boschvoorde bezag haar scherp.
Begeert ge nog iets vroeg hij.
Ja, antwoordde Mina.
Hewel spreek.
Zou M. Jan niet kunnen berecht worden door M. Wouters.
Een bittere glimlach verscheen op de lippen van Van Bosch
voorde.
Gij hebt hier niets te bevelen, sprak hij. Uw meester zal
berecht worden door den onderpastoor die gelast is met den dienst
der week.
Mijn meester zou niet gaarne door u berecht worden, en
gij kunt wel denken waarom, sprak Mina beslist.
Ik herhaal het, gij hebt hier niets te gebieden, sprak
Van Boschvoorde koel.
Mina bezag hem en hoe meer zij hem bezag boe meer het
stormde in baar verbitterd hart. Zij bedwong zich nogthans en
sprak kalm, traag met eene stem waarin eene onwrikbaar besluit
te raden was.
u Mijnheer de onderpastoor, ik weet dat mijn meester u niet
begeert, noch vrouw Vleminx...
