Et nunc erodiniini TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ Oudbewaardersgezaag en noodgeklaag Van alles wat Zondag 16 October 1910 't. BI 3d 5 oentlsrwer 1 7' Jaar N" 42 HET REC Hfaur Qod en Volkl Alles voor Vlaanderen! Vlaanderen voor Christus! Mrijvlnpprijs voor Bsloenland P«r jaar fr. 3.oo. Ne?en nv:en fr. 2-25 Zes maanden £r. x.75 Drie a fr. 1.0e voor buiten het land de vracnrloon daarbij. I Hoofdopsteller H. PLAMCQUAERT Men schrijft in ten bureele van dit blad en-bij alle postmeesters en brievendrsgers Alles moet vrachtvrij gostuurd word m naar het bureel van het blad COUPUREREI, BRUGGE AANKONDIGINGEN Beken psr drukragslfr. o.a5 Reclameii, op «o 4® bladzijde. «.45 t 3® 0.55 Bijzondere voorwaarden voor notarissan, aaak- aamemers. Afslag voor herhaalde iravoegisg. En nu leert gij, die aan't hoofd staat der volkeren Met die woorden begon de groote Bossuet zijn lijkrede over een afge storven lid van 't fransch koninklijk huis (Henriette van Engeland, indien mijn geheugen mij niet bedriegt). Dezs woorden mogen heden herhaald worden en verdienen goed overwogen. Op iets meer dan 24 uren heeft het Portugeesche volk het koninkdom af geschaft, de katholieke kerk als Staats kerk vervallen verklaard, de kloosters ontbonden en de katholieke scholen gesloten. Sedert meer dan duizend jaar is Por tugal een koninkrijk, sedert meer dan duizend jaar een katholieke Staat. Dat alles is weg gevaagd en men mag zeggen zonder de minste hoop dat het Portu geesche volk ooit op zijne beslissing zal terugkeeren De koningen van Portugal in de laatste jaren hadden.het werkelijk bont gemaaktzij bestolen noch min noch meer hun land; hun zeden waren door slecht en daarbij 't waren groote dwin gelanden. Omdat Carlos, de vader van den nu weggejaagden koning, over twee jaren doodgeschoten werd, was geen mensch zijn vrijheid zeker. Eenige rijke familiën stonden aan 't hoofd van twe^ politieke partijen de regeneradories of heropbeurders en de progressisten of vooruitstrevers. Eik op hunne beurt kwamen zij aan het hoofd en lieten zich na eenige maanden bestuur door de tegenpartij afstemmen die dan 't zelfde deed voor haar tegen strevers eenige maanden later. Beide partijen bestolen het land om 't meest. Volgens loffelijke gewoonte hielden de geestelijken, die dan nog in Portugal in 't algemeen van slecht gedrag zijn, het met de rijken en dezen die aan het hoofd waren en vielen natuurlijk met die in den afgrond. Zoo gebeurde het in Vrankrijk, zoo in Italië en zoo in Portugal lijk of het weldra zal gebeuren in Spanje en ook wel in Belgie in plaats van den godsdienst als zijnde een zedelijke wet boven partijen en politiek te stellen maakt men er de dienstknecht van eener kliek men geniet eenigen tijd van den roes van de macht van het gezag de hoogmoed is gestreeld en eenige jaren daarna men tuimelt met godsdienst en al in 't zand en vervloekt dan voor al die 't hooren wil de vrij metselarij, de hedendaagsche vrijheden enz. in plaats van zich op de borst te kloppen en te bekennen dat men de welverdiende straf ondergaat om de leering van Christus voor eigen belang en ijdelheid ontheiligd te hebben en tot kiesmachien verlaagd. Et nunc erudimini en nu leert katholiekenzulke voorvallen bevatten groote lessen. In Portugal kunnen j5 der men- schen noch lezen noch schrijven in de bergen en verafgelegen plaatsen heeft de priester op dat vee wel nog eenigen invloed, doch als 't er op aankomt zijn vel bloot te stellen zijn de domme en onwetende menschen gewoonlijk laffer dan geleerden. Deze hebben dikwijls een ideaal dat hen zedelijke kracht geeft de onwetende luistert slechts naar zijn natuurlijke aandrift tot eigen behoud. Heeft generaal De Wet niet gezegd en geschreven dat de Boeren die eerst den 'strijd opgegeven hebben tegen Engeland vooral de ongeleerde waren Ons koningen of godsdiensten die steunen op eene onwetende massa bou wen niet op sterken grond. De katho lieke volkeren zijn bij uitstek de on- I wetende volkeren. Ook toen de Paus een oproep deed om zijn troon in 1866 en 1870 te gaan verdedigen, hoevelen beantwoordden aan-zijn oproep Een belachelijk klein getal. Men was wel katholiek maar 't en mocht geen gevaar leveren dat de katholieken van Belgie zich maar niet inbeelden dat als ooit de liberalen en socialisten in Belgie eene sterke meerderheid krijgen, er een omwenteling zou uitbersten, moest men de hand leggen op de kloosters. Wat hebben de boeren en buitenmen- schen van Bretanje en andere katho- li gewesten van Vrankrijk gedaan Wat geroepen en wat vuiligheid ge worpen. Doch lange jaren gevang of hun leven bloot stellen, dat is wat anders. Hoe aardig het moge schijnen, daarvoor waren de menschen te dom, 't is te zeggen zij hebben geen ideaal zij zijn lijdend katholiek, 't is te zeggen uit overlevering, uit gewoontedaarbij de slavernij waaronder zij op hunne buitengemeenten leven heeft hunne moreele kracht sterk verminderd; zulke menschen zijn tot groote en gevaarlijke krachtsinspanningen niet bekwaam. Koningdom en godsdienst kunnen het maar houden als ze gesteund zijn op de genegenheid van een verlicht en denkend volk en daarop kunnen ze slechts aanspraak maken als ze bewijzen geven van rechtvaardigheid en men- schenliefde.. 't Is waarschijnlijk voor't koningdom in Belgie een groot geluk dat Leopold II niet meer op den troon zetelt. Zouden zijne schandalen en zijne finantieele strooptochten ook niet het volk ontstemd hebben Vooral als men bedenkt dat hij van den eenen kant gesteund was door het platste bestuur dat ons in Belgie sedert i83o geregeerd heeft en van den an deren door den kardinaal van Mechelen die uit lage vleierij altijd bereid was hem voor een groot man uit te roepen en zijn ondeugden te verzwijgen. Hadde de fameuze trio Leopold II, aartsbisschop Mercier en 'nen De Smet- De Naeyer of'nen TeTrooz als tertius, nog tien jaren te samen mogen ons land regeeren, wie zou er durven ver zekeren dat 't koninklijk huis hier op 'nen morgen 't zelfde lot niet onderging als in Portugal Men spot niet meer met de volkeren, mijne heeren uw kroon of uw purper steken de oogen niet meer zoo uit als vroeger de volkeren hebben vooral de oogen op de daden. H. Pl. I Eene zaak, die voorzeker nooit door geen enkel politiek man, of beter door niet eene politieke partij tenzij cbor ons, kristene demokraten, zelf is voorzien geweest, is wel die groote omkeering die er bestaat in de oude katholieke partij zelfs onder de frac tie der onverbiddelijke vasthoudisten ten opzichte der kristene demo kraten. De kristene demokraten, te dien tijde nog maar enkel volksgezinde katho lieken, zagen van den eenen kant dat de groote katholieke partij in merg en beenen behoudsgezind was, en van een anderen kant zagen zij dat de tijd omstandigheden niet meer overeen kwamen met dien ouden onverander- lijken regeeringsvorm het volk dat meer rechten, meer vrijheden, meer welstand in een woord, en meer menschelijk leven begon te eischen zou eindigen met die grootekatholieke partij te verlaten, met haar tevens verlatende al hetgeen er nog duurzaams aan verbonden was: godsdienst, familie leven. eigendom, enz..., wel te ver staan als het volk maar alleenlijk zijne toevlucht kan zoeken in eene socialis tische'partij. Om de goede reden de maatschappe lijke orde, den vrede in de samenleving j en bovenal om den weldoenden invloed van den godsdienst voor ons volk te bewaren, verlieten die volksgezinde katholieken de oude bewaarderspartij en stichtten de kristene volkspartij. Was het om plaatsen te veroveren, uit gloriezucht, enz... zooals De Landwacht niet wetende van wat hout pijlen gemaakt, keer op keer vertelt. Hemel toch, de stichters der kristene volkspartij wisten genoeg dat eere en plaatsen hun niet te wachten stonden zij hadden reeds ondervinding genoeg opgedaan rr de katholieke partij zelve, zij wisten r die partij in 't algemeen niet te brengen was tót 't goede daar toe hadden zij reeds pogingen genoeg aangewend, waardoor zij om zeggens gebannen wierden maar integendeel bekwaam om de elementen der vooruit strevende volksgezinde zaak te vervol gen en te verpletteren. Zij hadden geene toekomst in 't oog voor zich zelvezij zagen integendeel de ver plettering hunner toekomst, maar het goed dat hun werk moet stichten was hun eenige drijfveer en hun doel. De christene Volkspartij wierd inge richt. Met een duivelsch geweld viel de katholieke partij in 't algemeen met de geestelijkheid er op los. Persoonen en instellingen, alles moest vernietigd en uitgeroeid worden 't Waren oproermakers, opstandelingen tegen geestelijk en wereldlijk gezag waarmede voortaan alle verzoening on mogelijk was die moesten geschuwd worden als de pest. De katholieke partij bezat dan nog al hare macht en meenden die macht nooit kwijt te geraken. Doch, zij heeft het tegenovergestelde zien gebeuren, in plaats van eene macht is zij eene minderheid geworden en hare onver mijdelijke dood zweeft gedurig voor hare oogen. Ook is de omkeering van hunnentwege tegenover de christene demokraten buiten alle Verwachting spoedig gekomen. Doch, die verande ring is tweederlei. De katholieke partij is in zich.zelf in tweeën verdeeld: een deel noemen zich jonge katholieken of katholieke demokraten, en het andere gedeelte bestaat uit de oude bewaarders die van nature vijandig zijn aan lagere volksklassen en alle hervor mingen in wetten en besturen ten voordeele van het volk. Dat jong katholiek gedeelte nu, dat zich katho liek demokraat noemt, doch dat zich ongelukkiglijk niet durft losrukken van dat oud achteruitkruipend gedeelte dat de dood van alles is, is in grondbegin niet het minst vijandig aar. de kristene democraten of christene Volkspartij bij hen ontbreekt maar enkelijk meer het durven of zij zijn bij ons en de princiepen die gemeenzaam zijn voeren wij samen al spelende naar de over winning, wij wenschen niet beters of dat het kwame eer het te laat is. Nu, ook de oude bewaarderspartij is fel veranderd in de laatste tijden ten opzichte der kristene demokraten. Deze wenschen natuurlijk nog niet ons bestaan en onzen vooruitgang, doch zij verafschuwen ons niet meer als de pest. Zij zien dat zij op den boord van den afgrond staan en wan hopig roepen zij om hulp, gelijk van waar zij kan opdagen. De kristen demokraten, meenen zij, kunnen hun ook een handje leenen, en waarom 1 zouden zij het niet doen Doch de partij van de kristene demokraten wil len zij nietgeen hoofdmannen maar simpele soldaten, in andere woorden geen princiepen, geene demokratische gedachten maar enkel zich overgevende personen die als slaafjes zullen dienst doen zonder te durven eigene gedach ten vooruitzetten. De Landwacht herhaalt en her- vraagt gedurig kristene demokraten, wilt gij nu oprecht niet meer meedoen met de groote katholieke partij en zij beklaagt zich bitter omdat wij volgens haar geen voldoende klaar antwoord geven. Nochtans, ons ant woord is van in den beginne klaar en duidelijk geweest, doch omdat het ongunstig is gebaarde zij het telkens niette verstaan. Nu, eindelijk het niet meer kunnende loochenen dat zij ons antwoord verstaan heeft vraagt zij ons nog eens te willen luisteren naar haar laatste woord, dat ook haar eerste was en dat de eenige beweegreden geeft die er zou kunnen gevonden worden, doch die ook maar bestaat in eerste op2icht. De godsdienst, zegtDe Landwacht is het hoogste dat er bestaat; daarover zijt gij, kristene demokraten, met ons 't akkoord. Als de godsdienst het opperste en hoogste belang is moeten alle andere belangen wijken ten minste voor degenen die zich godsdienstig hier ia Belgie katholiek noemen. De kristene demokraten zijn de beste der katholieken, vervolgt De Land wacht maar ze willen niet meedoen met de, andere die ook katholiek zijn zooals de priesters, de bisschoppen en den paus. De artikels van De Landwacht waarin zij zulke rechtzinnige bekente nissen doet over onze godsdienstige overtuiging zullen wij bewaren en ze ten gepasten tijde te voorschijn halen als zij ons opnieuw zal trachten te ver ketteren. Nu, De Landwacht en al wie zoo spreekt moet meer dan ziende blind zijn om niet te bestatigen dat men met het enkel vooruit komen van den gods dienst ons volk niet kan bevredigen in zijne eischen van rechthebbende lid maatschap in de samenleving. Is de godsdienst nu het opperste goed voor katholieken en voor kristene demo kraten dat wil niet zeggen dat hij als het opperste goed voor allen en door allen wordt aanzien. De drang naar het menschelijk recht verdringt den godsdienst bij het volk vooral als deze gebruikt wordt om het volk te onder drukken. Godsdienst, saam gepaard met de belaDgen en de verdediging van het volk, dat is ons doel, dat kan ons volk in zijne zucht naar verbetering bevre digen en dat alleen kan den heilzamen invloed van den godsdienst bewaren. R. Vanderschelden. Studie- en Sprekersbond van Kortrijk. Een engelsch huishoudkundige B. Seebown- Rowntree, komt zeer belangwekkende studiën t in druk te geven over Belgie, in een boek getiteld Hoe de ellende verminderd Hij bestatigt dat Belgie een land is dicht be volkt de eigendom is er zeer verdeeld. Ten gevolge der dichte bevolking wordt de' grond bebouwd op eene wijze om zooveel voort te brengen als mogelijk op de minst groote uit gestrektheid mogelijk. De landpachten zijn in Belgie tweemaal zoo hoog als in Engeland. Doch de pacht der nijverheidswerklieden is de helft kleiner dan deze in de groote bevolkte .steden van Engeland. Ge'^i;1 zoo gaat hij voort, is een nijverheid- c.atrum an groote werkzaamheid. Men fabrie-

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Het Recht | 1910 | | pagina 1