TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ ZL2lZTcZ"L
Aan de Partijgenooten
COUNT O-REIS
De socialisten en het kartel
van de Werkersbeweging
op den Landbouw
Onze propaganda in het
arrondissement Kortrijk
Leest en verspreidt ons blad daar breedvoerig ons programma uitgelegd. Er
Zondag 19 December 1909
't Blad 5 septiemen
1 6* jaar Nr 51
HET RECHT
Voor God en Volkl
Inschrijvingsprijs voor Bslgenland
Een jaar fr. 3.oo. Nepen mnanden fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Dr -den fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievenöragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AAN KONDIGINGEN
I Bekendmal.ingcr, per drukregel fr. 0.2S
Reclame™, op de 4e bladzijde. 0.45
3e 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der
ma-Dd, zetelt onze hoofdman H. Plancquaert
vau 9 tot 11 uren in Prins BoudewijnGroote
Markt, te Kortrijk. Kostelooze raadpleging
voc r de leden onzer bonden en al wie door hen
gezonden wordt.
DER
CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Op Zondag, 26 December 1909
(2e KERSTDAG)
in de feestzaal van 't VLAAMSCH HUIS,
Groote Markt16, BRUSSEL
Morgenzitting om 10 1/2 ure.
Namiddagzitting om 21/2 ure.
DAGORDiE
ie. De uitbreiding der partij.
Stichten van bonden. Geldmid
delen
Verslaggever Priester Fonteyne.
2\ Propaganda door de druk
pers.
Verslaggever Petrus Daens, volks
vertegenwoordiger.
3C. Onderwijs. Scholen.
Verslaggever Albert Vanden Bruele.
4°. De kiezing van 1910.
Al de partijgenooten hebben toegang
tot de Congreszittingen, doch enkel de
afgeveerdigden der bonden of groepen,
aangesloten bij de partij, voorzien van
hunne kaart, hebben recht van stem
men en spreken.
Deze kaarten mag men vragen aan
M. Mtnnebo, gemeenteraadslidte
Brugge doch zullen enkel afgegeven
worden aan de afgeveerdigden wier
bonden regelmatig aangesloten zijn.
Daartoe zijn al de gekende bonden of
groepen brieven van aansluitingen ge
zonden. Indien er zonder onze wete,
bonden of groepen zouden vergeten
zijn, die mogen zich wenden aan ge
meld adres, om hunne aansluiting te
doen en zich in regel te stellen.
De Hoof draad.
1 I
wij vermelden in welk lokaal de partij
genooten aan de Noordstatie zullen
vergaderen en op welk uur de stoet zal
vertrekken.
Wij herinneren hier aan eenige afge-
veerdigden van Turnhout, Antwerpen, j
Denderleeuw, Ninove,Lede, Moscroeg,
enz., dat zij zich deze week zonder uit- 1
stel moeten in regel stellen met de aanj-
sluiting van hunne bonden, want geens
kaarten zullen gezonden worden aan
afgeveerdigden van Bonden die niet\
rev*]matig volgens de standregelen der
paruj aangesloten zijn.
Dat de uitstellers en achterblijvers :i
jj zich dus seffens in regel stellen opdat j
al de werkzaamheden in orde zouden j
kunnen gedaan worden.
De Congreskaarten zullen deze week
besteld worden aan de afgeveerdigden.
De Hoofdraad. j
aan den boer eene aanzienlijke schade
vergoeding toestaan
'Dus in Ierland hangt de boer niet af
yari de willekeur van den eigenaar. Hij
is een man. De boer ih Vlaanderen is
geen man hij moet zijn eigenaar in de
oogen zien en niet zijn eigenaar alleen,
maar ook al de vrienden van zijn eige
naar. Hij mag zich zelfs niet bemoeien
met de kiezingen zijner eigene gemeente
als zijn gedacht verschilt met dat van
de vrienden van zijn meester.
Ten gevolge van de afhankelijkheid
kan de boer zich ook niet vereenigen
om door samenwerking, betere pacht-
voorwaarden te bekomen. Ook de ver
betering van den boerenstand in dezen
tijd, is niet vooral het gevolg van zijn
eigen inspanning, maar van andere
uitwendige oorzaken, onafhankelijk van
zijnen wil en zijne werking, lijk of wij rechtzinnig aanbod geweigerd, denkende op die
het verder zullen uitleggen. wijzeden zetel van Debunnedoor een reaction-
De democraten vragen ook nog dat 5 nairtezien innemen.
- 0 Dat de socialisten van het arrondissement
Het is reeds voor de vierde maal dat de
socialisten handelen over kartel in het Volks
recht.
Zij waren de eersten om er aan te beginnen
van over een j aar, en het verwondert ons
geenzins.
Met spijt moeten zij laten weten dat nog
niets definitief besloten is.
Zij zouden het drievoudig auti-gouverne
menteel kartel willen vormen hebben met libe
ralen en kristene demokraten. Maar waarom
verbraken zij hier voor altijd de eensgezindheid
der anti-gouvemementeele partijen door niet
zich te houden aan de voorgestelde voorwaar
den aangenomen door de drie partijen De
socialisten hebben zich misrekend. Zij voor
spelden den dood van de kristen demokratische
partij achter de kiezing en de hunne zou de
machtigste worden van het arrondissement
Kortrijk, maar zij zijn deerlijk gemist. Iedereen
weet het maar zij nog best.
Wij, democraten hebben het eerlijk en
Met de grootste voldoening laten wij
aan onze vrienden weten dat van alle
kanten goed nieuws komt nopens het
Congres. Uit alle hoeken van 't land
zullen afgeveerdigden aan ons Congres
deelnemen.
Bijtredingen zijn ons reeds verzekerd
uit Aalst, Brugge, Kortrijk, Thielt,
MeenenAntwerpen .TurnhoutNamen
Luik, Gent, enz. uit al de voorname
gemeenten van bovengenoemde arron
dissementen zijn ook toetredingen ge
komen en wel voornamelijk uit de
arrondissementen Aalst en Kortrijk.
Wij vernoemen hier ook volgeerne
de bijzondere medewerking voor het
welgelukken van 't Congres, van de
groepen en bonden van 't arrondisse
ment Brussel die zeer talrijk zullen
opkomen.
Immers, in de laatste algemeene ver
gaderingvan den arrondissementsbond,
waar rond de i5o afgeveerdigden van
verschillige gemeenten aanwezig waren
werd er beslist al 't mogelijke in 't werk
te stellen om de vreemde partijgenooten
te Brussel een gulhertig onthaal te ver
zekeren.
Zoo zullen de Congresleden aan de
Noordstatie van Brussel door de afdee-
ling dezer stad ontvangen worden en
stoetsgewijze met de machtige Harmo
nie (75 spelers) der Brusselsche Demo
craten in stoet naar de Congreszaal ter
Groote Markt geleid worden.
In ons nummer van Zondag zullen
Veel landbouwers, ik wil zeggen deze
die een bedrijf hebben van eenig be
lang, zijnde werkliedenbeweging weinig
genegen. Omdat zij zelve al eens drij,
vier of vijf werklieden hebben zien zij
dikwijls met leede oogen den strijd van
den kleinen man voor verbetering van
zijn lot. Zij vreezen dat zij ook hun
daghuren wat zullen moeten opslaan,
en dat is voor hen voldoende om ze op
te jagen tegen al wat demokraat is.
Nogthans wilden de landbouwers
goed nagaan wat de demokraten willen
en ten tweede welk voordeel zij zelve
trekken uit den strijd voor het volk, zij
zouden moeten bekennen dat zij alles
te winnen hebben bij den vooruitgang
der demokratie.
Vooreerst de demokraten spreken
nooit voor werklieden alleen in hun
programma staan ook punten ten voor-
deele der boeren.
i° Volgens ons zou elk mensch, die
leeft van den landbouw, 't is te zeggen
koehouders en boeren, minstens een
jaar op voorhand moeten verwittigd
worden als hun eigenaar hen wil doen
verhuizen of als een grondbezitter hen
een deel van hun land wil ontnemen.
Tegenwoordig is het voldoende dat
de eigenaar den boer drij maanden op
voorhand ver wittige om hem zijn hof
stede te doen verlaten. De boer heeft
dus maar drij maanden tijd om een
nieuwe hofstede te zoeken. Dat kon
voldoende zijn over honderd jaren. Nu
ten gevolge der groote bevolking niet.
De boer loopt bijgevolg gevaar ofwel
geen hofstede te vinden ofwel zich met
eene slechtere dan zijn vroegere te
moeten vergenoegen. Hij is dus ver
plicht andere boeren te gaan onder
kruipen en meer gaan bieden. Vandaar
langzamen doch gestadigen opslag der
pachten.
Ten tweede vandaar de verslaving
van den boer. Hij weet dat zijn brood
afhangt van de willekeur van een mees
ter. Is de meester katholiek, de boer
moet katholiek zijnis de meester libe
raal, hij moet alsdan wel liberaal zijn.
De Iersche boeren hebben eene wet
bekomen van de Engelschen, die hen
zoo verdrukken als men de menschen
wil gelooven die de toestanden niet
kennen, waarbij een Iersche boer min
stens dertig jaren pacht heeft. Deze
pachr kan alleen gebroken worden als
de boer niet betaaltzijn land laat
vervuilen ofwel zijn eigenaar een grove
beleediging toebrengt.
De eigenaar kan hem ook doen ver
huizen als hij de hofstede beschikt voor
een zijner kinderen, doch dan moet hij
de boer recht zou hebben op minstens
een deel- der opbrengst der boomen
door den eigenaar op zijn land geplant
en vooral dat hij alleen uitsluitelijk
recht zoude hebben op de jacht van de
landen door hem bebouwd.
In Engeland, het land dat de beste
landbouw wetten heeft der wereld, is
het zelfs aan de landbouwers verboden
dit recht af te staan aan wie ook. Zoo
Kortrijk hier niet spreken van eerlijkheid en
rechtzinnigheid; zij zijn hier te wel gekend.
Als men zijne eerlijkheid moet winnen met
er zeif op te pochen dan is zij waarlijk ver van
daar. Wat aangaat den zetel van Debunne door
een reactionnair te laten innemen dat moet gij,
j socialisten, be!etten, maar niet wij, die strijden
voor een ander en edeler ideaal em die dit willen
vertegenwoordigd zien in de Kamers door onzen
vriend Piancquert.
te vinden
ai to otaaa aan 10 ooa Waar zijn de socialisten eeDS
tut loont ai to otaaii aan nio geweest, die de minste daarbaarheid hebben
wordt er voorkomen dat dit recht door - |ctoond ,egenoïer ons_ alhoewel rij weten a.,
slinksche middels te niet worde gedaan. ZOnder ons nooit geen Debunne in de Kamera
Wat wij vooral vragen, is dat men in zou geweest hebben
Vlaanderen de wet invoere door ae lD plaats van erkentelijkheid hadden zij niets
Engelschen aan de Iersche boeren reeds anders dan spot en minachting voor ons en nu
0 1 - 1. 1 wouden wij Debunne moeten verlossen zonder
sedert meer dan 2 5 ïaar toegestaan; zejf3 aan onzc ejgene partij of ideaal te denken
namelijk de regeling der pachten of Veronderstelt eens, heeren socialisten, dat
liever het recht aan de rechtbanken j M. Plancquaert zou gekozen zijn geweest en u
verleend pachten die te hoog zijn te niet achter twee jaar den zetel afstond gelijk de
verminderen I treffelijke liberaal Van Damme te Dendermonde,
j (iets wat door ons demokraten zou onmogelijk
Als tengevolge van naeenvolgende 1 2yQ ^aar w-j boven ai aan onze eerlijkheid
slechte jaren of door de eene of andere houden) wat zou er gebeurd zijn Zeker zou
omstandigheid onafhankelijk van den het land te klein geweest zijn om rumoer te
wil van den landbouwer, de opbrengst maken, en met veel recht maar gij, socialisten
der hofstede vermindert, heeft de Ier- I J=Jewee.rt a!le ^vaardigheid i" te
t hebben, dus die in alle gevallen zou moeten
sche boer het recht zi]n eigenaar voor j slrijden
voor al wat recht is tegen al wat on-
den rechter te dagen ten einde den l recht is, hebt gij wel een woord van afkeuring
pacht te doen afslaan. De beslissing S gevonden voor de daad van Dendermonde
van den rechter bijgestaan door een tegenover M. Plancquaert Gij zult misschien
1 1,f_ antwoorden dat dit uwe zaken niet waren.
boer en een eigenaar om hem in te .T
I Goed. Maar het onrecht aangedaan aan een
lichten maakt wet. ander laat u onverschillig terwijl gij het zoudt
Dus de demokraten verre van de j bestrijden eens bedreven tegenover u. Alleen
vijanden te zijn der boeren, zijn wel I neemt gij aan dat er onrecht bestaat wanneer
hun beste vrienden. f het slcch,s tegenover u begaan word, maar als
tt ll 1 i het dan tegen over een ander bedreven werd.
Hebben de boeren eene enkele der -r- „„„v.
i wat is het dan Een onverschillige zaak voor
bovenaangehaalde hervorming te ver- j u n^chien Zonderlinge socialistische recht-
wachten van de behoudsgezinde partij? vaardige strijd voorwaar l
Mogen zij zelfs ooit verwachten den Verders schrijven zij nog dat zij nog altijd
langen pacht te bekomen? Neen, dit voort wachten op het antwoord der liberalen
zou de boeren meer vrijheid geven en
daar willen de behouders vooral niet
van weten. De boeren moeten hun
knechten blijven. Alleen de stijgende
macht der demokraten kan de behouds-
gezinden verplichten toegevingen te
doen. De demokraten alleen zijn bij
gevolg de echte partij der boeren.
Doch nog om eene andere reden
zouden de boeren de demokraten moe
ten genegen zijn.
Sedert eenige jaren zijn de tijden
nog al voorspoedig voor de boeren.
Boter, eiers, vee, fruit en groenten
stijgen in prijs, ja bereiken soms eene
hoogte tot hiertoe niet gekend.
Is dit te wijten aan het katholiek be
stuur? In 't geheele niet. Het katholiek
ministerie heeft daar niet de minste
schuld aan. Deze hooge prijzen, die
zooveel geld in den zak onzer boeren
jagenhebben eene gansch andere
reden hoe zonderling dit moge schij
nen, zij is aan niemand anders te dan
ken dan aan de werklieden.
't Vervolgt. H. P.
en klagen dat de kiezing zoo zeer nadert en zij
nog altijd voort van niets weten, niet meer dan
over zes maanden.
Te Namen, te Nyvel, te Dinant, te Philippe-
ville, Neufchateau, Virton, Mechelen en Leu
ven is het kartel reeds overal gesloten tusschen
socialisten en liberalen en te Kortrijk wachten
zij nog altijd, niettegenstaande zij een jaar reeds
de onderhandelingen beginnen hebben. Wach
ten en maar altijd voort wachten, maar óp het
laatste schijnt het dat zij hun geduld gaan ver
liezen. Zij schrijven het volgende 0 De werk
lieden partij legt een bewonderswaardig geduld
aan den dag, doch aan alles moet een einde
komen. Wat kunnen zij wel anders dan
wachten 1 Wat ons betreft, wij wenschen vurig
het rood blauw kartel. Daarin zijn wij het zeker
met de socialisten eens.
Fl. Verschuere.
Verleden Zondag 12 December gaf M. Hector
Plancquaert eene meeting te Wevelghem die
bijzonder wel gelukt is.
Wij kwamen er aan met M. Plancquaert ten
3.40 ure. Stilaan trad het volk binnen, en toen
de meeting begon om 4.45 ure was omtrent
de herberg vol. Gedurig kwamen er mannen
i bij, zoodat het lokaal gansch vol was wanneer
de spreker een half uur begonnen was.
i 1 J Gedurende eene groote uur en balf werd
