Onze houding tegenover
de Bewaarders
Hoe men jonge opkomende
partijen bestrijdt
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Kleingeestige politiek
MIJN AFSCHEID
Ze komen van Caenegem
Zondag 11 Juni 1911
't Blad 5 centiemen
18* Jaar Nr 24
HET RECHT
Voor Ood en Volkl
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor Chrlstual
inschrijvingsprijs voor Belgenland
Per jaar fr. 3.oo. N«gtt maanden fr. a-a5
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon 3aarbij.
"1
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brieven dragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, PRÜGGE
AAN KONDIGINGEN
Bek- ::dmakingeLper drukregel fr. o.aS
Recumen, op de 4e bladzijde. 1 0.4)
3* o.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, aak-
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
I
Alle eerste Maandagen en derde Zon
dagen der maand kostelooze raadpleging door
M. Hector Plancquaert, in Prins Boudewijn J
(markt) te Kortrijk, van 9 tot 11 ure
P De houding der behouders is tref
fend M. Daens wordt een held, wie
zijn houding niet goedkeurt is al wat
slecht is.
It Als jonge volksgezinde partijen op
komen welk is de taktiek der mach
tigen, der rijke partijen
Eerst pogen zij ze te verpletteren
door alle middels. Sterk door geld en
goed en zedelijken invloed, sparen zij
moeite noch opofferingen om den cp-
komenden vijand te vernietigen.
't Is 't geen gebeurd is met de gan-
sche christene volkspartij al wat haat
en razernij ingeven konden werd tegen
ons gebruikt en zal nog tegen de radi-
kale 't is te zeggen de echte demokraten
gebruikt worden.
Doch eenmaal dat die jonge partij
ergens sterk wordt, als zij zich zoo vast
heeft weten te schieten dat zij niet meer
kan uitgeroeid worden, daar verandert
de taktiek.
Men tracht van den vroegeren bond
genoot eec vriend te majrer xnor biedt,
hem eene plaats aan, aan de tafel, en
door kleine toegevingen tracht men
hem te paaien
De radikalen natuurlijk worden
achterdochtig deze die 't geluk heeft
gehad erkend te worden aanziet weldra
den vroegeren aartsvijand als een hal ven
of geheelen bondgenoot.Gewoonlijk ver
smelt hij er na min of meer langen tijd
mede en voor de radikale elementen is
de strijd te herbeginnen, doch in veel
lastigere omstandigheden, omdat de
verzwakking en houding van den partij
genoot mistrouwen verwekken bij de
eenen en bij de andere, de rechtzinni-
gen als overdrevene doet aanzien.
Dat is zoo reeds geweest tijdens den
strijd van Plebeers en Patriciërs in het
oude Rome en dat is ook voorgekomen
in menigen hedendaagschen politieken
strijd.
Óm maar van België te spreken
welke is de houding der antisocialisten?
Voor hoeveel is zij van deze der behou
ders te onderscheiden
Carton en Renkin waren hevige
demokraten vroeger, heviger dan velen
onder ons.
Ze bleven het de eerste jarendat zij
gekozen waren. Doch nu zijn zij van
den gewonen behouder niet te onder
scheiden en hun handelwijze werd
gedurende jaren en jaren tegen ons als
wapen gebruikt.
Tot voor vier jaren moest M. Daens
kost wat kost weg, doch 't mislukte.
M. Daens zit rotsvast te Aalst en kort
daarna veranderde ook op eens de tak
tiek. Men werd beleefd en bevallig
in de grootste gazetten bleven de aan
vallen tegen M. Daens achter. Als hij
eens met het ministerie stemde, werd
dit met genoegen aangehaald en men
rekende hem allengskens mede met de
greote partij. Kon men hem inpalmen,
ware men minstens zijne stem zeker
voor de gevallen van nood (stemt hij
eens tegen dat geeft niet, ter kontrarie
't geeft nen schijn van onafhankelijk
heid) waar 't bestaan van 't ministerie
op 't spel staat, welk gelukgansch het
werk van twintig jaren christen demo-
kratie ware voor een gedeelte geneu
traliseerd om niet te zeggen vernietigd
en dat de radikale demokraten dan
maar herbeginnen.
«Nu gaan wij u vervolgen en dwin
gen zooveel wij kunnen, zegde nog over
acht jaren een katholiek advokaat van
Gentmaar als we u eens noodig heb
ben, o dan zullen wij u de hand reiken
en ge zult zoo blij zijn bij ons te mogen
komen
Daarom wordt er nu zooveel op
M. Daens geboft men denkt dat men
op hem mag rekenen als 't bestaan van
't ministerie op 't spel zal staan en vol
gens mij hebben zij gelijk, 't Is mijne
vaste overtuiging M. Daens zal nog
wel nu en dan oppositie maken, maar
aL !i_t er zal op aankomen den gehaten
behouder, den verdrukker van Vlaan
deren in 't zand te doen tuimelen, M.
Daens zal uitvluchtsels zoeken en zich
aan hun zijde scharen.
En wat kan hef de behouders dan
schelen dat M. Daens wat spreekt van
A. S. al hij 't ministerie blijft steunen
dat van geen A. S. wil
Wat geeft het dat hij voor E. V.
scherme als hij 't ministerie steunt dat
van geen rechtvaardige E. V. wil
Wat geeft het dat M. Daens voor de
Vlaamsche Hoogeschool schermt en
spreekt als hij de partij redt die ons
vlaamsche volk verdrukt
Dat kan de behouders niet schelen
veel andere katholieken doen dat ook
en als men maar tot dien uitslag komen
moest was het tcch niet noodig daarvoor
eene nieuwe partij te stichten twin
tig jaar te strijden en te lijden 1 Waar
om dan geen antisocialist gebleven
De kwestie is blijft België behouds
gezind of wordt België volksgezind
Blijft België lijk nu liggen onder den
hiel van de rijken en de aristokraten of
wordt het volk vrij en machtig!
En wij zeggen, België en Vlaanderen
vooral moet demokraat worden het
volk moet lijk in deXIII0 enXIVeeeuw,
de macht worden en dit komt niet door
oppositie te maken op eenige punten
maar alleenlijk met de partij weg te
vagen die de aristocratie en 't kapitaal
vertegenwoordigt 't is te zeggen de
behoudsgezinde partij.
De antiklerikalen kunnen niet anders
dan demokratisch werk verrichten
daar zullen de socialisten en progres
sisten wel voor zorgen en de katholie
ken willen zij eene macht blijven zijn
verplicht tot de demokratie hun toe
vlucht te nemen en de ketenen te breken
waarmede zij nu hun demokratische
jongelingen en hun vooruitstrevende
elementen gebonden houden. De val
der behouders is de val van een stelsel,
van een regiem't aristokratisch regiem,
't Is daarom dat de behouders zich
vernederen glimlachend en inslokkend
de hand te reiken tot den zoo verachten
en gehaatten Daens, hopende zoo nog
eenigen tijd den valdag hunner schuld
te kunnen verschuiven. H. Pl.
Er wordt in het land veel gesproken
over de houding van den heer Daens in
de Kamers, deze laatste dagen.
Hij heeft eenige gedachten uiteen
gezet over de schoolwet, wat zijn recht
was en zijne plicht is, voor zooveel die
gedachten overeenstemmen met de be
slissingen van ons congres maar dat
is eigentlijk de zaak niet.
D j heer Daens is buiten alle ver
wachting, al met eens opgekomen, als
verdediger der regeering, nog min nog
meer als de gemeenste der bewaarders.
Natuurlijk, de katholieke bewaar
ders hebben hem toegejuicht, of liever
I
I
zij hebben schalks geglimlacht en ge
baard hem to: te juichen.
Ik zeg gebaard, want de bewaarders
haten ons, en moest er een zwakkeling
'xu overloopen, dan zouden zij hem
nog verachten, en zij zouden gelijk
hebben ook
De andere partijen, al dat demo
craat is in 't land, is met verbaasheid
geslagen geweest, ja met verstomdheid,
want geen enkele vrije democraat in
't land kan in zijn kop krijgen, hoe een
democraat het over zijn hert zou kun
nen krijgen de bewaarders, die volks
verdrukkers en stemdieven, in hunne
ovt rmacht en heerschappij te steunen
en recht te houden
Maar bijzonderlijk in onze partij, is
de verbittering groot, en naar ik hoor,
onder ons volk zal ze den eenen of den
anderen dag, geweldig losbarsten.
Ik schrijf tot hier, enkel en alleen,
wat ik gehoord heb en gezien, wat ik
heb bestatigd.
En nu mijn gedacht, (en ik ben zeker
ook 't gedacht van al ons trouwe volk),
zo:.der haat of nijd, heel koelbloedig
neergeschreven, zoo als het behoort in
zulke gewichtige omstandigheden.
Eerst en vooral, wat de schoolwet
betreft,men kent onze gedachten,breed
voerig genoeg in ons congres besproken
e(i meer als genoeg uiteengezet in de
'Men weet dus genoeg dat wij veel,
2eer veel strekkingen in de schoolwet
bestrijden, en bijzonderlijk dat wij
vijand zijn, aartsvijand van den ver
maarden schoolbon die den school-
oorlog, vuriger, driftiger, woester, dan
ooit in 't land zal doen woelen, den
schooloorlog van hachelijker en hate
lijker memorie, die zooveel haat en
nijd, zooveel vervolging en broodroof
zooveel tranen en verdriet op zijn gewe
ten heeft
Dus, vooraf de schoolbon weg,
onverbiddelijk, en dan gezien
Een tweede vraag van hoogst be
lang, het is, wat onze houding zou
moeten zijn tegenover de bewaarders-
partij.
De bewaarders, die onze hoofdman
nen hebben vervolgd en gelasterd, en
zelf onze arme partijgenooten, bij hon
derden en duizenden hebben gebrood
roofd
de bewaarders, die dat gedaan heb
ben jaren en jaren lang, gedurig, over
al, boos en herteloos
de bewaarders die ikzuchtig ons
arbeidende volk zooveel rechten weige
ren, bijzonderlijk zijn recht van alge
meen stemrecht, dat zij bereid zijn in
't volksbloed te smachten en te smoo-
ren
die bewaarderspartij steunen, hunne
heerschappij verlengen en bestendigen,
al ware 't maar van een jaar, van een
maand, van eene week, van eenen dag,
dat, ook nooit 1
Wij herhalen het, heeren bewaarders,
geeft eerst aan ons volk het algemeen
stemrecht, en dan zullen wij zien
Priester Fonteyne.
Ik ontvang een brief uit Aalst waarbij men
mij verwittigt dat M. Daens zijn partijgangers
tegen mij opruit (lijk over 4 jaren in Parnassus
te Gent). Ik ben jaloersch van hem ik zou
hem uit zijn zetel willen jagen om in zijn plaats
te komen bij (de arme man) is reeds zoo oud
en ziek, enz., enz.
M. Daens weet wel dat hij liegt als hij de
eenvoudige menschen zoo opmaakt, maar dat
komt er niet op aan. Ware ik van zin naar zijne
plaats te dingen ('t geen benevens een onpoli
tieke daad, nog een dwaasheid zou zijn) 'k zou
niet handelen lijk ik nu handel. M. Daens is
sluw, en als hij persoonen aanvalt, niet altijd
zeer kitsch (Priester Fonteyne weet er voor
dezen oogenblik van te spreken chaque son
tour). Doch hij mag niet denken dat iemand
anders ook geen verstand genoeg heeft om slim
te zijn gelukkiglijk 't grootste deel der men
schen aanzien zulks als beneden hun waardig
heid.
Ik heb jegens M. Daens noch haat noch
nijd geen vriendschap ook, die kost te duur.
'Doch ik zie wat ik zie en ik weet wat ik weet
en zonder spreken laat ik onze volkspartij niet
dienen tot steun der behouders en daar gaat
het naartoe. Men weet toch waar men mij vast
heeft 't is toch zoo niet met alle personen.
H. Pl.
M. Daens jaagt de menschen te Aalst op
tegen mij ik zou hem zijn zetel willen afnemen.
Veel onnoozele sullen gelooven dat.
Toen ik misnoegd was over de verradelijke
houding van M. Daens jegens mij in zake I
Dender monde en Kortrijk was het te Aalst
't zelfde liedje ik was jaloersch van P. Daens
en wilde hem vooral onderkruipen. M. Daens
gelooft dat zelve niet.
We zullen nu de sullen die dat gelooven
gerust stellen.
1. Zondag 11 Juni, na het kongres, zal ik
mijn ontslag geven als lid der partij en nie
mand zal mij dit ontslag doen intrekken.
2. Ik verbind mij nooit mijn kandidatuur
tegen deze van M. Daens te stellen uitgenomen
nogihans als hij op eene katholieke lijst zou
komeD, 'k zou het dan waarschijnlijk nog niet
doen, doch 'k wil voor dit geval mijn volle
vrijheid behouden.
Waarom verlaat ik nu de christene volks
partij
1. umo-^ /.ii.rjjv.u* 1 «ju il aac
partij eendracht en vrede te hebben zoolang V]
M. Daens leeft. Al wie eemg gezag zal krijgen
in de partij dat M. Daens zal doen vreezen
voor zijn alleenheerschappij, zai onderkropen
en ondermijnd worden. Als men met M. Daens
strijdt voelt men altijd als stond er iemand
achter u om u in den rug te schieten of een
coup de jarnac te geven.
2. Ik ben innig overtuigd dat het iazicht I
van M. Daens is, zoodra hij het kan doen j
zonder gevaar, de behouders te redden. Hij zal
nog wel op sommige punten hen aanvallen als
oogverblinding, doch tot de oppositie zal hij
niet behooren tenzij in schijn.
Wij,de radikaal-antibehoudsgezindcn, kunnen
in die omstandigheden bijna nergens meer
met vrucht strijden. De houding Daens dient
voor de behouders tegen ons bij de katholieke
menschen en voor liberalen en socialisten bij de
vrije menschen.
Wij worden tusschen twee vuren gezet. Nu
voor mij geen redding voor Vlaanderen, geen
vrijheid meer, geen radikale hervormingen zoo
lang 't behoudsgezind bestuur de meerderheid
heeft.
Wat wil ik dan door mijn strijd de christene
volkspartij zooals ze nu is steunen als ik de
overtuiging heb dat zij toch tot redding der
behouders zal aangewend worden op het voor
M. Daens geschikt oogenblikl
H. Plancquabkt.
Bijkans al de katholieke bladen betichten mij
den zetel van M. Daens te willen nemen,
'k Zal sommige dier bladen antwoorden. Doch
't is kenschetsend dat zij allen MDaens onder
hun hooge bescherming nemen.
Over vier jaar was 't zoo niet.
Nu dat is licht om verstaan ze weten wel
dat ze het met mij zoo gemakkelijk niet zouden
hebben. H. Pl.
De Landwacht, De Gentenaar, Fondsenblad
enz. in een woord de gansche rommel zoo van
Gentsche bladjes die ons gewoonlijk aanranden,
zijn deze week allen van Caenegem t' huis ge
komen
't Is er uit I 't Is er uit I roepen ze allen
in triomf.
Weet ge wat, beste lezers I Het Recht heeft
bekend dat het radikaal antiministerieel was I
Dat is 't groot nieuws dat ons Caenegemscbe
bladen met verbazing en verbauwercerdheid de
wereld in zenden I Ik meende ia mijne een
voudigheid dat dit reeds 17 jaren door Jan en
alleman gekend was I
Ilebben de christene demokraten zich niet
opentlijk in tijde van kieziDgen tegen 't be
houdsgezind ministerie verklaard 1 Hebben de
katholieke bladen ons dit niet altijd verw»ten
en er bij liegende ons nog doen doorgaan voor
vijanden van den godsdienst
De verbaasdheid van Landwacht en compa
gnie is dus maar geveinslze is valsch lijk bun
schrijven het zoo dikwijls is.
