Een Middenpartij
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Liberale en Socialistische
Kongressen
De Landwacht
Katholieken en Liberalen
Verloren moeite
Zijn wij verpletterd
Leest en verspreidt ons blad
Zondag 7 Juli 19'1 2
't ëlad 5 eentlsman
19' jaar* N' 27
HET RECHT
Voor Qod en Volk!
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor Christus l
Inschrijvingsprijs v» Beigsni&nd
Per jasi fr. 3.oo. Negeu maanden fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 -- Drie maanden fr. 1.00 i
voor buit;a het laad de vrachtloon daarbij.
Hsafdc pstellar» |L PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit bl&
Alles moet viachtvrij gestuurd v
COUPURE
en bij alle postmeesters en brievendragers
xrdca naar het bureel van het blad
cBI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. o.a5
Reclamen, op de 4® bladziide. s 0.45
3 3' 1" s 0.55
i Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
1
Alle eerste Maandagen en derde 2 on
dagen der rn.--.iml kostelooze raadpleging dror
M. Hector -.'ancquaert, in Prins B >ude wijn
markt) te Kórt.rijk, var. 9 tot 11 ur
GENT. Alle.Vrijdagen van 1 tot 2 ure in j
den N '.uwen Boerifcfcaai der West-Vlami ïgen j
op <ji- i
'ÉlivLOO. Alle Vierde Donderdags der
maand,van 8tot 10 Uren, kostelooze ra idr
pleging door H. Plancquaert, voor werklieden,
boeren en kleine burgers, In den Ossekop.
DEYNZE. Alle tweede woensdagen, van
8 tot 10 ure voormiddag, te Deyoze, In den
Mexicaan, Gentstraat.
Bij veel klaarziende raenschen ver
sterkt meer en meer de overtuiging dat
er in BeJgie eene middenpartij zou
moeten tot stand komen, eene nieuwe
partij die 't evenwicht zou houden tus-
schen de twee bloedvijanden die ons
land verdeelen de antiklerikalen en
de klerikalen.
De partijtwisten in Belgie zijn te
hevig en doen veel kwaad. De politie
kers in Beigie hebben maar iets voor
oogen hunne partij 't overige kan
hun niet schelen. Godsdienst, anti
godsdienst en vaderland dat zijn voor
onze politiekers maar middels hun
doel is onze partij moet baas zijn.
Bewijs aan 'nen katholiek, ja aan een
priester dat tien duizend zielen zullen
gered zijn als de katholieken voor vier
jaar 't bewind verliezen, hij zal de tien
duizend zielen gerust laten vlotten en
liever baas zijn in 't land.
Bewijs 'nen antiklerikaal dat hij liet
vaderland eene groote schade berokke
nen zal als hij 't ministerie op een ge
geven oogenblik doet vallen; hij zal het
ministerie doen vallen als 't hem maar
nuttig is om de macht zijner partij te
versterken; 't vaderland heeft zich maar
zelf te redden.
God of vaderland is niet meer het
doel de macht verkrijgen en de mil-
lioenen die zij medebrengen, dat is het
waar doelwit.
Ook men zwicht voor niets om de
macht te behouden of te veroveren.
Men liegt, men lastert, men bedriegt,
men broodrooft, men vervolgt. In de
familiën wordt twist en tweedracht ge
zaaid, klerikaal en antiklerikaal slaan
tegenover elkander gelijk Pruis en
Franschman.
In geen enkel land van Europa is de
strijd zoo geweldig en zoo hevig.
Men is zelfs gereed om zijn vijanden
te dooden en te vermoorden. De licht
zinnigheid waarmede de menschen te
Luik vermoord zijn op 3 Juni bewijzen
genoeg hoe gaarne men het bloed zijner
vijanden vergiet. Geen toegevendheid
de tegenstrever moet buigen en zwijgen;
men duldt zelfs bij hem geen oogenblik
van spijt of gramschap meer hij moet
zich koes houden als een hond of men
vergiet zijn bloed met stroomen.
Hebben zulks toestanden nog be
staan Voorzeker zulke toestanden
hebben zeer dikwijls bestaan.
Bij voorbeeld tijdens de godsdienst
oorlogen in de XVT eeuw ook in de
middeneeuwen in onze daamsche ge
meenten was de strijd tusschen de rijke
burgerij en hst volk nog heviger. En
wat gebeurde er dan Gewoonlijk nam
de overwinnende partij haar toevlucht
tot vreemde hulp, tot groote schade
van het vaderland.
De fransche protestanten riepen de
hulp in van Engeland en de fransche
katholieken deze van Spanje.
De duitsche protestanten wierpen
zich in de armen van Zweden.
De rijke burgerij nam haar toevlucht
tot den koning van Vrankrijk in de
XIVC eeuw tegen het volk, en 't volk
riep de hulp in van Vrankrijk tegen d
dwingelandij van Maximiliaan in d
XV° eeuw.
In de kleine republieken van Italic
ging.het er even erg naartoe in de raid-!
dent\-i wenIedere sta'i'was vmkwIjT
tusschen familiën die streden om dood
jen rust en vrede gedurig stoorden. Hier
vond men een eigenaardig middel om
de kwaal te bestrijden men stelde aan
't hoofd der stad een vreemden ambte- I
naar dien men podestaat noemde.
Zijne hoedanigheid van vreemdeling
stelde hem boven de partijtwisten en
was waarborg voer zijne onpartijdig
heid. Hij belette de eene partij de
andere te verpletteren of te schaden.
Ziedaar de rol die in Belgie zou moe
ten vervuld worden door eene tusschen-
partij katholieken en liberalen zijn
beide overdreven.
Zijn de katholieken aan 't hoofd we
liggen onder 't verstompend juk van
onderpastoors die al hun krachten in-
spannen om ons volk zoo dom, zoo ver-
slaafd en (niet godsdienstig) vooral bij-
geloovig te houden, en al'zoo het volk
te beter te overheerschen. Er wordt
tegenwoordig aan 't volk op onzen bui
ten zoo een godsdienstje opgegoten die
in vergelijking met echten godsdienst
in de nog lagere verhouding staat dan
de melk die wij te Gent te drinken krij
gen in vergelijking met deze die uit
den heur onzer koeien komt.
Iii Viaand'-ren vooral is do vrijVi-=iA
en de geest van onafhankelijkheid ver
verdwenen. De schijnheiligheid en de
verslaving bekomen er opgeld (font
prime) lijk onze vijffrankstukken in
Vrankrijk.
En wat is er van de antiklerikalen te
verwachten Papenvreterij vooral.
Een tusschenpartij, sterk genoeg om
den doorslag te geven, daaraan heeft
ons land behoefte die alleen kan ons
land verlossen van de kwaal der over
dreven p ditiekerij't Is zulke partij die
wij, christen demokraten, gepoogd heb
ben te stichten. Ten gevolge van ver
schillende omstandigheden is dat ons
tot hiertoe niet gelukt. Doch wij zijn
innig overtuigd dat een dag zal komen
dat het verstandigste gedeelte der natie
de noodzakelijkheid van zulke partij
zal inzi :n om een einde te stellen aan
't overdreven politiek geknoei dat reeds
zooveel kwaad aan ons land heeft be
rokkend. H. Pl.
Liberalen en socialisten zijn vergaderd om
beslissingen te nemen nopens den politieken
toestand.
De vergadering der socialisten was deftig, de
houding krachtig, de bespreking ernsii- en
zaakrijk. Er werd besloten een hevige strijd te
voeren voor algemeen stemrecht, en desnoods
zijn toevlucht te nemen tot de algemeen;; werk
staking.
Wanneer zal deze uitbreken Dit zal afhan-
gen van ae omstandigheden. Deze beslissing is
verstandig men roept niet de algemeene werk
staking uit, voordat men weet welke de
antwoord zal zijn van 't ministerie op het
voorstel tot herziening d; r grondwet.
In alle geval de toon aangenomen door de
afgevaardigden der werklieden was beslist en
krachtig. De strijd zal hevig zijn en harde ;kkig.
Zullen de liberalen hem steunen In welke
mate
Deze zijn Dijosdag ook vergaderd. De
liberale gazetten zeggen er tot heden weinig
van. 'k Geloof dat ze daar onder elkander veel
gezucht en geweend* hebben.
Zij hebben eene dagorde gestemd die niet
veel zegtde liberalen gaan werken tot de
vcrwezentlijking van hun programma I
't En was oprecht niet noodig daarom tc
Brussel samen te komen.
Ze hebben ook eenige van hen gelast een
wetsontwerp op eene verbeterde E. V. op te
maken
Er .liggen wel tien ontwerpen in de Kamers.
Op welke wijze zullen zij strijden voor algemeen
stemrecht Op welke wijze zullen zij strijden
voor eens rechtvaardige E. V
Zullen zij krachtig te werk gaan Zullen zij
de socialisten steunen
Hiervan geen wcord
j.Vat droeve kwakzalvers 1
Op d .:n oogenblik dat zij wilskracht en hard
nekkigheid zouden moeten toonen, loopen zij
mei den kop in den grond Zie, ze zouden wel
willen dat de socialisten alles doen, maar zij,
zietjge, ze trekken liever de kastanjen uit het
vuu: zonder gevaar te loopen hun pooten te
verf randen 1
Zou men niet haast moeten zeggen dat het
wel besteed is dat zij op 2 Juni zoo deerlijk
geklopt zijn
Doch wat geduid toekomende week worden
de! Kamers geopend we zullen ze eens aan het
wérk zien. 't Is te hopen dat het beter zal zijn
dan wij het verwachten. H. Pl.
schrijft dat men nog altijd wacht op 't geen de
christene democraten denken over de school
wet van M. De Brocqueviile.
Wanneer is dit ontwerp neergelegd Denkt
De Landwacht misschien omdat een katholiek
volksvertegenwoordiger in eene meetiüg van
eene toekomstige schoolwetsontwerp spreekt
dat wij bijeen gaan loopen cn ons hoofd er op
breken
We zouden niet gaarne varen lijk M. Coudde
die aannam te bewijzen dat de schoolwet De
Brocqueviile 20 millioen aan de kloosters zou
versohaft hebben doch als hij zich beriep op
't verslag van de redevoer ing van den minister,
verschenen iu XXe Siècle of in Le Patriote,
verzond men hem naar andere bladen lijk ons
Heeve van Caifas gezonden werd naar Pilatus.
H. Pl.
De katholieken geven pootjes can de libera
len. Komt tot ons, zeggen zij, vormt met ons
eene nationale partij iaat de socialisten varen
verbreekt het kartel.
Het doel is klaar de liberalen gescheiden
van de socialisten zijn onmachtig. Zoolang de
liberale burgerij de socialistische massa's achter
haar heeft blijft zij een geduchte vijand afge
zonderd is zij iets meer dan niets en wordt zij
gemakkelijk verpletterd.
De liberale partij kan niets anders dan de
hand reiken aan de socialisten en zelve den
democratischen weg opslaan.
't Is zeer wel mogelijk dat zij daardoor nog
eenige duizende rijke menschen verliest. Doch
moest zij eene zwenking naar rechts maken,
't verlies ware nog grooter en de liberale partij
zou niets anders meer zijn dan de nederige
dienares van bare aartsvijandin de katholieke
partij.
Men moet zich schikken in 't onvermijdelijke
en 't onvermijdelijke voor do liberale partij is
wel nevens de socialistische partij te mar-
cheeren, op korten afstand, genoeg om met haar
niet verward te worden.
De liberale partij van Beigie heeft haar vroe
gere overleveringen verloren. Wat wareu
eigentlijk de liberale partijen van vroeger Het
waren de vooruitstrevende, de democratische
partijen van voor tachtig jaren. Het liberalis-
mus vertegenwoordigde over zeventigen tachtig
jaren den strijd tegen de alleenheerschappij en
de overmacht der priesters (niet den gods
dienst).
Dit was de deoaokratie van die tijdon. De
demokratische gedachten zijn vooruit gegaan
een greotere deelname der volksmassa aan het
bestuur en maatschappelijke hervormingen zijn
op den voorgrond getreden.
De liberale partij is staande gebleven Tiare
hoofdmannen zijn behouders geworde# die
meenden voort te mogen teeren en smeeren op
antiklerikalismus. Haai- vooruitstrevende be-
standdeelen die haar moesten verjongeren, de
progressisten heeft zij alhier geknakt, aldaar
versmachthet liberalismus zegt daarom ook
niets meer tot de massa, is onbekwaam het volk
in beroerte te brengen, en wordt dan ook langs
omhoog afgeknaagd dcor de katholie; en die bij
middel van plaatsen, decoraties en titels van
adel een deel rijke liberalen verlokken en langs
onder door de socialisten.
'r Hberalismus zegt niets voor de toekomst
't volk is met geen papenvreterij meer bijeen te
houden.
In Engelaud en Vrankrijk is "t iiberaiismus
medegegaau met zijn tijd 't heeft daar ook
gezegepraalt.
Sedert korte jaren heeft een groot deel der
liberale partij van Duitschland een radikaal
volksgezind programma aangeworven: de laatste
kieziügen hebben bewezen hoe het vooruit is
gegaan.
Menig leger werd gered door de oppofferirg
van eenige regimenten wil de liberale partij
eenige duizende ikzuchtige rijken behouden
door toe te geven aan 't conservatisme, 't zal
nog meer verliezen door gemis aan geestdrift
bij zijne massa. De drang der gansche wereld
duwt in de richting der volksgezindheid. Wie
tusschen demokr.atie en behoudsge^indheid wil
blijven staan wordt vergruisd; H .-P.
In een hoofdartikel meldt het blad Le XX*
siècle dat hét door het inrichten der werkers-
afdeelingen is, dat de katholieke pzrtij te Brussel
is vooruitgegaan en er onze christene volkspartij
te niet gaat. Het doet ook een beroep op de
1 katholieken uit de andere steden des lands om
dit insgelijks in hunne wederzijdsche steden te
trachten.
Wij zullen maar spoedig zeggen, om alle
nuttelooze pogingen aan onze katholieke tegen-
strevers te besparen, dat hunne pogingen tot
niets zuilen baten. Daarbij, de feiten die zij
aanhalen zijn niet rechtzinnig en niet de ware
oorzaken.
Het is niet door het inrichten van eenige
katholieke werbersbonden, die gewoonlijk en
beter den naam van verradersbonden dragen,
dat de behouderspartij te Brussel gezegepraald
heeft en onze partij er een oogenblik is blijven
stilstaan.
Wie de gebeurtenissen, welke te Brussel zijn
voorgevallen, bent, kan seffens het antwoord
geven eenige speurhonden, door de katho
lieken gezonden, waren in onze partij gedron
gen en verrichtten c-r het hun opgelegde werk
het verraderswerk van twist en tweedracht in
onze partij te doen heerschen, en daarin is de
uitslag der kie/ing voor onze partij te zoeken.
Zulk geval trof niet alleen Brussel, ook Aalst
werd door zulke giftige pijlen beschoten.
Ec wanneer wij over drie weken schreven
dat Aalst schitterend uit den slag was gekomen,
dan was het niet alleen b;; het gedacht aau de
hatelijke aanvallen der behouders, liberale en
socialistische partijen en waaraan onze arme
maar geliefde volkspartij had weerstaan, maar
omdat wij gezien hadden dat mannen die
vroeger nevens ons in de partij stonden, ons
schandelijk verlieten en ons zelf in den rug
schoteD, niet uit ontevredenheid of overtuiging
maar wel omdat zij hoopten en misschien was
het hun beloofd van onze tegenstrevers een
judasloon te zullen bekomen.
En niettegenstasnde dit alles, niettegen
staande haat en nijd, lage laster en eerroof
heeft de christene volkspartij te Aalst, fier het
hoofd gehouden.
Onze Aalstenaars hebben getoond de keur
bende te willen zijn van het christen demo-
kratisch leger.
Zij hoorden in hun binnenste, de stem van
onzen te vroeg afgestorven vriend advokaat
De Backer die hen toeriep
Mannen van Vlaanderen De eed van
getrouwheid aan de christene volkspartij die
gij over acht jaren op mijn graf bracht vraagt
heden \ijne uitvoering
En onze mannen zijn ter stembus gegaan,
vol moed en geestdriftig zooals altijd, en vol
dankbaarheid voor deze, die sinds zoovele jaren
als slachtoffers onzer menschliever.de gedachten
vervolgd worden. Brutus.
De Vooruit beweert dat wij verpletterd
eu vergruisd uit den slag zijn gekomen met de
Kamerkiezingen.
Dat wij meenden een beteren uitslag te heb-
ben bekomen in het arrondissement Gent, dat
bekennen wij gaarne maar, dat wij verplet-
terd zijn om niet meer op te rijzen, dat neen.
Nooit heeft onze christene volkspartij onder
zijne leden zullen strijdlust gekend als- nu. en
had de uitbreidiug onzer propagande zulke
goeden weg ingeslagen.
Laat nu nog Priester Fonteyne met zijne
Brugsche strijdmakkers eens de provincie Oost-
Vlaanderen binnen stormen om er onze gedach-
j ten te gaan prediken en de Gentenaars te hel
pee en het ware geen wonder onze partij in het
arrondissement Gent te zien uitbreiden tot
meerderen groei en bloei om het voorbeeld vau
Brugge te volgen.
i Daar ook hadden onze tegenstrevers ge-
meend, na de kiezingen, van het christene
i demokratisch gespuis omslegen te zijn en welke
ontgoocheling, welke bittere teleurstelling voor
den vijand, de eene triomf der demokraten
volgt er den anderen steeds op.
Dat men dus maar altijd spreke van de ver-
pletterden, goed, maar de verpletterden zullen
krachtdadiger en hardnekkiger voortwerken dan
ooit.
Dat beloven wij u, dat zweren wij u.
Brutus.