De belangrijkheid van het
algemeen stemrecht voor
het kleine volk.
Het kiesrecht in
Beigie over tijd
Heldendaden van de
zoogezegde katholieken(I?!)
Geen beter Boekje
Verblijdt u in den Strijd,
gij, Rechtveerdigen
De provinciale kiezingen
D@ VERVOLGING
Men kan niet denken van welk belang
het is, voor het kleine volk, van in de
Kamer van volksvertegenwoordigers, tot
op zijn volle recht vertegenwoordigd te
zijn want de wetgeving in een land, is
gewoonlijk van den grootsten invloed op
liet volksleven.
Zij is niet alles en zonder de medè-
werking van het volk, kan ze doode
letter blijven. Maar het blijft toch waar
dat de wet, met het Staatsbestuur erbij,
de macht, die de wet uitvoert, de banen
afbakent en de wegen waar langs het
volk zal wandelen, en bijgevolg den
grootsten invloed moet hebben op het
volksleven.
't Is gemakkelijk om verstaan.
De mensch is zoo gemaakt, dat hij ge
woonlijk eerst voor zijn zeiven zorgt, en
zijn eigen vorendient. Dat zal hij ook niet
vergeten te doen, als hij de man is die de
wetten maakt, en dat hij het hooge woord
te zeggen heeft in de benoemingen, in de
landsbesturen en in de gerechtshoven.
De geschiedenis der volkeren is daar
om dat te bewijzen. Wij zullen er een
voorbeeld van geven, een enkel onder
duizenden.
Over een honderdtal jaren en voordien
was het de geestelijkheid en den edeldom,
met den Koning aan het hoofd, die
meester waren in Vrankrijk. Zij maakten
de wetten, zij waren het bestuur van het
land en het gerechtin een woord, zij
waren heer en meester.
De burgers zelf, die op het laatste zijn
opgekomen als derde stand, hadden wei
nig of niets te zeggen, daar zij in de
Kamers maar gelden voor 1 tegen twee.
En hoe hadden de meesters de zaken
geschikt in Vrankrijk Men kan er een
gedacht van hebben.
Men mag zeggen dat de hoogere stan
den, de geestelijkheid en de edeldom
bijna geheel vrij waren van
alle lasten lasten dragen en betalen
was hun man onweer dig. en goed voor
de burgerij en bijzonderlijk voor 't kleine
landsche volk.
Van eenen anderen kant, zij hebben
met der tijd, alles zoo wel geschikt en
geregeld dat koninggeestelijkheid en
edeldomeigenaars gerocht waren van de
drij vijfden van den grond van Vrankrijk.
en daarbij dat zij in 't bezit waren van al
de prachtigste gebouwen, van de koste
lijkste meubels, van de edelste kunst
werken, van de rijkste juweelen en schat
ten des lands
Een vijfde van den grond behoorde
aan de geestelijkheid, een vijfde aan den
edeldom en bijna een vijfde aan den
Koning
Men schatte het inkomen van de geeste
lijkheid op 200 millioen, wat men in de
hedendaagsche weerde op vier honderd
millioen zou mogen schatten.
De hertog van Orleans alleen, had er
elf millioen 500 duizend frank rente, wat
vandaag 28 millioen zou bedragend
Wij spreken niet van alle andere voor-
deelen en voorrechten.
Gij ziet wat de heerschers in een land,
die de wetten maken, en mees
ter zijn in bestuur en gerecht
kunnen.... en gewoonlijk doen.
Wij hebben hier in Belgie van af de
jaren 80, ook onder de heerschappij
geleefd van eenen hoogen stand, niet
meer zooals in den ouden tijd, onder
koning, geestelijkheid en edeldom, maar
onder de voogdij van eenen rijken burger
stand, waarin priesters, edellieden en
burgers, al ondereen versmolten waren,
en in het staatsleven hadden de lagere
standen tot over korts niet te zeggen.
Het waren immers allen de rijkste be
zitters die kiezer waren en bijgevolg het
recht hadden aan de regeering deel te
nemen. En dat getal was klein zeer klein
in geheel 't land waren er voor de Kamers
in 1850 maar 78,228 kiezers in 1860
97,308 in 1870 107,093 in 1880
116,090 in 1890 134,437 in 1893
137,772. Dus altijd voort was het geld
de meester in het land.
De mensch is mensch, en
hier zoowel als elders, de heer-
schende stand, de rijke bur
gerij, heeft in wetgeving, be
stuur en gerecht, eerst en best,
voor eigene belangen gezorgd.
Men kan den toestand, die nog eens het
gevolg is geweest van het burgerkies
stelsel, in korte woorden beschrijven.
Voor 't kleine, het arbeidende volk
Het grootste pak der lasten
sleuren, en Belgie, zooals de Koning'
eens zegde is het land der lange
werkdagen en der lage loonen.
Priester FONTEYNE.
i^33sssssss!maamsmjBassss^BfE»stK^KimiMiimmwia«*
Onder den titel Katholieke Werken,
drukt M. Petrus Daens het volgende ar
tikel, in 't Land van Aalstdat bewijst
dat het niet te Brugge alleen is dat men
beestig en herteloos gehandeld heeft tegen
Priester Fonteyne en zijne vrienden, doch
ook te Aalst, waar men het monopool van
katholieke schurkerij in pacht heeft.
De Brug-sche bewaarders gaan er regel
matig om les en al wat M. Daens schrijft
over Aalst, mag ten vollen en in zijn
geheel op Brugge toegepast worden.
Leest dus het volgende artikel en ver
andert het woord Aalst in Brugge.
KATHOLIEKE WERKEN -
De Kiezerslijsten vervalschen bedrog
plegen in het geven der 2 a 3 stemmen
op vele Gemeenten aldus 50 a 75 stemmen
STELEN.
Liegen en lasteren voor de kiezingde
vrije kandidaten eerrooven van Daens
gaan uitstrooien langs Sarlardinge en
Voorde dat hij nooit naar de Kerk gaat
Van den Bruele uitmaken als Vrijdenker.
Door hun menigvuldige gazetten stroo
men van leugens en lasteringen dagelijks
rondgieten denken Laat ons gedurig
en aanhoudend liegen Er zal toch iets
van overblijven, hetgene ongelukkiglijk
waar is. Manifesten gereed maken
zonder naam van Schrijver, Uitgever of
Drukker, gelijk t' Aalst; er moest den
Zaterdag morgend iets uitkomen, van
't krapuleuste dat ooit iets ievers is ver
schenen; maar de Prokureur des Konings
werd verwittigd en 't eerloos schrift werd
ingehouden. Zoo hebbende katholieken
van Aalst ook in 1894smaadprenten tegen
Priester Daens uitgegeven en aanstonds
nadien opgekocht.
Kiezers van hun vrijheid berooven
zeggen, gelijk t' Aalst in een rijk trotscli
katholiek huis metredelijkveel werkvolk:
Wij zullen weten voor wie gij stemtEen
bejaarde brave huisvader, daags na de
kiezing, van werk en brood berooven,
omdat hij zijn brief ken niet wilde VER
NIETIGEN. Rijke broodroovers, de oude
rechtvaardige God leeft nog Oude arme
kiezers doen opleiden als slaven van
't Heidendom! Kiezers doen gaan stemmen
met 'ne surveillantMet een envelop van
gaz-papier, om te weten hoe ze stemmen.
Aan afhankelijke kiezers zeggen Als
wij niet winnen, ge moet uw hypoteek
afleggen Ge wordt uitgespannen als wij
niet winnenStemt voor ons, hier is 20,
ja 30 of 60 fr. Als wij winnen, ge moogt
om 20 of 40 of 60 fr. komen. Rondloopen
de zakken vol stukken van 50 fr. gelijk
JUDAS. Al zaken die tegen de Wet zijn,
dus strafbaar.
Doen stemmen voor kiezers die al 7
weken, al 7 maand onder de groene sar-
gie liggen doen stemmen voor afwezige
Fransclimans.
Na de kiezing, wraak nemen wild en
ruig triomf vieren; een godsdienstig haat
dragend fanatismus opwekken doen
drinken, gelijk t'Aalsthuisschenderijen
doen plegen gelijk t'Aalst waar ons Huis
bestormd werd door zatte plodden en
zatte ploddinnen, die huilden Vivan
WoesteWeg met Pee JDonsjden smeer
lap, den rotsakden luierik En ander nog
veel smeriger vuiler geroepen die zaak
komt voor de Rechtbank, het mag niet
ongestraft blijven.
De kinderen der katholieke scholen in
den politiekenstrijdmengen, gelijkt' Aalst,
waar die onnoozele kinderen met de
smaadliedjes naar huis komen, tot ver
ergernis hunner brave ouders, waar ze
mij smadend achterna roepen, tot in de
kerk.
®En bij al die Katholieke Werken
GODSDIENST-SCHENDERIJ
Kan iemand zeggen dat de demokraten
ooit iets tegen den godsdienst hebben
gezegd of geschreven Is het de volks-
vertegenwoordiger-demokraat Daens niet
die het kristen onderwijs kloekmoedig
heeft voorgestaan en verlost van den
Schoolbon Heeft Daens niet manhaftig
de kloosterzusters verdedigd Kan er iets
onrechtveerdiger zijn dan ons bestrijden
in naam van den godsdienst P. D.
voor de verspreiding der christen democrati
sche gedachten of het werkje ONZE STRIJD
van priester Fonteyne.
Vraag het aan den drukker C. Moeyaert,
Coupurerei te Brugge.
Een exemplaar kost 10 centiemen.
De strijd voor 't volk moet noodzakelijk zijn
eón strijd om gedachten en denkbeelden. De
politiek moét bij ernstige menschen vrij wat
hooger staan dan 'nen ellendigen vischwijven-
twist.
Met verachting treden wij die persoonlijke
vitterijen, dat wroeten in eens andermans bij
zonder leven, met de voeten.
Kleine menschen met een kleinzielig brein,
politiekers zonder geest of gedacht staven hun
nen strijd met persoonlijkheden, met zaken uit
's menschen privaat leven. We noemen zulks
vuile realistische drekpolitiek die bevlekt alleen
hen die ze voeren. j
De bewaarder spar tij heeft te Aalst tegenover
de democraten een dergelijke kleinzielige, on-
teerende strijd gevoerd.
Wij, die buiten alle denkbeeld aangevallen
werden, niet om de wille onzer politieke of
maatschappelijke gedachten, maar omdat een
eenvoudig persoon de eer aan een kasteelheer
niet mag ontnemen het volk dom en gedwee in
dienstbaarheid te kunnen houden, wij zeg
ik bekommeren ons geen zier om al dat
ellendig geknoei, Hadde men ons bekampt in
onze politieke gedachten, dan ja, dan zouden
wé~meer acht geslagen hebben, maar nu, die
gansche karrevrachten vuilnis over ons, aan de
bevolking te slikken gegeven, och, 't ligt lang
op den mesthoop. En waarom ook zouden wij
ons storen over 't geschrijf van een broodschrij
ver, van een weggeloopen pennelekker, van een
omgekochten tafelspriDger, van een gedwon- 1
gen slaaf, van een zatte polichenel, van 'nen
clown of August die in geen io jaar ter kerk
ging en nu gaat om Van den Bruele vrijdenker
te kunnen verwijten
Ja, lezers zouden wij aan zoo'n volkje, aan j
zoo vuile argumenten onzen tijd verspillen j
Neen, we hebben meer te doen dan dat. 'i
Ons volk moet hooger op, zijn brein moet
meer ontwikkeld, de gezonde moraal en het f
degelijk maatschappelijk oordeel, dat heeft ons
volk van noode om zijn lot te verbeteren.
Dat is dan ook ons eenige doelhet volk zoo
trachten te leiden dat het de reine, algemeene
strekking der politiek begrijpt en weet te onder-
scheiden met de drogredens en 't bedrog der
anderen.
Er is in politiek maar één rechtvaardige weg
en naar die weg moet het volk geleid worden
onverschillig door wie.
En wie komt de weg der rechtveerdigheid
het dichtste bij in de politieke strijd
Toch nooit de katholieke bewaarders.
De rechtveerdigheid in den politiekén strijd
is bij hem die de gepaste, niet overdreven
evolutie voor 't volk aanpredikt.
Want 't volk zich voortdurend laten evolu
eer en en hooger opklimmen, dat is rechtvaar
dig, omdat dat volk van af zijn ontstaan in een
staat van ondergtschiktheid, van onverdiende
iijlDclemeid is gehouden gewéest.
Het lijdende volk brengen op eene mensch-
waardige plaats in de maatschappij, dat is de
zuivere, gezonde, reine democratie. En dat
moet ons eenig doel en ons eenig streven zijn.
Onverschillig is het ons, moet het ons zijn
wie het volk daar brengt. Zijn het de katho
lieken, goed zijn het liberalen of socialisten,
ook goed. De personen komen niet in aan
merking de zaak is alles. En 't is voor die
groote algemeene volkszaak dat wij den kamp
voeren
Verstaat ge ons, lezers
En als men een strijd heeft doorworsteld,
lijk nu met Juni laatst, dan mag de politieker
met hoogere begrippen en 'n hooger ideaal, den
kop Diet laten hangen als zijne partij niet ras
vooruitgaat. Als de algemeene volkszaak maar
vooruitgaat, is dat niet voldoende
En zou er ooit een kiesstrijd geweest zijn
waar de aristocratie, de algemeene volksvijand,
zulke verpletterende nederlaag heeft geleden
Want ware er een beetje doorzicht en recht-
veerdigheidsgevoel bij d'oude bewaarders te
vinden, dan zouden ze, na dezen slag, de
christen democraten in eere herstellen. Immers,
waarom werden wij van af ons ontstaan tot
heden, verketterd en gedoemd Was het niet
om de wille der zaak die wij verdedigden, de
algemeene volkszaak, de vreedzame ontslaving
der mindere klasse
En zijn er nog geene bewijzen genoeg die ons
zeggen dat de christen democraten den rechten
weg zijn ingeslagen
Van alle punten die we vroegen en waarin
wij de maatschappelijke redding zagen, van al
die punten is 't beginsel ingevoerd geworden
door den drang der eeuwige volksevolutie.
Wij vroegen volksverbeteringeneene beper
king van den arbeid, met een minimum van
3 fr. per dag. We werden er om gebanvloekt...
doch de banvloekers moesten ons stelsel in
voeren I
We vroegen stemrecht en werden geban
vloektdoch de banvloekers moesten het
invoeren
We vroegen pensioen voor 't werkvolk en we
werden gebanvloekten de banvloekers
moesten een pensioen schenken. Dus keurden
zij nog eens goed.
We vroegen d'afschaffing der hatelijke bloed
wet en plaatsvervanging, 't gevloekt voorrecht
der rijken.... wij werden er om gebanvloekt....
doch onze banvloekers schaften later zelve af.
Ze keurden dus nog eens goed.
We vroegen verplicht onderwijs, we werden
er om verketterd en gebanvloekt en toch moe
ten heden die banvloekers het verplicht onder
wijs met ons verdedigen en invoeren.
Nu bleven er nog verscheidene punten waar
over lauwe zielen uit onze rangen zelve zich
verontrustten en meenden dat we toch wat
verre gingen. Immers een minimumloon van
4 fr. voor 't volk, een pensioen van i fr. per
dag voor d'ouderlingen, één man één stem voor
alle Belgen, eene degelijke wet voor de land
bouwers, klimmende belasting, belasting op de
roerende waarden, enz., dit alles was nog al
kras.
En wat leert ons de afgeloopen strijd
Dat wij noch ketters, noch verdwaalden zijn,
nu zoo min als de eerste ure onztr geboorte.
Want hebben wij niet gezien dat dezelfde
banvloekers uit den verleden en tegenwoordi-
gen tijd, met heel dat programma der geban-
vloekten te velde zijn getrokken.
Hebben de bewaarders geen leerplicht moe
ten verdedigen Waarvoor wij jaren strijden 1
Hebben de bewaarders geen pensioen van
i fr. daags moeten verdedigen
Dat wij jaren lang vragen
Hebben de bewaarders geen landbouwwetten
moeten verdedigen Die wij jaren vroegen 1
Hebben de bewaarders geen klimmende be.
lasting moeten verdedigen Wat wij van
d'eersten dag vroegen I
Hebben de bewaarders dat zoo lang bevoch
ten A. S. niet moeten verdedigen
Wat wij bij onze geboorte eischten
Hebben de bewaarders de belasting op de
roerende waarden niet moeten verdedigen. Ha,
zeker, de volkszaak is een groote stap vooruit
gegaan. Nog maar met woorden, dat is waar,
doch van woorden zal het volk wel daden
weten te eischen.
Verblijdt u dus in den strijd, gij Rechtvaar
digen. Verblijdt u dus, democraten, zonder het
zelf te weten herstelt de conservatieve partij
ons in eere.
Laat ze maar kleinzielig weg aanvallen,
lasteren, eerrooven, banvloeken, we staan er
boven, verre boven
De algemeene volkszaak gaat vooruit.... wij
betrèden den eenigen rechtvaardigen weg.
Bewijzen met de vleet zijn er dat de demo
craten gezond redeneerende, doorziende poli
tiekers zijn geweest.
Hewel, democraten, op die baan vooruit 1 1
De aristocraten volgen, moeten volgen.
Regent het verketteringen en banvloeken
over ons, tot daar, onze princiepen en denk
beelden ingevoerd te zien worden, dat sterkt
ons, dat is ons ideaal waar we smachtend naar
verlangen. En bij dat schoone hooge ideaal
zullen wij toch een pluimpje op onzen hoed
mogen steken en 't zal deze zijn
Dat wij de baanbrekers waren der ao eeuw-
sche volkswelvaart, de voorvechters voor de
verstooten klasse, dat we geweest zijn de man
nen die dag aan dag met zweepslagen de oude
pruiken hebben voor uitgedreven de groote baan
op van 't algemeen volkenrecht.
A. Van den Bruele.
Al hebben wij geen triomf gevierd in de pro
vinciale kiezingen, al waren onze krachten te
gering om den strijd met kans van lukken aan
te gaan, toch mogen wij uiterst tevreden zijn
over de uitslagen die wij behaald hebben, die
ons een spoorslag moeten zijn om maar immer
voort te strijden, onverpoosd en ontembaar en
die ons dan voor de toekomst, het beste laten
verhopen.
Onze Brugsche vrienden Berten en Minnebo
bekomen 8i53 stemmen, 't Is prachtig.
Wat een gunstig voorteeken voor de gemeen-
tekiezing.Wee aan hen, die de Brugsche demo
kraten in den weg durven loopen.
Onze leider, de Heer Hector Plancquart be
komt in het kanton Waarschoot 366 stemmen
dus ii6 meer dan in de Kamer kiezingen terwijl
de klerikalen er deze maal minder bekomen.
In dit kanton gaat onze partij niet slecht voor
uit. Wij bezitten daar eenige vrienden waar
geen rust in zit.
Ook in het Harelbeke, bekomt onze partij
genoot Vanderschelden 1638 stemmen. Deerlijk
alleen gaf 5oo stemmen. Schitterende uitslag
die er onze vriend behaalt.
Wij houden dus aan ons gedacht van vroeger
dat door eene aanhoudende werking en eene
bestendige propaganda onze christene volks
partij vooruit moet.
Daarom deden wij in de maand April een
beroep op onze mannen om den strijd in de
provinciale kieziDgen aan te gaan, hetgeen wij
in de toekomst nog zullen doen. Maar dan her
beginnen wij met nog meer moed en gloed en
hoop tot overwinning. Brutus.
IN YLAANDERBN
Ter overweging aan Mgr Waffelaert
Bisschop van Brugge
Ik ken 'nen christen huisvader die
werkt bij 'nen katholieken baas. Dat
huisgezin bestaat uit de moeder en 3
kinderen. Zij weren hen om eerlijk en
treffelijk, met sparen en spartelen, door
de wereld te geraken en elk het zijne te
geven.
Op zekeren avond gaf ik eens meeting
in 't gebuurte waar dezen man woont.
De man lijk veel anderen kwam luiste
ren, Ik herinner mij nog heel goed dat
ik sprak over de hongerloonen die in
Brugge betaald worden door gebrek
aan werk en nijverheid. Verders bewees
ik hoe doodsch en verlaten Zeebrugge
en onze haven was door de schuld van
de Brugsche rijkzakken en bewaarders
die uit vreeze van geldgewin dat steeds
vrijheid met zich sleept, liever hunne
goudklompen in hunne coffreforts laten
beschimmelen dan werk en brood aan
ons geliefde kleine volk te verschaffen.
Na de meeting kwam die christene
