Eene nationale partij
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
De vlaamsche beweging
en hare organisatie
Aan onze vrienden van
Audenaerde en Ronse
De Socialistische partij
Hulde aan wijlen
Advokaat De Backer
Zondag 25 August! 1912
't Bied 5 centiemen
19' jaar Nr 34
HET RECHT
Voor Qo4 on Volk
Vlaanderen voor Christuat
Inschrijvingsprijs nar l
Per jaai fr. 3.oo. Negen maenden fr. a-a5
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Hoofde patellar H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendraeers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van bet blad
COUPUREREI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. 0.25
Reclamen, op de 4® bladzijde. «0.45
s 3e 1 o.SH
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak.
1 waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging-
I
Onze vlaamsche christene volkspar
tij, zij, de eenige vlaamsche politieke
partij, is nog eens, nu bij de eere-
betooging aan den vader der vlaamsche
hergeboorte, Hendrik Conscience, mis
kend geworden.
Dit is de eerste maal niet, ook niet
de tweede maal, dat zulks voorvalt, dat
wij in den vergeethoek geplaatst wor
den.
Zulks gebeurde, nog niet lang ge
leden in de grootsche beweging voor
dé vervlaamsching der Gentsche Hooge-
school.
Te Gent en in sommige andere
steden gebaarde men, alsof er geene
demokraten bestonden, en te Brugge,
waar onze parlii sterker is dan de
liberale en de socialistische partij, daar
ook mocht er geen vertegenwoordiger
onzer partij het woord voeren in de
groote meetingen die er plaats grepen.
Dus aan' ons, aan de koppigste der j
koppige vlamingen, wierd er recht i
geweigerd. Wij, die lijden en strijden
voor onze vlaamsche overtuiging, voor
de verheffing van ons vlaamsche volk,
wij wierden vergeten en miskend en dit
alles, voor den onwankelbaren moed
dien wij aan den dag legden, in den i
strijd voor de her opbeuring van onzen
vlaamschen stam.
Denkt men soms alzoo, onze vlaam
sche stijfhoofdigheid te breken met
onze geliefde volkspartij te vernederen
onze arme volkspartij die niet anders
telt dan overtuigde vlaamsche strijders I
Men wil niet eens onze leiders erken
nen, onze schrijvers, sprekers, dichters
en kunstenaars, totaal, alles wat onze
partij in haren schoot bergt, niet j
geven, wat hun zoo rechtmatig toe- - j00pen. Uit honderden borsten is er
komt. Het zij zoo een zegekreet ontsnapt, bij 't vernemen
Maar vergeet niet, comiteitsleden der der goedkeuring der stemming van de
verschillende afdeelingen der vlaam- volkspriester Fonteyne.
sche beweging, dat, zoolang onze partij p)e pjeer Fonteyne heeft nog maar
door u niet zal erkend worden, met al enkele -^oorden in de Staatskamer
den eerbied die men haar verschuldigd gesproken, en gansch Vlaanderen heeft
is, zoolang men onze partijgenooten j ze toegejuicht. Vandaar die rilling,
niet zal erkennen als de beste apostels van(jaar die politieke omkeering die
der vlaamsche beweging, zoolang men Vlaanderen op handen is, want
onze bonden en kringen niet zal erken- ------
nen als de keurbenden aller maat
schappijen voor het inrichten uwer
betoogingen, zal er in uwe organisatie
ons bij de partij aan te sluiten, dat, ,j In het heetste van den strijd, wanneer
nooit of nooit. i den machtigen vijand ons het gewei-
Tusschen hen en ons bestaat er in -- c-jgjst aanviel, dan dachten misschien j
J f-ëfen^j'rzêr oude strijdmakkers,
sommige punten van ons programma
een afgrond, waarvan de godsdienst
kwestie reeds eene der bijzonderste is.
Voegen wij daarbij, daarom nu ook in
alles niet.
Hand in hand, znllen wij te samen
strijden, voor het zuiver algemeen
stemrecht.
Schouder aan schouder trekken wij
op, voor verplichtend schoolgaan der
jeugd, vrijheid aan den vader latende,
de school te kiezen daarbij willen wij
schoolvoeding en zelfs schoolkleedij
voorde arme kinderen voorden ouder
ling vragen wij een beter pensioen
en tal van andere hervormingen onze
werkers heilzaam.
Ziedaar dus punten die wij, met hen
mede, zullen eischen en den vijand
afdwingen. Trekt de liberale partij
zich achteruit, hetgeen ons niet zou
verwonderen, dat geeft ons niet rus
ten zullen wij niet, vóór wij de over
winning behaald hebben.
Maar om die reden, is er geen ver
bond noodig. Onze onafhankelijkheid
staan wij niet af, en bevelen ontvangen
van andere partijen, die aanvaarden
wij niet.
Trouw en eerlijk zullen onze volks
vertegenwoordigers onze eischen verde
digen. dat verzekeren wij hen.
Het verleden onzer christene volks
partij staat borg voor de toekomst.
Brutus
Mannen, hond u gereed
Eene rilling heeft Vlaanderen door-
honderdtallen beloven nu hun steun
aan onze partij.
Ten allen kanten begint men te
roepen leve de demokraten Ten tijde
het bijzonderste deel ontbreken die er van pieter de Kluizenaar en der kruis
onmisbaar is, 't is te zeggen de iel
Gij zelf heeren, zult eerst moeten be-
vaarten riep het volk God wilt het
en nu voor onze kruisvaart roept onze
ginnen met ons rechtvaardig' te behan- christene bevolking eveneens God
delen, wilt gij hebben, dat rechtvaar- - -
digheid er u geschieden zal.
Herinnert u de groote belooging van
verleden jaar te Brussel gehouden voor
het zuiver algemeen stemrecht, waar de
inrichters overtuigd waren dat de be
tooging niet algemeen had geweest,
zonder de deelneming der christene
demokraten.
Neemt zulks tot voorbeeld heeren
Brutus.
Wij zijn een antwoord verschuldigd
aan verscheidene socialitische dag en
weekbladen, die, sinds de stemming
der kiezing van Priester Fonteyne, nu
meenen, over de christene volkspartij
met daarbij hun Brugschen volksver
tegenwoordiger, meester te zijn.
Ons antwoord zal kort maar klaar
zijn, om op dezelfde kwestie niet meer
te moeten terugkeeren.
Hebben de socialistische kamerleden
voor de goedkeuring dier kiezing ge
stemd, laat het ons maar vrij en vrank
zeggen, dit was hun plicht, gezien de
rechtveerdigheid zulks eischt, maar,
dat er daarom een reden bestaat om
wilt het
Dit geeft moed aan ons, veteranen,
in onzen overmoeibaren strijd.
Binnen twee jaren, gaan wij waar
schijnlijk den strijd aan in al de arron
dissementen van Oost - Vlaanderen,
want wij willen de ware macht onzer
partij in die provincie eens kennen, nu
wij overtuigd zijn en wij bestatigd heb
ben dat het volk bij ons wilt zijn.
Het arrondissement Audenaerde
Ronse mag en zal niet ten achteren
blijven, om dien uitslag zoo schitterend
mogelijk te maken.
Met onze taaie werkers Buysschaert
en Prevost dient gij den strijd met vuur
voort te zetten.
Harop d*s, en aan 't werk.
Brutus
Het is iets meer dan 4 jaren geleên,
dat wij hem ten grave brachten, den
nederigen maar nooit volprezen man.
Sinds dien tijd heeft onze partij menige algemeen stemrecht
strijd aangegaan, maar nooit zijn wij Zooniet hebt gij
een stap zijner idealenweg afgedwaald, spreken.
aan onzen tevroeg gestorven vriend,
wiens krachtige en onvermoeibare hulp
die wij nu moeten missen, zulke gevoe- j
lige slag aan de partij toebracht. En
dan kon dikwijls eene traan van diep-
gevoel zich niet weerhouden en menig
zware zucht eindigde in weêgeklaag
hadden wij ons vriend van weleer
Want, was hij het niet, die ons
vroeg van nooit den strijd op te geven
Was zijn leven voor ons, geen voorbeeld
van werkzaamheid en opoffering Is
het daardoor niet, dat voor velen onzer, i
zijne herinnering zoo aangenaam en
nooitvergetend schijnt. Is het misschien j
daar niet meê, dat er velen van ons
het verlangen uitdrukken van allen te
samen zijne grafzerk eens te gaan be- j
zoeken en daar onzen eed van trouw, j
aan onze geliefde volkspartij te her-
nieuwen
Welaan dan, gij partijgenooten van
Ninove en Denderhautem, wanneer
schijnt het oogenbijk ugepast.Komaan,
en laat het ons kennen, want gansch
Vlaanderen komt meê. Brutus
Het Kortrijksche Volk van 4°
August! 1912, geeft een artikel over het
karakter der katholieke partij.
Wij nemen de vrijheid dat artikel
eens in overweging te nemen er eenig-
zins onze meening over uit te drukken
en verders, natuurlijk het lezend en
belangstellend publiek er te laten over
oordeelen
Het Kortrijksche Volk begint in
dezen zin 1. De katholieke partij is
eene nationale partij zij streeft het
welzijn der natie, der algemeenheid na.
Het blad, en de katholieke werkers
moeten dit natuurlijk zoo de wereld
inzenden, zooniet zouden zij, zich zelf
veroordeelen. Welke partij zegt dit
immers niet o'.'er zich zelve Ook de
katholieken moeten dit zoo verstaan,
immers, het vuur en de geestdrift voor
hunnen strijd kan niet al uitgaan van
persoonlijke heersch- en belangzucht
alleen er zijn daar ook menschen die
het goed meenen en wezentlijk zoo voor
zich hebben. Maar of de natie, de alge
meenheid zelve daar in dezen zin over
denkt is iets anders. Wij meenen inte
gendeel het tegenovergestelde te zien.
Stelt al de klassen der natie in gelijke
rechten om hierover uitspraak te doen
en alle betwisting zal oogenblikkelijk
ophouden.
Die groote legerschaar van arbeiders
vormt toch een belangrijk deel der
natie 't is de spil waarop de geheele
maatschappelijke samenhang draait.
Dat deel der natie is niet genoeg
door onze maatschappelijke wetten be-
schermd 't is niet voldoende verze
kerd tegen werkongevallen, tegen ziekte
en werkeloosheid wordt ook niet vol
doende beschermd tegen de uitbuiting
van een ander deel der natie die men
patroons noemt 't is niet verzekerd
tegen armoede in den ouden dag ter-
wijl het geheel zijn leven bestede aan
i de rijkmaking van een ander gedeelte
der natie die hem dan nog slecht be-
i handelt, enz.
En 28 jaren lang is die zoogezegde
I nationale partij onafgebroken aan het
l bestuur van ons land
j Durft gij, die beweert een nationale
partij te zijn, 't oordeel der natie toe-
I laten, over uwe bewering, met zuiver
Iedereen die niet is voor eene poli
tiek van verdrukking van al wie ge-
loovig fs, die niet is voor een uiteen
schakeling van den godsdienst en van
de godsdienstige werking uit geheel
het openbaar leven kan lid worden van
de katholieke partij, zegt Het Kort
rijksche Volk
Wij zeggen de grootste klasse der
natie, de werkende klasse, voor wie
onze nationale wetten in allerhande
opzichten zoo onvoldoende zijn, en die
de 28jarige onverschilligheid ziet der
katholieke partij, wij vragen kan het
bewuste deel uit dat deel der natie nog
deel maken van de katholieke partij
Neen, en het maakt er geen deel meer
van ook.
't Is niet door verdrukkiDg te plegen
tegen geloovigen of om de uiteenscha
keling van godsdienst en van gods
dienstige werking dat een zeker gedeelte
der natie van die zoogezegde nationale
partij geen deel meer kan of wil maken
maar 't is om redenen van stoffelijk
klassenbelang, om nationale redenen.
Deze laatsten bestrijden dan ook den
godsdienst niet, noch den godsdienst
bestrijdt hen niet, maar de bedienaars
van den godsdienst, er rechtstreeks of
onrechtstreeks toe gedwongen door de
leden van die zoogezegde nationale
partij, bestrijden hen uit politieke
redenen, uit redenen van eer- en
hserschzucht die anti-nationaal moeten
genoemd worden, en dat in eene partij
::ie beweert eene nationale partij te
zijn.
2. De katholieke partij, zegt Het
Kortrijksche Volk is niet eene con
fessionneele partij, indien men daar
door verstaat dat het niet noodig is tot
eene bepaalde geloofsbelijdenis te be-
hooren. Ook niet Roomsch-katholieken
kunnen lid worden van hunne partij,
zegt het blad.
Indien er in België eene partij
bestaat die verdient eene confession
neele partij genoemd te worden, 't is fcjï
te zeggen eene bepaald godsdienstige
geen
partij, dan is het wel de kristene
volkspartii. Ook gelooven wij per
soonlijk dat onze partij door dat
schijnbaar uitzicht altijd geleden heeft
en nog lijdt in haren vooruitgang.
De katholieke partij vindt het dus
niet noodig eene confessionneele partij
te zijn om 't wille van den godsdienst.
Nu, de kristene volkspartij, die men
kan beschuldigen eene TE confession
neele partij te zijn iets wat men
voortaan zou moeten onmogelijk maken
wordt door die mannen bestreden,
niet in programma, niet op staatkundig
gebied, niet omdat zij niet genoeg
nationaal is, maar omdat zij niet genoeg
confessionneel, volgens hunne bewee
ringen niet genoeg bepaald uit recht
zinnige godsdienstigen bestaat, terwijl
onder de leiders en gekende strijders
der kristene volkspartij er niet een kan
gevonden worden die niet als een pra-
tikeerende kristene bekend staat en
aldus zijne plichten vervult.
Wij vragen aan de katholieken, aan
die zoogezegde nationale niet-confes-
sionneele partij, of eene andere partij
ook het recht kan hebben, evenals zij,
eene niet-confessionneele partij te zijn
en welke voorwaarden er moeten ver
vuld worden om dat recht te bezitten
Indien eene andere partij ook dat
recht ^ntQpR^end^v/ovdev^ vragen
.wij d&moT*zgi*^r~zrch zulleff^bepalen,
'folie ook aldus bestaat, te bekampen op
Maatschappelijk politiek gebied alleen,
zooals hft e^ne^niet confessionneele
partij zou beffiia|ü"i iv, in plaats van
recht van uitsluitelijk ze te bekampen op gods
dienstig gebied
