De grondwet en
Algemeen Stemrecht
Ie groots jannen aan 't werk
Vragen gesteld
Voor Algemeen Stemrecht
OP HET SPOOR
Een wassende vloed
Pastoor en burgemeester
Strijdkas voor A. S. en E. V.
meer rijkdommen dan de 900 andere arme
huisgezinnen die dag in dag uit voor hun
brood en hun familie 1,00 of i.5o of 2,00 fr.
verdienen. En als ge geld noodig hebt ge gaat
het niet zoeken bij de rijken maar ge legt be
lastingen op hetgeen het volk gebruikt en alzoo
neemt ge 6120 fr. aan de armen die weinig of
niets bezitten en voor wie iedere cent een
druppel zweet vertegenwoordigt, en uit den
zak van deze die honderd ja misschien duizende
malen meer bezitten dan al die arme menschen
en niet leven van hun werk maar van de op
brengst hunner goederen, 680 fr.
Is dat niet de armen doen betalen voor de
rijken Als uwe lezers dat niet verstaan is het
een teeken dat de katholieke verstomping nog
meer op hen gewerkt heeft dan ik dacht.
We weten wel dat de twee fr. rechten op de
bloem gelegd zijn omdat de franscbe bloem-
molens de Belgische niet dood zouden doen
neen vriend maar wel om nogmaals geld te
slaan op 't brood van den werkman en de
coffre-forts der rijken te sparen. i
Doch De Landwacht bekent dus nu I
reeds al dat de katholieken wel lasten hebben
gelegd op etelijke waren, 't Heeft dit vroeger
nogthans menigmaal geloochend.
Gelukkig voor haar dat ze van de duizendste
leugen niet dood is, zooniet ze ware al lang j
dood en vergeten. H Pt
In vele middens hoort men spreken,
over hetgeen er gaat gebeuren door het
stellen der kwestie van Algemeen Stem
recht.
Ieder heeft er zijn praatje over alle
man wilt het best op de hoogte zijn van
de zaken en men redetwist in een adem
o ver werkstaking en grondwetsherziening,
zonder een woord te kennen van de
wettelijke voorschriften, welke het berei
ken van dit doel voorafgaan
Daarom willen wij daarvan een weinig
uitleg geven.
Het meervoudige stemrecht, is voor de
kiezingen van Kamer en Senaat in de
grondwet geschreven.
Wil men daar nu verandering aan door
een andere vorm van kiesrecht, 't zij
gelijk de welke dan moest eert en vooral
DE GRONDWET herzien worden.
Dus, moet men eerst in de
Kamers het voorstel tot her
ziening der grondwet worden
gedaan en besproken, vooral
eer er spraak kan zijn van aan
het meervoudig stemrecht iets
te veranderen.
Dat voorstel tot herziening der grond
wet, kan, door Kamers en Senaat met
èène stem meerderheid worden aange
nomen.
Eens dit gestemd, ontbindt Z. M. den
Koning Kamer en Senaat en moeten er
algemeene nieuive icetgevende kiezingen
plaats hébben en zulks nog door het oud
stelselvan het meervoudig stemrecht.
De nieuw gekozen Kamers, stellen dan
met den Koning de punten vast, waarover
de grondwetsherziening zal loopen en
welke aan de bespreking der Kamers zullen
onderworpen worden.
Elk voorstel van grondwetsherziening,
moet alsdan gestemd worden door de
Kamers, door twee derden der tegenwoor
dige zijnde ledenen er moeten bij de
stemming twee derden der Kamerleden
aanwezig zijn, zonder het welk de stem
ming geen plaats kan hebben.
Wordt er aldus aan de grondwet eene
verandering toegebracht, op het stuk
van stemrecht voor Kamers en Senaat,
dan wordt die verandering weer dadelijk
gevolgd door eene nieuwe ontbinding der
Kamers en nieuwe algemeene wetgevende
kiezingenwélke alsdan moeten geschieden
door het nieuw in de grondwet geschreven
kiesrecht.
Wat nu betreft, de invoering van alge
meen stemrecht of zelfs vrouwenstem
recht voor de provincie en gemeeente-
kiezingen daarvoor moet de grondwet
niet herzien worden en zulke wet kan
door de Kamers gestemd worden met een
enkele stem meerderheid.
Ziedaar dus hetgeen voor iedereen
nuttig is te weten en dat wij zelfs nood
zakelijk hebben geacht uit te leggen.
Op Dinsdag 12 November wordt de zit
ting van de Kamers geopend, zonder
troonrede.
Alles doet voorzien dat het ministerie
de inachtneming van het voorstel tot
herziening der grondwet zal aanvoerden.
te geven aan de rechtveerdige eischen
van het volk.
De groote nijver aars en handelaars van
do vlaamsche gewesten, zooals Brussel en
Antwerpen zijn ook reeds tot deze beslis
sing gekomen on men is ten volle bezig
met verzoekschriften in omloop te bren
gen, ten einde door hunne hooge tusschen-
komst hot ministerie en den koning te
bewilligen en alzoo ons land van een
onheil te vrijwaren door het toekennen
van het zuiver algemeen stemrecht.
Wij zullen nu afwachten of de katho
lieke meerderheid, de vernieling van
handel en nijverheid zal verkiezen boven
de toepassing van het rechtveordig alge
meen stemrecht.
j De waterdemocraten genre Verhaeghe,
i zullen Zondag 22 dezer te Namen, een
1 congres houden.
De bijzonderste punten die ze zullen
1 bespreken, zijn
j ])p vaKVëreemgingén, ine' zë'
tegen wil en dank moesten stichten, om
dat zij al hot werkvolk van hun zagen
wegtrekken.
Artikel 310, nopens de aanslag op de
vrijheid van het werk, die reeds duizen
den arme dompelaars van werklieden in
't gevang deed zetten, en wier behoud zij
altijd verdedigen.
Werkmanswoningen, die aan de rijke
geldschieters 10 tot 15 en misschien 20 fr.
ten honderd winsten verzekert, welke de
geringe lieden betalen.
Verders de schoolwet, den huisarbeid
het stemrecht voor de vrouwen, enz.
Doch het grootste werk dat zij zullen
verrichten is naar de middelen to zoeken
om de algemeene werkstaking
tegen te werken en zoo de zegepraal
van het algemeen stemrecht te beletten.
Dat zijn volksmannen, niet waar, lezer?
Ze zullen zooals altijd wat feesten en
groote redevoeringen gaan aftappen en
de zaken zullen blijven zooals gewoonte
't Is immers til comedie welke die mannen
spelen.
aan den H. Minister der Staatsspoorwegen,
Telegrafen en Posterijen door
E. H. Fonteyne, Volksvertegenwoordiger
"Vraag Over de betalingen.
Over enkele maanden is een bijzonder
bevel uitgeveerdigd, waardoor de trakte
menten aan de bedienden en ambtenaars
maandelijks betaald worden tusschen
5n en 10" dus minstens twintig dagen
vóór het einde der maand.
De werklieden daarentegen worden hnn
loon toegekend 1° deze van de uitba
ting- en trekdienst tusschen 5n en 7" en
tusschen 20" en 22n der maand 2* deze
der wegen en werken tusschen 7" en 10"
en tusschen 23n en 26" der maand, hetzij
nu telkemale van 5 tot 10 dagen na de
verloopen quinzaine. Ofschoon de geno
men maatregel jegens de bedienden goed
keurende, verzoeken wij U middelen te
beramen dat het loon der werklieden
uitbetaald worde, hoogstens daags na
de vervallende termijn.
1 2e Vraag Over de Brugsche
koopwarenstatie.
i De toestand in de statie Brugge (koop
waren afdeeling) laat veel te wenschen,
de dienst is er soms totaal ontredderd,
en dit tengevolge
i 1° de ontoereikenheid van personeel
(goederenbeambten en vooral werklie-
i den)
2° de te kleine uitgestrektheid van het
magazijn, onvoldoende voor het bergen
der steeds toenemende hoeveelheid goe-
deren bij aankomsten vertrek.
Het is hoogst dringend, in het belang
van 's lands schatkist zelve dat de heer
j Minister spoedig maatregelen neme om
aan den toestand te verhelpen, des te
meer daar een ontiverp tot vergrooting van
het magazijn reeds vier of vijf jaren goed-
gekeurd en nog niet uitgevoerd is.
Pb. FONTEYNE.
De burgerij heeft in 't algemeen een
grooten schrik van de algemeene werk
staking, die onvermijdelijk zal uitbreken,
van den oogenblik dat het ministerie zich
ongustig verklaart aan het algemeen
stemrecht.
Zoo is er in 't Walenland eene groote
beweging ontstaan onder de burgerij en
de groot-handelaars, ten einde aan de
Kamer verzoekschriften te sturen om toe
MACHINISTEN EN STOKERS
Wie van u beste Vrienden Lezers heeft
al ooit gedacht aan het lot van deze
schaar werklieden Wie van u heeft al
ooit gedacht aan de gevaren, waaraan
die mannen zijn blootgesteld, aan de
verantwoordelijkheid die op hen weegt,
aan de behendigheid die zij hoeven aan
den dag te leggen zeg mij beste vrien
den wie van u heeft daar al eens aan
gedacht
En nochtans hoe bewonderensweerdig
zijn die mannen niet.
't Zij dat het regent of vriest, 't zij dat
het warm of koud is, 't zij dat het weder
helder is of mistig, 't zij dat de banen vrij j
zijn of dat de sneeuw er zich langs op
i hoopt, steeds staan zij daar onversaagd j
vol moed op dit reusachtig locomotif, nu
i eens langs fraaie landschappen, omgeven
met prachtige weiden, en velden, waar- j
over zoo menig dichter heeft uitgespro- i
ken, waarvoor zoo menig landschap j
schilder prachtige tafereelen heeft op het
doek gebracht, en waarop het hun niet 5
eens gegund is een blik te slagen.
Dan weer langs reusachtige bergen
omringd van onmetelijke diepe, diepe
kloven, wier aanblik alleen u zou doen
huiveren, verders langs woeste ongenaak
bare vlakten en wouden, waar uren op
uren ver, noch huis noch kluis te ontwa
ren zijn, ook nog door duistere tunnels,
kilometers lang moeten zij trekken, in
een woord overal in een duizelingwek
kende vaart moeten zij heenstoomen om
ij alle volkoren der gansche wereld met
elkaar in betrekking te stellen, en altoos,
altoos met die ware verantwoordelijkheid
op zich.
TndM'cLanri ho.ev.ele menschenslevens
hangen somtijds niet af van de behondig-
heid dier lofweerdige mannen.
Ik ben zoo menigmaal in vervoering
en bewondering staan zien wanneer ik
't die menschen aan 't werk zag als zij op
het punt stonden te vertrekken, hoe zorg-
I vuldig zij alles nazien om te weten of alles
j in orde is, hoe zij met den kommer op het
j gelaat geprent, het oogenblik afwachten
tot het teeken wordt gegeven om te ver-
trekken. Nauwelijks is het sein daar, en
j zwaar steunend en zuchtend gaat het
machien zijnen gang, van dien oogenblik
j afmoeten zij in koude en wind, misten
regen gedurig uit zien als er geen onraad
I is, geen oogenblik is rust, altijd maar
I met bekommering belaan, en dat niet
voor eer voor hen zelf dan voor diegenen
wier leven zij om zoo te zeggen in hunne
handen hebben.
Ziet eens, wanneer er somtijds een
ongeval plaats grijpt, eene botsing, eene
1 ontriggeling of iets anders dergelijks,
5 blijven die helden niet steeds tot der dood
I toe op hun machien, stellen zij niet tot
j op het allerlaatste oogenblik alle middelen
i in 't werk, (niettegenstaande zij weten dat
I het hun leven moet kosten) om de reizi-
gers die zich op hunnen trein bevinden
I van de dood te redden,
ji Waarlijk die werkers kunnen best ver-
geleken worden aan de kapitains der
zeeschepen, die, wanneer hun schip
vergaat, al het volk trachten te red Jen
f om dan zelf met hunnen boot in de zee
verzwolgen te worden.
Hoe oplettend en gevaarlijk dus, maar
i tevens hoe vuil ook is het werk die voor
1 den machinist en den stoker en bijzon-
l derlijk voor den laatste te verrichten valt.
Gedurig en altijd voor dien gloeiënden,
heeten, vlammenden, vuurpoel, dit stand
vastig inwerpen van koien van de welke
het stof, in het zweet diër koene mannen
blijft plakken.
Hoe vuil en smerig zijn na elke week de
kleeren niet die zij in het begin der week
net aandoen.
Waarlijk het leven dat die menschen
door worstelen, om het stukje brood voor
vrouw en kinderen te bezorgen is weinig
ben ij dens waardig
Hoe jammer dat het werk dier helden
zoo weinig gewaardeerd wordt; zij die niet
alleenlijk steeds in gevaar verkeeren en
vuil en smerig werk te verrichten heb
ben, maar die bovendien telkens er iets
voren.valt, voor het geval staan, te kun
nen in beschuldiging gesteld en in het
gevang geworpen worden, en jaren straf
j somtijds, om niet te zeggen bijna altijd
1 zonder plicht of schuld, te moeten uit-
doen.
Ziedaar in gansch hare bittere naakt-
heid het lot dier zoo weinig besproken
helden van den arbeid.
't Vervolgt. A. D. {werkman).
Evenals een vliet bergafwaards ko
mend, gedurig toeneemt in kracht om in
het dal een breede strooming te nemen,
zoo ook neemt onze volksstroom toe in
macht en grootschheid.
Eeuwen lang, lag ons volk, het land
volk bijzonderlijk, nog versteken van alle
licht en leven, verachterd bij al wat den
vooruitgang bewerkt, overal en door
elkeen als een nietsbeduidend werktuig
beschouwd, en waar 's lands algemeene
belangen goldt daar was het van geen tel.
Doch een woord was genoeg om dit
eeuwenlang verdrukte volk tot bewust
zijn te roepen, en thans dat het zijne
macht beseft en ziet en gevoelt waartoe
zijne krachten vermogen, recht het den
kop fier omhoog gelijk een ontzaggelijke
stroom rolt het opkomende heir voor-
waards, alles medeslepend wat hem in den
weg staat, spreidend over dijk en duin,
zijn alomwerpende, onwederstaanbare
vloed.
Hoe prachtig is hij om aanschouwen,
hoe aangrijpend voor die hem beminnen,
en die de bronnen liefhebben die hem
voeden, maar ook hoe schrikwekkend
voor diegene die nog aarzelen eD naar
middels uitzien om hem te stremmen.
Neen, daar valt niet aan Je stutten, alle
belemmeringen en tegenkantingen wor
den onweerstaanbaar uit den weg gesla
gen. Ziet maar toe, heeren behoudsge-
zinden, hoe het'volk ons hulde brengt
alle harten zijn aan ons verknocht, aller
oogen stralen van bezielden geestdrift.
Zij eischen luidop hun heilig recht, zij
schamen zich niet meer om hun vrijen
naam, noch bekommeren zij zich om uwe
bedreigingen.
Doemt maar, verbiedt maer, verbant al
wie gij wilt, wij volgen trouw onzen weg
en onze leiders,al dat donderen en blikse
men in den predikstoel kan piet meer
baten
De vliet verbreedt, hij overstroomt de
velden en de weiden alom verkwikkend
en lavend wie zich er aan komt lesschen.
De stroom wordt eene zee uit wier
Daren liet sclruim rondom spat en laven
de zwellende tij, verheffen wij onze
strijdvlaggen in top die wapperen in de
winden.
Zooals C. Connell de verlosser van
Ierland, zooals Sobyeski de redder van
Polen, gaat onze volkspriester Fonteyne,
.spijts hoon en laster vooruit, alles mede
slepend, allen opbeurend en opwekkend
voor hun recht, het algemeen stemrecht,
voor het rechtvaardig pensioen, voor de
ontvoogding der werkende klasse, voor
ons aller vrij en onafhankelijk bestaan,
vooruit ja, naar den zegepraal, gevolgd
en gesteund door zijn trouwe volk. 't Is
een zegetocht gansch "Vlaanderen door.
Lieden van stad en buiten, de koppen
bijeen, nauwer en dichter in 't gelid, en
weêrklinke, zooals op 't oude noordzee-
strand de noodhoorn der "Wikings, ons
houwe en trouwe wachtwoord Alles
voor Priester Fonteyne en Priester Fon
teyne vooral. E. D.
Op vele vlaamsche dorpen speelt de
pastoor feitelijk burgemeester zonder op
het gemeentehuis te zetelen doch in
Frankrijk bestaat een dorp waar een
geestelijke werkelijk burgemeester en
pastoor is, namelijk te Saint-Fargeol-bij-
MontluQon.
In de jongste gemeenteverkiezing werd
de pastoor, die zich kandidaat gesteld
j had, gekozen en werd maire (burge
meester) door den gemeenteraad benoemd.
(In Frankrijk wordt de burgemeester
door de raadsleden gekozen),
t Dezer dagen moest nu de pastoor-
j burgemeester zijn eerste huwelijk ten
gemeentehuize voltrekken. Boven zijn
priesterkleed trok hij den driekleurigen
sjerp aan en legde den huwelijks knoop
en, naar de plaatselijke gewoonte, de
j blozende bruid op beide wangen kussend.
Daarna trok hij dadelijk naar de kerk
waar hij zelfs het huwelijk, dat hij kwam
te" voltrekken, inzegende en een prachtige
toespraak hield over de heiligheid van
den huwelijken staat.
i De Brabantsche afdeeling van het
Verbond der Belgische Visschers gaat
eerlang in gansch het land een vertoog
op touw zetten, tot bekomen 1°) Van de
herstelling van de vrije oeverranden°)De
bespreking en de stemming van het ont
werp op de gezondheidspolitie der rivie
ren 3°) De instelling van spoorweg
abonnementen voor vijf opeenvolgende
Zondagen of ten minste voor al de Zonda-
I gen eener loopende maand.
De strijd voor A. S. en E. V., zoowel voor
Gemeenten en Provinciën als voor Kamer en
Senaat en voor deze laatsten op grootere Arron
dissementen toegepast, wordt gedurig aan door
alle volksgezinden van Belgie, gelijk tot welke
politieke partij zij behooren, gesteund, voorbe
reid en ingericht.
Wie niet is voor de politieke gelijkheid een
man een stem heeft het recht niet zich volks
gezind te noemen.
Het opperste recht van den mensch is het
levensrecht. In onze maatschappij wordt dat
levensrecht van den arbeider bedreigd, te kort
gedaan, geknakt. Daartegen moet den arbeider
zich kunnen verzetten, zich kunnen verdedigen
met wettige middelen en wapens, anders als de
nood hem dwingt moet hij zijnen toevlucht
nemen tot geweld, tot opstanding.
Dat wettig wapen is het stemrecht den ar
beider in gelijke mate toegekend als den rijken
bezitter, omdat hij ook in gelijke mate mensch
is als den rijke en Gods wet en de natuur wet
hem ook in gelijke mate het levensrecht toekent.
Elke demokraat en vooral elke kristen demo-
kraat, moet dus den strijd voor A. S. en E. V.
steunen en medeJ^irgsa.
De Kristene mrtij moet het als partij
op zich nemen nee, bij te dragen in de
maat barer krachten^ om dien strijd door te
drijven en te doen gelukken.
De behoudsgezinden van hunnen kant zullen
