Algemeen Stemrecht
Zondag 6 October 1912
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Inschrijvingsprijs veer Bslgenland
DE STRIJD VOOR A. S.
Aan de christen demokraten
i
WERKONGEVALLEN
De groene bril
t Biatf 5 centiemen
1 9* Jaar N" 40
HET RECHT
Voor God en Volk 1
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor ChristusI
Per jaai fr. 3.oc. Negen maanden fr. i a5
Zes maanden fr. T.75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daazbij.
Hoefde psteiler H. PLANCQUAERT.
Men schrijft m ten bureele v&a dit blad en bij siie postmeesters ru bnevendrai-ers
Alles moet vzachtvrij gestuurd worden n=ar hér bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AAN KONDIGINGEN
j Bekendmakingen, per drukregel fr. o.a5
Reciamen, op de 4e bladzijde. 0.45
3' o SS
j Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak-
I waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste Maandagen en derde 2 on-
dagsn der m?and kostelooze raadpleging dx>r
M. Hector c iancquaeit, in Prins B mdewijn
markt) te Kortiijk, van 9 tot n ure.
EEGLOOi -Alle vierde Donderdagen dv. r
maand, van 8 tot ro uren, kostelooze raxd-
pleging door H. Plancquaert, voor werklieden,
boeren en kleine burgers, In den Ossekop.
DEYNZE. Alle tweede woensdagen, van
8 tot 10 ure voormiddag, te Deyoze, In den
Mexicaan, Gentsiraat.
GENT. Alle Vrijdagen van 1 tot 2 ure in
den Nuwen Boer, lokaal der West-Vlami ïgen
op de Koornmarkt.
Hij zal hevig zijn. De waalsche werk
lieden zijn waarlijk bewonderenswaar
dig 't schijnt dat zij op alles sparen
om de werkstaking lang genoeg te
kunnen doen duren. Verscheidene
bladen b- kennen reeds met een soort
van verstomming dat 't werkvolk uit de
Walenstreken zich werkelijk voorbe
reidt en vast besloten den strijd tot het
uiterste te drijven.
Vergelijk met die krachtige en man
haftige houding voor 't bekomen van
een heilig recht, de laffe onwaardige
houding der katholieke werklieden
Hebben zij er ook geen belang bij
dat die smaad verdwijne dat de werk
man voor 't derde en 't vierde gedeelte
van een mensch gerekend worde
Weten zij ook niet dat A. S. de
macht der werkende standen zal ver
meerderen en zoo een tegen gewicht
voortbrengen tegen de overheerschende
macht van geld, eigendom, geleerd
heid en godsdienst ten dienste gesteld
der groote rijken
En welke is de houding dier fameuze
katholieke werklieden Wat doen zij
Welke werking zetten zij op touw om
't A. S. te veroveren
Zij doen niets integendeel hun
bladen als Het Volk spelen 't spel
der rijke vierstemmers
Lafhertig buigen die zoogezegde
godsdienstige menschen het hoofd
onder dwang en onrecht
Vrij en zelfstandig dat zijn zij, mogen
zij soms roepen, als 't er op aankomt
konkurrentie te doen aan de socialisten
en alzoo op kiesgebied 't spel te spelen
der behouders maar vrij en onafhan
kelijk handelen dat mogen zij niet en
dat durven zij niet.
Is dat niet nogmaals een klinkend
bewijs van 't geen we zoo dikwijls
schreven dat een katholiek bestuur,
dat al wat katholiek is, de menschen
verlaagt en minder maakt
Veronderstel dat morgen socialisten
en christen demokraten verdwijnen,
onmiddelijk wordt het zonde demo-
kraat ja zich zelfs katholiek-demokraat
te noemen en de werkman wordt lijk
vroeger aan handen en voeten gebon
den aan kapitaal overgeleverd.
Werklieden, werpt uw katholiek
dwanggereel af. Weest lijk wij christen,
't is te zeggen godsdienstig en vrij.
H. Pl.
Wij hebben de groote macht niet van
de socialisten, maar wij hebben even
veel ijver en overtuiging waar het de
belangen van het volk geldt.
De strijd voor A. S. is aanstaande,
maakt u allen bereid spaart en neemt
uw voorzorgen. Bewerkt ook uwe
katholieke werkbroeders. Doet hen
inzien 't schandelijke van hun verraad.
't Is nu dat er moet gewerkt worden
alle dagen, alle uren van den dag.
Laat ons allen in de mate onzer krach
ten doch met de grootste wilskracht
medewerken tot het bekomen van
eerlijke en rechtvaardige kieswetten.
Christen demokraten op, aan 'twerk,
geen minuut verloren. H. Pl.
I
In mijn laatste schrijven, heb ik de
gedachten uiteengezet en de gevoelensdie
heerschen in ons land, in zake van
algemeen stemrecht.
Ik wil vandaag eens mijn gedacht
zeggen, over eene tweede vraag die moet
gesteld worden wat zal men zooal
doen of hoe zal men te werke
gaan.
Wat zullen de socialisten doen
Ik zal niet antwoorden op die vraag,
met hetgeen ik daarover in sommige
katholieke bewaardersgazetten heb ge
lezen.
Dat trekt er niet op, want die bladen
doen al wat mogelijk is, om de waarheid
over den toestand den nek af te wringen.
Maar ik ga voort, op hetgeen ikzelf
gehoord heb, gezien op eigen onder
vinding.
En ik mag en moet zeggen dat het
werkvolk vast besloten is van het alge
meen stemrecht te veroveren.
Dat men mij wel begrijpe, als ik zeg
vast besloten I Dat wil zeggen dat
het zijn recht hebben moet en hebben
Zalal moest het gaan tot de algemeene
werkstaking.al moest het gaan tot de
grootste opofferingen tot weken on I
weken honger en lijden
Dat zit in den kop en in het hert van
het arbeidende volk, en dat zit er in
ankervast, rotsevast.
- En dat men niet en denke, dat het. bij
het werkvolk alleen is, bij de socialisten
ingelijfd, dat die koppige, die stalen wil
bestaat, van het algemeen stemrecht te
veroveren
Ik gevoel dezelfde begeestering bij al
het werkvolk, en overal, en wellicht nog
geweldigst bij ons, sedert eeuwen lang
verdrukte en uitgebuite werkvolk van
Vlaanderen
Bijgevolg in korte woorden geen
begoochelingen, heeren burgers van het
land het werkvolk wil kost wat kost zijn
volle recht veroveren, en de strijd dien
wij aangaan voor 't volk, is een strijd op
leven en dood I
Dat is de toestand bij het werkvolk,
volgens mijne waarnemingen, vrij en
vrank, en openhartig voorgedragen.
Wat zal de LIBERALE BURGERS-
PARTIJ doen
Die partij, in hare bladen, in hare ver
gaderingen, schrijft en spreekt en belijdt
openbaar dat zij opkomt voor het alge
meen stemrecht.
Men mag het zeker zijn, er zijn daar
onder nog al veel rijkaards die het maar
weinig meenen
Maar toch, in 't algemeen genomen, de
liberalen, zooals wij liooger hebben ge
zegd, aan veerden het alg emeen stemrecht
als stelsel en grondbegin in hun pro
gramma.
Maar als het er op aankomt van te be
slissen, wat zij zullen doen om er aan te
geraken, dan is het volop geharrewar in
de partij.
Redevoeringen genoeg, en prachtige
artikels over het grondbegin van alge
meen stemrecht, maar toch nooit geene
werkstaking
De handel, de handel...
De nijverheid, de nijverheid...
De zaken, de zaken... zuchten zij
En zij hebben gelijk, want de werk
staking ware cene erge zaak voor het
land.
Maar dat is de vraag niet.
De werkstaking, of... algemeen stem
recht, dat blijft beslist en men heeft te
kiezen.
Wat zal dus de liberale burgerspartij
doen
Een dingen is zeker, en 't is dat de
liberale burgerspartij verschrikt is voor
de algemeene werkstaking
En het is niet zonder reien, want het
zijn bijzonderlijk hunne stoffelijke belan
gen die gevaar loopen.
Men beklaagt en beweent de werklie-
dek die zoo vermetel zouden zijn, van in
wijrkstaking te gaan eu met vrouwen
kinderen honger en ontberingen te ge-
lii'Td te gaan.
Dat is alles waar, maar dat men niet
vergete, het werkvolk is er gewoon aan,
van zijn leven lang, armoe en ellende te
lijden, en men mag zeker zijn, dat, als
het er zal op aankomen van 't algemeen
stemrecht te veroveren, dat de verlossing
moet brengen, dat zij, in het algemeen
zullen zeggenLie ver de korte pijn
als de lange
Onthoudt dat, heeren rijke burgers.
Maar nog eens gevraagd, en dat is de
zaak, wat zullen zij doen
Er bestaan twee stroomingen in die
partij.
De oude grolpotton zullen voort als
naar gewoonte, blijven grollen en grin-
zen, en eindigen met van langsom meer
naar de katholieke bewaarders, hunne
geldbroeders, over te loopen.
De jonge krachten zullen vooruitstor-
men met de democratie, en eindigen met
in het vaarwater der democratie te
blijven varen.
Men kan reeds veronderstellen en voor
zien, hoe de liberale burgerspartij er zal
uitzien na den veldslag.
Wat zal de KATHOLIEKE PARTIJ
doen
Men mag het zeker zijn, de die zal nog
eens slim spelen, vosseslim.
Zooals ik schreef, de oude kopstukken
van de partij, zijn aartsvijand van het
algemeen stemrecht, want zij zijn schuw
vau 't kleine volk, en daarom zwaaien
zij reeds de armen i:i de lucht en roepen
en tieren, dat zij het leger zullen oproe
pen. en do gendarmen, en de pompiers
en al de suissen van de kerken met hunne
pijken om die stoutmoedigheid van het
volk, dat durft zijn recht eischen, in zijn
bloed te versmachten
Dat zeggen ze, maar, veel wind en
weinig regen. J
Maar de jongere mannen, min of meer j
volksgezind, en die gevoelen dat ze nu
meê moeten in die grootsche volksbe- i
weging, die aan den gang is, of dat ze bij
het volk gedaan hebben, zij zullen ook
niet beter vragen als van meê te doen,
enmeedoen.
En eindelijk, en dat is de knoop
luistert good
Geheel de hoogere burgerij, handel en
nijverheid, vreest, en niet zonder reden,
de werkstaking.
Nu het is beslist, algemeen stemrecht
of werkstaking het volk moet zijn
recht hebben, kost wat kost,
en 't heeft gelijk
De burgerij zal zoggen aan de regee
ring dat moet eindigen
En de Koning, wijs genoeg, zal zeggen
aan zijne ministers Ik zeg u niets,
maar het zou mij zeer aange
naam zijn die zaak te zien op
lossen, hoe eerder hoe beter,
want het algemeen stemrecht
moet er toch eens komen. Ik
zou er meè gedaan maken.
En er zal geene werkstaking zijn,....
en wij zullen het aliremeen stemrecht heb
ben. Priester Fonteyne.
Al wie met aandacht een dagblad leest en
nagaat het schrikkelijk groot getal werkonge
vallen die er dagelijks gebeuren, zal het met
ons waarschijnlijk ééos zijn om uit te roepen
Schande voor de wanorde die er thans nog
heerscht want een groot aantal dier ongelukken
kunnen vermeden worden.
Hoevele werkers zijn er niet, die in de
fabrieken door de riemen medegesleurd en
doodgeslagen worden. Hoevele zijn er niet die
hand en arm, ja soms geheel door een tandwiel
worden gevat, gekneed, in stukken gerukt en
wier lichaam dan nog slechts vormelooze
klompen vleesch gelijken. Hoevele zijn er niet
van de bouwnijverheid die van ladders en stel
lingen vallen, die gepletterd worden en ook
nog andere, die door de electriciteit lamge
slagen of totaal geëlectriceerd worden.
Komt de vraag dan vanzelf niet opgerezen:
Kunnen een groot getal ongelukken niet ver
meden worden. Hooren wij onze fabriekwer
kers niet dikwerj Hagen dat de riemen, jacht
en tandwielen op de werkhuizen en fabrieken
onvoldoende afgesloten zijn, om hun leven te
bevrijden dat de electriciteiisgeleidiog niet
ver genoeg geïsoleerd is en zij niet gerust kun
nen werken, omdat zij weten dat eene slechte
geleiding van electriciteit ook brandgevaar bij
brengt.
Zijn de metsers, plakkers, timmerlieden,
schilders en andere ambachtslieden van de
bouwnijverheid, niet dikwijls stoffelijk ge
dwongen, op onvolmaakte en gevaarvolle stel
lingen, schoreD, en ladders te werken op
stellingen wieDS weerstand maar al te dikwijls
te zwak is tegenover den last die zij te dragen
hebben op schoren die niet gemaakt zijn
volgens de regelen der kunst en aldus niet uit
gevoerd worden, omdat de aannemer terug
schrikt voor de groote onkosten op ladders
waarin meermalen sporten ontbreken of soms
gerot staan. En waarom dit alles Omdat de
werkgever geen voldoende materialen bezit, en
indien hij het soms bezit, omdat de zucht van
altijd grooter winst, hem den tijd om de noodige
beschtrmsmaatregelen te nemen overt oept, en
daarbij ook, omdat hij rekent en hij goed weet,
dat het toezicht van staatswege daarover op
sommige punten nog veel te wenschen laat.
Maar, wanneer wij dit alles goed overwegen
en dan de zorgeloosheid nagaan van zekere
bazen en patroons ten opzichte hunner werk
lieden met daarbij de niet voldoende strengheid
van de Staatsarbeidsopzichters wanneer wij
de honderde oude vaders en bedrukte moeders
zien weenen, over het verlies van hunne doch
ters en zonen, die hun steun en troost waren,
en die op het fabriek door de krachtvolle werk
tuigen geknakt, gebroken, mcêgerukt, version-
dec en gedood zijn geworden wanneer wij do
duizende weduwen en weezen hooren kermen -
en honger zien lijden, door dat hun vader dik
werf het slachtoffer is geworden van een werk
ongeval, dan breekt ons hart van medelijden en
ontsnapt er onze keel een verontwaardigd
protest, een deel voor de onvolmaakte maat
schappelijke orde en tucht waar er gemakkelijk
verbetering kan aangebracht worden, door een
weinig goeden wil onzer wetgevers, die wat
strenger toezicht en toepassing der wetten
zouden moeten eischen, en ook een deel voor
de winstzuchtige kapitalisten, die zich weinig
storeu en bekommeren om het leveu van hun
werkman, van deze die gestadig hun fortuin
vergroot.
Aan deze maatschappelijke kwaal of beter
gezegd, aan die nalatigheid dient er verandering
gebracht tc worden, door eene strengere wet die
de werkgevers en bazen betere voorzorgen en
stipte uitvoering vergen zou.
Onze christene volkspartij, in wier rangen
de werklieden de eereplaats bekleeden, zal er
met hare gewone krachtdadigheid voor strijden,
om daaraan verbetering te brengen.
Brutus
Onder dezen titel, dischte op 25 September
De Landwacht nog eens eenige onwaar
heden op. De Landwacht die dagelijks
verschijnt, zou willen dat wij in hare minste
bijzonderheden, puntje voor puntje alles weer
leggen wat het schrijft, dan hadden wij gan-
sche bladzijden noodig. Immers bevestigen
zonder bewijzen vraagt weinig plaats weer
leggen met feiten of aanhalingen aan de hand
vraagt gewoonlijk veel plaats.
Wij zullen dit nu zoo bondig mogelijk doen,
alhoewel wij in onze antwoorden liever wat
lang zijn omdat de lezers dan de antwoorden
gemakkelijker verstaan.
1. We hebben gevraagd, schrijft De Land
wacht wanneer het accijnsrccht op het bier
verhoogd is. Geen antwoord.
Het accijnsrecht op het bier is verhoogd
wanneer het katholiek bestuur do rechten heeft
doen betalen per kilo gestort mout. Vraag dit
aan de brouwers.
2. Wij hebben gevraagd wanneer Italië
grooter is geweest dan onder de Pauzen
Italië stond nooit geheel onder de Pauzen.
Sommige, namelijk Juiius II hebben door bloe
dige oorlogen gepoogd het geheel meester te
worden zij zijn mislukt. Italië werd groot
door zijn wereldlijke brsturen prinsen en
republieken.
3. Wij hebben gevraagd in welk land de
luister van het Rome der Pauzen overtroffen
werd
Als men door den luister van Rome vei staat
de pracht van het Pauzelijk paleis en van
eenige kerkeu geene.
Als men door luister verstaat de bloei van
handel en nijverheid, onderwijs, welstand der
bevolking, goed onderhoud van wegen, schoon
heid van huizen en straten, netheid, enz en
