Zuiver algem. stemrecht
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ Vlaaaderea roor Christ*»!
ONDERWIJS OPVOEDING
Ob militairs kwsstie
Zondag 1 December 1912
't Btfcd 5 eeniiemer
1 9* Jaar Nr 48
HET RECHT
Voor God en Velkl
a Alles roar Vloamdoroal
M<sclirijving8prjjs vmr Selpnlauri
Por jaa: fr. 3.oo. Negen maanden fr. a-a5
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Hesfdt patellar H. FLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad;on bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet viachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREf?EI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel - fr. o.a5
Reclamen, op de 4* bladzijde. 0.45
3« 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Ziehier een zeer belangrijk artikel, dat
wij onze lezers aanraden met aandacht te
lezen en dan te oordeelen
Wat is onderwijs
Onderwijs is het samenvloeisel, de op
slorping der bijzonderste wetenschappe
lijke kennissen, die zamen de verstande
lijke ontwikkeling van den mensch uit
maken.
Wat is opvoeding
Opvoeding is de ontwikkeling, het
vormen van een zelfstandig wezen onder
zedelijk oogpunt, gesteund op vaste wet
ten en overeenkomsten, met als grondslag
het ideaal van het bovennatuurlijke.
We zullen dus eventjes onderwijs
I
I
men van misvormde menschen die in het Men zegt dat onderwijs en opvoeding
werkelijk leven als ondergeschikten staan samen gaan moet net gelijk man en
tegen arbeiders van andere landen zooalsj vrouw, ze zijn dus, onderwijs en opvoe
dt Duitschers, Amerikanen enz., memj: ding, onafscheidbaar wil men mannen
schendie onvrijwillig een leven slijten «^.^Tormpn uit een stuk.
armoede en ellende omddrzé datgene mé We mogen dus zeggen dat de waarde
bezitten wat het vak vergt en beheerscht. van het eene afhangt van het andere. Het
We trekken dus maar rechtstreeks de past dus den mensch eene opvoeding
opvoeders, onderwijzers en onderwijze- volgens zijn midden en noodwendigheid,
ressen van alle slach en kleur ferm met Opvoeding moet steunen op voorbeelden
de ooren en zeggen dat er velen onder en daartoe dient de geschiedenis,
hen geheel ongeschikt zijn tot het vervul- Voor ons, kristene demokreten, dient
len van dit ambt. Dit komt hierbij j best de heilige geschiedenis met Jezus den
Ten eersten. Het is een bekend feit dat Verlosserals edelste figuur, als Godmensch
men in de katholieke normaalscholen al in het nederig werkhuis van zijnen voed-
te gemakkelijk het diploma naar het stervader, als verkondiger van Gods-
hoofd werpt en er veel meer nota gehou- wetten in zijn openbaar leven, Nevens het
den wordt of de toekomende onderwijzer H. Schrift leggen we het roemrijk ver-
wel wekelijks in den biechtstoel zit. j leden onzer voorvaderen. V e zullen onze
Ten tweeden. In de bisschoppelijke nor- kinderen spreken van een Pieter de
opvoeding eene alzijdige beschouwing maalscliolen neemt men het dubbel leer- Kluizenaarvan Pieter de Koninck en
geven en er trachten uit af te leiden, dat- j Hngen aan, 't is te zeggen soms een onbe- Jan Breydel, van Anneessens, die ten
gene wat den mensch meest aanbelangt paald groot getal, terwijl in de Staats- strijde vlogen voor geloof en recht, voor
in het werkelijk leven, 't is te zeggen normaalscholen dit getal de dertig niet rechtvaardigheid en liefde, tot heil en
datgene wat de overgroote massa'volks mag overtreffen.
moet weten en kennen, wat het doen en i jjen derden. De leerlingen der katho-
laten zal, wat het wil, kan en zal. I Heke normaalscholen worden gedwongen
De mensch, geschapen naar Gods beeld afstand te doen van alle persoonlijk vrij-
gedacht en moeten dansen onder de roede
eener dwingelandij die slechts de katho
lieke bewaarders eigen is. Om er U een
staaltje van aan te halen, vroeg men in
een dier ezelsmonumenten aan leerlingen
We zien in de geschiedenis, van hare van Het derde studiejaar het volgende steen gelegd worden van teat ze later zijn
jongste tijden af, dat een mensch, bij- opstel te maken: zullen brave, deftigekristene arbeiders
zonder begaafd met een verstandelijk en Een God, een katholiek onderwijzer.
geestelijk vermogen, hoog in eere stond jjen vierden. De ontoereikendheid van
bij zijne medeburgers en een zeker voor- leermiddelen en aanschouwingstoestel-
rang op dezen bezat. De roem van het Hngen. Yaan-kapol en »«y °'V
oudé Egypte, de maciit en weelde van geid genoeg, maar voor benoodigheden
oud Griekenland en Rome, hadden als Van allen aard is er geen. Zoo vertelt men,
oorsprong en bijzonderste factor de ver- dat over een vijftal jaren een orgel werd
standelijke ontwikkeling van dit volk. ingehuldigd waarvan de prijs 25,000 fr.
We besluiten dus dat, door de eeuwen Tot staving van hetgene hier neêrge-
heen tot op onze dagen, diegenen de schreven wordt, ben ik zoo vrij nog
hoogste sport der levensladder, met hare andere staaltjes aan te halen, zoo het die
ontwikkeling en vooruitgang, roem en heeren lust, die de haren te berge zouden
doen rijzen.
Hoe wilt
hunner nazaten.
Ja, eerbare werkers, opvoeding weêr-
zullen en geen duimbreed wijken voor
bedreiging of geweld, als er kwestie is
van die groote rechtvaardigheid een
man een stem,., druipstaarten als honden
wanneer een groote van de wereld
even gram kijkt
Wat een platbroekerij
Zullen de oppositieleden zich laten
vangen
Ik weet het ni6tmaar 't schijnt wel
ja....
Bouwt kazernen als paleizen gendar-
meriën als kasteelen, gevangenissen die
millioenen kosten en laat den armen
sloover zijn leemen hut, het volkskind
zijn ongezonde schoollokalen, zijn onvol
doende onderwijs.
Wij zien dat met leede oogen aan.
Indien gij soldaten wilt, sluit de Volks
kinderen niet op in uw kazernen rukt ze
niet weg uit den schoot hunner familie
leert ze het geweer hanteeren in hun dorp
en op bepaalde uren en zendt al die nutte-
looze, kostelijke sabelsleepers naar den
bliksem...
Als Duitschland of Frankrijk ons lan
en gelijkenis, bezit in zich zei ven een ver
mogen waarbij hij zaken kent en begrijpt.
De alwetendheid behoort den God, de
weerkaatsing ervan den mensch, als deel
der Godheid.
galmt niet enkel in school ol kerk, maar deken hebben willen, zullen ze 't nemen
'g a-ronds bij den haard, bij de uwen. Ge en als ons legerke zich zota verzetten, zul-
zult uwen zonen en dochters vertellen en j len ze met een grijnslach zeggen Kin-
toonen wat recht en plicht is, wat schoon en deren, mijdt u, laat de groote menschen
edel is, wat braaf en deftig is. Ge zult mede passeeren Stijn STORMS.
werken aan het groote werk der opvoeding,
want in uwe nederige woonst zal de grond.-
Romulus.
rijkdom, dit volk ten deele zijn gevallen
welke een verstandelijke ontwikkeling-
hadden in gaven, in mate van den ont-
wikkelingsgeest dier tijden.
De geschiedenis is de beste raadgeefster
en leermeesteres en we zeggen met recht,
gesteund op een verleden
dat op onze dagen in vele vakken nog
een toonbeeld is en blijft,
dat ons volk een hooger verstandelijk
en zedelijk onderwijs past
dat de werker beter dient ingelijfd met
kennissen die in het werkelijk leven hem
ten nutte vallen
dat de arbeider ditgene weten moet,
wat hem in zijn vak eigen is.
Alvorens verders daarover heen te
stappen zijn we verplicht een oogenblikje
het hoofd te steken in onze scholen, onze
dorpscholen bijzonderlijk.
Wat zijn onze scholen Wat en wie
onze opvoeders
Daar, schuins rechtover ons huis, is
een zware, bruine poort. Op die poort
hangt nog het stuk van een overgroot
aanplakbiljet, door de oude bewaarders
in den laatsten kiesstrijd uitgehangen. Ik
lees daarop. De katholieken hebben de
militaire kwestie op de eerlijkste, de ver
standigste en doelmatigste wijze opgelost
11UC wllu dus, beste lezers, dat een en dat zonder de hulp van hunne tegen-
mensch hooger op wil, meer kennissen strevers. Die oplossing is definitief en
verlangt als de opvoeders moedwillig afdoende... Een zoon per familie: t is
door hunne ontoereikendheid aan besef het ideaal
der zaak onze buitenjongens hun geest
verstompen en verdraaien Hoe wilt ge
dat er vrije verstandige leermeesters ge
vonden worden, als wanneer diegenen
welke den scepter zwaaien alles te werk
stellen om dit te bekomen ZONDER
ONS, NIETS!!
En hier past wel het grootste verwijt
het hedendaagsch gouvernementW at
heeft het voor het onderwijs gedaan
Weinig of niets
Wat hebben ze voor de onderwijzers
gedaan dan ze in 't leven behouden met
eene armzalige jaarwedde van 1000 of
Zoo boften zij die groote jannen, vijf
maand gelegen, en wat hooren wij nu
De Brocqueville heeft Maandag 4 Novem
ber, in de vergadering van de rechterzijde
van Kamqr en Senaat, verklaard dat het
eerste punt van de dagorde voor den
aanstaanden zittijd zijn zal, de militaire
hervorming
Dus, het ideaal is weg, als een zeepbel
opgeblazen en... geborsten na een jaar in
't zonneken te hebben geglansd... Hun
ideaal ligt in de patatten, 'tis naar de
Sus...
O, wat kunnen die groote ouwe pruiken
1100 frank genoeg om niet van honger duurzame wetten maken
of dorst te sterven. Hoe wilt ge dat een Maar wat ons met blijde of triestige
onderwijzer, met vrouw en kinderen, zich verbazing heeft geslagen is, dat de
III.
Het volk was de katholieke bewaarders
met hun hatelijk juk moede en niet tegen
staande deze laatsten op de schreeuwenste
wijze bevoordeeligd waren door het
meervoudig stemrecht, toch was hunne
meerderheid van 12 op 6 stemmen afge
brokkeld.
Het kleine volk zag den 2 Juni laatst
leden als de verlossingsdag te gemoet.
Doch... de katholieken zegepraalden.
Nog nooit hadden zij op zulke schrik
kelijke wijze de kiezerslijsten vervalscht,
nog nooit hadden zij zooveel drukking
en dwang uitgeoefend,
nog nooit hadden zij zooveel miljoenen
uitgegeven,
nog nooit hadden zij zulken veldtocht
van haat en nijd, laster en leugen gevoerd,
nog nooit hadden zij zoo gewerkt.
Geholpen door de vervalschingen van
't meervoudig stemrecht, gesteund door
den dwang en 't geld,...
Zoo zegepraalden zij... of liever zoo
stolen zij hunne mandaten en hunne
meerderheid.
Toen de uitslag gekend was steeg er
een kreet van woede en teleurstelling op,
gansch België door.
Het volk gaf zijne verontweerdiging
lucht, het kwam tot bloedige botsingen...
en 't bloed van 't arme volk stroomde en
verfde de straten rood
Onze scholen, op weinige uitzonderin- deftig voeden kan, boeken, of zich andere gansche rechterzijde de legerhervorming -
gen na, zijn zoo eene soort van werk- zaken aanschaffen in verband met zijn toejuichte H.. De kiezingen zijn voorbij en de katho-
huizen, de eene schoon en groot, de ambt °Jj roodaard io-hmd on lieke bewaarders zijn wederom aan het
andere klein en nieuw, waar men knapen - i Dat ideaal van reektvaardigheid en
aanneemt en leerjongens vormt, _'t is te Arbeiders, werkvolk, de schuld uwer eerlijkheid wordt veratooten, verschopt, hoelang
zeneren half gebakken menschen, die veel ondergeschiktheid tegenover andere vollte- begraven, en de vaders, voogden en stem- j A]s de k;eswet n;et verandert, VOOR
arviAwoioiiüTi vii.v A-4Ai onhpfit //vijü.p. bpft.oYHP.np. mersvan dat ideaal 1 uicnen. r,T1T u»Tn
weten en toch niets weten, menschen die
kunnen tellen en lezen't is al
In onze scholen, of beter gezegd in
hunne scholen kennen de kinderen den
Catechismus op de vingers van buiten, ze
kennen vader Job op den mesthoop en
Salomon in den tempel vol goud.
Maar, vraag hen eens welke meststoffen
best passen aan beeten of aardappelen
Vraag hen eens waarmede de tabak-
weegt loodzwaar op de bedorvtne mers van dat ideaal juichen,
schouders van de bewaar derskliek, zij hiel- Wat willen ze nu
den uwe verstandelijke vermogens bedwelmd Twee zoons per familie, hoor ik zeggen.
toen ge nog als eenvoudige boerenjongens ter i Toekomende jaar drie, vervolgens vier,
schole ging Ze hebben Ubestolen en bedro- enz.
gen, met u niet te geven wat- u toekomtzij En het loon, de daghuur gebracht van
hébben u eene ontwikkeling ingepompt ivaar- 1 fr. op 50 centiemen, 't Zullen dus nog
van ge onvrijwillig en gansch onschuldig eens de werkerszonen zijn die de gebro-
den last draagt. j ken potten zullen betalen. Een dagloon
En,ze bestelen en bedriegen u nog! Onder j van 1 fr. was nog te veel, ze moeten dat
7-JJ„.. „sin*. nr\rr in ftcoa IfannfiTl
plant klavers, enz., zich bijzonder voeden? den dekmantel van den boerenstand weer op nog in twee kappen
r i ii jrr niiAn j- -n /inH/iMu/urJ tlfirvr - En nifi Ifto-firhflrVI
Hoeveel een stuk land van drij ellen
groot opbrengt
Raadsel voor die mannekens en met
vergapen mond staren ze u aan.
En hoe staat het zoo al met de stiel
mannen of toekomende ambachtslieden
Vraag hen maar hoeveel hout er gaat in
eenen eenvoudigen drijpikkel of hoeveel
cubieke meters steen in eenen muur van
die of
drijftHet zijn uwe intresten niet die ze
behartigen maar uwe twee of drij stemme-
kens voor hunnen boel en behoudenis.
Weg dus met die pharizeers
Weg met de verdrukkers onzer kinderen
Verplichtend onderwijs, gepaard met
We zeggen dus met nog meer recht dat eene grondige kennis van hetgene we
onze scholen het doel niet bereiken waar- later in het werkelijk leven noodig heb-
toe ze zijn opgericht, en een leger vor- ben, dat willen en zullen we hebben.
te beuren stichten ze nu, aangevuurd door j En die legerhervorming primeert het
valsche en schijnheilige politiekers, overal al schoolwet, werkerspensioenen, alge-
bonden en vereenigingen.Ge kent die bonden t meen stemrecht, alles wordt op zij ge-
waar overal de pastoor baas speelt en handel schoven om die hervorming te doen.
EEUWIG
Geholpen door 3 stemmers van alle
geur en kleur, die in 't herte bewaarder
zijn en die als zij zien dat de bewaarders
zullen vallen... ook voor de katholieke
bewaarders stemmen,... gesteund door
het meervoudig stemrecht met zijnen
nasleep van vervalschingen, schurkerijen
en omkooperijen... zoo zijn ze zeker
meester te blijven.
En het volk is ook zeker dat
het nooit geen degelijk pensioen zal
genieten,
het vergunningsrecht en de jachtwet
zullen behouden worden,
er nooit geene volkswetten en grondige
hervormingen zullen tot stand komen.
I Daarom, omdat het volk zéker is dat het
ie moet beter in staat meervoudig stemrecht de stronkeisteen is
Waarom
Wel, wij hebben hooren zeggen dat een
beslagmaker zijn knevels heeft opge
streken, groote oogen heeft gerold en j
gezeid heeft 1
zijn zich zelf te verdedigen zoo niet... rati grondige volkswettendaarom wilthet
En daar hebt ge nu de reden.volk de afschaffing ran t meervoudig stem-
En die groote katholieke heeren, die reckt en't invoeren van t Zuiver Algemeen
kraaien als hanen, dat zij niet toegeven Stemrecht!
