Eene oude zaak
De groene bril
11 Een soldaat aan den ouderling
in plaats van i fr. daags
Moen
VLAAMSCHE BROEDERS
Gij die nog niet verknecht of verslaafd
zijt aan en door de meesters van België,
gij die vrij en vrank den kop durft
rechten, gij die onbeschroomd uwe mee
ning durft laten kennen, gij die onbe
wimpeld uw oordeel over de daden der
katholieke bewaarders durft vellen, gij
allen die mede durft strijden den strijd
voor de verlossing van uwe broeders, het
Algemeen Stemrecht moet u eene heilige
zaak zijn
Maakt u meer dan ooit apostels van
dat groote volksrecht
Werkt krachtdadiger dan ooit door
uwe pen en door uw woord aan de ver
overing van A. S.
Het zuiver algemeen stemrecht alleen
zal de verstokte bewaarders doen vallen
en in hunne plaats volksmannen naar de
Kamers sturen, die volkswetten zullen
maken engeene geld-enlapwetten lijk nu.
Het zuiver algemeen stemrecht alleen
zal geven
1 fr. daags pensioen
afschaffing van 't vergunningsrecht
langer huurpachten voor de boeren
en al de grondige hervormingen en
verbeteringen die wij sedert jaren en
jaren eischen en vragen
Daarom, Vlaamsche volk, meer dan
ooit gewerkt en gestreden om 't A. S. te
veroveren.
Willen de katholieke bewaarders kost
wat kost het hatelijk meervoudig stem
recht behouden... dan. Vlamingen, mag
de algemeene werkstaking u niet af
schrikken.
Het is uwe plicht ze te ondersteunen
Wel is waar zal het eene schrikkelijke
ramp voor België wezen, doch zij zal
moeten ten laste gelegd worden van de
katholieke bewaarders.
Aan hen de schuld, aan hen alleen,
want 't zal door hunne stijfhoofdigheid
zijn dat de algemeene werkstaking zal
losbreken.
Als in 't parlement alle vredelievende
middelen zullen uitgeput zijn, als de
katholieke bewaarders aan onze recht-
veerdige eischen niet willen toegeven dan
alleen zal de algemeene werkstaking
losbarsten
En willen do katholieken in't parlement
niet toegeven zij zullen moeten buigen
door eene kalme rustige algemeene werk
staking.
De algemeene werkstaking lijk zij nu
kalm en verstandig voorbereid wordt, zal
lukken, zij zal rustig wezen en de be
waarders zullen geene gelegenheid vinden
om ze te smooren in 't bloed
Doch laat ons hopen dat het zoover niet
zal komen en dat de katholieke bewaar
ders zullen toegeven
Dan zullen wij 't zuiver algemeen
stemrecht bezitten, dat recht waarvoor
reeds zooveel bloed is vergoten gewor
den, waarvoor zooveel geleden en ge
streden is geworden, die eindelijk door
het volk zal veroverd zijn en dat het volk
zal verlossen uit de klauwen der bewaar
ders, die grondige verbeteringen en
wetten zal invoeren, wetten en hervor
mingen die ons geliefde volk zullen
verheffen en veredelen.
Daarom roept ons Vlaamsche volk uit
volle borst
Leve het Zuiver Algemeen Stemrecht
Constant De Bal.
Doch hoe was integendeel de toestand vaii>
andersdenkenden in zekere landen
Mochten in de Pauzelijke Staten de pro
testanten tempels bouwen Prediken in het
openbaar
Is het niet enkel sedert twee a drij jaren dat
de protestanten en de menschen van niet
katholieken godsdienst in Spanje een op-
schrift op hun kerk mogen zetten, dat toelaat
die kerken te herkennen
Zouden de protestanten of de schismatieken
nu nog, 't is te zeggen in de XXC eeuw eene
godsdienstige processie in Spanje mogen inrich-
ten
En in Vrankrijk wierdt gij daar vervolgd
over vijftig jaren Nu wel, dat bekennen wij
zeker, maar ge weet ook wel o Landwacht I
dat de kuiperijen en de samenzweeringen tegen
de republiek, door een gedeelte der klooster-
lingen daar toch iets toe hebben bijgedragen.
Waarom moest gij den godsdienst ten dienste
omdat zij millioenen menschen deden
vermoorden voor de enkele voldoening hunner
baatzucht
Doch toen de burgerij str.ed voor haar
politieke rechten, wie verdoemde haar en
banvloekte de hedendaagsche vrijhedenmits
er nu zelve natuurlijk van te profiteeren
Als de lagere klassen uit haren doodslaap
gewekt werden, wie stond er aan de zijde der
uitbuiters? Wie banvloekte algemeen stemrecht,
wie verketterde, ja wie verduivelde en ver-
satande alwie den armen verdrukten werkman
uit" zijnen jammerpoel wilde helpen Wie,
tenzij gij katholieken
Vlaanderen is katholiek hewel, wat hebt gij
van dat volk gemaakt Een massa verslaafde
menschen die hun heiligste rechten met de
voeten laten trappen, laag van geest, zonder
ideaalhalf geleerd of half onwetend
Niet omdat gij katholiek zijt, o Landwacht 1
besluit dat het ministerie ze niet zoude mogen
indien het niet noodig ware. Een beetje
later zal dat katholieke demokratenblad zeggen:
Als er nu geen geld genoeg is om een pensioen
te geven wij kunnen er niets aan doen, als er
geld genoeg is het ministerie zal van zelfs wel
het pensioen geven.
Leve de katholieke demokratie I Die er niet
voor stemt is een ezel
R. Vanderschelden.
In een nummer der maand Augusti 11. schreef
Het Kortrijksche Volk een artikel over het
karakter der katholieke partij. In dat artikel
zegde het blad onder andere dat de katholieke
partij niet eene confessionneele partij is 't is
u zeggen dat zij eene partij is zonder geloofs-
bevechten wij uwe vrienden, maar wel omdat i belijdenis. Wij vinden het zeer zonderling voor
- - - eene partij die altijd zoo duchtig schermt met
stellen van de oude verdrukkers van 't Fransche i uwe bende den godsdienst -ebruikt tot onrecht, eene partl;l e altlJ<* 200 duchtig schermt met
volk, en daar ook lijk hier 't volk overleveren tot verdrukking, tot haat, tot laster en dat dank 5 ^en godsdienst, en den godsdienst haar eigen-
aan zijn vijanden Niet dat wij het fransch zij uw stelsel al de volkeren die katholiek ^om wil maken. Niemand, die niet tot de
zijn vijanden t Niet dat wij
bestuur gelijk geven of goedkeuren, verre van
daar. Doch gij kunt klagen over vervolging bij
onwetende menschen, die gij ten andere moet
onwetend houden om er invloed over te be
waren. Zulke klachten pakken niet bij mej»>'
schen die weten hoe onverdraagzaam, gn
katholieken, ten allen tijde geweest zijt.
Hoeveel millioenen, ja millioenen menschen,
o Landwacht, werden door u niet vermoord.
omdat zij uw geloof niet deelden Wie heeft er
zij uw stelsel al de volkeren die katholiek
blijven, meer en meer mindere rassen worden,
katholieke politieke partij behoort, heeft het
als woog op hen een afschuwelijke vermale- i rec^ christen te zijn of bij wordt in zijne eer
ri::ti-_i. en in alles verscheurd en in sr.hande o^HraoLt
dijding, een afgrijselijke vloek.
H. PLANCQÜAERT.
ONZIN
Vooruit heeft 'nen hekel aan de Vlamingen
we hebben vroeger gezegd waarom uit hoog-
en in alles verscheurd en in schande gebracht.
I 't Gelijkt er waarlijk wel op dat zulks het uit-
vloeisel is van eene partij zonder geloofsbe-
I lijdenis.
j De katholieke partij is enkel eene nationale
partij, zegde dat blad. Dus, eene partij zonder
5 geloofsbelijdenis die nationaal is moet dan,
van op haar standpunt beschouwd, de andere
moed en uit eigenbelang. Als men iets haat, j partijen uit den lande besttijden enkel op ge-
dat rechtvaardig is, vertelt men nog al dikwijls f bied van bestuurlijke kwestien, op nationaal
ongu. Dit komt Vooruit nogmaals te doen. f gebied, ten ware 'er maar eene partij kan of
Een vlaamschgezinde katholieke volksver- j mag bestaan als NIET-geloofsbelijdende partij.
Tl oL Ait lnoietn ir ffakcl .U»Iff 1.
ten getalle v<*u sicuuui ju,uvu, uuvu aneu uie
men krijgen kon :vron.wen, kinderen, grijsaards f J""*» 'f™ de Vlaamscbgesmderdie zou-
- i fip.n WilIPI flfat cnrtolicftar, Lran V.plnon ,n
inbegrepen
den willen dat de socialisten hen helpen in
Wie heeft er op 't einde der jaren zestien- j hn*f°Stnjd> fmets doen c°or A\S: u
honderd, niettegenstaande de verdragen met de 5 Welke onzm I Vooreerst waarom bnescht
Fransche Protestanten gesloten, deze uit- °ru!' .mct °P. de fr^ktHons, d'? bijkans
l allen behoorende tot de rijke standen, niet
Bohemen de Hussieten tot 1 vif fn ,an A' S" maar °oIt noe
van het werkvolk I
Ten tweede, welke reden bestaat er om niet
eene rechtvaardige zaak te steunen of een volk
gemoord
Wie heeft er
den laatsten man vermoord
Wie heeft hier in Nederland in de XVI eeuw
met tienduizenden menschen vermoord of
i".uuui«,uucu iucusoueu veimuüiu ui j
naar vreemde landen doen vluchten, na hua j *e helpen dat miskend en verdrukt wordt, om
geld en hun goud gestolen te hebben, omdat j dat ean PeIS°°n. d«= volk ook helpen wil,
re godsdienstovertuiging hadden °p *ndeK. Pu? en van u verschll'
zij eene andere godsdienslovertuiging
Wie heeftin Spanje de Arabec, die gedurende 1
eeuwen den godsdienst der overwonnen chris- j
tenen geëerbiedigd hadden, alsook de Joden, jj
tegen alle recht en alle billijkheid van hun
goederen beroofd en verbannen, na er met
Vooruit is kleingeestig geworden; zijn breede
opvattingen en nieuwe gedachten zijn achter
zijn winkelierstoog vervlogen. Vooruit is niet
meer de kampioen voor alle miskenden of ver-
j drukten; dat was goed als men er komen moest.
O O" .1 uauLu., Lid Cl UJüL
tienduizenden door de Inkwisitie te hebben i wu dat men er is en dat men zijn volgelingen
doen martelen en dooden verstompt heeft tot fanatiekers, die geen juist
En nu nog, nu dat tegen uwen wil en dank,
nu nog dat uwe katholieke meesters, o Land
wacht, knaisétanden van woede omdat zij hun
tegenstrevers niet meer op de pijnbank mogen
leggen en niet meer lijk vroeger mogen ver
moorden en verbranden,- omdat menschen die
niet katholiek i
zooveel verbeterd hebben en zooveel meer
vrijheid hebben ingevoerd, dat men zulke
wreedheden niet meer zou dulden in een
beschaafd land hewel nu nog in deze ver- j
beterde tijden, wie zijn de groote vervolgers
Wie broodrooft er den man die vrij durft zijn i
Wie vervolgt er hem in zijne stoffelijke belan
gen, in zijn familie, in zijn kinderen? Wie
lastert hem, wie beliegt hem, wie schept rond
eiken mensch, die geen slaaf wil zijn, een
luchtkring van haat
Wie tenzij gij katholieken, gij met uw
schijnheilig gezicht
schen liefde 1
Wat, gij durft spreken van vervolging Gij
durft dit schrijven in een blad, dat wel is waar
meest gelezen wordt, door domme, met valsche
begrippen opgestopte katholieken, doch dat ook
al onder de oogen valt
begrip meer hebben van recht en te leiden zijn
met holklinkende woorden, willen de leiders
zich ook 't genoegen geven als de eerste de
beste aristokraat zwakken te miskennen en te
helpen verdrukken.
ÜL.UCU uie "^en ^'aamscke beweging ook op
?°'itiek gebied zeker zijn invloed der kiezers
zal vcrkrMfë-i /-.«i v,„,,ij:__
zal verkrijgA» zal Vwr ui o
veranderen.
't Ideaal is weg de lage berekening alleen
geldt juist.... lijk bij de kapitalisten. H. Pl.
De Landwacht kan moeilijk zekere antwoor
den verkroppen die wij hem gegeven hebben
nopens den achteruitgang van den katholieken
godsdienst.
De Landwacht zegt nu dat het geen verge
lijking gemaakt heeft tusschen den toestand
van 't katholicismus in 1800 en deze in 1900.
Doch hij spreekt vooral van de 40 k 5o laatste
jaren.
Het is immers genoeg gekend dat in 't be
gin der i8e eeuw de kerk in zekere landen ver
volgd werd, terwijl zij sedert een vijftigtal jaren
meer vrijheid heeft genoten. In Engeland
namelijk kon vroeger geen katholiek een open
baar ambt uitoefenen. Dat is nu veranderdi
Zijn er veel katholieken, die niet meer geloo-
ven, dat is ook waar voor protestanten in de
laatste dagen stond er eene briefwisseling in de
Patriote waarin vastgesteld wierd dat ook de
Anglikaansche bisschoppen zich bitter beklagen
over de verzwakking van den godsdienst bij de
leden hunner kerk.
Doch daar spreekt Het Recht niet van
't en is maar de katholieken die het afkeurt.
Zoo schrijft de Landwacht.
Dus geen wederlegging eene onrechtstreek -
sche bekentenis dat onze vergelijking van de
katholieke kerk in 1800 met die van 1900 juist
was, 't geeu ten andere niet te betwisten valt.
Doch de Landwacht zoekt den uitleg van
dien achteruitgang in de vervolgingen die de
kerk zou te verduren gehad hebben in 't begin
der XIX eeuw.
Waar wierden de katholieken dan zoozeer
vervolgd In Italië, Spanje, Oostenrijk, Belgie,
Portugal Maar uw katholieke koningen waren
er overal meester uw geestelijken hadden
meer macht dan ooit dank zij de groote onwe
tendheid die dan heerschte.
De kristene demokraten, pastoor Daens in
de Kamer, hebben de eerste van al gesproken
van het pensioen van een frank per dag aan de
uwe geveinsde men- oude .werkmenschen. De katholieke alhouders
j hebben altijd gezeid en geschreven dat het
onmogelijk was dat pensioen te geven, dat er
j geen geld kan voor gevonden worden enz.De
kristen demokraten hebben door jaren lang
schrijven en meeting geven, het volk overtuigd
menschen die iets 1 dat er gemakkelijk een pensioen kan gegeven
van ae wereld weten-? O gij leelijken onbe- worden van 1 fr. per dag als het ministerie
schaamderik 1 Eene gansche zee is onvoldoende maar wilt, bij zooverre hebben zij het volk
om van uw handen 't bloed te wasschen der j overtuigd, dat het volk zelve niet anders meer
millioenen menschen die gij, vervolgers, ver- kontent te stellen is of het moet dat pensioen
mnnr of o.. «.„f .ij j.-i.- hebben. De katholieke vasthouders ondervon
den dat, bij de laatste kiezing, en hadden
de Albigezers en Waldenzers in Vrankrijk uit
geroeid
Wie heeft er in de Bartholomeusnacht de
Fransche Protestanten vermoord, volgens de - oya,
eene ten getalle van 70,000, volgens de andere I egepwoordiger van Antwerpen heeft zich tegen i Doch dit laatste is geheel onwaarschijnlijk,
jetalle van slechts 3o,ooo, doch allen die f"- Jerklaard- Paa^°P Saat Vooruit aan het j onmogelijk, meer nog 't is onbestaanbaar.
J I Als andere partijen nu ook het recht hebben
te bestaan als niet konfessionneele partij dan
mag de katholieke partij die andere ook maar
bestrijden in zake hun wederzijdsch maat
schappelijk programma.
Korts na de verschijning van dat artikel,
hebben wij in Het Recht daarop gewezen.
Wij doen eene korte herhaling om de geheugens
wederom een beetje op te frisschen.
Tot driemaal toe hebben wij alsdan aan
Het Kortrijksche Volk gevraagd 1of
eene andere politieke partij, buiten de katho
lieke partij, ook het recht kan hebben eene
niet confessionneele partij te zijn; 2. water
moet gedaan worden om dat recht als partij te
bezitten 3of Het Kortrijksche Volk er
dan zich zoude bij bepalen, eens dat die partij
in rechte en in feite bestaat, ze te bekampen op
zuiver politiek en staatkundig gebied alleen,
zooals het vanwege eene nationale niet confes
sionneele partij zou betamen
't Is drie maanden geleden en wij kregen nog
geen antwoord van Het Kortrijksche Volk
Maar 't is verstaanbaar ookdie groote,
geleerde, gezetene, overachtbare heeren houden
zich met 'n klein gemeen volkje, als wij zijn,
niet bezig 1 Wij hebben de oogen te hoog dur-
voo opslaan en bidden duizendmaal, en nog
meer, om verschooning... Wie ten duivel zou
eens de vermetelheid zoo ver gedreven hebben
die hooggezetene heeren van Het Kortrijksche
Volk zoo een last van vragen op den nek te
leggen I Dat ontworpen werk nemen wij dus
op onze schouders en wij antwoorden in de
plaats van Het Kortrijksche Volk
1Of eene andere partij buiten de katholieke
partij, ook het recht kan hebben eene niet-
geloofbelijdende partij te zijn Antwoord
Wat spreekt gij van recht II... recht bestaat
er niet, voor niemand tenzij voor ons, katho
lieken, en voor ons bestaat er geen onrecht I
2. Wat er moet gedaan worden om dat recht
als partij te bezitten
Antwoord Dat recht kunt gij niet bezitten,
doet al wat ge wilt Het natuurlijk recht kunt
gij bezitten, en bezit gij ook, maar mij, katho
lieke partij, bezittten het bovennatuurlijk recht
die alle natuurlijke verbreekt, vernietigt en
onwettig maakt
3. OfHet Kortrijksche volk er dan zich
zou bij bepalen die andere niet CoDfessioneele
partij te bestrijden op zuiver politiek en maat
schappelijk gebied alleen in plaats van op zui
ver godsdienstig gebied
Antwoord Zijt eene geloofsbelijdende of
eene niet geloofsbelijdende partij, bij de domme
menschenmassa, verpletteren wij u zonder recht
of reden bij middel van het geloof dat wij val-
schelijk gebruiken, zonder het daarom te belij
den.
Over maatschappelijk politiek programma
reppen wij geen woord die domme boeren en
werklieden verstaan dat toch niet en door er
ernstig over te handelen kunnen zij, wie weet,
er op den duur nog iets uit wijs worden. Wilt
gij ze een denkvermogen, in planten, betracht
gij zelf dat, doch wij zullen wel zorgen dat gij
niet gelukt.
Blijft dus beneden ons, gij die u christene
democraten durft noemen en spreekt ons niet
meer aan. Blijft bij die klasse waartoe gij be
hoort, en in plaats van er iets meer te willen
van maken dan eene klasse goed om ons slaven
te leveren, doet als wij, katholieke democraten
spant al uwe krachten ia om ze vast te binden
aan de rijke autokratie. Daarvoor moet gij in
plaats van kristene democraten maar zetten
katholieke democraat en gij geniet van al onze
bovennatuurlijke voorrechten.
R. Vanderschelden.
moord hebt, omdat zij niet wilden deuken
j gelijk gij I
j Zwijg daarvan, o Landwacht, spreek niet schrik van hét volk, en in plaats'van te a-ggen
van vervolgingen I 5 J-A -
Volgens De Landwacht is het altijd op de
katholieken dat wij het gemunt hebben 1
Wij vallen allen aan, die misdoen. Hebt gij
zelve niet een uittreksel uit onze artikelen ge
nomen tegen de liberalen verleden week nog 1
Vallen wij u meest aan dat komt hierdoor
dat gij meest misdoet.
Gij, katholieken, gij bedrijft een afschuwe
lijke misdaad gij gebruikt den godsdienst voor
onrecht tegen recht, voor den rijke, tegen den
arme, voor den verdrukker tegen den verdrukte.
In stede van er een middel tot verlichting en
verbeteriDg van te maken, gebruikt of liever
misbruikt gij hem als werktuig voor de baat
zucht en den hoogmoed van enkelen. Altijd
pocht gij op uwe macht en gij hebt veel macht,
doch deze macht wordt meest gebruikt voor het
kwaad.
dat het onmogelijk was dat pensioen te geven,
hebben zij zelf gezeid dat pensioen te geven,
zij hebben het beloofd uit dwang, zij zijn het
dus schuldig.
De krijgslasten zouden zij nooit met geen
cent meer verhoogd hebben er waren soldaten
en forten, kazernen en kanons genoeg.
De kiezing is nauwelijks voorbij van den
eersten dag dat de Kamers open gaan, van
't eerste woord dat het ministerie spreekt, 't is
van meer soldaten, van alleman soldaat 1 De
kwestie van 't pensioen staat van achter, in den
hoek, vergeten I
De kiezers hebben nogmaals hun betrouwen
gesteld in de katholieke partij en in plaats van
1 fr. daags pensioen te krijgen mogen de oude
vaders, de oude moeders tot zelfs hunnen
jongsten zoon leveren voor soldaat 1
Een groot leger, veel officieren, nog meer en
Zeg, Landwacht, wanneer werd de macht i meer groote bedieningen voor de rijkemans-
van den godsdienst gebruikt tegen machtige
tyranen Welk volk heeft aan de katholieken
zijn vrijheid, zijn hoogere ontwikkeling te dan
ken Wanneer, o Landwacht, zijt gij, katho
lieken, bekwaam geweest, zelfs uw eigen in
richtingen van misbruiken te louteren en de
ondeugd uit de kerk te jagen
Bijkans nooit, misschien nooit.
Over i5o jaar wierd de fransche boer en de
fransche burger verdrukt op eene wijze die alle
menschelijk gedacht te boven gaat I Hebt gij
hen verlost
Katholieke Vlamingen in de middeneeuwen
en nu, katholieke Ierlanders en katholieke
Polen werden in den ban geslagen of door de
kerkelijke macht bevochten als zij streden voor
zonen die 't werkvolk mag helpen betalen, dat
krijgen de goede menschen die voor de katho
lieken gestemd hebben in plaats van x fr. daags
pensioen 1
Geen algemeen stemrecht, neen, neen 't volk
is dat niet weerd I geen pensioen, neen, neen
t volk is dat niet weerd I Wilt gij een pensioen
hebben, hewel gij moet er maar voor sparen,
gij wint geld genoeg! De officieren enz..., ja
deze krijgen een pensioen gratits voor niet, dat
is iets anders, zij trekken wel hooge traktemen
ten maar die jongens moeten het in hun leven
verh.... jagen.
En de katholieke demokraten als Goethals
en Peel wat zullen deze doen
Op Zondag 17 en Maandag 18 November 11.
wierd alhier in den Schouwburg voor de tweede
maal sedert zijn ontstaan, eene vertooning
opgevoerd die eenieder overtollig voldaan heeft
Wel, de verhooging van krijgslasten stemmen j en g°ed van stapel is geloopen overvloedig
7.wÜffpn ftXTerr 'f nanriAAM ü("pl unll/ llppft Uil
hun rechten en voor slechten uitgemaakt, dik- en zwijgen over't pensioen. j veel volk heeft "bijgebracht bij zooverre dat"
wijls ten voordeele van met katholieke rijken Als er meer soldaten noodig zijn, zegt Het gelijk de verleden keer, er zeer velen hebben
maar werden bloedhonden als een Philips II, Kortrijksch Volk, wij hebben daar niets tegen teleurgesteld moeten terugkeeren bij plaats-
een Loüewijk XIV, een Napoleon in den bac te zeggen, wij moeten 't aanveerden. En het i gebrek zoo groot was de toeloop dat de
