Antwoord i Vooruit
Monthaye tegen Minnnbo
TOLK DHR CHRISTENE VOLKSPARTIJ
KORTRIJK. Opgepast!
Chrlstene Volkspartij i
ftluchtenaars
PROCES
Rede van Adv. Sehramme
Zondag 29 December 1&12
Biat! 5 asntteirner
1 9' iaer !Mr 52
HET RECHT
Voor God en Volk!
sohrijsinpsupijg wanr SeigsnW
Pi!üii- i:3.oo. Negen ms.iaden s 25
Zes sa aasden fr. 1.75 Drie maanden fr. x.oo
vi or buiten het lar i <1 -rschtlpon daatbij.
Haofdt psteiler Hf PLANCQUAERT.
schiiilt in ten baret-:-, van dit biad 4fu-bil »fl=* döStmeesters cu or.evoiinj yger.- -
Alles moet vnaebtvii gestuurd worden 03»r bet buree: het blad
-OÜPUEEEtel.
I
Alle eerste Maandagen ca derde 3 on-
dagan der m?and kostelooze raadpleging d jor
M. ilector r iancquaert, in Prins Bmdewijn
markt) te Kbrtiijk, van g tot ix ure.
PEYNZB;, Alle tweede woensdagen, van
8 tot 10 ure voormiddag, te Deynze, In den
Mexicaan, Gentstraat.
GENT. Alie Vrijdagen van 1 tot a ure in
den N'tuwen Boer, lokaal der West-Vlami ïgen
op de Koornmarkt.
BRUGGE
AAN KONDIGIN GEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. o.a5
Reclame: op de 4® bladzijde 0.45
3' 1 o H
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaafc-
W2.-;rr.i.:iers. Afsiac '--oor herhaalde invoegme.
Den 19 Januari, 3C Zondag, is er
manifestatie voor't Vlaamsch in
het leger te Kortrijk. ik moet daar
naartoe. Ik zal dus mijne zitting
houden den dag nadien, MAANDAG
20 Januari. H. Plancquaert.
nieuwen lasten die liberale en socialisten
op het volk zouden leggen
Nog eens kluchtenaars. ik zal zeggen
Volksbedriegers
In een woord, door geheel do nieuwe
legerwet, men hoort van niets anders als
honderduizende soldatenvan miljoenen m
miljoenen nieuwe lastenen van geweren en
kanonnenom forten en kazernen.
En men mag zeker zijn, het is nog maar
het begin van de doodendans
I
profijten niet vast zijn als aan samenwerking
en politieken handel.
We zien heel klaar, Vooruit en de
Vlamingen moeten met spijt vaststellen dat de
Den Heer Hoofdopsteller van Vooruit
HOOFDRAAD DER PARTIJ
Op Zondag 29 december aanstaande, wordt
er te Gent eene vergadering gehouden van den j
hoofdraad der partij. Die vergadering zal plaats j
hebben bij vriend Vandenbossche, in de Toe
komststraat, 48, om 10 ure voormiddag. Van
ieder arrondissement worden twee afgeveer-
digden, door den plaatselijken arrondissements-
bond aan te duiden, uitgenoodigd.
Aan de dagorde der vergadering staat in
richting vau een partijkongres.
f;
Nooit is er, een zoo aardig kluchtspel
gespeeld door onze katholieke bewaar
ders, als in de zaak van onze legerwetten!
Men weet nog dat in 1884, de katho
lieken aan 't hoofd gekomen zijn al roe
pen en tieren van WEG MET HET
MILITARISME
Het woord was overal geen soldaat
meer Geen cent meer
In 1880, hadden wij een leger van
111,969 manschappen
In 1900, eischten de katholieken
100,000 man voor 't leger te velde, en
80,000 man voor het vestingsleger
In 1912, eischt de katholieke regee-
ring 150,000 man voor 't leger te velde
130,000 man voor 't vestingsleger, en
60,000 voor do aanvullingstroepen en de
hulptroepen 1
Bijgevolg in 1880: 111,969 man
schappen, in 1912 340,000 man
Men heet datGEEN MAN MEER
Wat de verhooging betreft en de ver
zwaring der krijgslasten in gelde
In 1880, hadden wij eene legerbegroo-
ting van 47,441,606.
Voor 1912 zijn zij geklommen tot 70
millioenfr. 'sjaars.
En daarbij, men schi t op 30 millioen
's jaars belastingen die op 't volk wegen,
on die het gevolg zijn van de honderde
miljoenen die geleend zijn geweest, om
bijzondere uitgaven te dekken.
En nu eischt de katholieke regeering
eene vermeerdering van 160,000 man
schappen
Wat zal dat kosten
De regeering schat eene jaarlijksche
nieuwe belasting van 20 millioen 'sjaars.
Men weet als in krijgszaken de regee-
ring zegt 20 millioen, dat zulke waarde
wilt zeggen 40 millioen
En wat een ongehoord getal miljoenen
zullen de nieuwe kazerns kosten en de
nieuwe kanons en geweren en alle andere
uitrustingen
Minstens 50 millioen 's jaars
Nog eens GEEN CENT MEER
Ik vraag nu dat de kiezers van 't land.
eens zouden herdenken, wat de katho
lieke bewaarders, in de kiesstrijd al ge
zegd hebben en getierd in de meetingen
tegen het militarisme... wat zij al ge
schreven hebben en op de muren geplakt
togen het militarisme, het hatelijk mili
tarisme... wat zij al gebulderd hebben,
tegen het alleman soldaat, en tegen de
lasten, de miljoenen en de miljoenen,
land te verdedigen.
Maar, daar is een groote MAAR bij
En eerst en vooral de regeering moest
de noodzakelijkheid bewijzen.
Wat heeft za nu bewezen
Stoute beweringen genoeg, maar eigent-
lijke bewijzen, openhertig en klaar, die
ons zouden kunnen overtuigen, waar
zijn ze
Stoute beweringenja, bij goheele peer
den vrachten, maar het Belgische volk
weet genoeg, wat het gelooven mag van
de beloften en de beweringen van onzen
Minister van Oorlog
't Verleden is daar
En dan, aangezien datalle macht van
het volk komtofzou moeten komen
wij zeggen dat een volksvertgenwoor-
diger... een vertegenwoordiger van het
volk, vertegenwoordiger van de gedach
ten en de gevoelens van de kiezers... dat
hij, vooraleer zulke nieuwe zware lasten
op de schouders te laden van het volk....
dat hij eerst de kiezers, moet raadplegen
dat is eerlijk man zijn.
Dat heeft men niet gedaan en dit wil
men niet doen
Vooruit», ons aangevallen hebbende, heb- j u, socialisten verhouden met de
ben wij nem't volgende antwoord gestuurd": rijke liberalen, moet uitloöpen op de versc&er-
piog der verdrukking van ons vlaamsche volk.
Dat wordt meer en meer duidelijk niet om dat
zoo iets in den aard ligt van socialismus of
überalismus, maar omdat sommige kopstukken
van 't vlaamsch socialismus en van 't vlaamsch
liberalismus door hunne houdiDg meer en meer
bewijzen dat onze belangen als volk 't rantsoen
zullen zijn voor 't geen hun persoonlijke baat
zucht beoogt.
Voor ons, vooruitstrevers, is 't droef maar
't is zoo, de kopstukken van liberalen en socia
listen verfoeien en haten het vlaamsche volk
en hellen over den vreemde, tot groot genoe
gen der reaktie die op 't gepast oogenblik
den geestdrift van ons ontwakend Vlaanderen
zal weten aan te wenden tegen de demokratie
die dank zij sommige onder u den schijn zal
hebben aangenomen de grootste vijand te zijn
van ons volk.
Wat de loochening betreft der feiten voorge
vallen in Parnassus en aan de Heuvelpoort,
deze liggen nog zoo frisch in 't geheugen dat
eene wederlegging nutteloos is.
Dat gij, F. H,, ze schijnt vergeten te hebben
dat is best mogelijk, doch elk verkeert niet in
en eigenaardig .cc
Men zendt mij uw nummer van 16 December
in hetwelk gij mij persoonlijk aanvalt onder de
hoofdiDg Aan zijne gekrenke majesteit keizer
Plancquaert I.
Ik eisch de inlassching van het volgend ant
woord in uw eerstverscbijnend nummer, eerste
bladzijde, eerste kolonneD.
Veel menschen wijten gaarne aan anderede
Was ons betreft, wij zijn altijd bereid; fouten toe die ze zelve hebben zoo denken ze
van tot al de opofferingen ïnêe te werken,, de hunne verdragelijker te maken door ze als
die volstrekt noodig zijn, om de vrijheid algemeen te doen doorgaan ofwel de hunne
en de onafhankelijkheid van het vader- voor nen tijd te doen vergeten door anderen te
beschuldigen.
't Is daar zeker wel de reden om dewelke
gij mij czar, keizer, majesteit enz., noemt.
Dat sooit alleenheerscbers is bij ons, christen
demokrater-, niet te vinden doch sinds jaren
hooren we deze namen als uitdrukking der
vernederendste dwingelandij, toepassen op
zekere leden van Vooruit
Waar werden de eerste stichters, de oudste
leden, de beste dienaren der partij aan de deur
gezet uit ikzuchtige jaloezij In Vooruit
Waar werd alle tegenspraak gesmoord, waar
vȕd deze
In den laatsten kiesstrijd voor de alge-
meene Kamerkiezingen, hebben de katho
lieke bewaarders overal, in hunne ver
gaderingen, in hunne gazetten en plak
brieven, geweldig uitgevallen tegen alle
verzwaring van krijgslasten en alle andere
nieuwe belastingen.
Ën nu komen zij af, al met eens en
zonder verwittiging, met eene verzwaring
van lasten voor het leger alleenvan
160 duist manschappen en 40 millioen
meer nieuwe geldlasten
Dat heet ik het volk bedriegen
En dat is oneerlijk
En dat doen wij niet
Ik zeg dus nog eens het vaderland
verdedigen en zijne vrijheid en zijne on
afhankelijkheid, goed, alderbesten al
dat Belgis, moet dat als plicht aanzien,
meer nog, moet dat aanzien als een recht
en eene eer
Maar een volksvertegenwoordiger die
eerbied heeft voor den wil des volks,
moet, in zulke gewichtige omstandig
heden en zware levensvragen, eerst en
vooral de kiezers raadplegen en niet zijne
kiezers bedriegen.
Dat is, volgens mij, de houding van een
eerlijk man en aan die houding willen wij
getrouw blijven en daarom bestrijden wij
de nieuwe legerwet der regeering.
Zooals wij het genoeg bewezen hebben
zullen de nieuwe lasten in manschappen
en belastingen op ongehoorde wijze ver
zwaard worden.
Maar wat bijzonderlijk niet uit het oog
mag verloren worden, ik zal zeggen wat
het werkvolk vooral moet goed voorzien,
het is dat met al die millioenen eu mil-
licenen die in den afgrond van het mili
tarisme zullen verdwijnen, er weinig of
niets, of toch maar brokkelingske9 meer
overblijven van de maatschappelijke her
vormingen, ten voordeele van hot werk
volk. Dat men. het goed onthoude
Priester Fonteyxe.
gesmeten? In «Vooruit». Uwe kopstukken hebben bewezen dat vrij
Waai heerschen willekeur, dwang meer dan hei(J voof een plradewoord is, en
ln ooruit kun WOQr(j waar(j is (jaar heeft men in
Zag men met lot voor eemge maanden m de parcassus over kuneen oordee!on.
stad van Gent een armen blindeman ronddwa- Me( meIlschen debatteert men Diet-
len eene almoes bedelende? De oogen had hl] Je handeIwjj!!e VM 2ulke menschen die
verloren in een werkstaking, doch hl] dorst vrij zqo f hMft doeo nadenl.en
spreken Wie helpt er hem aai t hsMfl de armeo der reak,^
waar zijn dus de koningen, de keizers, de ---.
£../ügmóedige en hartexooze czars
En eeDS rijk geworden door het volk, waar
zenden die czars hun kinderen
Naar de volksscholen O neen, 't volk dat
is goed om zijn weg te maken, maar eens groot
geworden zijn de kinderen der armen te gemeen,
men moffelt zijn kroost tusschen de burgers-
kinderen en laat ze zelfs catechismus leeren om
allengskens ook in den burgerstand aangeno-
men te worden en door de aristocratie geduld.
Waar zijn de czars, o Vooruit 1 1
Gij bemint de Vlamingen Ik twijfel er sterk
aan Vooruit in alle geval 't is eene zoo
flauwe liefde De katholieke aristokraten be-
minDen ook de Vlamingen, zeggen ze, de libe-
ralen ook, al is het dat zij in hun blad geen
gelegenheid laten voorbij gaan om de Vlamin
gen steken onder water te geven; uw liefde voor
de Vlamingen gelijkt wel aan deze.
Doch dc vlaamsche beweging wint gedurig
can kracht, dus men moet er toch mede af
rekenen, niet waar Die liefde echter schijnt
mij zoo sterk dat ge in 't omhelzen de vlaam
sche kwestie wel gaarne zoudt versmachten.
En let wel op ik spreek van uwe liefde,
o kopstukken van Vooruiten niet van deze
der vlaamsche socialisten in 't algemeen. t
Ge gevoelt zoo goed dat we u genepen heb
ben op de pijnlijke plaats dat gij, om uwe lezers
op te ruien, van 't socialismus spreekt als gij
wel weet dat ons artikel gericht was tegen
sommige Gentsche socialisten en tegen niemand
anders.
Indien een blad ooit de diensten herkend
beeft door 't socialismus aan 't werkvolk be
wezen, 't is wel Het Recht; dcch als gij drukt
dat wij daarvoor verplicht zijn uw gebenedijde
- oeten te kussen en u in alles gelijk te geven,
.'an hebt gij het mis op.
Wij kunnen lezen, zelfs tusschen de regels
we zien genoeg hoe gij de lijke fracskilloDS
spaaft die onze taal verachten, niet omdat zij
de mindere is als taal tegenover het fransch
(iels waarover die menschen in 't algemeen niet
ui staat zijn te oordeelen) maar wel omdat zij
gesproken wordt door het volk 't welk zij ver
achten en we zien ook hoe gij die aanvallen
voorbehoudt voor dezen die zich opofferen om
d. taalrechten van het vlaamsche volk te doen
i-< ibiedigen.
Wat de Walen betreft die gij hier ook al in- 1
m -ngt, wij zijn de eerste om hulde te brengen
aan hun vooruitstievenden geest doch is het
eene reden om ons volk voorts in een toestand
van minderheid te houden, de plaatsen die aan
J-.: vlaamsche volkskinderen toekomen (de
vlaamsche rijken laten hun plaalsenvan notaris,
rechter enz. Diet door Walen innemen) door
hen te laten inpalmen, is het eene reden om ods
een eigen vlaamsch onderwijs te ontzeggen
ons maar altijd voorts voor de Walen (een
m.lliard sedert vijftig jaren) te doen betalen?
De belangen van het vlaamsche volk zijn wat
meer waard dan de ministerieele baatzucht van
uw kopstukken of de verwaandheid van eenige
socialisten die met verachting neerzien op men
schen die nen lastigen doch rechtvaardigen
strijd voeren aan denwelken op verre na zooveel
Wift u eens aan 't werk heeft gezien als gij
tegen zwakke tegenstrevers te doen hadt ver
staat gemakkelijk den schrik van veel werklie
den en burgers voor een bewind, dat onder uwe
roede zou staan. U groetende,
H. Plancquaert.
VAN
Maandag 23 December, om 11 ure,
werd deze zaak opgeroepen voor de Bur
gerrechtbank van Brugge, die samen
gesteld was uit de keeren M. Fraeys,
voorzitter, de Crombrugglie en Limbourg,
rechters, en De Clercq, openbaar minis
terie.
Eene talrijke menigte woonde de de
batten bij.
Eerst werd aan de heer Sehramme, ad-
vokaat van M. Monthaye, het woord ver
leend. Hij zegt in 't fransch te zullen
pleiten en begint met het fransch stuk af
te lezen waarbij M. Monthaye aan M.
Minnebo 2000 frank vraagt voor 10 inlas-
schingen van 200 frankieder in de bladen;
verders de kosten van vertaling en ge
rechtskosten.
Iedoreen weet welke de schuld was van
dit proces. In eene bespreking over de
schoolrifters, werd Minnebo verweten dat
hij van het armbureel had genoten en hij
zegde tot zijne beleedigers dat ztj met
hem zoo iets te verwijten, het armbureel
exploiteerden tegen hem
M Monthaye, armmeester, nam die
beleediging op hem omdat die woorden
hem verweten werden, als hij kwam zeg
gen in den gemeenteraad wat de katho
lieken van Brugge doen voor de goede
werken.
Ziedaar de zaak welke M. Sehramme
verdedigt tegen Minnebo.
Dan begint hij met de bespreking over
het feit van den gemeenteraad, dat aan
leiding gaf tot het proces.
Hij begint met het verslag" van den
gemeenteraad in te roepen en ook eenige
zinsneden uit De Volkseeuwwaarin
M. Minnebo over 't proces van M. Mon
thaye handelde. Hij tracht door alle mid
delen te bewijzen dat Minnebo gezeid
heeft dat M. Monthaye het armbureel
exploiteert en wil het nog doen bevestigen
met de zinsnede uit de Volkseeuw die
zegtals M. Monthaye thuis kwam stak hij
