De Guidensporenslag
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Kristene Volkspartij
Onze geldelijke toestand
Waarom staat de
Belgische rente zoo laag?
Bis repetita plaeent
Vreemde Zonden
Zondag 13 Juli 1913
t Blaü 5 centismen
20* Jaar N" 28
HET RECHT
Voor Ood en Volkl
Alles voor Vlaanderen1
Vlaanderen voor Christusl
Inschrijvingsprijs voor Eigenland
Per jaar fr. 3.oo. Negan maanden fr. 2.25
Zes maanden fr. 1.7S Drie maanden fr. 1.00
voor buitea het land de vrachtloon daarbij, i
Alle eerste Maandagen en derde Zon
dag sn der maand kostelooze raadpleging door
M. Hector Plarcquaert, in Prins Boudewijn
markt, te Kortrijk, van 9 tot 11 ure.
DE¥NZE. Allé'tweede woensdagen, van
8 tot 10 ure voormiddag, te Deynze, In den
Mexicaan, Gentstraat.
GENT. Alle Vrijdagen van 1 tot 2 ure in
den Nieuwen Boer, lokaal der West-Vlamingen
op de Koornmarkt.
Vergadering van 't Middenbestuur
Op zondag 6 Juli 11., om 21/2 ure
namiddag, had te Gent eene buiten
gewone vergadering plaats van het
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bii ?.lu» postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREKEI, BRUGGE
van
middenbestuur der Kristene Volks
partij, ten einde het nieuwe schoolwet-
voorstel te bespreken.
De volgende arrondissementen had
den afgeveerdigden gezonden Gent,
Aalst, Kortrijk, Audenaarde - Ronse,
Brugge, Brussel.
Antwerpen, Tongeren - Maeseik en
Dendermonde hebben zich veront
schuldigd.
De heer Daens, volksvertegenwoor
diger, geeft verslag over het nieuwe
school wets voorstel
Na eene grondige bespreking neemt
de vergadering met algemeene stemmen
de volgende besluiten aan, die aan onze
bonden ter overweging worden gegeven
om er over uitspraak te doen
1Wij zijn voor verplichtend onder
wijs met vrije keus van school en met
ondersteuning aan de behoeftige ouders
door school voeding en- kleeding. Traps
gewijze willen wij komen tot het ver
plichtend schoolgaan tot 14 jarigen
ouderdom.
2. Alhoewel in grondbegin tegen
onzijdig onderwijs, moeten scholen van
gelijk welke richting ook de staatstoe-
lage genieten.
Alle scholen die staatstoelagen ge
nieten moeten staan onder toezicht van
den Staat.
De lagere scholen voor jongens kun
nen geene toelage genieten van den
Staat indien niet ten minste 2/3 der
onderwijzers wereldlijke zijn.
Wij eischen dat elke klas met geeste
lijk onderwijzend persooneel maar 2/3
van de toelage der openbare besturen
zou trekken.
3. Wij eischen familieloon voor alle
wereldlijke onderwijzers, vrije zoowel
als officieëlele, rechtstreeks betaald door
den Staat. Buiten het onderwijs is het
aan onderwijzers verboden eenigen
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. o *5
Rsclamen, op de 4* bladzijde. 1» 0.45
3* 0.55
I Bijzondere voorwaarden voor notarise», zaak
waarnemers. Afslag voor herbaalde invoeging.
de groote, aan de algemeene volksont-
j! wikkeling nu zijn het de onderste lagen
Ier menschheid, geheel de w-erkeristand,
J,V wederom tol wajgens toe beu van
'overheersciiing van adeldom en rijke
burgerstand, fier den kop recht en vrij
heid eischt en recht.
De laatste veldslag der democratie
Een treurig schouwspel
In dien grooten strijd ter volksontwik
keling en volksverheffing, nog eens zoo
als op 11 Juli 1302, op den Groeningher
kouter, staat de overschot van onzen
verfranschten edeldom, en nu daarbij de
verfranschte rijke burgerij, en zoo menig
maal de geestelijkheid, in een woord, al
dat groot en rijk en machtig is, samen en
l vereenigd, tegenover het arme, verdrukte
vlaamsche werkersvolk
In den ouden tijd, 'k wil zeggen wan- Die edele en rijke volks verdruk-
neer men begon op 11 Juli den Gulden- 1 kers feesten, of gebaren te feesten,
sporenslag te vieren, nra. het meest ten de vrijmaking van het vliamsehe
minsten rondom ons, met het gedacht de voil
vlaamsche taal te ver heften en te ver- I Tr,
heerlijken. I Kluchtenaars 01 volksbedriegers
Men was dan nog al veel van meening
dat de slag van Groeninghe een strijd was
van 't vlaamsche volk tegen 't fransche
volk, van vlaamsch tegen fransch.
Ik heb dat gedacht nooit in mijn kop
kunnen krijgen.
Zekerlijk het waren meest Vla
mingen die vochten tegen Fransch-
De democraten vieren meê maar zi
ten minsten zijn rechtzinnig
Priester Fonteynb.
Deze verslecht van dag tot dag.
't Ministerie geraakt niet klaar met
mans, maar veel kopstukken^,belastingen. Al wie
den adeldom vochten met de Fran- getronën'wordt schreeuwt en tiert en
schen tegen ons volk, en vsle Walen dreigt om 't meest. De katholieken
sterkten en steunden onze vlaam- worden dan bang, brengen veranderin-
sehe legerbenden, en zelf» tot in §en aan eQ dan 6aan andere 3311 het
Frankrijk en Parijs werd onze
zegepraal door vrije volksgilden
toegejuicht.
In den grond, wat men dan-zag ge
beuren was eene groote volksontwikke
ling in de geschiedenis der volkeren, dat
is een tweede en groote stap vooruit
van de opkomende democratie.
Wij hadden in 't begin van 't christen
dom de alleenheerschappij, de almacht
van den keizer, en al dat burger was
moest aan de voeten van zijn troon liggen
als nietig werktuig.
Goed zoo, maar ondertusschen is er
spijts alle tegenwerking een nieuwe stand
ontwikkeld in de maatschappijde stand
van de mannen met het zweerd, de
ridders, die, omdat zij het zweerd voer
den en machtig werden, hunne vrijheid
i .wuvMaw* V.V.XX» on öu hun recht deden gelden, en den moed
handel oTbiizakên tTverrichteTzdS hadd,n' Z4 ™eeld in io Tuirt> d(m keizer
- 1 in r (fflï.innr Ta c inrrni*an
handel in schoolgerief, 'tzij rechtstreeks
of onrechtstreeks.
4. Alle onderwijzers, zoowel geeste
lijke als wereldlijke, moeten een ernstig
diploma bezitten.
5. Ten einde de onderwijzers der
vrije scholen tegen willekeur te bescher
men eischen wij de inrichting van
schoolraden met tusschenkomst der
ouders van schoolgaande kinderen.
6. De voertaal van het lager onder- i en nijverheid van dien tijd.
in 't gezicht te slingeren
i Wij ook zijn vrije burgers
J Komt als gij durft
j Maar dan zijn de ridders, op hunne
beurt, alleenheerschers en volksverdruk-
I kers geworden.
En wederom is ondertusschen eene
nieuwe volksbeweging ontwikkeld en
bovengekomen de burgerstandde man-
j nen der ambachten en neringen, handel
wijs in het vlaamsche gedeelte van het i
land moet in het nederlandsch zijn, in I
het waalsche in het fransch, in het
duitsche in het duitsch.
En het is die stand, die nieuwe man-
wordend# stand in de maatschappij, die
het dwingelandsch juk moede en beu van
koning en adeldom, opstond en zich vrij
gevochten heeft.
Natuurlijk onze verfranschte
adeldom en hoogere geestelijkheid
stond meest aan de zijde der fran
sche macht, maar in den grond, het
was de strijd van 't vrij geworden
burgersvolk tegen de alleenheer
schers en volksverdrukkers van
dien tijd!
Een© tweede strooming naar de demo
cratie
Nu in onze tijden sijn wij gekomen aan
roepen.
Ondertusschen om voorts te kunnen
moet men altijd voorts geld leenen.
Belgische rentebrieven uitgeven dat
durft men niet. Anders de rente mocht
tot 70 of 68 zakken.
Van nu af aan zien veel menschen
zich gedeeltelijk geruineerd.
Ondertusschen gaat men maar altijd
voorts met de overdrevenste uitgaven
te doen.
Deze week stond de bouw aange
kondigd van een tiental kazernen te
Brugge. Oostende, Kortrijk, Aalst,
Leuven, Hasselt, enz.
Waarlijk 't ziet er lief uit met ons
katholiek ministerie
Bijkans alleman soldaat, schulden in
overvloed, en altijd voorts maar mil-
lioenen en millioenen voor forten en
kazernen
En dat korte maanden nadat zij
plechtig beloofd hadden de krijgslasten
niet te verhoogen en geboft hadden het
iand tot den hoogsten graad van bloei
en welvaart gebracht te hebben 1
Om zoo iets te durven moeten de
katholieken een groot gedacht hebben
van de dwaasheid en de geestesver-
stomp'ng hunner kiezers.
We zullen toekomende jaar zien of
zij zich niet wat al te ver gewaagd
hebben.
Valt het goed uit voor hen, we mogen
ons dan ook nog aan eenige oorlog
schepen verwachten. Dan is het spel
volmaakt en de werkerspensioenen en
't vakonderwijs zitten voor een tiental
jaren op den zolder. H. Pl.
Omdat de geldmarkt slecht staat, i
roepen de katholieken.
Ómdat gij slecht bestuurd hebt,
roepen de liberalen.
Wij zeggen om beide redenen te
gelijk.
De geldmarkt staat niet goed, doch
het slecht bestuur der katholieken is
eene groote oorzaak.
Reeds voor vijftien jaren hebben de
heeren Beernaert en De Landsheere,
twee financiers die op de hoogte waren
van 't katholiek bestuur, hun onbehen
dig beheer voor oogen gelegd en klaar
gezegd hoe gevaarlijk en nadeelig het
was de eene leening na de andere aan
te gaan en de openbare schuld steeds
te vergrooten.
Men wilde niet luisteren alhoewel
er alle jaren een groot te kort in de kas
was riepen de katholieken maar altijd
voorts, dat zij ieder jaar millioenen
overschot hadden, en dekten een deel
van de gewone uitgaven met de
opbrengst der leeningen.
Niettegenstaande zij wel wisten dat
er een te kort was smeten zij 't geld
met gansche manden door de venster,
met honderde millioenen werden ver
speeld aan nuttelooze werken of over
dreven kosten, terwijl zij hun kiesdra-
vers behouden met vetbetaalde doch
dikwijls nuttelooze plaatsen voor hen
of hun familie.
Ten gevolge daarvan werd de markt
overstelpt met Belgische rente; daarbij
kwamen de moeielijke geldelijke toe
standen, en vandaar de nederploffing
onzer rente die omtrent een milliard
kost aan onze belgische spaarders
vooral aan weldadigheidsgestichten en
kleine lieden. H. Pl.
't Geen wil zeggen men hoort gaarne twee
maal 'l zelfde.
Dikwijls hebben wij er op gewezen hoe de
katholieke volkeren gewoonlijk op gebied van
zeden en goed gedrag meer te wenschen laten
dan de andere volkeren vooral de Protestansche.
De laatste optelling der bevolking in Neder
land komt dit feit nogmaals te bekrachtigen.
Van 1901 tot 1909, werden er op 100,000
Protestanten, veertig verwezen voor diefstal
op 100,000 Katholieken 56 op 100,000 Joden
25, en op 100,000 personen die verklaard
hadden geen godsdienst te hebben 9.
Voor aanslag op de eerbaarheid werden
gedurende 't zelfde tijdstip verwezen op
100,000 Protestanten 1,9; op 100,000 katho
lieken 3, 9 of nog zooveelop 100,000 Joden
2, en op 100,000 goddeloozen o, 5.
Dit verschil zou nog drij en viermaal grooter
zijn indien men de Protestanten van Holland
moest vergelijken met de katholieken van
Spanje, of van Zuid Italië, of ook van
Vlaanderen.
Op gebied van zedelijkheid trekt de katho
lieke bevolking van Holland, alhoewel veel
lager staande, veel voordeel van hun leven
midden Protestanten.
Vooreerst ze krijgen goede voorbeelden
ten tweeden de katholieke overheid doet ook
meer dan elders haar best om haar geloofsge
noten deugdzaam op te voeden en beter
onaerwijs te geven.
Immers 't is niet omdat nen mensch, nen
Protestant, nen Jood, nen katholiek is dat hij
groote heilige of groote schelm is.
Alle godsdiensten leggen aan hun geloovigen
op eerlijk te zijn en zedelijk. Geen enkel gods
dienst predikt diefte aan en zedeloosheid.
Ook de katholieken mogen roepen zooveel
zij willen dat hun godsdienst alleen de ware
godsdienst is; als zij lijk of het het geval is
overal waar zij meester zijn het onderwijs slecht
inrichten en geen opvoeding geven aan 't volk,
toch zal het getal nietdeugers en misdadigers
bij hen grooter zijn dan bij deze die zij de
kinderen der duivels noemen.
De lagere zedelijke toestand van de katho
lieken komt niet voort uit hun godsdienst,
maar komt hieruit voorts dat de katholieke
kopstukken uit baatzucht liever het volk dom
houden en zijn geest verstompen. De onwetend
heid is altijd een bron geweest van misdaad.
H. Pl.
Een onzer lezers zendt ons een nummer van
't katholiek propagandablad Licht en Vrede.
In dit blad wordt hevig uitgevallen op de ten
toonstelling van Gent waar de naakte schan
dalen talrijk zijn. Licht en Vrede raadt de
menschen aan om niet naar de tentoonstelling
te gaan.
En waarlijk wij kunnen volstrekt aan de
ouders niet aanraden met kinderen of jonge
dochters er naartoe te gaan.
