Algemeen Stemrecht, de Katholieke Werklieden en WIJ
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
-
Zondag 5 October 913
'1 8;ad 5 centiemen
20* jasir Nr 40
HET RECHT
Voor Ood en Volk!
Alles voor Vlaanderen!
Vlaanderen voor Christus!
voor Belgenlani)
Per jaar fr. 3.oo. Negen maanden fr. 2.25
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller» H. PLANCQUAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad J*n bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd wcj den n2ar het bureel van het blad
COUPURERkl BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. 0 25
Reclamen, op de 4° bladzijde. 0.45
3C 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak.
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging-
k>; KAPITTELKE
Wij "hébben, reeds jaren lang, en van
het begin af van onzen volkstrijd, altijd
en overal op de eerste rangen gestaan in
den strijd voor algemeen stemrecht.
Wij hebben het gedaan, overtuigd dat
wij waren en nog zijn, dat het algemeen
stemrecht voor ons arm volk, zooveel
miskend en uitgebuit, het sterkste en
beste wapen is ter verovering van een
eerlijk en deftig bestaan, weerdig van
een mensch, weerdig van een kind van
God
Ik wil maar herinneren wat ik over
jaren in mijn volksboekje Onze Strijd over
algemeen stemrecht heb geschreven
ALGEMEEN STEMRECHT
Het meervoudig stemrecht (stelsel van
voorrechtstemmenen dit beweren wij voor
het rechtzinnige katholieke volk,
beantwoordt niet aan den geest van de
leering van Christus
Men leert ons in de kerken, van op
den predikstoel, in gemoedelijke, ver
rukkende woorden dat de menschen
allen kinderen zijn van Goddat zij
broeders zijn in den Heere erfgenamen
van denzelfden hemel men zegt dat de
Rechtveerdige van hierboven geen onder
scheid kent van personen en dat die
goede Vader onder zij no kinderen geene
'V6i;3tóoiéiiiïg'öükLici.i óbeuöiïjkè, vér-
heffende en veredelende leering voor het
menschdom
Maar eilaas, die leeriüg geraakt zoo
moeilijk uit de kerken, en blijft zoo
menigmaal stroppen aan den uitgang
Hier ook vragen wij waar is die christe
lijke broederlijke gelijkheid van ons volk'
voor de stembus broeders in de kerk,
maar voor de stembus, zijn bij de één
millioen werklieden maar de helft
't derde, H vierde van eenen broeder
Het meervoudig stemrecht
(voorreehtstemmen) is eene
verkrachting der grondwet.
En eindelijk onze kieswet is eene ware
verkrachting van de grondwet. Wij weten
het wel dat de grondwet die volksbe
driegerij lijdelijk verdraagtmaar wij
weten ook dat de grondwet vooruit en
vooral in grootsche woorden verklaart
alle Belgen zijn gelijk voor de wetalle
macht komt uit 't volk.
Nog eens, waar is die gelijkheid voor
de stembus De werkman is maar de
helft, het derde, het vierde van een Belg.
En wie kan er eerlijk beweren, dat alle
macht uit het volk komt Wij hebben
het geziende macht komt uit den geldzak!
Het leven van den mensch op aarde is
een strijd voor de zielezaligheid, goed,
maar 't is ook een strijd voor het dage-
lijksch broodeen strijd voor vrijheid en
voor recht
De bewaarders zouden durven beweren
dat. arbeidersin dien strijd, dien edelen
strijd, geen of mindere belangen hebben als
de bezitters. Dat is voor ons
Eene spotternij met al dat den werkman
duurbaar is
De werkman zou maar mindere belan
gen te verdedigen hebbenHij moet strij
den en strijdt voor zijne vrijheid voor
het recht van zijn arbeidvoor het brood
van zijnen ouden dag voor de eer en
weerdigheid zijner vrouw voor de toe
komst van zijne kinderen arbeid en vrij
heid, vrouw en kind, zijnen eenigen en
dierbaren schat hier op aarde, waar hij
alles voor opoffertzweet en bloed, lijf
en leven.... en dat alles, 't edelste der
wereld, durft men schaamteloos mindere
belangen noemenIs dat geen spotternij
De geldmacht en de geleerd
heid hebben geen voorrecht
stemmen noodig.
Die geld bezit, heeft in de maatschappij
geen voorrechten noodig hij is waarlijk
al sterk en machtig genoog In onze
JgtBwiw IUJL
tijden zelf, waarop zooveel gesproken vÈonlcgne, g'en (lachi zeker niet dat g'er zoo
wordt en geroemd op menschelijke weer-1 gemakkelijk zoudi ingekomen zijnhé
digheid en burgerlijke vrijheid, hoe dik- f-( Maar nu een ander paar mouwen
wijls zien wij het volk nog buigen en Moeten al de Belgen gelijk zijndan
kruipen voor een vijffrankstuk Hoeveel moeten ook allen dezelfde gebreken •'■.ebben,
deuren, die dicht gesloten blijven voor Vallen even veel verstand, evenveel geldenz.
de droevigste jammerklachten en de yZiet ge daar nu al de Belgen, in naam van
bitterste tranen, zou men met het kleinste fjide grondwet, ad te maal scheel, krom, mank
goudstukje wijd opensmijten ijt al wat enz. Ware het anders, waar zou dan de
ge wilt in de wereld, eerlijkheid, verstand gelijkheid blijven Dat komt ervanvan
en deugd, maar armelijk uitgedoscht, en die gelijkheid op zijn democraatsch of
men zal u minachtend voorbijgaan: maar vreesden wij niet iemand te ktvetsen. u-ij
zijt eerloos en dom, al waart ge kalf zouden zeggen op zijn domineeraalsch n
geboren, maar rijk, en aanstonds wordt V
ge een verstandig man, en geleerd, en
eerlijk en deftig, en diep en eerbiedig zal
men u groeten
Dat is de tooverkracht van liet geld in
de wereld zoo was het en zoo zal het
blijven. Waarom aan die alles overweldi
gende macht, nog wettelijke voorrechten
toegekend
En dan de geleerdheid. Oh 't is wij niet
die achting en eerbied te kort hebben
voor wetenschap en geleerdheid maar wij
beweren dat de geleerdheid ook groote
Indien zooals .ie demokraten be-
f|v! éren d* gelijkheid der Belgen door
e grondwet gewaarborgd, op het stern-
echt toepasselijk -is, dan. zeggen mij, d
■dereen hé- recht moet hebben \'an te
temmen dus de vrouwen en de kinders
ouwel als de mannen
Ziet ge nu, beste lozers, de kleine die
nog in de wiege ligt, door zijne moeder
aaar het stemburee-1 gedragen worden,
om zijn stemrecht uit te oefenen
Tableau n
En, daar wij op de kieswet bezig zijn.
macht genoeg in het maatschappelijk lmt ms voortgaan om onste overtuigen dat
lev*n bezit, om alle voorrechten te kuu- onze kieswet in Belgitverre uit de beste
nen missen. i fS> welke in :t is ohli.jk welk ander
Zijn 't de geleerden niet die in het LAND> te vinden is.
staatsleven de openbare bedieningen 'oe- Wat zogt g>er Tan bosto IezOTg Zwt
sleeden en m de maatschappij al de.bijrg.n B„ boe dat men den workmen be-
A>"ac'° ïfcivonea ïaj ïajri wét- uriégt'? Neon, heen, 'tis niet genoeg 0111
j 1 u__i. gelijk te bobben van luide te roepen en te
tieren en groote woorden te gebruiken,
welke het werkvolk geheel dikwijls niet
verstaat, zooals priester Fonteyne doet,
in zijn boeksken, maar men moet eens de
gevolgen van ui die stelsels nagaan om te
zien waar zij ons brengen en, dan eerst,
zullen wij ook gemakkelijk begrijpen hoe
ZIT TEGEN DE WAARHEID STRIJDEN.
gevers; zij zitten in de openbare besturen;
zetelen in de gerechtshoven beheeren de
maatschappijen, staan meest aan 't hoofd
van handel en nijverheid en heerschen
als koningen over de arbeidswereld. Is
dit nog niet genoeg Waarom dan ook
nog WETTELIJKE VOORRECHTEN
Daar zijn de grondgedachten over alge
meen stemrecht, die wij altijd en overal
verdedigd hebben, en waarvoor wij ge
ketterd en vervolgd zijn geweest
TWEEDE KAPITTELKE
Ik wil nu ook eens hier drukken wat
er dan. en te dier gelegenheid, over G jaar
in een zoogezegd katholiek boekje is ge
drukt geweest om mijn schrijven te ver
ketteren n en mij bij 't volk zwart en
hatelijk te maken
Dat katholiek boekje heet
DE GODSKLOP DER DEMOKRATEN
of antwoord aan De Strijd
van Priester Fonteyne
(Uitgever K. Ryckkost, Brugge)
door D. H. A.
64s,c DUIZEND
Leest en oordeelt, verstandige en eer
lijke lieden van Brugge
De demokraten zullen uitroepen Al
de Belgen zijn gelijk voor de wet wil
zeggen dat de Belgen gelijk stemrecht
moeten hébben.
(En nu de weerlegging door het katho
liek boekje).
Maar, daar de democraten die gelijk
heid maar alleenlijk (dit alleenlijk zeggen
wij niet) toepassen op het algemeen stem
recht zouden zij a. u. b. de goedheid niet
willen hebben ons te zeggen met wiens
permissie zij onderscheid maken tusschen
het stemrecht en het overige.
Wij, wij gaan dan verder en wij zeg
gen dat indien al de Belgen gelijk zijn
voor de wet, en dat indien zulks in den
zin der democraten moet verstaan wor
den, dan zeggen wij dat al de Belgen in
alles moeten gelijk zijn. En nu is het, beste
lezers, dat gij wat dommigheden zult zien
voor den dag komen.
Immers, moeten, zooals de democraten
het beweren, al de Belgen gelijk zijn, dan
moet iedereen en ter zeiver tijd minister zijn
en Kamerheeren officier en geneesheer en
werkmanenz. enz. En als 't alzoo a-are,
dan kwam priester Fonteyne zéker in de
Kamersen al de democraten en al de
socialisten en iedereen!.Proficiat,priester
Dat is nu de weerlegging van onze
kering, over algemeen stemrecht en dat
staat gedrukt in dat katholiek boekje
of De godski op der democraten
Ik herhaal het leest en oordeelt
DERDE KAPITTELKE
EES JAREN LATER
Achtbare lieden, overleest nu eens aan
dachtig in de groote katholieke dagbladen
Lt PatrioteLe XXe Siècle enz., wat er
zondag laatst is gezegd geweest in het
Congrès de Ia Ligue Démocra-
tique Beige tot Gent, dat is de groote
vergadering van katholieke werklieden
van geheel Belgie.
's Morgens H. Mis in de hoofdkerk.
Gezegend door den Bisschop van Gent,
gehouden onder de hoede en bescherming
van groote rijke katholieken, maar toch
waar de katholieke werklieden, eenige
ten minste, durven spreken.
De heer Feuillie, bijgevoegd katholiek
volksvertegenwoordiger voor Brussel, in
naam der katholieke werkliedenbonden
van 't land, gaf verslag over de zaak van
het stemrecht en legt de volgende ver
klaring af
Wij zijn voorstaandèrs van de her
ziening van art. 47 van de grondwet.
Hij voegde erbij De overgroote meer
derheid van de Ligue Démocratique en
de algemeenheid der katholieke werklieden
der Ligue, die zooveel opofferingen gedaan
hebben voor jde katholieke partij, her
kennen dat het meervoudig
stemrecht onrechtveerdig is
en moet veranderd worden
de katholieke werklieden zeggen dat
een kiesstelsel, dat drij stemmen mag
geven aan een rijken stommerik, en ééne
stemme aan een eerlijken werkman niet
mag bestaan men kan niet zeggen dat zij
ongelijk hebben, r
Pary, in naam der katholieke werk
lieden van Henegouwen en van een ge
deelte van 't Luiksche, zegt
Al de katholieke werklieden, enkele
uitgezonderd, zijn voorstaanders van eene
nieuwe kieswethet algemeen stemrecht op
25 jaar. Die hervorming willen zij zoohaast
mogelijk, t is le zeggen zij eischen eene
haastige herziening.
Een afgevaardigde van Antwerpen ver
klaart De katholieke werklieden eischen
de verdwijning van 't onrechtveerdig meer
voudig stemrecht. Het nieuwe recht moet
gesteund zijn op de rechtveer digheid en de
gelijkheid. -
Ziehier wat het Nieuws ran den Dag,
het katholiek blad van Brussel, over (lil
congres schrijft
la d bespreking, die volgde, ver
klaarden eenige waafeche af'geveerdigdeu
zh-.li vlakaf voor het zuivei, algemeen stem
recht op 25 jaar; in le streek van Charleroi,
Borinage en Centre, zijn al de katholieke
werklieden, zegden zij, dit stelsel genegen
en zijn tegen het voorrecht aan de familie
vaders of de gehuwden. Moet er eene
tweede stem op zekeren ouderdom toege
kend worden, dan moet zulks voor al de
kiezers zijn.
Andere sprekers deden opmerken dat men
de kieswetkwestie nog maar wat moest laten
rusten (dat zullen de Gildemannen van
Brugge zijn geweest), daar de socialisten
en de liberalen, die opnieuw beginnen te
woelen, het algemeen sfemrecht,kost wat
-Mj&oéj-n illoii-cJ-ó-ér-irii'ij omyiu-alouu ixj pagou
de katholieke regeering om te werpen;
aan de bedreigingen der tegenpartijen
mag noch kan toegegeven worden.
Doch 't was in de woestijn gepredikt.
D© groote meerderheid van de
aanwezigen verklaarde zich
voor de politieke gelijkheid,
voorgevend dat een stelsel niet noodzake
lijk onrechtveerdig is, omdat het ook op
het programma van de oppositiepartijen
staat, n
(De voorzitter heeft geen stemming
durven houden)
In 't kortal de katholieke werklieden,
weinig uitgezonderd eischen de
verdwijning van het meervoudig stemrecht,
dus de herziening
VIERDE KAPITTELKE
Ik zegde daarboven Al de katholieke
werklieden, weinig uitgezonderd
Ja, er zijn nog uitzonderingen.. ja,
zelfs bij katholieke icerklieden
Werklieden, die beweren dat zij niet
weerdig zijn of te dom om voor
de stembus als vrije burger en
eerlijk man geteld te worden I
Waar leert men dat, die leering van
misprijzen en verachting voor 't arme volk?
Leest en oordeelt
In Het Brugsche Volkf t blad der Gilde,
n1' van 30 augusti) staat gedrukthet
verslag van de beraadslaging der katho
lieke werklieden der Gilde, over 't alge
meen stemrecht.
Ik geef 't besluit
De bijna algemeenheid sprak zich uit
voor dat gedachtIn princiep niet tegen
maar voor als nu is ze nog niet
noodig
Dat maakt men wijs aan onze brave
eenvoudige katholieke werklieden van de
Gilde
Zij staan alleen in 't land
Het vrije volk zal oordeelen wie de
waarheid heeft geschreven en nog schrijft
en waar de volksbedriegers nestelen
Katholieke werklieden, op uwe beurt
recht den kop, wordt vrije burgers, en
eischt uw recht, uwe weerdigheid in
dachtig van mensch en kind van God
Eerbied voor den godsdienst, ja, maar
ook recht voor 't volk
Priester Fontbynk.