Volksvrienden
De nieuwe kiezerslijsten
PAS OP VRIENDEN
De verdoemde Legerwet
Taks op tabak en cigaren
De Kleine Burgerij
en de Kredietbanken
In de socialistische partij
Eene schandalige afzetting van
een braven ambtsnaar van
't Staatspoer
DE PACHTEN
In het lijden en strijden onzer gesneu
velde leiders, die helden waren van geloof
en overtuiging, moeten wij kracht en
moed putten om het begonnen werk voort
te zetten.
Het volk van Arm Vlaanderen moet
gered en heropgebeurd worden. Te lang
heeft men ons wereldberoemd geslacht
verdrukt naar ziel en lichaam. De donkere
grauwe lucht moet openscheuren en het
moet leven, vrijheid en zonne zijn voor
ieder mensch op aarde....
Niemand kan beter strijd voeren in
het verachterd Vlaanderen dan de Vrije
Democraten om het volk te verheffen en
te redden uit zijn onverdiende ellende.
Niemand beter dan de Vrije Democraten
kan tct het hart van 't volk van Vlaande
ren spreken, omdat wij VRI.J zijn, de
waarheid durven zeggen en niet onder
den hiel liggen noch van kasteelheeren,
noch van kapitalisten, noch van geld-
barons, die altijd gewetenloos het recht
en de waarheid hebben den hals omge
wrongen.
Onze strijd is de juiste weerspiegeling
van het leven van Christus, het is de leer
van het Evangelie, de leer van het arme
kleine volk.
Komt dus tot ons, lieden, die verdrukt
en vernederd zijt en recht tot klagen
hebt.... Komt tot de partij der Vrije
Democraten, wiens strijd voor het volk
reeds door martelaarsbloed is geheiligd
Luistert dan naar de stem die optrilt
uit het graf van Priester Daens, De Backer
en zooveel andere helden, stem die eens
heel het vlaamsche land in beroering zal
brengen, stem die ons spreekt van moed
moed!... en volherding, en die als een
blijde alleluia ons de verrijzenis aankon
digt van 't vernederde en verdrukte volk.
Leve ons volk
Leve Vlaanderen
Leve de Vrije Democraten
Ingevolge de wet, wordt er thans op
alle stad- of gemeentehuizen overgegaan
tot de herziening der kiezerslijsten.
De personen, die niet ingeschreven
zijn op de nieuwe kiezerslijsten, of die
het getal stemmen niet hebben dat hun
toekomt, kunnen hunne rechten doen
gelden op het stad- of gemeentehuis
hunner wettelijke woonplaats.
Ziehier de bijzonderste bepalingen
rakende het toekennen van het kies
recht
Om kiezer te zijn is de eerste ver-
eichte dat men geboren Belg zij, of de
inburgering bekomen hebben.
Daarenboven moet men nog de vol
gende voorwaarden vereenigen
Om kiezer te zijn voor de Kamer
moet men op eersten mei 1914 ten
volle 25 jaar oud zijn; voor den Senaat,
voor de Provintie en voor de Gemeente
30 jaar.
Om ingeschreven te zijn als kiezer
voor de Kamer, den Senaat en de Pro
vintie, moet men op eersten juli 1913
ten minste sedert één jaar ten volle
in de stad of gemeente verblijven voor
de Gemeente, sedert ten minste drie
jaar.
Hebben recht op eene bijgevoegde stem:
Voor de gemeentekiezingen, de kie
zers van ten volle 35 j aar oud op den
eersten mei 1914 gehuwd, of weduwaar
met kinders, ten minste 15 frank per
soonlijke belastingen betalende aan
den Staat in de gemeenten van meer
dan 10.000 zielen; van 2.000 tot 10.000
zielen, 10 fr. in de mindere gemeen
ten, 5 fr.
Voor de verkiezingen voor Kamer en
Senaat is deze belasting vastgesteld op
ten minste 5 frank.
Die belastingen moeten bestaan voor
het loopende jaar en voor het voor- i
gaande. De niet als werklieden ontlas-
ten moeten de belastingen voor 1912
betaald hebben.
Voor de werklieden is het voldoende
dat zij een huis bewonen, welk voor
gemelde sommen als belastbaar aange-
teekend is op de belastingrollen.
De kiezers, eigenaars, sedert 1 juli
1912, van gronden of huizen gevende
eene kadastraal inkomen van 48 fr.
of van eene inschrijving op het Groot
boek der openbare schuld, of van een
renteboekje op de Spaarkas, gevende
ten] minste eenen jaarlijkschen intrest
van honderd frank en bestaande sedert
eersten Juli 1911.
Hebben recht op twee bijgevoegde
stemmen
i° Dezen, die alle twee de bovenge
noemde voorwaarden van huisvader of
eigenaar samen bezitten
2° Zij, die drager zijn van eene der
diploma's, titels of getuigschriften, op
gesomd in artikel 17 der wet van den
12 April 1894;
3° Zij, die een der openbare bedie-^
ningen vervullen of vervuld hebben,,
die een der ambten bekleeden of bekleed
hebban, die een der beroepen uitoefe
nen of uitgeoefend hebben, aangestipt
in artikel 19 van voormelde wet.
Zij, die sedert eersten Juli 1912
eigenaar zijn van onroerende goederen;
hebbende een kadastraal inkomen van
minstens i5o fr., hebben recht, als
eigenaar op twee bijgevoegde stemmenj
voor de Gemeente.
De kiezerslijsten die nu voorloopiï
geslote:' zijn, liggen ter inzage van het
publiek tot 31 October 1918, op h
secretariaat en in elk der politiekommis-
sarissen der stad, en in de dorpen van
het Gemeentesecretariaat.
Wij verzoeken al onze vrienden niet na
te laten deze lijsten te gaan onderzoeken
en in geval zij er niet of met een ontoerei
kend getal stemmen op voorkomen voos*
den 31 October aan het College vaih
Burgemeester en Schepenen de bezwaren
in te dienen waartoe de lijsten aanleiding
geven.
De bezwaren moeten van eiken kiezer^
afzonderlijk en met de noodige bewijs
stukken ingediend worden bij gebrek^
van bezwaar, binnen gezegd tijdbestek
aan het gemeentebestuur gezonden, zc 1
het latere verhaal, strekkende tot
inschrijving van eenen kiezer of tot l
vermeerdering van het getal zijner stey -
men, niet meer voor het beroepsof on -
vankelijk wezen.
Wij ontvangen uit het Noorden van
Brugge een schrijven, waaruit wij het
volgende overnemen
Een onderpastoor der gemeente.was
een bezoek gaan brengen op eene hof
stede, behoorende tot zeer katholieke ea
werkzame lieden.
De zoon, een jongeling van rónd de
20 jaar, was neerstig aan den arbeid
zag den onderpastoor aanicomên.
Na beide wat over 't werk en 't schoon
weêr gesproken te hebben, zegt op eens
de onderpastor Maar gij zult in 't kort
een ander werk gaan doenniet waar,
jongen Gij moet soldaat wordeneh
Ah! dat is wel, dat zal u deugd
doen, jongen. Pas daar maar goed
op en gij zult man worden
De jongeling bezag den onderpastor zoo
wat bedeesd, sprak geen enkel woord en
de onderpastor trok er van onder
Doch nu was het bal op.
Moeder was met vader van 't landwerk
thuis gekomen en den jongeling vertelde
gansch de historie van het bezoek van
den onderpastor.
De moeder, eene vrouw krom en ge
bogen van werken en slaven, en die hare
kinderen teederlijk bemint, wierd op die
woorden van den onderpastor zoo kwaad,
dat zij haar niet meer kon weerhouden j
Wat, zegde zij, vroeger konden zij
van de kazern en van :t leger geen goed
hooren de kazernen waren zwijnskotea,
holen van verderf, waar de ziel en het i
I lichaam van de christene jongelingen 1
vermoord werden
En nu omdat de katholieken AL onze
kinders vragen die wij voor ons werk zoo
broodnoodig hebben, nu zijn de kazerns
al met een keer goed en 't doet deugd
voor onze kinders naar 't leger en de
kazern te gaan
Oh, die valschaards
Als het leger en de kazernen zoo goed
zijn, waarom gaat den onderpastoor er
zelf niet naartoe
Waarom moeten zij dan vrij zijn van
het leger
Het is gemakkelijk voor die heeren.zij
moeten op niet peinzen en wij moeten dag
en nacht werken voor onze brokke brood
en om onze kinders groot te kweeken!
En om de beestigheden van de katho
lieken te verschoonen, die nu zooveel
duizende soldaten naar de kazern jagen,
die daar zooveel noodig zijn of het vijfde
wiel aan een wagen, dan komen zij nu
zeggen dat soldaat zijn deugd
doet
Wacht maar, mannetje, zei de verbit
terde moeder, 'tzal u ook eens deugd
doen als mijn man met de eerste kiezing
u zal helpen op straat zetten. Dat zal
hun leeren, de boeren bedriegen met
altijd te zeggen dat er geen cent meer
belasting of geen man meer onder
't katholiek bestuur zou gestemd geweest
zijn.
O die leelijke volksbedriegers, riep
de boerin.
Hoort ge dat, katholieke kamerheeren
van Brugge
Hoort ge dat M. Ruzette, gij die dit
ontwerp van vermeedering van 17,000
soldaten per jaar, uit al uwe krachten in
't Senaat verdedigd hebt
Hoort gij het De wraak der vaders,
der moeders en der soldaten zal u bitter
te hoope staan
't Is wel besteed. Want een volksbe
drieger mag alzoo varen.
Men weet dat de minister der schatkist
het inzicht heeft, ten einde zijn ledige kas
te vullen, een taks op den tabak en de
cigaren te stellen. Wat de sigaren en
de sigaretten betreft, zou er op elk kistje
of doos een takszegel moeten geplakt
worden als bewijs dat de taks werd
betaald.
Ze zoeken dus cfm langs alle kanten
geld te slaan.
Wacht maar kiezers, gij zult in 't korte
nog van andere taksen hooren.
VRIENDEN, geeft dit blad voort
waar het kan deugd doen.
't Is 3o September, ik kom 't huis van reis
gansch bedroefd hoe komt dit? heel gemakkelijk
't is de laatste dag der maand, mijne kalanten
al kleine Burgers, bij den eenen komt de man
vóór in zijn" haar schartende, Mijnheer komt
binnen eenige dagen a. u. b.; bij etu ander de
vrouw komt vóór kunt gij niet later komen,
mijn man is eenige boodschappen moeten doen
enz.
Aan mijne schrijftafel dacht ik, mijn eerste
kalant schartte in zijn haar, ongelukkige, die
heeft zijn best gedaan, en heeft niet genoeg
verkocht, de betalingsdag is daar, waar zal hij
het halen 1
De tweede is boodschappen gaan doen
waarom misschien is hij gaan zoeken eenige
franken te kunnen bijeen zamelen van zijne
Burgers, ten einde te kunnen voldoen aan 'zijne
betalingen.
Ongelukkige, hoe veel kleine burgers zijn
heden in 't zelve lot niet hun winkel stopt vol
goederen, veel meer als zij moeten betalen,
hunne laatste centen zitten daarin, en uitstel
begeert de groothandel niet.
Zij hebben "geborgd aan" nfer én Bau'i, göed,
maar slechts Zondag zal hij iets op afkorting
krijgen, o,5o cent, of i A 2 fr. en toch is de
dag daar en hij moet betalen, wilt hij in geen
slechte zaken komen.
Welnu, kleine Burgers, had de regeering iets
willen doen voor uw arm lot zij had moeten
kredietbanken ter uwer beschikking stellen,
waar gij in zulke gevallen uwen toevlucht
zoudt kunnen nemen, maar neen.
Miljoenen verbrassen aan nuttelooze werken,
om schatrijke kapitalisten hun koffers meer en
meer te laten vullen, op 't zweet van den afge-
I tobten werkman en Burger doen zij, dat noe-
i men zij werken van eene goede regeering.
Maar een klein sommeke stemmen voor
eenige kredietbanken, om de noodlijdende
eerlijke lieden te helpen, willen zij nietomdat
zij vreezen dat daardoor, de kleine Burgers
vrije menschen zouden worden, en in tijd van
kiezing vrij zouden handelen volgens hun
geweten, maar niet uit dwang gelijk nu.
Zij vreezen ook dat er werklieden met eene
bijzondere vakkennis, welke nu gedwongen zijn
arm werkman te blijven, hun toevlucht daar
zouden nemenen een sport zou verhoogen,
dus nog een vrije mensch welke zij vreezen,
daarom kleine Burgers willen zij daar niet van
hooren.
Welnu, Neringdoeners staat op, vereenigt u
in sterke bonden, daar alleen ligt uwe redding,
verwerpt den blinddoek van uwe oogen en
strijdt mede als onafhankelijke Burgers met de
Christen Volkspartij, welke van nu af haar
ontstaan uw lot en gedachten verdedigd heeft.
Dan wanneer gij sterke bonden hebt in uwen
stand, zal de regeericg bang zijn, en recht aan
uwe eischen geven.
Welnu, Neringdoeners, alle onverschilligheid
van kant, van heden af gestreden voor uwe
rechten en bestaan Eendracht is macht.
Onze hulp is aan u G. B.
Er komt roering en gisting in de socialistische
partij.
De plaatskens zijn niet rechtvaardig verdt cld,
zegt men vandaar twist en tweedracht, ja,
onderduimsche tegenwerking van d'een. gezellen
tegen d'anderen.
De hardnekkige werking der Vlamingen,
heeft in de socialistische partij, spijts het vurig
verbod van eenige tegenstanders, zijnen invloed
en de gevolgen laten zich reeds gevoelen.
Te Antwerpen is de socialistische werklieden
partij wat meer vlaamschgezind dan te Gent,
of beter gezegd de Antwerpsche socialisten zijn
wat meer bewust dan hunne Gentsche geest
verwanten van de onverdragelijke wijze waarop
de Vlamingen in Belgie behandeld worden.
Daar spreekt men van bij de eerstkomende
kamerkiezingen M. Terwagne, wiens volksge
zindheid snel aan 't dalen is, zijne matten te
doen oprollen.
M. Terwagne, die een Waal is, zou vervan
gen worden door den vlaamschgezinden kamper
volksvertegenwoordiger Kamiel Huysmans, van
Brussel.
Wij denken niet dat die verandering aan de
socialistische partij van Antwerpen verlies kan
veroorzaken, wel integendeel. Zulks is het geval
niet voor Brussel daar had de kandidatuur
van M. Kamiel Huysmans duizende stemmen
aan de socialistische lijst doen bijwinnen.
Te Gent zijn er vele socialistische gezellen
het juk beu van schepene Cambier, kandidaat
der vooruitstrevende liberale partij, maar die
gekozen is door de socialisten op aandringen
van Anseele. M. Cambier stond vroeger als
tweede kandidaat op de socialistische lijst en
heeft een tijd Kamerlid geweest. In 1910,
ziende dat zijne kandidatuur aan de socialis
tische lijst een groot verlies toebracht, stond
M. Cambier de tweede plaats af aan den socia
list Lampens. Voor zijne edelmoedige opoffe
ring tegenover de socialistische partij wierd
hem door M. Anseele een schepenzetel beloofd,
plaats die hij nu sinds een tijdje bekleedt.
In werkelijkheid bestaat de vooruitstrevende
liberale partij in het arrondissement Geut niet.
Nu zijn er gezellen die M. Cambier's plaats
benijden nochtans de 4000 fr. die hij jaarlijks
trekt, heeft hij noodig om zijn dagblad Le
Journal de Gand die slechts een tiental
lezers telt, in leven te houden. Men kan dan
ook gemakkelijk raden dat M. Cambier zijne
plaats niet licht zal afstaan; daarbij wij twijfelen
hard of de socialistische partij te Gent nog
mannen heeft, bekwaam om het ambt van
schepene van onderwijs waar te nemen.
Te Luik, Bergen en Doornijk in het Walen
land bestaat er groote oneenigheid,;_bij andere
ontmoediging.
Alles laat voorzien dat de socialistische partij
in de eerstkomende kiezingen eene bijzondere
slechte krisis zal doorstaan. Brutus.
Wij lezen in het weekblad Het Kortrijksche
Volk van Zondag 21 September
Zondag trekken een 20.000 Vlamingen
naar de opvoering van De Schelde te Gent.
't Zal dèar nu eens Vlamingen regenen. Maar
goed uit uw oogen zien.dat de drie ellenman
nen geen poetsen spelen.»
't Is al wat wij in dat katholiek demoerrrra-
tisch vlaamschgezind weekblad gevonden heb
ben tot bekendmaking van die grootsche vlaam
sche plechtigheid. Wij zeggen niets meer.
Maar wij zijn zoo stout en vrij aan Het
Kortrijksche Volk te vragen wie het bedoelt
met die de drie ellenmannen
Misschien staat het wel beneden de weerdig-
heid van Het Kortrijksche Volk daarop te
antwoorden, maar 't zal maar eene antwoord te
meer zijn dat het ons schuldig is. R. V.
Hendrik Renier, werktuigkundige te Renory
Augleur, is het slachtoffer geweest van eenen
ongehoorden wreeden maatregel, vanwege den
minister Van de Vyvere. Ziehier de feiten in
hunne volle waarheid.
Den 911 Maart laatstleden, greep in de Zwaan,
Groote Markt, te Brussel, een meeting van
verzet plaat tegen de straffen uitgesproken over
17 personen, verplaats uit Kortrijk door orde
maatregel. Renier sprak er eene redevoering
uit, waarin hij met al de eerlijkheid van zijn
weikersgemoed verzet aanteekende tegen het
stelsel van twee maten en twee gewichten, dat
in het ministerie van spoorwegen heerscht.
Voor dit schroomlijk feit, werd Renier
bedreigd met afstelling door zijn rangordelijken
overste. Het voorstel van den overste werd
aangenomen en uitgesproken als besluit den
3° April.
Sedert eeuigen tijd bestaat evenwel een soort
beroepshof of liever beroepsraad, waarvoor de
gestrafte zich mag verrechtvaardigen.
Renier werd dus gedagvaard den 28" Mei.
Vier maanden later dus, bekrachtigde de mini
ster den voorgestelden maatregel. De teerling
is dus geworpen I Renier werd veroordeeld,
daar hij voet bij stek hield en niets wilde ver
zaken van zijne woorden en zijnen wil. Dat die
Renier een krachtdadige kerel is bewijst zijne
fiere houding en zijne weigering om iets in te
trekken
(i Mijne daden beklagen, heer voorzitter
van den onderzoeksraad, dan is dal mijne
collegas uit Kortrijk niet beklagen voor
hunne straf. Dergelijke onrechtvaardighe
id den kunnen zich morgen opnieuw voordoen.
Eene onrechtvaardigheid jegens een is eene
bedreigimg voor allen. Nooit heeft iemand
berouw gevoeld in het bekampen van sociale
misstanden, en ik beklaag het ook niet.
Deze mannelijke taal en kloeke houding pleit
voor 't volle recht van den braven Renier die
afgedankt werd zonder mededoogen, om het
lot zijner werkbroeders te hebben willen verbe
teren en dragelijk maken.
Ziedaar dus, hoe de katholieken de vrijheid
van den werkman verstaan I
Wij vestigen de aandacht onzer lezers op het
volgende Daar er op verschillende wijze uitleg
gegeven wordt aangaande de toepassing der
laatst gestemde nieuwe lasten, onder andere
voor wat de pachten of huurceelen aangaat, is
het noodig de volgende inlichtingen, in het
ministerie van financies ingewonnen, ruchtbaar
te maken
Wanneer eene pacht aangegaan wordt door
onderhansche akt, zooals dit over 't algemeen
gedaan wordt, 1 n dat de eigenaar het onroerend
goed komt te verkoopen, dan kan de huurder
