D© Staatskas
Voor de Landbouwers
De werkzaamheden dar Kamer
LEGERNIEUWS
Nog over de processen
Stock - Fonteyne
Eerlijke lieden leest
en oordeelt
Vakbeweging
j Leest en verspreidt ons blad
Uit het Zuiden
't Lot onzer Onderwijzers
tegenwoordig is het gedaan en duizende werk
lieden lezeD de Waarheid, tot groot spijt van
Anseele. Deze, voelende dat rr iets veranderd
is bij zijn volk, poogt dat nu op te ruien tegen
de vlaamschgezinden. Doch de vlaamsche j
bladen hebben he o ontmaskerd en klaar uiteen
gezet dat Anseele 't Gentsch werkvolk tegen de
Vlamingen maar opruit om zijn aandacht van
't slecht bestuur van Vooruit af te wenden.
Dit ook lukt niet.
De socialisten van Gent schieten in hun zen
ding als leiders der werklieden te kort. 't GeeD
gebeurt in Vooruit bewijst dat zij 't recht niet
hebben zich aan te stellen als eenige, ja als de I
bijzonderste leiders van het volk. Eike demo
kraat mag gemakkelijk den voet nevens de
socialisten zetten en zonder vrees staande hou
den dat hij beter de belangen van het volk
behartigt dan de socialisten.
't Socialisme met zijn bloot materialisme en
zijn stelselmatige oprui ngsgecst zal 't werkvolk
niet gelukkig maken noch naar duurzame groot
heid leiden. Daarvoor is zijn zedelijke grond
slag te zwak. Wij houden ons aan ons stelsel
de demokratie kan slechts duurzaam en groot
worden en blijven als zij gesteund is op een
echten stevigen zedelijken grond, en de ware
grondslag van een hooge zedelijkheid zal immer
zijn een diep godsdienstig gevoelen gepaard
met 'nen grooten geest van onafhankelijkheid.
Toekomende week geven wij de redevoering
van een werkman uitgesproken op eene ver
gadering in Vooruit, Men zal er in zien dat alles
bij de socialisten niet meer op wielkens loopt.
H. Plancquaert.
De regeering geeft de vermoedelijke
slotrekening voor 1914 (in ronde cijfers):
Inkomsten 807 millioen 313 duizend fr.
Uitgaven 806 millioen 754 duizend fr.
Overschot 559 duizend frank.
In korte woorden zal liet, einde 1914,
volgens de schattingen der regeering effen
1 zijn.
Eene vergelijking van de begrooting
van 1914 met de begrooting van 1913.
De regeering schat voor 1914. eene
meerdere inkomstbelastingen van
49 millioen 658 duizend fr.
of rond de 50 millioen l
Daarin zijn begrepen de ontvangsten
der nieuwe lasten voor rond de 30 mil
lioen frank
Wat de vermeerderingen der uitgaven
betreft
Er zijn rond de 28 millioen frank ver
slonden door de
Wat hebben de lastenbetalers nog te
verwachten
De regeering verhoopt dus dat voor
1914, de inkomsten de uitgaven zullen
dekken en dat zij met effen rekening zal
staan.
DAAR GELOOF IK NIETS VAN
Volgens de begrooting en 't verslag
der middenafdeeling (blad 4) zijn een
2otal millioenen hoogere in
komsten, berekend op rond de
20 millioenen meerdere op
brengst der oude belastingen.
En in 't verslag der middenafdeeling,
bladzijde 7, staat er woord voor woord
1 De achtbare heer minister van geld
wezen heeft klaar en duidelijk bewezen
in zijne redevoering van 8 augusti 19.13,
dat de MEERDERE OPBRENGST, waar
op de regeering, sedert 1900, jaarlijks
inag rekenen, beloopt tot 6 millioen.
En nu dat wij staan voor een jaar van
Biechten tijdhoe zou die ZES millioen,
gewone meerdere opbrengst, kunnen
klimmen tot 20 millioen
In andere woorden, toekomende jaar
zal het wederom zijn op dat gebied alleen,
een achteruit of een gat in de kas van
ik neem het minste van een tiental
millioenen
2°
Neemt nu nog dat het met 1914 zal
elfen rekening zijnWat mogen de lasten
betalers dan verwachtende zijn voor 1915
En de nieuwe legerviigaven
Ik neem de berekening der regeering
zelf De heer minister de Brocqueville
heeft verklaard in de Kamers dat de jaar-
lijksche lastenvoortvloeiende uit de ver
sterking der nationale verdediging, bin
nen eene tijdruimte van 5 jaren, de gewone
begrooting moet verzwaren van eene som
van 47 millioen 340 duizend frank, of
rond de 48 millioen frank.
Nu in de begrooting van 1914 staan er
nieuwe legerlasten voor 27 millioen 942
duizend of rond de 28 millioen frank
Er staan dus nog 20 millioen nieuwe
legerlasten voor de deur
3°
En de schulden van de Congostaat
Wij hebben bestatigd in de begrooting
van de Congo, voor 1914, als volgt
Gewone inkomsten (in ronde cijfers)
30 millioen
Gewone uitgaven 51 millioen t
Dus een tekort van 21 millioentjes op
een jaar tijd.
Dat is maar de berekening over de ge
wone inkomsten en uitgaven.
De buitengewone uitgavenof liever de
uitgaven te doen om de kroozen en af
lossingen der openbare schuld te betalen,
klimt van negen millioen tot
dertien millioen (in ronde cijfers).
Samen gerekend
Voor de gewone uitgaven, op een jaar,
een tekort van 21 millioen t
Yoor de openbare schuld, op een jaar,
eene schuld te betalen van 13 millioen.
Dat is op een jaar eene schuld van
34 millioen.
Waar dat geld halen
De heer minister zegtIk zal voor
34 millioen geld leenen
Een nieuwen put maken om den ouden
te vullen.
Dat is voor dit jaar!... Maar wat zal
het zijn na de Kamerkiezing van 1914'?
't Zal eindigen met
Voor de Congo alleen, 30 of 40
millioen nieuwe lasten te leggen op
de Belgen
NIEUWE LASTEN
Het zal dus zijn voor 1915
De inkomsten van 1914, een tiental
millioen overdreven, of een tekort van
tien millioen I
Nieuwe legerlasten nog een tiental
millioen l
En minstens een 3otal millioen
voor den Congo
Dus 50 millioen fr. noodig, te
dekken met NIEUWE belas
tingen
Lastenbetalers, dit staat voor uwe deur!
Ik zeg dat staat voor de deur... maar
dat is maar een begin
Daarin is nog niets begrepen van de
millioenen en millioenen, die zullen noo
dig zijn voor de nieuwe schoolwetde ver
zekeringenenz. enz.
't Ziet er lief uit in Belgie
Priester Fonteyne.
die altijd zegden de vijanden te zijn van
vermeerdering van manschappen en van
't Volk zal die menschcnbedriegers op
tijd en stond wel indachtig zijn
Priester Fonteyne en Pieter Daens, onze
twee knappe volksvertegenwoordigers,
de belangen ter herte nemende van de
buitenlieden, die nu hunne zonen en hun
werkvolk zien naar 't leger gaan en alzoo
gedwongen zijn al hun werk zelf te ver
richten, hebben in de bespreking van de
schoolwet gevraagd dat de schoolvacan-
tiën op den buiten zouden geregeld wor
den op het tijdstip dat de kinders hunne
ouders kunnen behulpzaam zijn.
Zij hebben de volgende wijziging aan
de wet voorgesteld die door de Kamer
aanveerd is geweest
De vaeantiën of verlofdagen
zullen in de landbouwgewesten zoo
veel mogelijk gesteld worden op
de tijdstippen dat de kinders meest
aan veldarbeid gebezigd worden.
Zoo dat de kinderen der landbouwers,
in 't volle werk, zullen kunnen hun verlof
nemen om vader en moeder te helpen,
wanneer zij meest overlast zijn.
De buitenbevolking zal onze gekozenen
daarover dank zeggen.
Ziedaar nu bijna 3 maanden dat de
Kamer vergaderd is en er is nog niets
verricht.
't Eenige punt van de dagorde is de
schoolwet. Men is nu aan artikel 13 en
ar zijn er 33. Men voorziet dat men Dog
weken zal handelen over die wet.
Nu reeds kost de bespreking dier wet
aan 't land wel 225 duizend frank, want
ieder zitting der Kamer kost 7500 fr.
Dat heet men bij de menschen 't geld
met hamers breken.
Ja, 't is zoo gemakkelijk in andermans
leder snijden, niet waar, lezers
En terwijl zij nu al dat schoon geld en
tijd verspelen, laten zij alle volks wetten
in de kartons liggen.
En nogthans 't volk zucht achter eenige
goede wetten, zooals
de wet op de goedkoope werkmans
woningen
de pensioenen voor de mijnwerkers
over den arbeidsduur der machinisten
in de koolmijnen
over de vrouwen- en kinderarbeid
de maatschappelijke verzekeringen
over 't vermaard artikel 310.
Verders niet het minste woord wordt ei'
gerept over eene wet van belang voor do
redding der kleine burgerij.
Nog zelfs niet een oogenblikje tijd heb
ben zij om 't pensioen der arme ouder
lingen te verbeteren of andere verbete
ringen in te voeren voor 't arbeidende
volk
Al wat zij doen is lasten stemmen, al
de kinders naar 't kazern sleuren en eene
politieke schoolwet doordrijven.
Voor al die zaken te stemmen zijn al de
katholieken aanwezig, maar voor volks-
wetten zijn ze afwezig
'tLand zal die verdraagzame politiekers
op tijd en stond wel oordeelen 1
Ons leger zal in 1914 samengesteld zijn
uit 4587 officiers en 57,696 onderofficiers
en soldaten en, volgens 't Nieuws van den
Dag, zullen hemderd duigend man
onder de wapens zijn.
In 1914 worden dus opnieuw 33 duizend
nieuwe soldaten naar 't leger gevraagd.
Vroeger was dit getal maar dertien
duizend
Daarbij moet men nog voegen 2300
officierpeerden en 14 duizend 800 peerden
voor de soldaten.
Er moet geld zijn om dit alles te onder
houden van eten en drinken, van huis
vesting, bewapening, enz. enz.
Van daar dus komen de groote en zware
lasten, waaronder ons volk gebogen ligt.
En zeggen dat wij wit alles te danken
hebben aan de katholieke bewaarders
Over de processen Stock - Fonteyne lezen
wij in het blad Le Peuple van 11 December het
volgend artikel
Dinsdag morgend werd vóór de burgerlijke
rechtbank van Brugge opgeroepen eeD proces
tot betaling van schadevergoeding, ingespannen
door een katholieken dagbladschrijver, den
heer Stock, tegen Priester Fonteyne, naar aan
leiding van artikels door den volksvertegen
woordiger van Brugge in zijn blad gedrukt.
De volksgezinde Priester, die eveneens door
de modder werd gesleurd en gelasterd door ver
scheidene gazetten door denzelfden Stock uit
geven, had van zijnen kant dezen laatsten voor
de rechtbank gedaagd.
In die voorwaarden legden zijne advokaten,
de heeren Hoste en Meysmans, besluitselen
neder, de samenvoeging der zaken vragende,
om te gelijkertijd de twee processen in dezelfde
omstandigheden, door de zelfde personen inge
diend, te pleiten. Dit was de rechtvaardigheid
zelve.
De rechtbank sprak nochtans onmiddelijk
een vonnis uit, dat het incident van samen
voeging bij den grond voegde. De bedoelde
grond was dat van het proces Stock, zoodat
in werkelijkheid, door dat eerste vonnis de
samenvoeging der twee processen geweigerd
werd.
Dit inziende, beslisten de advokaten van
M. Fonteyne zich te onthouden eu de zaak
bij verstek te laten afhandelen.
Ziehier een staalke onder meer andere, van
hetgeen de achtbare heer Stock, in zijne gazet
ten, aan zijne goedzakkige lezers al wijsmaakt.
In de Volkseeuw van Zondag 7 December
19x3, schreef Priester Fonteyne, juist woord
voor woord, als volgt
De stad nam van de Maatschappij 225o
schuldbrieven, van 5oo tr. ieder, aan 41/2 fr.
ten honderdin andere woorden de stad
Brugge leende aan de maatschappij 1 millioen
125 duizend fr. aan 4 1/2
De stad had 400 duizend fr. beschikbaar
geld in kas, en gaf eerst die som dus aan de
maatschappij eene eerste som van 400 duizend
frank aan 41/2 0.
De stad heeft dan zelf aan de Nationale
Bank, 700 duizend fr. ONTleend, mitsgaders
de kroozen en andere onkosten zelf te betalen,
die tegenwoordig beloopen tot 5 fr. per
honderd.
De achtbare heer Stock schrijft in zijne
Gazette van Bruggevan iS December 19x3
(en dat zal hij voorzeker ook drukken Zaterdag
in zijn Brugsche Volk), schrijft als volgt, ook
woord voor woord
Fonteyne zegtde stad Brugge leent 700
duizend frank aan de maatschappij der
zeevaartinrichtingen.
Eerste verbazende... slimmigheid. We had
den altijd hooren zeggen dat de stad 1,125.000
fr. aan de maatschappij geleend had.
't En doet, zegt Fonteyne, 't is 700,000
fr. 1 Zie hierboven.
We slaan de stadsbegrooting open, bladzijde
82, artikel i36, en we lezen daar 225o
schuldbrieven der maatschappij van de Zee
vaartinrichtingen van Brugge, ieder van 5oo fr.
5oo fr. X 225o 1,125.000 fr.
't En doet, 't en doet roept Fonteyne,
't is 700.000 fr. I
Eerste prijs van rekenen, aan 't groot ver
stand Fonteyne.»
Geheele artikels, cijfers en berekeningen,
alles gewetenloos en schaamteloos vervalschtl
En zulke gazetten heet men de
drukpers I
En dat is de katholieke partij 1
Eerlijke lieden, overweegt dat goed I
De leden van de Gilde der Ambachten hebben
tot nu toe, nog maar weinig verbetering in hun
loon bekomen. Nogthans hoorde ik van hunnen
bijzonderen propagandist eens zeggen na
tuurlijk buiten de Gilde dat een werhman in
den tegenwoordigen tijd, ten minste 3o frank
te week zoude moeten verdienen, maar waar en
hoe is hunne werking, om die hooge loonen te
verwezentlijken
De man die aangesteld is om de lage loonen
in stand te houden is nog den eenigsten in de
Gilde die vet betaald wordt want bij valt goed
in den smaak der gildebazen nooit wordt er
een onder handen genomen, niettegenstaande
er velen in de Gilde en Concorde nestelen die
nog dagelijks hun werkvolk met spotprijzen
betalen.
Wij hooren het ook dikwijls genoeg zeggen
van leden van de Gilde zelf, dat het eene echte
schande is, .voor mannen die willen doorgaan
voor volksvrienden en verdedigers van den
werkman van alzoo het loon van den werkman
achter te houden.
Werklieden, recht de kop en sluit u bij uwe
j vrije vakgenooten, daar zult gij machtig genoeg
jj zijn om hooge loonen te verwerven en een beter
3 bestaan te genieten, ook niet teleurgesteld wor-
1 den gelijk de rechtzinnige leden van de Gilde
2 na omtrent 3o jaar bestaan dezer inrichting.
5 Daar zult gij zonder vaar of vrees die stenn-
pilaren der Gilde aan de schandpaal spijkeren
5 en vragen aan de brugsche bevolking als zij
I niet vérdienen in den ban geslagen te worden,
om het volk gansch zijn leven te hebben uitge-
5 buit en honger te doen lijden, terwijl zij op uw
I neerstig en lastig zwoegen weeldig leefden en
baden in overvloed.
I Eerlijke en werkzame leden der Gilde gij ziet
I het genoeg voor uwe oogen, hooge loonen kunt
i gij daar niet bekomen, alleenlijk voor deze die
f u helpen vernederen en den Judas spelen daar
j is er brood voor. Syndikalist.
Heer Opsteller,
Aangezien wij weten dat UEd. zeer bereid
is artikelen op te nemen waarin schandalen en
schreeuwende misbruiken aan de schandpaal
worden genageld, zoo neem ik de vrijheid u
een woord te schrijven nopens hetgeen op onze
streek gebeurt.
't Staat hier al in rep en roer. Een openbare
ambtenaar, een in 't oog springend politiek
man, komt overtuigd te worden van valschheid
in geschrift en van misbruik van vertrouwen.
Reeds sedert weken verwachtte er zich ieder
een aan dat hij de kas ging invliegen, doch
mijnheer blijft loopen en schijnt nog niet zeer
beschaamd over zijn vrome daden.
Ware ik het, zegt de eene, of ware die dat,
zegt de anderehij zat al laDg in den bak, en
zou 't waar zijn Ja, zulle.
De menschen zouden nu nog zoodanig kwaad
niet zijn ware het niet dat men sedert 'nen tijd
's nachts licht ziet in huis en de bureelen en
dat geheimzinnige spoken 's nachts 't huis in
en 't huis uit sluipen, 't Volk verstaat wat er
op handen is 1 Men wil den kerel den tijd geven
van alles van kant te maken wat eenigzins ver
dacht is.
Hoe donker het ook is men ziet 's nachts de
kave rooken en 't riekt wel vijf minuten ver
naar verbrand papier.
Ondertusschen wordt de geheele streek plat
geloopen door geestelijk en wereldlijk om alle
klachten te versmachten.
Men gaat zoo ver eerlijke menschen te vragen
't geen zij getuigd hebben in te trekken en al
zoo zich zelve als een soort lasteraar aan te
geven.
't Ziet er lief uit, Mijnheer, in ons schoon
Belgenland I Als ge katholiek zijt moogt ge
alles doen menschen bestelen en bedriegen en
de eerlijkste mensch van de wereld wordt uit
gescholden als een schurk van den oogenblik
dat hij met de slechte menschen niet mededoet 1
Wanneer gaat 't volk eens de oogen openen en
een einde stellen aan die dwingelandij
Van Overschelde Xaveer.
Over drie weken was ik bij toeval op het
vredegerecht te Harelbeke, en was daar getuige
van een feit dat op mij diepen indruk maakte.
Een onderwijzer van Waeregem, wiens naam
mij ontvlogen is, kwam daar aan den rechter
zijn nood klagen sedert verscheidene jaren
had de gemeente hem eenige meters grond ont
nomen en wilde hem niet betalen.
Zij vitte op de maat, zij vitte op den prijs en
wat de onderwijzer ook deed en voorstelde om
een einde aan de zaak te stellen, men speelde
dwars in de zak en hij mocht achter zijn geld
blijven wachten.
De heer vrederechter van Harelbeke heeft
dan ook nog al op krachtdadige wijze den bol
gewasschen van de heeren van 't bestuur van
Waeregem en 't volk vond dat het wel gedaan
was.
S Men zou kunnen verwonderd zijn dat zoo
I iets mogelijk is. Staat er niet in de grondwet
dat men iemands eigendom maar mag ont-
i eigenen na voorafgaande betaling
Ja, maar men had te doen met 'nen onder
wijzer. En wat heeft men van den onderwijzer
in Vlaanderen gemaakt Een ambtenaar be
kleed met een soort gezag Neen, neen, een
soort van knecht van de overheid, zonder het
minste gezag bij het volk, 'nen mensch die men
maar met een soort van verachting behandelt
omdat men zijn positie in handen heeft. Men
heeft onze onderwijzers klein, zeer klein ge
maakt met de goedkeuring der boeren die nooit
'nen onderwijzer goed hebben kunnen ver-
i dragen.