Wat men de Belgen
al heeft doen slikken
Liberale Kopstukken
Opgepast 1
Bij de Gentsche Socialisten
Voor de handeldrijvende Burgerij
en Brugge
Ze vagen hun botten aan ons
Proces van Sieur Stock
tegen Priester Fonteyne
verstek afgewezen is.
Proces Monthaye - Minnebo
Vele onzer lezers weten waarschijn
lijk reeds dat het in den Congo zoo
slecht gaat dat Belgie gedurende lange
jaren zal verplicht zijn tien tot vijftien
millioen bij te brengen om dien zwar
ten Kemel in 't leven te houden.
't Zal dus niet overbodig zijn eens te
herinneren wat men de Belgen al heeft
wijsgemaakt om hem den Congo te
doen overnemen.
Hetgeen onze kolonie doet bloeien
zegde M. Renkin in 1908, dus over 5
jaren, dat is de waarde van den grond,
de natuurlijke rijkdommen en de arbeid
geleid door bevoegde personen en ge
holpen door belangrijke kapitalen.
De plantagien zijn te volle ingericht,
men heeft 21 millioen planten caout
chouc geplant, deze plantagien zullen
binnen vijf jaren in volle opbrengst
jodium uen 2D April
1908. Zes jaren zijn voorbij en in zijn
verslag voor 't jaar 1914 voorziet den
heer Renkin eene opbrengst van
5,000 fr. zegge vijf duizend frank voor
2,533 hectaren caoutchouc of 2 fr. per
hectare, en dan moet men nog van deze
twee fr. aftrekken 3o tot 60 cent. per
hectare en per jaar voor onkosten van
bebouwing.
Dit staat te lezen in het verslag van
M. Renkin in 1913, bladzijde 5i.
Ziedaar hoe men de menschen die
geloof hebben en die men bijgevolg bij
middel van geloof kan besturen, bij
den neus heeft geleid.
Ziedaar voor 't geen den caoutchouc
betreft. Van andere voortbrengselen
van den grond door menschen be
bouwd zooals kofïij, rijst, tabac. valt er
niet te spreken. De Congo heeft nooit
iets anders voortgebracht dan caout
chouc ten koste jaarlijks, van 't leven
van duizende en duizende arme negers
en olifantstanden
Doch er was niet alleenlijk spraak
van de plantagien van caoutchouc in de
redevoering van M. Renkin in 1908
Hij sprak over delfstoffen, over koper,
zink en ijzer.
In den Katanga, zoo sprak hij,
zijn niet min dan honderd kopermijnen
ontdekt. Zij bevatten eene zichtbare
hoeveelheid van 2 millioen tonnen
koper (eene ton 1,000 kilos).
Uit de goudmijnen van Ruwe komt
maandelijks 800 oneen goud. 't Werk
is opgeschorst om meer volmaakte werk
tuigen in gang te steken, 't Werk wordt
weldra hernomen.
Verder bestaan rijke mijnen van tin.
De goudmijn van Kilo heeft verle
den jaar 900,000 fr. opgebracht.
Katanga is eene rijke beboschte
streek met water in overvloed. De
middels van verkeer stralen er allen
naartoe. De werkkrachten zijn er in
overvloed, rijke maatschappijen zijn er
gevestigd. De delfstoffen zijn er
overvloed te vinden aan de opper
vlakte van den grond. En men zoude
aan de toekomst twijfelen I
Zoo sprak M. Renkin in 1908, en de
Belgische kiekens, de grootste die er
in de wereld bestaan, slikten de Congo
in.
Eerste onwaarheid De werkkrach
ten verre van in den Katanga ir
overvloed te zijn, zijn er schaarsch.
Katanga is tienmalen zoo groot als
Belgie en in die uitgestrekte streek zijn
er maar 9,000 arbeiders, waarvan
5,ooo omtrent uit de naburige Engel-
sche bezittingen komen I
Immers Katanga is eene woestijn
bijkans geheel en gansch onbevolkt
Men mag op 18,000 arbeiders
't getal schatten dat nu onmiddelijk
noodig is aan de groote nijverheid,
schrijft M. Renkin in igi3; Katanga
schijnt in lange tijd dit getal niet te
kunnen verschaffen.
Wat dunkt u daar van 1
Wat de goudmijnen van Ruwe be
treft tot heden toe in 1913 is zij nog in
werking niet en deze van Kilo heeft op
5 jaren tijd eene zuivere winst van
ongeveer 5 millioen fr. of 600.000 fr.
per jaar opgebracht.
Wat de tin mijn van Busanga betreft
men heeft er nog niet beginnen aan
werken omdat het de moeite niet waard
schijnt.
Ziedaar hoe men ons land durft be
driegen. De katholieke partij rekent op
de onwetendheid van den vlaamschen
buiten, op de karakterloosheid van
boer en burger. Congo, leger, bureel-
ratten en de katholieke volksvertegen
woordigers met hun familie, zonen,
neven en nichten slikken alles binnen.
En terwijl men honderde millioenen
verbrast in nuttelooze of schadelijke
ondernemingen, krijgt ons volk nog
geen pensioen voor zijnen ouden dag,
terwijl in Duitschland, Denemarken,
Oostenrijk, Holland en Engeland, de
oude werklieden en de oude koehouder
en boer zijn ouden dag, door een de
gelijk pensioen verzekerd ziet tegen
armoede en gebrek.
H. Plancquaert.
Voor een drijtal weken hebben wij er op ge
wezen hoe flauw en lafhertig de houding is van
zekere liberale hoofdmannen en hoe hun gedrag
wapens moest geven aan de katholieken om aan
de teeenoartiien in dp. Kamers Hm ~-
Dit is reeds gebeurd tien dagen nadat wij
zulks schreven ter gelegenheid der dubbelzin
nige houding van den liberalen grooten of groot
spreker Mechelynck, die zijn zoon door de
katholieken tot rechter liet benoemen met op
zijde stelling van zijn partijgenoot Eggen.
Ziehier wat wij lezen in Les Annates parle
mentaireszitting van 11 december 19x3, blad
zijde 296, 2* kolom
M. Mechelynck. Sedert dertig jaren wor-
deD, op weinige uitzonderingen na, als vrede
rechters alleen benoemd personen tot eene
enkele partij behoorende.
M. Van Reeth (katholiek). En de be
noeming van uwen zoon, M. Mechelynck, en
van M. Denis, zijn dat katholieken
M. Mechelynck. Er is hier kwestie van
vrederechters, en ik ben bereid de benoemingen
in de gerechtshoven te bespreken als gij wilt.
Maar laat ons de bespreking van haar doel
niet afleiden.
Ik vraag u dat ge niet een dubbelzinnige
tekst zoudt laten bestaan als er kwestie is van
boetstrafelijke veroordeelingen (II11) De ge
bruikte uitdrukkingen zijn niet rechterlijk en
niet bepaald genoeg om geen aanleiding tot
willekeur te geven.
Ik roep uwe aandacht daarop en ik doe een
beroep op de medehulp van den minister van
rechtswezen.
En geheel de redevoering van M. Mechelynck
was uit. Zij beslaat iets als IQ (twaalf) regels
in de Annates.
Hij ging 't ministerie verpletteren door zijn
partijdige benoemingen. Aangezien men in de
Kamers omtrent nooit naar iemand luistert,
meende hij zoo maar na de benoeming van zijn
zoon 't ministerie te kunnen beknibbelen en
afkeuren zonder dat iemand het hoorde en om
zijn redevoering in de Flandre Libérale te doen
inlasschen.
Ongelukkiglijk Van Reeth hoorde het en met
een woord stopte hij den mond van M. Meche
lynck. Deze was uit zijn lood geslagen. Hij liet
de kwestie der benoemingen schieten, valt op
'nen artikel der wet, maar zijn oogen schemer
den, zoo dat hij zijn réde niet kon voortdoen
en onder 't spottend en verachtend gemompel
der katholieken viel hij in zijn zetel.
Zijne redevoering die, volgens den bundel
papier die hij uitgehaald had, minstens drij
kwartiers ging duren, was uitgezongen op twee
minuten en 5 seconden, en beslaat in 't geheel
12 regels.
Zijn 't zulke generaals die de katholieke be
houders moeten verslaan Wel in eene partij
lijk 't zijn moet zijn zulke mannen nog geen
simpel soldaat. Zij worden maar geschat als
meêloopers.
Ook dat de liberalen hun van achter maar
met wol en watte beschermen, want met zulke
leiders mogen zij zich aan geen kleine troefeling
verwachten. H. Pl.
De liberale gazetten kraaien triomf,
't Ministerie dat zulke groote meerderheid
heeft, kan nog zijn schoolwet niet doen door
gaan voor Nieuwjaar.
Welke triomf 1 Welk affairen 1
't Is zeker dat het nu uit is met de behou
ders I
Als 't maar niet en gebeurt lijk in 't jaar 70.
De Franschen wonnen de eerste schermutseling:
er waren een doode en vier gekwetsten. Doch
binnen de acht dagen die volgden kregen ze
drij kloppingen die hen omtrent zestig duizend
man kostten aan dooden, gekwetsten en krijgs
gevangenen.
Als 't ministerie wil is de wet er door. Doch
dit jaar is 't kiezing; onze finantien zijn slecht,
de eene deficiet volgt op de andere zeer na-
deelige leeningen moeten aangegaan worden
de Congo eischte tientallen van millioenen.
En ziet ge, denkt ge niet dat 't ministerie in
zijn eigen zegt 't is beter dat de liberalen en
socialisten nog wat zagen over de schoolwet
dan dat ze te veel hun neus steken in de zaken
van mijn bestuur 1
Wij vreezen het wel. Gansch op 't laatst
zullen wederom budgetten en buitengewone
uitgaven moeten besproken worden.
Bijgevolg de vacantie zal voor de deur staan
en.... voor de zooveelste maal zullen de libe
ralen en socialisten zich in den zak hebben
laten steken..
De katholieke kiezers zijn tegen de schoolwet
niet maar tegen krijgslasten en nieuwe lasten.
Boot daarop daar ligt een zwak punt voor
de katholieken. H. Pl.
Ziehier het artikel van De Waarheid, waar
van spraak in ons laatste nummer
Werkman S. De verleden week is hier
aangetoond dat de nieuwe gebouwen millioenen
gaan kosten. Men wist eigenlijk niet hoeveel
en juist daarop wil ik uwe aandacht roepen.
Er zijn geheel zeker bestekken en plannen 1
gemaakt. De architecten moeten alles uitge
rekend hebben eu men moet ten naasten bij
toch weten hoeveel zulks zal kosten.
Maar neen, men weet van niets al de ant
woorden zijn ontkennend en onze metsersver-
eeniging, die al zooveel gebouwen heeft, zou
niet eens weten wat zulk een gebouw gaat
kosten Dan zijn wij gekoord en gebonden
geleverd aan den willekeur der bouwmeesters.
Dat ware eene onvergeeflijke domheid en de
bestuurders zouden verdienen wandelen te
worden gezonden. (Toej
De V. Gij wilt van ons bij benadering
weten hoeveel dat gaat kosten. Welnu dat
kunnen wij ni-.t zeggen. Wij staan voor groote
zware kosten die geen mensch kan schatten
Men spreekt van 2 1/2 millioen fr., maar dat
kan 3 of 4 millioen \ijn ook. (Hevig gerucht.
Werkman Wat eene enorme groote
som I 't is fabelachtig 't is om duizelig te
worden. Dat is het werk van hoogmoedige
zotten en geldverspillers. Ziet naar het «Maison
du Peuple te Brussel.
Lampens, Dat is een hoop steengruis
tegen ons gebouw.
Werkman S. Wat kent gij daarvan Gij
speelt de rol van papegaai en praat alles na
wat gij hoort.
Lampens. Ik weet dat men van mij niet
veel houdt. Kies me in de aanstaande poll af
als gij kunt. (Gelach.)
Werkman S. Zulk een man kan in de
Kamer wel gemist worden. (Instemming.)
Lampens. Omdat ik geen redevoeringen
ten beste geef, maar ik doe aan het voornaam
ste meê en dat es de stemminge. (Toejaan het
bureel en spottend gelach.)
Werkman S. Van al de zaken die daar
besproken worden hebt gij geen verstand. Het
mangelt u aan bevoegdheid.
Lampens (geheel kwaad). 'k Beroep u
tot een openbaar debat 1
Werkman S. 'k Aanvaard het. (Lachend.)
Wanneer gaan wij hem dat knippen, Jan
Lampens. We zullen zien.
De V. Laat dat debat ter zijde, (schim
pend gelach) en komt tot de kwestie.
Werkman S. Met uw verlof, voorzitter
ik was volop binnen de kwestie, meen ik. Wij
kunnen dus niet weten hoeveel millioenen dat
gebouw zal kosten Dat belooft voor het ver
volg. Wie moet er die millioenen betalen
Wie moet er zorgen voor de intresten van
al de geleende gelden De arme wroeters welke
lid zijn en nog gaan worden I (Uitroepingen),
't Zijn deze die onder alle soorten van socia
listische belastingen zullen bezwijken, terwijl
zij zorgen moeten dat de rijke geldschieters
hooge intresten worden uitgekeerd 1
Wie licht ons daaromtrent geheel juist in
Geen mensch. Allen zwijgen en blijven stom
als karpers. (Beweging.) Waarom niet open
hartig, duidelijk gezegd en met bewijststukken
aangetoond, zooveel is het voor de grond,
zooveel voor het bouwen, alles, ja alles, tot in
de kleinste bijzonderheid ons medegedeeld
Helaas, neen, men doet met onze gelden
alsof wij er niet waren. (Langdurige toejuiching.
Hevig geroep.)
Hoeveel gebouwen zijn er niet al waar niets
voortgebracht, niet gewerkt wordt en die
enkel dienen om de werklieden aan te zetten
tot geld verteer (Protestatie en langdurige
toejuichingen).
Loochent niet, want de oproepen in het
blad Vooruil om de werklieden aan te zetten
tot geldverteer zijn onzeglijk. En daar waar
er gewerkt wordt zijn de klachten der werk
lieden ontelbaar. Men buit uit, jaagt op, ver
mindert de loonen, enz.
'k Zal het bev/ijzen. Het nieuw lokaal is
nog met geheel opgemaakt en de werklieden
die er aan werken klagen over het niet naleven
der overeenkomsten.
De wevers, vlasbewerkers, bakkers, enz.,
allen klagen om ter meest, en daar is geen
uitkomst aan. Op de weg waar gij nu geschoven
zijt moet gij aan alles mededoen tegen het
werkvolk men heeft een parvenu's kostuum
aangetrokken, en willen de werklieden u dat
afrukken dan staat er hun niets anders te doen
dan u te laten staan met uwe lokalen en u den
rug tekeeren. (Uitroepingen.)
De V. Maakt het koit, want het verveelt.
Werkman S. Het regent ontslagen maar
wanneer aan de werklieden zal klaar gemaakt
worden hoeveel ieder per jaar zal moeten
opbrengen voor al onze instellingen, dan zullen
de teleurstellingen verschrikkelijk zijn.
Ik sluit mij aan bij de woorden van den
vriend welke verleden week zegdedat de
partij in verval is de uiteenspatting gaat
spoedig, want de vakvereenigingen, de jonge
partijgenootcn zien dat alles opgeofferd wordt
aan praal en bluf. Toej. en hevig geroep.)
Algemeen is het geweten dat tal van
artikelen in scholen en kloosters gemaakt
worden en aan lage prijzen verkocht,
wat aan de handeldrijvende burgerij zeer
veel schade berokkend.
Nu zal men volgens de nieuwe school
wet, den vierden graad inrichten, 't is te
zeggen de kinderen de eerste grondbe
grippen van beroepsonderwijs aanleeren.
Daardoor ook zullen tal van kleine
artikelen iu den handel gebracht worden,
voorstkomende van den vierden graad.
De belangen der burgerij inziende,
hebben de heeren Fonteyne en Daens den
volgende voorstel ingediend, als wijzi
ging aan de schoolwet
Het is verboden de voortbrengselen van
den 4de graad in den handel te brengen.
Die voorwerpen blijven aan de kinderen
«of worden als prijzen uitgedeeld of aan
Bij de stemming hebben al de
katholieken tegen dezen voor
stel gestemd.
Dezen zoo rechtveerdigen voorstel is
dus verworpen.
De Burgerij, die tot hiertoe altijd mis
kend en veracht werd door de katholieke
bewaarders, zal nu in die stemming een
nieuw bewijs van verachting en misken
ning vinden.
En toch zullen de katholieken voort
beweren dat zij de belangen der kwij
nende burgerij beliertigen.
Comedianten
D» Hu» vu t uu Drvioool
Brussel die grootsche werken uitvoerde,
aan zijne zeehaven, bekwam van de Staat
6 millioen 500 duizend frank tot vol
tooiing van de vaart en andere werken.
Brugge kreeg voor de werken aan de
vaart naar Zeebrugge, geen
cent van den Staat en de Bruggelingen
moesten alles zelf betalen.
Vandaar de groote lasten waaronder
't Brugsche volk bezwijkt en die tot
hiertoe voor Brugge weinig of niets op
brachten.
De regeering was dus mild voor de
Brusselaars en gierig en vrekkig voor de
Bruggelingen
Dat is 't gevolg van de macht en den
invloed van onze 3 groote katholieke Jans
in de Kamer.
Over eenige dagen zat ik op den trein;
nevens mij zaten twee geestelijken en hun
gesprek liep over de stichting van eene
maatschappij van ouderlingen bijstand.
Wij moeten, zoo sprak de eene geeste
lijke, meer voordeelen verschaffen dan
andere kringen, anders loopen de werk
lieden bij andere partijen
Dat is niets bijzonders, zult gij zeggen
Ja toch
Die andere priester heeft dan klaar en
duidelijk gezegd ze vagen hun botten aan
ons, als z' het elders beter vinden
En zoo ver hebben zij het reeds
gebracht
Aan wie de schuld vraagt uw mede
reiziger, Jan.
Sieur Stock, de aartsvijand van Priester
Fonteyne, is thans in den koogsten
Hemel.
Hij is er in gelukt, die onfaalbare man,
redder van de katholieke partij, van
Brugge, Priester Fonteyne te doen straf
fen voor 2 duizend frank boete en al de
kosten van 't Proces, omdat zegt hij,
Pr. Fonteyne in zijn blad De Volkseeuw]
zou beweerd hebben dat Sieur Stock
bezoeker is van de Rue S. Laurent
het gekende vrouwenstraatje van
Brussel.
Stock vermeldt die veroordeeling in
zijne gazetten in groote letters maar
volgens loffelijke gewoonte van alles te
verdraaien, waaht hij zich wel van zijne
lezers te zeggen, dat het VOniliS bij
De advokaten van Priester Fonteyne,
de heeren Meysmans en Hoste, hadden
dus gelijk toen zij weigerden te pleiten,
vooraleer dat het proces dat Priester
Fonteyne tegen Stock inspant, ook te
berde zou komen, te gelijkertijde van
dat van Stock tegen Priester Fonteyne.
Voor den oogenblik, is dus alles zooals
er niets zou gebeurd zijn, vermits alle
uitspraken bij verstek afgewezen, terug
opgeroepen worden.
Wij mogen verzekeren aan onze lezers
en partijgenooten dat Priester Fonteyne
zijne rechten zal weten te handhaven.
De zaak moet dus gansch en
te Brugge heropgeroepen worden.
Ge ziet dat de advokaten van Priester
Fonteyne, zoo zeere niet weggeloopen
zijn, dan de politieke gazetten wel ge
meend hebben. Zij zullen hunne rechten
weten te doen eerbiedigen tot het einde
toe
't Proces dat Zaterdag laatst moest op
geroepen worden, is tot een lateren dag
