Borms - de Broqueville j| FFlSMUMi Mi
De strijd voor Zelfbestuur
Het Recht
WEEEBL&D. - T530E BEH VLA.'iEÏSCHE 2CRISTEN TOtKSPARIU
Zondag 20 Juni 1926
STICHTER H. PLA&CQUAERT
33' Jaar - Nummer. 25
PRIJS Snschrijvingan BUREEL EN OPSTELRAAD
per nummer j' 12 ma.inden fr. 10 00 i HELPT ELKANDER
D Of) naanden fr. 5.50 Casinoplaats, 11 Kortrijk
1 3 maanden f» 3,00 telefoon 20 postcheck 1716,73
et recht om te leven is het eerste recht
Hft tweede is een man te zijn, geen knecht
R. DE CLERCQ.
Aankontiigi agepj'
Voor prijzen, voorwaa.zen
wenden ten bureele va'n 't blad.
De oorlog woedde reeds twee jaar met volk kunnen paaien met feesten en pa-
afwisselende kansen, maar geen enkel triotarderij.
van de twee partijen h td een doorslag- j Om het volk te verblinden hebben ze
gevend voordeel hehaald. j 't geld langs deuren en vensters buiten
De oorlogsruwhr-id bekroop de men- gegooid.
schen, er was al zoo veel gebloed, ge
schreid, gehongerd met angst en vrees
zagmendederde oorlo<s inter tegemoet.
Zou 't dan nooit vrede worden 7
Wel was er een pariij van den vrede,
de Paus in hoogst eigen persoon stond
aan haar hoofd maar haast nergens
kon ze tot organisatie, tot macht en aan
zien komen.
De partij van den oorlog beschikte
over de pars en over de executie-pelotons
en de b"schuldiging van defaitisme bracht
de vrienden van den vrede iri de gevan
genissen.
De bloedhonden lieten hun arme men-
schenprooi niet los.
Jusqu'au boutl blafien op hun com
mando al de pershyenas, die veilig op
een redaktiebureauken verstoken zaten.
Europa heeftdan maarvoort eennieuwe
winter door den bloedigen oorlogslast
gedragen, en nog een nieuwjaar en nog
een winter en nog een jaar, een eindeloos
jaar.
En toen kreeg men Duitschland op de
knieën.
't Was Vrede weerom en 't luilekker
land lag voor ons voeten. De bewind
voerders vleiden de massa weinig wer
ken en veel verleeren, genieten, genieten
en den Duitsch za! 't si betalen.
Borms-Hymans
Ook in Viaande-en ston 'en die twee
partijen tegenover mekaar.
Ook ia deze she d '/t teren tegen
over België.
België was met plezier den oorlog in
gesprongen, want Frankrijk was in nood.
Was de toestand andersom geweest.
Frankrijk de invaller, men had in Brussel
en in Wallonië zooveel misbaar niet ge
maakt, men had er zich bij bepaald den
schijn te redden en toen vrede aanvaard.
Maar nu was Frankrijk in gevaar.
En Brussel verkwistte Vlnamsch bloed
zonder mate.
België leeft geestelijk van Frankrijk
hier als in Frankrijk zelf had men de anti-
Duitsche propaganda van Frankrijk se
dert 1870 meegeleefd. Ook België zwoer
dat Elzas-Lotharingen Fransch was en
Fransch moest blijven.
En dan tegenozer België stond Vlaan
deren.
Vlaanderen had onmiddellijk begrepen
dat het een kans kreeg de oorlog onbe
slist, zonder overwinnaar en zonder over
wonnene, dan stond tegenover Frankrijk,
Duitschland.
Duitschland had er belang bij, evenals
Engeland, dat België niet langer een ver
lengstuk van Frankrijk bleef, niet geeste
lijk geanexeerd werd door Frankrijk, in
afwachting van de rest.
Het eenige middel om te verhinderen
dat Frankrijk België opslorpt, is Zelfbe
stuur aan Vlaanderen.
Als de oorlog uitliep op een vrede door
vergelijk, dan was het uur van Vlaanderen
geslagen,
Daarom ijverde het Vlaamsche Vlaai
deren, dat we verpetsoonlijken in Borms.
voor den vrede, terwijl het België van
Hymans, Renkin, de Broqueville en de
Lange Wapper vanSaksen Coburg Gotha j
ijverden voor oorlog en volkomen over-
winning, omdat ze Fransch voelden en
omdat ze inzagen dat anders Vlaanderen
Én het volk at goed, dronk goed, teerde
en smeerde, dacht alleen op schoon klee-
ren, dancing, kinema... Leuker en lui en
geren fraai was de leus, maar het dikke
eind kwam achteraan.
Heintje is daar met de rekerdng en
Uncle Samy is slimmer als de duivel, of
anders gezegd, Albert vai Saxen-Coburg-
Gotha met a' zijn fianskiljonsche minis
ters is zoo slim niet als Smetje smee za
liger. De Amerikaan eischtzijn duiten en
er is geen middel om hem in den kerse
laar te doen klimmen.
Den vijfden April 1925 heeft ons volk
voor de eerste keer een stukje van een
bewijs er voor geleverd dat het tegon
den brui te geven van de patriotarderij.
En er volgde dan ook een ministerie
van peperkoek-democraten.
Ze zouden wel gewild hebben, maar ze
duifden niet.
Ze stonden op hun pikkels zookramak
kelig als een nuchter kalf endefranskll
jonsche beenhouwer lei het kalf met een
duw op de slachtbank en 't was afgeloo-
pen met het Belgisch democratisch kalf.
Nu gingen zij het ne keer doen, zij die
sedert den oorlog stillekens hadden ge
zeten, maar die onder den oorlog hun
mosure gegeven hadden, de Broque
ville van Coppêe en de oud-koloniaal
Fracqui, die voor choucroute en gedroogde
snijboonen zorgde onder den oorlog in de
beruchte C. R. B., de drie aanvangletters
waarvoor (0jjs ^vq.I^ _zo_o menig passend
Zij gingen op een haai en een araai ner
vertrouwen herstellen, de frank triomfan
telijk weer in de hoogte voeren en het
vaderland van de Brurselaais redden.
Toen Poull t Jr.ssen om verviel stond
het pond 170
Nu Houtart-Francqui Jaspar-de Bro
queville aan 't schotelken zitten is dat
zelfde franksken, na een lichte verbete
ring, weer op zijn zomerzi] gaan liggen
i noteert 169.
Maar wat kan dat de heeren bankiers
schelen
Ze hebben het frankske moedwillig van
107 naar 170 gezweept om Poullet, die
misschien wel nekeer had kunnen geba
ren van een bevlieging van flamingan
tisme te krijgt n, uit zijn zetel te wippen.
Die heeren hebben om hun anti-Vlaam
sehen wrok te koelen, heel het land in de
miserie gejaagd.
Als zij er Vlaanderen maar o.nder hou
den, wat kan het hun schelcndat het volk
honger!.
Maar laten ze toch niet
ta overmoedig worden
Ja, dezen raad geven we aan de heeren.
Ze hebben het vertrouwen in het bin
nen- en buitenland ondermijnd, om hun
anti-Vlaainsche reaktionnaire plannen te
dienen.
En op 't oogenblik dat de nood werke
lijk hard begon te nijpen, dat een paniek
stemming zich van de menschen meester
maakte, hebben ze zich opgeworpen als
de redders van den frank.
Het volk dat het hoofd kwijt was, heeft
deze b lofte van redding aangegrepen als
de drenkeling een stuk wrakhout.
Maar wee hen a's ze hun belofte niet
innen tvuden.
M--n twijfelt alreeds, de frank staat
als onder Poullet.
Zelfs ons miserie willen de Belgen
gebruiken om- Vlaanderen hechter n 'g
vasr te binden aan Frankrijk.
De Belgische frank gaat naar den die
perik en de franskiljons Fra cqui- Hymar s-
Va^ dc-r Velde,Do Br nqueville ie aan
't roer staan willen daar gebruik van
maken om defSefjjische boot maar dircc
naar de F a- sche have, te laten stevenen.
Onze knappe v< i'-sveriegenwoordigcr,
Herman Vos, ontmaskert dit maneuver in
zijn wekelijksch Schelde artiekel.
Hei eerste stabilisatieplan
van Jansen.
De vorige minister van gel iweren,
Jansen, streefde met z n siabilis.dieplan
ook een politiek r sultaat na. in dien zin
dat deze bewindsnan den Belgischen
frank aanvankelijk' van den Franschen
wist en wenschte» los ie maken. Is dit in
zekere kringen ook een faktor g weest
van het verzet tegen het eerste stabilisa
tieplan 1 Wij weten het niet. Zeker is het
echt r, dat de goede bedoelingen van de i
minister vrij spoedig, nog voer het indie
nen van zijn onts'ag waren verzwonden.
In een Interview van minister Van de
Vijvt re met een redacteur van de Agence
économique et finarcière» te Parijs ver
klaarde deze «flamingant-van te-vijven-
do ker» «dat Bdgië ondanks alles, ver
bonden is a n 't Fransche finantieele
vraagstuk»
Dit was blijkbaar een andere taal, dan
die men enkels n a inden daarvoor liet
hooren, wanneer men zich in regeerings-
kringen de pluim op den hoed slak, dat
---- V -
zijn aan elkaar gebonden aisde Siameesciie
zusiers Rosa-Josepha, die twee hoofden
hadden, maar slechts éën lichaam. De
hoofden verstonden zich niet altijd volko
men, maar Rosa gedwongen, ging altijd
waar josepha ging en Josepha kon niet
daar zijn waar Rosa niet was. Al onze
economische, financieele, en geldmoeilijk-
heden vinden hun slaafsche navolging in
België
Men kan haast beweren, dat er geen
Fransche frank, geen Belgische frank be-
s'aat. Er is een Fransch-Belgische frank;
zij ziin, sedert lang. solidair.
Die taal laat aan lui lelijkheid niets te
wetischrn ov-r. Voor de a bidders van
«la grande Sceur alliée kan zij geen
verrassing bieden, zouden wij denken
Frankrijk zit leelijk in de penarie; waarom
zou België er dan ook maar niet in zitten
en blijven zitten
Maar of de Vlamingen zoo denken, is
een andere vraag.
Zouden de "Vlaamsche Belgen»
zich bekeeren
J. Hoste schrijft in het Laatste Nieuws:
De Belgische frank is er in de laatste
dagen niet beter op geworden, en -wij
zien ons genoopt, den oorsprong van die
daling hoofdzakelijk te zoeken in de on
derhandelingen, die de h. Theunis, op een
zoo voortvarende wijze heeft aange
knoopt te Parijs.
Want, al worden de bedoelingen, die
aan deze onderhandelingen ien grondslag.
Uaperu^al' f.niawt.fAvT
(lo fl^at #n solidariteitïyjgpip. /lT^e|-
glschen en den Franschen Tratifc te ver
wezenlijken, toch is het duidelijk dat de
berichten, die voornamelijk door het tele-
graafagentschap Havas zijn verspreid
geworden, voor den Belgischen frank
schadelijk zijn uitgevallen.
«Overigens is de h. Theunis niet de aan
gewezen personaliteit om het gewenschte
vertrouwen op te wekken, waar net geldt
de zelfstandigheid van den Belgischen
frank.
.J.,,,,,, I ledereen weet inderdaad, dat indien
hun stabihsatieplan, dat radikaIer inaar de bezetling van het Roergebied, die men
die richting opgaat, en het is meteen d e op zichzelf vercledif,en kon, niet te ge-
zijdc welke voor ons Vlamingen zoo pas(en ,jjde> en op een voordeelige wijze
onheilspellende gevaren bledc. voorons |ard werd opgeheven, de verant-
Het verschil tusschen het plan woordelijkheid vooral berust op den
(„««-«•an on Ait „on heer Theunis, die, na het opgeven van
van Janssen en uit van jjjdeiijk verzet, niet onderhandelen
Houtart-Francqui. durfde, omdat de h. Poincaré het niet
Kadlosgemaakt van den
Het werpt daaibij een eigenaardig licht
op de onvoorwaardelijke capitulatie van
de «Vlaamsche democraten*. Want, let
wel, de nieuwe er. voor Vlaanderen zoo
gevaarlijke richtlijn, van een Fransch-
Belgische monetaire politiek, die door
Van de Vijvere en een Janssen, in extre
mis tot tedding van hun positie, werd uit
gestippeld, die zelfde lijnis het, die de
bankiers Francqui cd Houtart nu door
trekken. En dit Is de politieke zijde
hun ontsnapte.
Zij zijn de sterksten geweest... voor-
loopig.
Zij hebben gewonnen.
Vlaanderen werd ten doode toe verne
derd. Borms zit op zijn achtste jaar in de
Belgische gevangenis en Hymans is mi-
nister van Justicie, de Broqueville is weer ministerportefeuille
minister van oorlog en Albert de Albelo
ver reist Vlaanderen door met een doos
chocolade onder den arm om de kroost
rijke gezinnen aan te moedigen.
Ook hier komt loontje
om zijn boontje
Wie wint haalt gelijk en het volk juicht
hem toe.
En ons bedrogen vclk heeft Borms uit
gejouwd en heel de sinistere bende van
de Hymansen, de Renkirs en de Broque-
ville's met kruisen en vanen ingehaald.
Maar het dikke eind komt achteraan,
zei de hond en hij slikte een vleeschpan
binnen en hij begon met de steel. 1
De ontnuchtering is daar.
Enkele jaren hebben de bedriegers het
I Nog een duwken
den bergaf....
Als dat gebeurt, zal men de verant-
I woordelijkheden vaststellen en zal het
volk een voorbeeld stellen.
Zorgt dat ge wint, bankiers, want ver
liest ge, ge zult meer verliezen dan uw
a. D'Haese.
Op Zondag 18 Juli
ALLEN NAAR
ISE&HEM
VOOR DE PLECHTIGE
INHULDIGING
'T VLAAMSCH HUIS
Laten wij het verschil van opzet van de
stabilisatie k la Janssen en die k la Hou-
tard Francqui kort en bondig aanduiden.
Janssen wilde gezondmaking van het
betaalmiddel doordrijven door middel van
een bultenlandsche leening; Houtart en
Francqui willen het door de eigen binnen- j
iandsche midd.len belastingen op g'oote j
scha3l en besparingen. Daarvo r moet
naar hun opvattingen vooral het beweeg
lijke kapitaal eenigs'Ps gerustgesteld
worden en hun belastingsstelsel van de
1500 millioen ontlast dit bewegelijke
kapitaal om deh l -st neer te leggen op
den grond en ep het verbruik de land
bouwers en de verbruikers zullen groo-
tendeels het gelag b. talen opdat het
kapitaal zijn vrijheid van beweging er-
lange, zoodat het vei ig terugkeere waar
het voor enkelen tijd zoo schielijk vluchtte.
Di' is de -eden'■eri g van de nieuwe com
petentle en zij is orthodox kapitalistisch
'hij "rolt"definitief gedacht mag men zeggen.
Het gevaar van het plan
Houtart-Francqui.
Maar juist door hjt ontbreken var. een
stevige grondbazis van ons geldwez.i',
grondbazis aie J.i-ssen wou scheppen
door een buitenlandsche leening, gerakm
wij weer aangeleu n als voor den ooi log
aan het Fransche muntstelsel. Meer dan
ooit Isdit een gevaar voor de mogelijkheid
eener Vlaamsche zelfstandigheid, om nu
maar r.iet te reppen van de politieke
dienstbaarheid tegenover Frankiijk, die
voor België van een dergelijken eccno-
mischen bond het noodlottig gevolg moet
wezen
Wat Lp Matin van Parijs
schrijft.
In «Le Matin» van Parijs, van 3 Juni
1.1., kon men het volgende lezen
Een lot dat zijn eigen, vastbepaalden
wil heeft, doet België denzelfden weg
afleggen als Frankrijk. De twee naties
wou I
Iedereen weet ook, dat de h Theunis
een voor België zeer schadelijk ekono-
misch akkoord met Frankrijk wou opdrin
gen, dat door het Belgisch parlement ver
worpen werd.
«Al die overwegingen in acht genomen,
komt het ons voor dat de regeering op
bedenkelijke wijze aan den heer Theunis
toelaat zeer verkeerde middelen aan te
wenden om den Belgischen frank te red
den.
G?en wonder dan ook dat in het bui
tenland het vertrouwen in onze finan-
ciëcie politiek er riet is op vooruit ge
gaan-
ln die voorwaarden is het hoog t.jd
dat de regiering haar verantwoordelijk-
heit opneme en de cogmeiken van den
heer Theunis r.iet involge.
Hoe spoediger en duidelijker zulks
geb uien zat, hoe beter, want elke stap
verder, in de richting van een wtrkehike
solidariteit tusschen den Belgischen en
den Franschen frank, is een stap, die
leidt raar de ontreddering van onze
munt alsmede naar de financieele,
ekomische en politieke onafhanke
lijkheid van ons land.
De Kamer kan onmogelijk, aan de
reg. ering, voor een dergelijke politiek,
de vrije hard laten
Zal het ook hier weerom eens bij woor
den blijven of zullen ze eindelijk iets dur
ven doen?
Ik vreeze zei de ineeze.
IN ELZAS-LOTHARINGEN
Eizas-Lotharingen is in overgroote
meerderheid Duitschsprekend land.
De vijftig jaar Duitsch bewind hebben
het Duitsch gevoel daar sterk gemaakt.
Geen wonder dan ook Jat de ver-
franschingspogingen van de nieuwe mees
ters daar op verzet stuiten.
Er is dan ook een sterke beweging ont
staan voor zelfbestuur.
Het organisme dat daar voor ijvert
heet de Humaibund
Deze Heimatbund heeft een mani
fest versp-eid onderteekend door honderd
invloedrijkp leden.
De lijs' is zeer interessant omdat men
daaruit kan constatepren dat het verzet
tegen de assimilatiepolftiek wortelt in alle
doelen van Elzas Lotharingen en in alle
lagen der bevolking. Men treft daaronder
aan R. K, priesters, dominés, landbou
wers, geneesheeren, syndicalisten, vee
artsen, on lerwijzers, leeraars, notarissen,
burgemeesters, spoorwegbedienden, ont
vangers van belastingen, gemeenteraads
leden, boekhandelaars architekten, dag
bladschrijvers, boekhouders, drukkers,
kantooi bedienden, fabrikanten, inge
nieurs, schilders, advokaten, apothekers,
ook een pauselijken huisprelaat.
Frankrijk weert zich.
Dat Frankrijk met deze beweging ver
legen zit bewijst het volgende Havas be
richt
De minister van Justitie, Pierre Laval, die
belast is met de ElzasLotharin rsche zaken,
Onder de onderteekenaars van dit manifest
bevinden zich eenige magistratendeze zullen
worden geschorsteenige gemeenteambtenaren
zullen worden ontslagen. Een notaris wordt
naar de rechtbank te Straatsburg verwezen, om
daar uil zijn ambt te worden ontslagen.
Wat betrefI de godsdienstleeraren, die het
manifest onderteekenden, deze zullen overeen
komstig hun slahul, aan een strafvordering
worden onderworpen.
We wenschen onze broeders in den
Elzas de ncodigè standvastigheid om het
Ftansche verzet te breken.
De les van den Heimatbund.
Onze voorzitter, de heer H. Van Puym-
broeck, trekt uit het manifest van den
Hf imatbund een les die wij allen moeten
beharten. Hij schrijft namelijk in De
Schelde
Interessant is voor ons de vaststelling, dat
'fSnS',
zeer losse schroeven stond, hebben wtj vervan
gen door een godsvrede van broeder omvang,
die niet alleen tusschen individuen maar ook
tusschen groepen kan worden gesloten Bericht
aan onze zoete mtnimallseerders, die daarvan
niets schijnen le kunnen begrijpen Zooals in
Elzas-Lotharlngen, wordt ook in Vlaanderen
dc verwezenlijking van het eenheidsfront nage
streefd, dat alle Vlamingen van goeden wil
moet vereenigen.
strijden
zwakt.
Daarom zijn wij in betrekking met de ver-
houding van kerk en staat en de sclioolkwes-
tie voor 'I behoud van den huldigen wetlelij-
ken totstand, totdat het Elzas Loiharingscht
volk zelf in de mogelijkheden zat zijn over
den taatsten vorm definitief uitspraak te
doen. Een oplossing van de schoolkwestie
zien wtj dan in de erkenning van het grond-
beginsel, dat het een onaantastbaar recht der
ouders Is over de wijze van opvoeding hunner
kinderen op afdoende manier te beschikken.
Verder vertangen wij volle achting en ter-
lijke eerbiediging der christelijke wercldbc-
schouwing, waaraan de meerderheid onzer
volksgenooten is gehecht en uit welke de kul-
tuur van ons land historisch is gegroeid.
tiaar veelvuldige kullureele krachten moeien
worden aangewend tot den uitbouw van een
gezond er. rijk volksleven
Onze reorganisatie.
Dit standpunt biedt ook in zijn formuleerïng
verspilt aan Innerlijke twisten, blijft tot
machteloosheid gedoemd, in onze eigen orga
nisaties hebben wij dit zoo gned begrepen, dat
wij onlangs maatregelen hebben getroffen,
waarvan wij het beste verhopen voor den geest
van innige samenwerking, van echte verstand
houding. De voorlooplge godsvrede, die nog op
(Zie vervolg 4e kol. hlenjeven.)
