Het reddende Nationalisme
Een fameuze bolwassching
Het Recht
WEEKBLAD. - TOLK DER VLAA2KSCHE KRISTEN VOLKSPARTIJ
Zondag 1 Oogst 1926 STICHTER H. PLANCQUAERT 33c Jaar - Nummer 31
prijs inschrijvingen j bureel en opstelraad ij Het recht om te leven is het eerste recht
per nummer I1 12 maanden fr. 10 00 1 HELPT ELKANDER
6 maanden fr. 5.50 Casinoplaals, 11
0,20
Aankondigingen
Kortnjk Het tweede is een man te zijn, geen knecht voorphjzen, voorwaarden, enz., zich
EI.EF00N 20 POSTCHECK 1716,73
wenden len bureele v.
De eene zonde wekt de andere het
liberalisme heeft het socialisme gebaard.
Mijn geboortestadje, Geeraardsbergen,
is rood wilt ge de verklaring, komt
mee met mij naar de werkmanswijken.
We spreken vrouwen en mans aan die
vijftig jaar geworden zijn en vragen
Sedert wanneer staat ge in de lucifers
fabrieken
Van af ons vijfde jaar, meneer... of
van at ons zesde jaar, meneer.
Om welk uur begon het werk
's Zomers te vijven, 's winters te
zessen, meneer.
Koodt ge zoo vroeg op
We moesten, meneer, ons ouders
dritsten water in ons wezen. Ze konden
niet anders, meneer, we waren met zes
kinderen en vader won twaalf frame in de
week. 's Winters droeg vader me op zijn
schouders naar de fabriek... En als we
niet vlijtig werkterf, sloegen de meester
gast n ons, menëtr
Er laait nog haat in de oogen van die
menschen als ze denken op de helle die
hun kinderjaren tot een verschrikking
--maakte.
Zoüdt gij niet haten, vader, als ge 's
morgeus vroeg door regen of sneeuw of
bij feilen vorst niet uw kind van zes jaar
naar de fabrlek^oudt moeten
Geeraardsbergen was op dit gebied
geen uilzondering.
Ondervraagt de werklielen van de
Rupelstreek daar droeg n de kinderen
van vijf, zes jaar steenen an 's morgens
te vijven tot 's avond- ia rn waren zoo
moe dat ze geen lu=! mcei hadden om te
eten maar afgebeuld, doodmoe naar hun
beojes werden gezeuld
Men vertelt uat in 't begin van de
negentiende eeuw een groep Engelsche
fabrikanten ter gelegenheid van een eco
nomische krisls hun btklag gingen doen
bij den vermaarden liberalen staatsman
van Engeland, Pitt, en deze zou aan de
Engelsche nijverheid den duivelschen
raad hebben gegeven Neemt de kinde
ren
Wie zal het wraken dat deze kinderen
de prooi zijn geworden van den haat, en
het socialisme als de redding hebben be
groet
Het ecomisch liberalisme had de werk
man vernederd tot een lastdier, maar
neen, zelfs die vergelijking schildert de
toestand og te rooskl-urlg af, want de
meester behandelde zijn paarden beter
dan zijn werküeden. want de paarden
waren zijn eigendom, creveerden die, hij
moest er nieuwe koopen, terwijl een afge
beulde werkman de straat werd opgezon
den en vervangen d or een versche gave
kracht.
Het economisch libera'isme had geen
hart voor zijn menschen-materiaal de
hygiënische to-standen in sommige nij
verheden waren wraakroepend.
Tentijde van de loling waren de boe
rendorpen waarvan de jonge boerenzoons
naar Geeraardsbergen moesten komen
loten, er slecht aan toe de jonge werk
lieden, die in de lucifersfabrieken atbeid-
den, waren allen vrij van diensf, omdat
bun beenderen aangetast waren door het
phosfoorvergift en de boeren moesten
gaan dier.en in hun plaats
Toen wij kleine jo'gens waren, liepen
er in ons stadje nog oude werklieden va
wie het heele kaaksbeen weggebrokkeld
was.
Onze Geeraardsbergsche werklieden
zijn socialist geworden.
Het liberalisme is
nog niet dood
Spreekt met veel fabrikanten, ook met
zeer katholieke iabiikanten en ge zult
hooren dat het oud - libera <1 egoisme nog
niet dood is bij veel van die w erkgevers.
Met wat een verachting spreken ze van
hun werklieden, hoe kijken ze op die
menschen van uit de hoogte hunner ver
waandheid neer.
Ze misgunnen aan hun werklieden het
loon dat deze verdienen.
Ze verdk-nen honderd vijftig frank ii
de week, is dat niet enorm veel? vragen
ze u verontwaardigd.
Vraagt aan die heeren niet of zij hun
huishouden kunnen doen met het dubbele,
ze zouden elke vergelijking tusschen hen
en hun werkvolk als een beleediging aan
zien.
De sukkelaars rneenen dat ze van een
betere stof zijn gemaakt dan de menschen
die ze in dienst hebben.
Zoolang dit liberalisme bij de bazen
woekert, zoolang zal liet socialisme bij
de werklieden een vruchtbaar terrein
vinden.
Wij krlstelijke nationalisten moeten
met nog meer verwoedheid het or.-
menschtlijke liberalisme bestrijden, en
als kristenen en als rationalisten, dan het
meest vuutroode socialisme, want juist
dit liberalisme schept den voedingsbodem
voor de marxistische microbe
En daarom ligt het heelemaal niet in
is bedoeling ue werklieden aan te zetten
hun vakorganisaties te onbinden.
Integendeel ze moeten hun vakorgaci-
ies versterken, ze moeten teg-nover
de bedreiging van een altijd heroplevend
economisch liberalisme hun zwakheid be
schermen in het pantser van een onbreek-
baar-sterke organisatie.
Maar het doel mag
niet alleen negatief zijn.
Naar aanleiding van mijn artiekel ver
ben week, schreef een vriend me o. m.
het volgende
In den grond voel ik met u. Het laat
ste doel van ons betrachten is geen klas--
senhaat maar verzoening, lief Je. Maar,
spreek al van liefde aan liet kapitaal.
Het kapitaal spot met liefde, goud
kent alleen goud. De groote meerderheid
der kapitaalbezitters voelen liberaal, zijn
aanhangers van het economisch libera
lisme en verachten bun werkvolk. Het
onrecht dat ze den minderen aai. d jen
groeit nog met den dag en jammer ge
noeg, de groote meerderheid van de kleine
fabrikanten gaan den'.elfden weg uit...
Vermindering van het klassebewust-
zijn beteekent in de huidige omstandig
heden al meer en meer opperheerschappij
van het kapitaal, machtsmisbruik van het
kapitaal met als gevolg liet ellendiget
worden van het werkmanslot.
We moeten dit klassebewustzijn aan
wakkeren, den strijd aanvatten tegen de
overheersching van het kapitaal, tegen het
onrecht den mindere aangedaan. Zonder
die strijd zal vjaar.deren niet zegevieren
o ndat het niet zal kunnen steunen op de
talrijksteen gezondste scharen...
Op nationaal gebied zijn we katego-
riek. Laten we kategotiek zijn ook op
sociaal gebied. Wat we betrachten is lief
de, geen haat, maar liefde bestaat niet,
kan niet bestaan zonder recht,..
Uit de inleiding van mijn artiekel blijkt
reeds dat ik het met mijn briefwisselaar
in de groote lijnen eens ben.
Ik herhaaler kan voor de weikiieden
geen sprake van zijn hun vakorganisatit
te laten verslappen, integendeel noe ster
ker de induStiieele concentratie wordt,
hoe weerstandskrachtiger hun vakorgani
satie zich zal moeten-opstellen.
Maat het doel van deze vakorganisatie
mag niet louter negatief zijn het mag
niet in de ee ste plaats zijn tegen den
baas, het moet voor alles voor den werk
man zijn.
Waar de baas het belang van den
werkman wil te na komen daar moet de
vakorganisatie den werkman beschermen,
maar de vakorganisatie moet den werk
man niet alleen legen den baas bescher
men.
De vakorganisatie zou ook positief werk
moeten leveren dat zou in de eerste
plaats opvoedend werk moeten zijn.
De opvoedende laak van
de vakorganisatie
De Fransche revolutie heeft onze oude
gilden afgeschaft om wille van de vrij
heid Ik geloof niet dat er nog iemand
leeft die ovei deze vrijheid illusies
heeft; de Fransche vrijheid had de meest
onnienschèi.jke uitbuiting voor gevolg,
de georganiseerde tucht der gilden diende
het leven.
Noodgedwongen heeftde huidige werk
liedentoestand teruggegrepen naar den
ouden steunstuk de organisjtie, maar ik
meen wel dat de moderne vakoiganisatie
bij de oude gilde nog heel wat te leeren
heeft.
De oude g 1de deed meer dan den ge
zel A beschermen tegen de schr apzucht
van den meester
Dg gilde voedde den jongen man op
van knaap tot meester, bewaakte den
knaap, maar ook den meester, volgde den
knaap door al zijn leerjaren en toen deze
eindelijk vol eerd was, scnonk hij hem na
de meesterproef den titel van meester.
Maar zeds dan liet de glide den meester
niet los, zij bewaakte zijn werk en strafte
bedrog en slecht werk; de gilde zorgde
voor vermaak en uitspanning en hielp
mee den afgestorven gezel of meesfer uit
dragen naar rijn laatste rustplaats.
Wat doet'4e vakorganisatie nu voor de
opleiding'drrjónge werklieden
Waar zijn da syndikaten die alleen of
met hulp vftji bazen en openbare machten
vakscholety'ipfjc-iten of ten minste steu
nen, geldeó'Sc-eii zedelijk
De vakorgpqis itie durft optredenteger,
den baas, mrar durft ze ook het eigen lid
berispen dat san-zijn plicht op het werk
tekort bleef
Durft dé vakorganisatie lief je preeken
tot het werk, tot h t vak, wordt er op ge
wezen dat de 'nijverheid niet alleen een
weldaad is vo.fr den.baas, Waar ook voor
den v.eikmw7 -tt
vrees eat de" leider? in dit opzicht
wel eens hm plicht' verwaarloozen, uit
schrik van -foor je gaan voor een min
goede of voqr een uitgekochte ifvoor
den slippedia^er vatfded baas.
Wij zijn «én vólk van broeders
Ik herhaal,.ik kan d- verbitterde stem-
liling van onze werklieden Bes; verklaren
en zelfs vergoelijken de liberale eco.to
mie, van de 'cr e u heeft dat op haar
geweten, ma.;t'toc^'moeten we er tegen
reageerep."'Wit móeten de vijandschap,
de veeteh in'Jen Schoot van o.-s eigen
"volk bestrijden weVioefen onze eenhiid
voelen, we nfjïlen oyp, boven allekl=s-
senbelangen int, toch als breJiae'rs voelen.
Alleen dan kunnen we weer worden een
welvarend vfcUF
En als ik tjctlnjf schattend sprak o.er
de socialistischs bi-.fstukken-politiek van
Anseelc, dan Scgrijpeo men me goed.
Ik zie niet ninaentend neer op de stof-
f-.lijke welvaafieen horigeiend voik is
ge'U fier vol'/ is geestelijk hoog-
Maar juist als we stoffelijke welvaart
willen mogen we ons cogen niet sluiten
voor het onderling verband tusschen
geestelijke en stoffelijke welvaart.
Een huisschilder werkt de heelé dag en
veiditnt slechts eén daghuur, waar de
kunstschilder wellicht tienmaal zooveel
verdiende l
We mogen;ons niet blind kijken op
loongeschillen/ zoo dat we voor niets
anders nog oog hebben, cok de buiten-
landsche, de a'gemeene politiek van eec
land is belangtodfc voor den wetkman.
De werkman beeft geen vaderland
is lage demag igische praat. tTVwerkman
hij meer dan wie ook, ondergaat den in-
vlped van de Ingevallen dig. zijn vader
land meemaak'? of denkt ge dat de neder
laag in 1918 vo jrden Duitschen werkman
zonder belang is geweest
Neen, gdijk .tot/welken stand we be
boeren, alien moeien we tot het levendig
besef komen dat we een deel zijn van een
geheel, ons Vólk lidmaten van een
lichaam.
We mogen 'onze specifieke groeps- of
klassebelangeasniet"laten, te na komen
door'de aoderetf, maar wij zelf moeten in
de anderen de belangen var, het gehee'.
eerbiedigen.
We moeten gelijk tot welker, stand we
be'iooren, or.sgansche leven, h.el ons
doen en laten doorJri gen van de groote
gedachte die ons volk kan re lden uit
i p v rval
ce KristelljK-soci$t, uiaamsoh - nationals gedachte
Nationale militie
Lichting van 1927.
Zijn verzccht zich bij het Gemeente
bestuur aan te melden tusscitn 1 en 31
Augustus 1926 om er het vereischte for
mulier in te vullen of om hun aanvraag
schriftelijk te la en geworden (dfst per
aangeteekenden btiei) aan den Burge
meester binnen hetzelfde tijdsbvsr k
i° De In 1908 of 1909 gebaren jonge
lingen die vragen om vóór het l i nen-
roepen hunner kla=Si te magen aienst-
nemen (art. 9 der wet);
2" De miliciens d r klasse van 1927,
de uitgestelden en de bij Jeze klasse
gevoegde verdaagden, d'e oin een uitstel
van oubepaalden duur verzoeken (art. 10
der wet)
3" Die om een uiisiel van één jaar of
om de vernieuwing van een uitstel ver
zoeken (art. 11 en 12 der wei).
Alle ware Vlamingen
abonneeren zich
op ons blad
Ter gelegenheid van de bespreking van
debegro iiing van financiën, klaagde de
heer De Bruyn van Denderleeuw, de
beheerdets van De Vtrbroedering aan
omdat ze te weinig betaalden aan den
fiskus, na de merkelijke verbetering, die
aan hun lokaal was gebracht. Hij had
een klacht gestuurd naar den h. Opziener
van het kadaster. Deze had een onder
zoek doen instellen; maar hij (M. De
Bruyne) wist tot op heden niet wat dat
onderzoek had uitgemaakt. Hij verzocht
den heer minister er de hand aan te hou-
drn dat die kerels niet minder betaalden
dan de andere menschen
De Vlaamsche natonalisten onder
braken spottend.
M. Vanopden Boscb, die daarna aan
het woord kwam, zei
De achtbare heer De Bruyn heeft hier
een klacht in rfgel gedaan tegen De
Verbroedering het lokaal der Chr.
Democraten (P. V. N.) van Dender-
leeuw Ik laat hem de verantwoorde-
iijkheid van die daad.
ik wil nu toch de zaak heel en al
rechtzetten. Ons lokaal te Denderleeuw
werd door de geweldige ontploffingen
der siatie, in November 1918 totaal
vernield. Hel heeft veel moeite gek si
om de oorlogsschade te bekomen die
r.ro lig w s om het neergehaalde ge
bjuw terug te brengen tot zijn voor-
»,oorlogschen toestand.
De schadevergoeding was miniem,
onvoldoendezij was te klein om te
herstellen zooals het behoorde.
Zoo kwam het dal dc.Eclagzmi 'e-
klein was. Velleden jaar, dus in 1925,
werd die verruimd en in de tweede helft
van het jaar was men klaar met de
herstellingen.
Is de nieuwe schatting gedaan is ze
niet gedaan Ik weet niet en de acht
bare heer De Bruyn is wel haastig ge
bakerd met zijn klachten. Honderden
woningen worden nog geschat op de
basis van voor den oorlog. Mijn viier.-
den van Denderleeuw dragen geen
schuld men kan hun niets ten laste
leggen. Overigens zij zullen riet wei
geren hun belasting te betalen zij kun
nen betalen 1
lk kan M. De Bruyn Prosper niet
goedkeuren die, in deze Kamer, om
redens die ik ken maar die ik niet zeg-
gen wil, een nauwbepaalde vereeniging
komt aanklagen. Dat is niet de gewoon -
te hier
(M. De Bruyn onderbreekt).
Maar een half uur later komt Staf De
Clercq aan het woord. Op het einde van
zijn rede geeft Staf hem tot groot
prezier van de 20 aanwezige kamerleden
de volgende aftakeling
G. L)e Clercq Ik eindig met te zeg
gen dat het personeel der accijnzen van
den plaa'seltjken dienst geluk mag ge-
wenscht worden omdat het zijn gelederen
komt te versteiken meteen buitengewoon
wakkere speurder, die hier vandaag zijn
proefstuk heeft geleverd en ramelijk de
heer Prosper De Bruyn uit Denderleeuw.
Deze heeft immers ontdekt dat het
lokaal der Vlaamsche nationalisten te
Denderleeuw niet genoeg betaalt aan den
fiscus.
De h. Prosper De Bruyn. Of te veel
belaalt, een van de twee.
De h. De Clercq Doch, MM., ge
moet den politieken ondergrond kennen
van heel deze geschiederis. Te Dender
leeuw zijn er twee belangrijke loka'en
het lokaal van de Vlaamsche naii malis
ten, waarvan de baas Louis De Biuyn is,
en het socialistisch lokaal aan den "ver
kant, waarvan onze collega Prosper De
Bruyn, de broeder van Loui De Bruyn
de baas is
De heer De Bruyn P. Zeer j >ist
De heer De Clercq. Ei Pms er Di
Bruyn he.ft ontdekt, nagespeu d lat het
lokaal der Vlaamsche nationalisten te
weinig betaalt en hij komt het feit aan
klagen aan den h er minister van geld
wezen 1 Hij komt hier in feite zeggen
Toe, mijnheer de Ministei, doe ze. als
't u blieft eenige btiefkens meer betalen I
Ho moedig
Mijne heeren,
Wij beginnen te begrijpen, v
een aantal socialisten zoo Geinig tegen
stand is gekomen tegen het alinea van
het wetsontwerp, betreffende machtigin
gen o -er tc dragen aan den koning, alinea
waarin gezegd wordt dat de koning het
recht heeft
Alie geschikte maatregelen te treffer,
tegen berichten of tijdingen, die het
krediet van den Staat kunnen onder-
mijnen
Natuurlijk beeft men schrik dat de
waarheid aan het volk zou bekend ge
maakt worden, en om te vermijden dat
ze bekend zou worden en dat wij Iets
zouden vernemen, sluit gij de Vlaamsche
nationalisten uit de commissie van finan
ciën. En nu zoudt gij ons willen beletten
het volk in te lichten over den financieelen
toestand van het land
Gij stemt hier bepalingen die bij het
volk den indruk moeten verwekken, dat
aiwie niet akkoord gaat met het finan
cieel beleid der regeering en het durft te
zeggen, daarvoor achter de grendels te
kunnen geraken.
De heer Huysmans. Neemt gij het
ernstig op Lieve hemel
De heer De Clercq. Met het ge
dacht ons schrik aan te jagen, heeft deze
Kamer dit alinea aangaande de vervol
gingen gestemd en dit alinea werd voor
gesteld door een regeering waarvan deel
uitmaakt deze die komt te roepen Lieve
hemeldoor Kamiel Huysmans zelf.
Maar gij misrekent u I Wij zullen blijven
verkondigen wat voor ons de eerlijke
waarheid is en dit ondanks al uw be
dreigingen en wetsbepalingen. Wij weten
dat ge schrik hebt van de waarheid b
Gij hebt gemaand j„„. j—
bepalingen schrik aan te jagen?
En zie, een van de eerste gevolgen der
stemming van die schrikaanjagende be
paling is dat de h. Prosper De Bruyn
komt aandragen met een strooibriefje en
biddend en smeekend tot de regeering
zegt Ziehier wat de Vlaamsche natio
nalisten gedaan hebben te Denderte»;-"-
ziehier hoe ze het crediet van den Staat
hebben ondermijnd. En de minister ant
woordt aanstonds Geef het strooi
briefje aan den heer minister van Justitie
en hij zal doen vervolgen Dat is de
eerste uitslag van deze gestemde alinea
en wanneer straks de heer De Bruyn aan
den heer Minister de uitgifte van het
strooibriefje aankloep, zag hij reeds een
aantal oczer mannen in den bak gestoken.
(Gelach)
Het zal toch niets baten, want, ondanks
de alinea door u gestemd zullen wij
voortgaan met ons volk op de hoogte
te houden, ondanks uw vervolgingen,
ondanks het gevang, ondanks alles wat
gij zult kunnen doen of tegen ons aan
vangen.
lk raad u aan een speurdienst in te
richten en er u van aan het hoofd te stel
len. Uw mannen zullen hun volie werk
hebben. Zorg er maar voor dat er plaats
in de gevangenissen.
T Algemeens Bedevaart naar
de Granen van den Ijzer
op Zondag 22 Oogst 1926
Voormiddag, 10,45 uur
Plechtige H. Mis te Diksmuide, ter
nagedachtenis van onze duurbare ge-
gesneu velden.
Daarna vrome en ingetogen Optocht
naar het oude slagveld. Aan den voet van
het voorloopig kruis van Heldenhulde
Geestelijke plechtigheid
1. Bloemenhulde.
2. Gezamenlijke uitvoering van hetLied
der Vlamingen
3 Aanspraak dnorM. Adv. H. Borginon,
namens de V. O S.
4 Aanspraak door Prof. D' Fr. Daels,
namen het Belevaartkomiteit.
5. Slaan van don Eersten Paal voor
Vlaanderens IJzergedenkteeken
door ouders, weduwen, zusters, broeders
en wetsjes van gesneuvelden.
6. Godsdienstige rede bij het kruis, door
E. H. Aug. Nobels, oud- krijgsaalmoe-
zenier der F Leger-Afd. 4C Linie.
7. Gezamenlijke uitvoering van het Bede
vaartlied Gedachtenis van Cyr. Ver-
schaeve, onder leiding van den toon
dichter, Jef Van Hoof, met begeleiding
van muziek.
8. Huidedoor een Nederlandsch afgevaar
digde van het Alg Ned. Verbond.
9. Gezamenlijke uitvoering van Trouw
aan Vlaanderen
Namiddag, 2 uur
Op de Groote Marktgezamenlijke uit
voering van Vlasmsche Liederen onder
leiding van Jef Van Hoof, met muziek
begeleiding.
Voorstelling van eene prachtige reeks
Plastische Groepen door de turnmaat-
schappij Ganda.
