P
KRONIJK
Landdag te Kester
WAAR...
Ter Gouden Spadt]
Leiestraat, 2t, Kartrijk
icr dankte aanhoorders
wijls den Ilc-er Plan-
>ns ook aanstonds be-
-oortgezet en eindigde
lig bal tot sluitingsuur,
Sociale ''"yndikale
Een uiterst leerrijk half uurtje
Zondag laatst was er te Sweveg-
hem op uitnoodiging van het christen
syndikaat der Metaalbewerkers
debat ingericht met de socialisto:
ij lieten ons zeggen, dat de cl:
tenen daarin bet laken wat veel t
hunnen kant hadden getrokken,
zij minstens over het dubbel van tijd
hadden beschikt die de socialisten
hadden gekregen.
Geniepige" engheid is nu eenmaal
van deze wereld.
Daarover willen wij het met heb
ben maar we willen onze syndikalis-;
teil eens tot hunne stichting
len wat we daar zooa! te ve:
kregen, 't Was per toeval dat we
een goed half uurtje voor het einde
van het debat de zaal binnentrokken.
Juist was aan het woord de vriend
Wallet r., voorzitter der Christene
Belgische .Metaalbewerkerscentrale
Hij had het over de werking de-
socialisten.
De geachte tegenspreker zoo zegde
hij. heeft betoond dat de socialisti
sche centrale in ledental vooruitgaat
-Maar ik heb hier voor mij een uit
gave van die centrale en daarin lees
ik, dat einde 1921 zij 160 duizend
aangeslotenen telde, en dat ze einde
1928. er nog slechts 90 duizend telt.
W-ij hier -in West Vlaanderen, we
hebben met de patroons een goed
kontrakt afgesloten De loonen zijn
gekoppeld aan het indexcijfer, maar
ziet waar de socialisten de meerder
heid zijn, als b. v. in Oost Vlaan
deren en in heel het overige gedeelte
van Belgic, daar bestaat een paritaire
Commissie van dewelke wij zouden
moeten getuigen dat ze eer voor
doel heeft de loonerf te verlagen dan
te verhoogen. De socialisten zijn
daarin vertegenwoordigd, en de so
cialistische centrale heeft een voor
stel naar loonsverhooging ingediend.
-Maar wij, wij hebben ook een voor
stel ingediend, het kon niet ter be
spreking komen, maar wij hebben
veel meer gevraagd dan de socialis-
Hn in Wichelen? Daar had er een
loonsbew eging plaats Wij konden
niet alles veroveren, maar de socia
listen die niets hadden gedaan, waren
met de bekomene loonsverhooging
niet akkoord. Wij waren toegevend,
en -e besloten gezamenlijk nieuwe
pogingen aan te gaan. Dan stelden
de socialisten de patroons min voor,
dan hvtgene wij reeds waren toege
kend.
En in .Voord Frankrijk? Die grootc
staking! IToe ellendig hebben de so
cialisten zich daarin gedragen
iEn zoo ging het voort
Toen kwam de socialist aan 't
woord
Hij zegde ongeveer waar de chris
tenen de meerderheid zijn, zijn de
loonen laag. Ziet naar de Vlasbeu er
kers !u-:\ Zij hébben geen index ineer
i W alleyn had hetzelfde gezegd voor
de metaalbewerkers van buiten West-
laandcren. maar hier lag de schuld
aan de soc.) Ja. de staking van Voord
Frankrijk, was het niet de christene
centrale die met de patroons een el
lendig akkoord afgesloten had. en
aldus de staking met een nederlaag
had doen eindigen.
fn West-Vlaanderen waren de
loonen der Metaalbewerkers aan het
index gekoppeld, maar ze waren niet
naar behooren gepcrekweerd Als
het index 400 was. betaald een be
paalde partij werk 6.80 fr. als het in
dex 800 was, moest het dus zijn 14 60
fr. maar het was slechts 11.00 fr.
Natuurlijk door de schuld dcr
het
spcctakel hadden
e vroegen den Vo
Het v
.Maar
hebben, willen we hi
werklieden van Wesi
neerpennen. En dat is
Dat het debat hier
weerom ten duidelijkste bewijst, dat
noch het socialistische noch het
christene-syndikaat vermag dit
brandende arbeidersvraagstuk op
i zeker in veel gevallen nog
elijk, verbetert.
Mei
- het s
En 7.
bcschuldigngen
:1e aan. Wij had-
ciaüsme zelf beweert te doen aan
assenstrijd. alleenlijk te werken
ior een bepaalde groep, dc arbei-
ts. voornamelijk de handarbeiders
Dit laatste was voornamelijk waar
de practijk. Welnu is voor de land-
'Uwcr, voor de handelaar en voi
de fabrikant den toestand niet mi:
zooycd als voor dc werklied-
nMaar de toepassing van
theckniek beeft de oortbrengst ve
•gd. en het syndikalisme heeft ei
zekert macht verworven, waarirn
en klein aandeel in de
oortbrengst ten bate der
erd opgeeisclit,
Onmiddclijk na den oorlog kon d:
macht VaJvaen get
het alg./nccn. bet
gebruikt, omdat
liet patronaat nog de
vercenigmg met kende. Alleenstaande
hebben zij aan de eischen der w
iicdcnsvndikaten moeten toegcv
Maar.sedert enkele jaren hebben
heden, ze hebben zich vcrceni..
een tegenovergestelde grondslag En
/i| hebben de fabrieken en geld. zijn-
-k over het algemeen een beetje
mee: ontwikkeld dan de arbeiders,
beschermd in hun pogen en streven
door de bestaande conservatieve en
onnationale machten, zijn machtiger
geworden dan de arbeiders, zoodat
de laatste ecu strijd iii regel met het
economisch liberaal patronaat niet
meer durven noch kunnen aangaan
Waarom, zijn de stakingen van
Kort rijk, van Eecloo en Voord Fran
krijk voor de arbeider.-., na maanden
le hc-bben geduurd, verloren gegaan?
Omdat zij moesten gevoerd wor
den tegen patroons die zich reeds tot
een bepaalde macht hebben ver-
eenigd. Dat is de waarheid.
En morgen zullen die patroons-
ndikaten die nu nog elk afzonder
lijk staande, zich tot één verceni-nfig
opwerken. En ze zullen de v- erkers"
syndikaten teil spijt, in de nijverheid
nopens loonen en elke andere vverk-
aangelcgcnhcden het goede en
slechte weermaken.
VERSCHENEN bij Corvana, druk-
rderi- ker, te Heist op den Berg, het «Ver-
ridei s weerschrift van Ward Hermans».
Vlamingen, leest en verspreidt dit
dokument op groote schaal.
hadden groot tc breng-
Belgischen dienst voor vreemde be
langen hun bloed veil te hebben,
doch om Kun eigen Vaderland vri"
maken
Geestdriftig en geweldig onder de:
indruk -'er grootsche plechtigheid
i'ing de vcigadering
Borms had aller hartei
Ze mogen nu komen met dc leugen-
en lasierboekjes van den apothekei
den Marolleman Fieul-
t de Iicetgebakcr-
dc
r kec
n op v
Tien jaar te laat!
n de terugkeer van Ward
Een nooit geziene toeloop van
volk. - JDr Borms schouwt de
oprukkende VI. Nation. Bonden
IN DEN VOORMIDDAG
De moedige plekkers Ju wet
ilöndiau. onder geleide van den mak
eer Arthur Timmermans warci
eeds van den vroegen morgend ii
Ie weer oin de VI Nationale verorde
lingen en propagandamateriaal aai
plakken in alle wijken en ook ii
!e kom van het dorp.
Met de eerste trams kwamen reed:
■en aantal betoogérs in het dorp toe
l'c 12 ure slipt bolde een propvolle
peciale tram met een tiental groote
ij tuigen Kester statie binnen De
1 Harmonic- van Brussel stelde zich
n 'i gelid en door joelende c-n
rende bctoogers gevolgd trokkei
li l'allieterzaal binnen
motos en fietsers uit alle
e land aangehold Het werd
op zooals er in de negen
voorafgingen nog geenen
.'est. En zulks ondanks den
jstijd die veel onzer krach-
lit het Aalstc
i. telden wij er
»e Denderleeuv
kmaatschappij
twintigtal vlag
vu vijf, doch het
met zijn flinke
Wat c
:estdrift ii
terken valt
dat
l arroi
oordigd
lissement die
waren en dat zegt
lie vroeger niet opmarcheerden
waren nu aanwezig en hier dient
lijzonderdc hulde gebracht aan
mannen van Strijthem. Borght I.<
ïeek. die er met eene fanfare aan
dg waren.
reeds be;
DE STOET.
Tw;e<
derd a
entig vlaggen. Hon-
ntig bonden en maat
schappijen. Op de dorpsplaats wer
den de oprukkende VI. Nat strijd-
crachten in oogenschouw genomen
loor Dr Borms die geestdriftig
werd toegejuicht. De groote dorps-
olaats van aan den ingang tot aan
len uitgang stond zwart van het
volk dat. zonder een wanklank, lucht
?at aan zijne gevoelens van genegen
heid voor den grooten leider.
Begeleid door de VI. Nat Wacht
Tin Isegem. trokken Dr Borms en
Aai De Clercq aan het einde van den
itoct naar de heide.
OP DE HEIDE.
Het amfiteater van den Payotten-
met eene talrijke menigte
-. et binnentrad. Ongelukkig begon
het li en le regenen wat een aantal
nienschen weerhield in open lucht
•e blijven staan op den heuvel.
1 luizenden nochtans hielden stand.
Na een korf inleidingswoord door
Staf De Clerc'i. kwam onder eene ge
weldige ovatie Dr. Borms aan het
woord. Een wondere man. Zijn mee
slepend, bezielend en klankrijk-
woord bracht de menigte in begees
tering, De eenvoudige lieden van liet
n.liggende, de mannen van het veld
e:i 'v.u de fabriek waren niet de laat
ste om toe te juichen.
Dr. Borms deed een wekroep om
■:r.<-pr,..«d den strijd voort tc zetten
tot het bittere einde toe.
-.Moes; ik vallen onder den kogel
dei vijanden of anderzius. belooft
in i.' nep bij toe aan de aanwezigen,
dal gii niet zult versagen1»
E.n duizenden beloofden. En toen
Dr. Borms vertelde hoe enkele uren
le voren de mannen van Nothonib in
Dieghem bij Brussel, een kogel joe
gen door de v ooruit van den auto die
hem vervoerde rezen uit de veront
waardigde menigte kreten van woe
de en verzet op --De zoogezegde
laamschgezinden Van Die voet,
Vergels en Van den Kvnde staan
voorwaar in schoon gezeldschap op
dc staatska.bolieke lijst —Toen liet
Dr Borms den eed z.weren van trouw
aan Vlaanderen. Het'was een pak
kend oogenblik toen meer dan twaalf
duizend handen de hoogte ingingen,
handen van mannen en vrouwen, die
met den krop in de keel, de eedfor-
tnulc uitbrachten. Daar ging als een
w ijdiug over den prachtige» heuvel
met zijn schoonc landelijke, verge
zichten en innig weerklonk over het
■lal het «Vlaanderen» van Vcrcinans.
voorgezongen door Gustje Pcelaerts
er. gevolgd door een dreunenden
Hermans al
dood vcroorde
n I.CC
Staf De Clcrcq sprak liet slot-
u oord. Een woord van hulde aan Dr.
Borms. een woord van dank aan de
toegestroomde menigte, een woord
van opwekking tot de VI Nat kam
per, Het was indrukwekkend te zien
hoe hij op zeker oogenblik, wendde
tot een vijftigtal knapen van 14 tot
lo jaar uit het omliggende die bij-
ccngedrumd aren rond het verhoog
en hun na enkele geestdriftige woor
den toeriep: «Gij ook niet waar kna
pen van het Payottcnland zult staan
w aar w ij staan, in den diei^t van het
VI. Vaderland!» en hoe ze antwoord
den kranig en begeesterd: «Ja
laandqren». De VI. moeders
op het ht'^gedrukt- dat jtiföw
11
De franskiljonsche en ook
ge Vlaamsch-Belgische bladei
namelijk de «Gazet van Antwerpen»
«Volksgazet» en de «Nieuwe Gazet»,
hebben gedurende de zes weken
Aard Hermans,' afwezigheid, ge
dumpt, gelasterd en gelogen, zoo-
ils dal nog zelden legen een politiek
cgenstrever gebeurde. Dc verkie-
lingskoc
nezingssucces der Vlaamsche Na-
ïonalisten. deed hen de laffe hate-
ijkheden uitbraken... tot Ward
Hermans terugkeerde en... spot of
algemeen stilzwijgen plaats maakte
voor hun vroegere laster- en scheld
partijen Dat is zoo waar, dat de
franskiljonsche «ludcpendance bei
ge». die den dag zelf dat Ward Her
mans over de grenzen kwam, schreef
dat V H niet zou durven terugkee-
ren, nu plots vol spijtige woede
uitriep:
«II a suffi que le paladin Hermans
se présente pour mettre chacun
fuite.
(Het volstond dat de paladyn Her
mans zich vertoonde opdat elkeen op
de vlucht sloeg...)
Zoo teekenden dc franskiljons de
lafheid der bende die zes weken
lang de schandelijkste hetze had op
gezet tegen Ward Hermans,
i 'Gaztt van Antwerpen» (17-
'I die een van dc gemeenste was,
wist niets anders le vertellen dan dat
vv ard Hermans op vrije voeten
gesteld Ze vergat eensklaps al dc
lage schunnigheden, die ze weken
lang legen Ward Hermans had
gekraamd.
Nation Beige» (17-4-29) vcl-
het hoofd bij. Ga lid die Ward
paar keeren ter
i plot:
Dat was alles \i
de «Nation Beige»
tellen, na al de doodvonnissen die ze
in haar haast reeds uitgesproken had
over Ward Hermans.
We citeercn uit den overvloed der
artiekel» in de Fransch-Belgische
pers. enkele zinnetjes, die een alge-
meenen indruk geven van de Stem
ming die heerschte in het kamp der
tegenstrevers.
«...Ward Hermans a répondu qu'
ancien combattant, il avak horreur
de la guerre et que e'est pour éviter
que possible le retour d'uno
pareilie catastrophe qu'il a tenu a
dévoiler les tractations secretes en-
Belgique et la France. De plus,
il a voulu servir la cause sacrée de
la Flandrc.»
Ward Hermans heeft geant-
■oord dat hij den oorlog veraf»chuw-
de als oud-strijder en dat hij daarom
de geheime verhandelingen tusschen
Frankrijk en België heett willen ont
maskeren. Bovendien, heeft hij de
heilige zaak van Vlaanderen willen
dienen.)
«Etoile Beige» 17-4-»: «La con
frontation entre Frank et Ward
Hermans n'a donné aucun résultat,
dernier refusant de répondee aux
questions que lui posait le jugc van
Laethem. (De konfrontatie rruok-
Ward Hermans haalde niets uit, wijl
laatst genoemde halstarrig zweeg
op de vragen van onderzoeksrechter
1 "an Laethem. 1
«Le Soir», 17-4-29: «Conservation
utc unilaterale, puisque du ton
théatral qu'il semble avoir app«s de
Borms, son maitre et son modéle,
dont il envie les palmes du martyr*.
Hermans a declare qu'il ne parieruit
que «dans un débat public» el qu'il
marcherait iusqu'au bout pour la
Flandre!» (Eenzijdig gesprek tu.—
de onderzoeksrechter en Wartt
Hermans op theatralcu toon. dien
hij schijnt geleerd tc hebben van
Borms, zijn meester en model, wien
hij de martelaarskroon benijdt. Her-
heeft gezegd dat hij alleen
spreken zou ia «een publiek
debat» en dat hij tot het ukerste
marcheeren zou voor Vlaanderen!)
Le Pcuple», 17-4-29: Het wia-
listisch blad ergert zich over de voor
komendheid waarmee W. H. behan
deld werd en lapt er nog een leugen
«Dc quels ménagements a'u-.e-
pas dans Ie miuistére Jaspar-
Ja,nson vis-a-vis d'un individu en
•ec l'espion Frank-Hekie
'espionnage alleiuand?»
Met welke voorkomemUield handelt
ministerie Jaspar-Junson tegen
een individu dat relaties had
de spion Frank-Heiae en met de
:Si Ward Hermans tient absolu-
nt a aller en prison, le code pénal
lui tourna une liste suffisament Um-
gue de crimes et de déüts parmi les-
qucls is n a qu'a choisir. F.n attendant
a ne merite qu un coup de pied au
derrière.»
(En als Ward Hermans absoluut
i gevang wil geraken, dan inoet
mj maar de eerste de beste misdaad
begaan, hij heeft de keuze. In af-
wachting verdient hij niets anders
etn stamP onder zijn achterste.)
Duitsche spionnen?)
De socialistische «Le Peupie»
-chaamt zich niet, de leugens van de
ilelgische Vuiligheid aan te wenden
als politieke propaganda. De focia-
Vergeet het
K-iesfonds niet
leve.
wordt gij best bediend
voor uwe aankoopen van
Stoven, Oastoestellen, enz.
verkoopt men U alles gratis t'huis
besteld, geplaatst, verzorgd, vermaakt?
is de ingang vrij en kunt gij gerust prijaen
en inlichtingen vragen
wordt U alles in waarborg verkocht
ALLEEN
TeT3Ï7
