IN DE DESPAUTEERSTRAAT
S0MVILLE, HUMBLET,
VAN DER SMISSEN in
P0LLARE
Ook bij de. vljfihondenaite ven.jaar
dag van de geboonte van Johannei
Veipau.ten.tui [1 480- 1 5 20], die zijn
naam ga^ aan een itnaat In NInove-
eentnum, zal. de itadiknant zijn
ilndi koat geveitlgde neputatle al
le een. aandoen doon en. vluggen, dan
de kippen bij te zijn. Vonlg jaan
itemde de gemeentenaad een iubildle
voon de hendenklng't Klokzjleël
doet het. .zonden, iubildle.
Voon. het iamenitellen van deze antl-
kelenneeki wend gebnulk gemaakt van
de boeken en/oantlkeli van H. Vb
VOCHT, C. MATHEEUSSEN, M.A. MA UIVE-
LAERTS en A. ROERSCH.
Portret van Despauterius
in het Stadhuis van Ninove
In 1864 zat de heer J.J.H. Verlinden,
drukker te Bergen-op-Zoom in Neder
lands Noord-Brabant, met rechtmatige
trots zijn laatste werkstuk te door
bladeren een nieuwe en vermeerder
de uitgave van de Latijnse spraak
kunst van Simon Verepaeus ten behoe
ve van de studerende jeugd. En toch
viel er een zekere weemoed te bespeu
ren bij de heer J.J.H. Verlinden.
Want de leraars van het seminarie
Ypelaer'te Nieuw-Ginneken bij Breda
hadden hem gezegd dat deze Verepaeus
de laatste uitgave zou zijn. Men
was reeds bezig aan een nieuwe Latijn
se spraakkunst, die beter zou zijn
en niet meer in het Latijn zou zijn
geschreven, maar in het Nederlands.
En om dit verlies - want anders kon
hij het niet noemen - althans voor
zichzelf goed te maken, besloot de
heer J.J.H. Verlinden op te zoeken
hoe oud dat boek nu wel was, zeker
vele tientallen jaren, misschien wel
honderd. Groot was echter zijn ver
bazing toen hij zag dat één van de
oudste uitgaven, gedrukt bij Plantijn
in 1571-72, de titel droeg "Vier
boeken van de Despauteriaanse gram
matica, onlangs herschreven in ver
korte en beter geordende vorm". Die
Latijnse spraakkunst was dus niet
honderd, maar bijna driehonderd jaar
oud en daarenboven'een bewerking van
een nog ouder boek van een zekere
Despauteri u s
Nu was J.J.H. Verlindens nieuwsgierig
heid nog maar goed gewekt, vooral
toen hij hoorde dat deze Despauterius
na zijn studies in Leuven rektor was
geworden van de Latijnse school te 's
Hertogenbosch, ook al in Noord-Bra
bant. Alle o'zoekingen in 's Hertogen
bosch ten spijt geen Despauterius te
vinden. Maar de heer J.J. H. Verlin
den liet zich niet ontmoedigen en
toog dus naar Leuven, waar hij in de
inschrijvingsregisters van de univer
siteit wel iets vond "1498 - 31 au
gustus - Johannes Despaultre de Ninvis'
Van Leuven dus naar Ninove waar de
heer J.J.H. Verlinden alweer geluk had.
In de middeleeuwen verpachtte de stad
Ninove elk jaar de accijnzen op hout,
bier, wijn, graan, aan de meest
biedende particulier, zoals dat trou
wens toen overal de gewoonte was.
In de jaren 1481 tot 1501 bleek een
zekere Jan de Spouter, wonende op de
Oude Markt en gehuwd met Margriet
Vogels, regelmatig het hoogste bod
te hebben, wanneer de uitdovende kaars
een einde maakte aan het bieden, nu
eens voor de bieraccijnzen, dan weer
voor de houtaccijnzen. Misschien wa
ren Jan en Margrièt de ouders van de
Johannes Despaultre uit Ninove, die
daar omstreeks 1480 moet geboren zijn.
Rijk zijn Jan en Margiet aan hun ac
cijnzen echter niet geworden, want,
wanneer hun zoon Johannes naar Leuven
trok na voorbereidende studies aan een
school van de Broeders des Gemenen
Levens, liet hij zich daar aan de
school van de Artes de Zeven Vrije
Kunsten) inschrijven als pauper (=arme),
omdat hij het volledige studiegeld niet
kon betalen. Iedereen moest de Artes
hebben gevolgd, vooraleer men aan de
eigenlijke universiteit mocht beginnen,
maar velen stopten ook hun studie
na deze Artes, omdat zij dan als le
raar of rektor konden gaan werken in
één van de vele stads- of kapittelscho
len in de Nederlanden.
De studenten van de Artes werden onder
gebracht in vier pedagogieën, waar zij
verbleven en bijna alle lessen volgden.
Zo kwam Johannes Despaultre terecht
in de pedagogie van de Lelie aan de
Diestsestraat, de meest progressieve
en meest hunanistische van de vier.
Het was dan ook niet te verwonderen
dat Johannes Despaultre, de Spouter
of hoe men zijn familienaam ook schrijft,
zijn naam verlatijnste. In het
vervolg heette hij Johannes Des
pauterius, zoals de vroegere re
gent van de Lelie, Carolus Menne-
kens, zich Carolus Viruli van
het mannetje) had genoemd.
Overigens ging het Despauterius
blijkbaar voor de wind in Leuven.
Op 12 april 1500 behaalde hij de
titel van baccalaureaat, op 29 ap
ril 1501 werd hij licentiaat als
vierde op 103 kandidaten en reeds
de volgende dag kreeg hij de bi rre-
tatio, d.w.z. de toelating om zelf
les te geven. Wat Despauterius dan
ook onmiddellijk deed en wel in de
Lelié, waar hijzelf de afgelopen
drie jaar had gestudeerd. Aanvan
kelijk gaf hij talen, achteraf fi
losofie, maar daarnaast maakte hij
ook een bliksemcarrière in de Artes,
fakulteit. In 1502 neemt hij reeds
mee de examens af voor het eerste
jaar, in 1503 mocht hij reeds mee'
kirretatio verlenen en op 1 ju
ni 1503 - hij was dan vooraan de
twintig jaar - werd hij reeds op-
geno men in de fakulteitsraad van
de Artes.
(wordt vervolgd)
Georges Van de Winkel
TENTOONSTELLING IN HET NIEUWE BUURTHUIS
TE P0LLARE (24-25-26 mei) INGERICHT DOOR
C.S.C., FRANS MASEREELFONDS, IMAVO.
Vat en In Ulnove ook Inteneae beitaat
voon een tentoom telling waan niet alleen
enkele wlntenlandichappen en een itllle-
ven met appelilenen en bananen hangt,be-
wljit het iuceei van de tento om telling
In het oude gemeenteichooltje van Vollane.
Het is jammer dat de kleine gemeente-
schooltjes ten voordele van de grote scho
len in de stad verdwijnen, maar hier in
Pol 1 are heeft men het oude gebouw toch
tenminste een nieuwe funktie gegeven.
Het is echt een voorbeeld van wat met het
op geheimzinnige wijze verdwenen station
(architekt Jean-Pierre Cluysenaar) van
Ninove zu kunnen gebeurd zijn.
In Hit nieuwe buurthuis (de officiële ope
ning moet nog gebeuren) hingen werken van
Theo Humblet, Roger Somville en Jean Van
Der Smissen. De 3 grote schilderijen van
R. Somville waren wel de echte uitschie
ters van de tentoonstelling. Ter herin
nering Somville is, van die kunstenaars
die de opdracht kregen om een Brussels
metrostation (Hankar) leven in te blazen
door er een muurschildering aan te bren
gen, diegene die er het best in geslaagd
is. In vergelijking met Somville is Hum
blet heel wat minder interessant, zijn
werken geven een nogal saai déja-vu ef-
fekt.
En dan waren er nog de werken van de
schilder van Pol la-re. Van Der Smissen,
degelijk geschilderd, maar sommige werken
maken een nogal pompeuze indruk, werken
die waarschijnlijk wel zullen gesmaakt
worden door mensen met veel sentiment.
Het is lang geleden dat er in Ninove nog
een groepstentoonstelling was van dit ni
veau en we hopen dat'er nog zulke goede
initiatieven genomen worden.
■m»--
Ei;n gedicht om du oorlog tu verjagen.
"Lieve mensen van de wereld,
ik zie zo graag zwarte merels.
■.«aarom bombarderen ze dia dan?
Ie fluiten mooier dan en man
en vertellen aan mijn geiten
in welke wilde kruiden zu mogen bijten.
Laat het nooit metr oorlog worden,
want dan breken onze mooie borden.
Wie zou er dan voor mijn hondje zorgen?
Laten we hopen op een goede morgen
git gedichtje schreef de lU-jarige Dimitri
daetemanui t Wulpen-Kok sij de
