IN DE DESPAUTEERSTRAAT
ATOOMENERGIE vervolg van pagina6
Nu wij in de twee vorige nummers hebben gezien wie Johannes
Despauterius was,hoe hij zowat 500 jaar geleden in Ninove werd
geboren en na een zestiende-eeuwse Ronde van Vlaanderen in 1520
stierf, niet in Meerbeke, maar wel in Komen, blijft de prangen
de vraag waarom zet 't Klokzjiël deze Ninovieter in de bloeme
tjes Is zijn enige verdienste dat hij in Ninove is geboren of
heeft hij, evenals onze burgervader E. Cosyns en zijn twintigste
e.euwse Ronde van Vlaanderen ook op nationaal en internationaal
vlak de naam van Ninove alle eer bewezen.
De meningen over de verdiensten van
Despauterius lopen nogal uiteen.
Tijdens zijn leven en in de daarop
volgende jaren verschenen er niet
minder dan 250 uitgaven van zijn ver
schillende werken. Een bewerking van
Despauteriusspraakkunst werd nog 1n
1831 gebruikt 1n vele Belgische scho
len en een laatste druk verscheen in
1864, 344 jaar na de dood van Des
pauterius. Voorwaar een rekord wat
betreft een schoolboek
Maar Despauterius had ook zijn
kr1tikastersIn één van zijn fabels
schrijft La Fontaine over een scholier
"die er helemaal geen plezier in vond
Despauterius te doorbladeren". En
Molière laat zijn gravin van Escarbag-
nas zeggen "Mon Dieu, die Jean
Despautère 1s een ongelooflijk persoon
en 1k hoop dat mijn zoon beter Latijn
wordt aangeleerd."
Toen Johannes Despauterius rond 1500
zijn studies aanvatte, was de situatie
van het onderwijs in de Latijnse taal
allerminst rooskleurig. Meestal ge
bruikte men nog als spraakkunst het
boek van Alexander de Villa Dei
(1170-1250), waarin de spraakkunst
was samengevat in 2645 versregels.
Deze 2645 regels, die men volledig
moest van buiten leren, stonden boven
dien vol fouten. Het hoeft dan ook
niet te verwonderen, dat de humanisten,
die terug het Latijn van de oude
Romeinen wilden praten, hierin veran
dering brachten. H1er en daar kreeg
men dan ook een nieuwlichter die het
boek van Alexander verbeterde en zijn
verbetering gebruikte in zijn school.
Met natuurlijk als gevolg dat bijna
elke Latijnse school een ander boek
gebruikte. En daar lag de roeping (en
grote verdienste) van onze Johannes
Despauterius het boek van Alexander
de Villa Dei volledig herwerken en zo
voor de Nederlanden terug een algemeen
aanvaarde Latijnse spraakkunst brengen.
Despauterius begon alvast de fouten
uit Alexanders boek te verwijderen door
zich alleen te steunen op de oude Ro
meinse schrijvers, vooral dan Cicero.
Over het Latijn van de heiligen, pausen
en kerkvaders, dat Alexander ook had
gebruikt, zei hij "Men zegt dat zij
heiligen waren en dat wij ze dus moe
ten navolgen. Ik ga akkoord wanneer
men spreekt over hun levenswijze. Maar
spreekt men over hun taalgebruik, dan
weiger 1k." Ook probeert Despauterius
een korter spraakkunst te maken en wan
neer in oktober 1512 het eerste deel
uitkomt bij de bekende Zuidnederlandse
drukker Badius te Parijs, kan Despaute
rius er zich op beroemen dat dit boek
tachtig verzen korter is dan het eerste
deel van Alexander. En toch telt de
volledige spraakkunst, die in 1537
verschijnt bij Robert Estienne of
Robertus Stephanus te Parijs nog 691
bladzijden, vol verzen, die van bui
ten moeten worden geleerd en daaron
der in piepkleine letters stapels
voorbeelden en uitleg.
Vandaar dat men dan ook al vlug begon
de Despauterius te herwerken en vooral
in te korten. De bekendste van deze
herwerkers is Simon Verepaeus (1522-
1598), die bovendien zeer goede rela
ties had met de hoge geestelijkheid
in Mechelen en elders. Op het Pro
vinciaal Concilie van Mechelen in 1570,
wordt dan ook het volgende beslist
"Voor hen die in de Latijnse taal wor
den onderwezen, wordt als enige spraak
kunst uitgekozen die van Despauterius
in de verkorting van Verepaeus".
Naast Verepaeus gebruikt ook de Ant
werpse drukker Plantijn zijn relaties
om te profiteren van Despauterius'
noeste arbeid in 1577 krijgt hij
van de Spaanse koning het alleenrecht
om de Despauterius-Verepaeusspraak-
kunst te drukken voor Spanje en de
Nederlanden
Maar ook elders maakt Despauterius fu
rore. Reeds in 1539 verschijnt een
bewerking voor Duitsland bij Sebastla-
nus Niemeulen of Novimola in Keulen.
Een Franse bewerking werd nog in 1759
gedrukt. En wanneer William Lily
(1468-1522) in opdracht van de Engelse
koning Hendrik VIII een Latijnse
spraakkunst opstelt voor alle Engelse
scholen, gebruikt h1j onder andere
de Despauterius. Lily's spraakkunst
wordt in Engeland gebruikt tot 1768.
Tot daar de rechtvaardiging voor al
de inkt en het papier dat wij aan
Johannes Despauterius besteedden. Of
die andere Ronde-van-Vlaanderaar,
E. Cosyns, het even ver zal schoppen,
valt nog te bezien. 't Klokzjiël neemt
zich alleszins voor de 500ste verjaar
dag van zijn verkiezing tot burgemees
ter van Groot-NInove met gepaste luis
ter te vieren. Belangstellenden kun
nen zich nu reeds Inschrijven voor
het Speciaal Nummer van 't Klokzjiël
Onafhankelijk maandblad voor een nog
groter Ninove, oktober 2475, jaargang
496, nr. 113 blz.
Doordat het aantal kerncentrales toe
neemt en de terroristen meer kennis
opdoen en zich beter bewapenen, neemt
het gevaar van nuklealre sabotage toe.
Omdat het de plicht 1s van de staat
de burgers te beschermen, zal er een
ontzettend groot politieapparaat moeten
worden opgebouwd om alle installaties
van de splijtstofcyclus te bewaken
tegen het gevaar van terreurdaden, sa
botages en diefstal van radloaktief
materiaal. Hieronder valt ook het ge
weldig grote kontroleapparaat van vei
ligheidsdiensten om het heden en ver
leden van tienduizenden werknemers, hun
familieleden, vrienden en buren te on
derzoeken en mogelijke sympathieën met
bijvoorbeeld organisaties die een ande
re maatschappij voorstaan of strijden
voor een gezond "rti-11 ieu Het kontrole -
apparaat zal, om deze taak u1t te kun
nen voeren zeer autonoom moeten werken
en daardoor onkontroleerbaar zijn voor
het parlement en de regering. DIT BE
TEKENT EEN BELANGRIJKE AANTASTING VAN
DE DEMOKRATISCHE VRIJHEDEN.
Lozing van massa's verwarmd -en ge
chloreerd- koelwater leidt tot storing
van het biologisch evenwicht in ri
vieren of tot vernietiging ervan. De
ze lozingen veroorzaken een aanzienlij
ke vissterfte.
Kernenergie werd destijds aangeprezen
als goedkoop. Nu blijkt dat hard tegen
te vallen. Uranium, veiligheid, herstel
van milieuschade- alles komt veel duur
der uit. Verder blijkt het rendement
van veel centrales lager dan berekend,
0.a. door het geregelde stilleggen.
Gaan we de kosten op lange termijn (bv.
voor afvalopslag) erbij rekenen, dan
komen we op een grote verliespost.
De oplossing van ons energieprobleem
is vrij eenvoudig
1. Wij moeten bezuinigen en besparen
in het energiegebruik. Besparingen
betekent enkel het rationeel aanwenden
van de opgewekte energie in plaats
van ze langs vensters en deuren bui
ten te gooien.
2. Herwaardering van de Belgische
steenkool
België beschikt over zeer aanzienlij
ke steenkoolreserves, voldoende om ge
durende driehonderd jaar het volledige
energieverbruik van België te dekken.
3. Wij moeten nu beginnen met de vol
waardige ontwikkeling van de alterna
tieve energiebronnen.
Tegen het jaar 2000 zullen wij onze
energie putten uit de natuurlijk aan
wezige warmtebronnen;
De zon is geen science-fiction. Een
belangrijk voordeel van de zon is haar
gedecentraliseerde verschijningsvorm.
Een woningdak 1n België ontvangt jaar
lijks vanwege de zon voldoende warm-
tecalorleën om bijna tweemaal te voor
zien in de behoefte van een familie.
Op deze manier wordt elk gezin onaf
hankelijk in zijn energiebevoorrading.
Dit veronderstelt natuurlijk een nieu
we woningorganisatie. Enkel "voor de
industrie zouden we een beroep moeten
doen op grote zonnecentrales Zulk
een decentralisatie van de energie
bronnen verhindert een koncentratle
van kapitaal en macht, zoals we deze
nu kennen, bijvoorbeeld in de vorm van
machtige elektriciteitsproducenten.
komt naar Ninove de
tadskrant verschijnt,
k staan in een tent
kt. Met die gele-
j welwillend alle
an de krisis te
Dusdoppers van
u in vertrouwen
Leider Leo. Bo
ening kan u mis-
w1j zen
r toch bent, vraag
LEO TINDEMANS
dag dat onze s
Hij zal te k1j
op de graanmar
genheid zal hi
slachtoffers v
woord staan.
Ninove, richt
tot onze Grote
venstaande tek
schien de weg
En terwijl u e
hem of hij een
ABONNEMENT
neemt op 't KLOKZJIËL
hiervoor hoeft h1j enkel te
storten op
nr.001-0971808-41
(A.S.L.K. - Meerbeke)
met vermelding
Abonnement 't Klokzjiël.
(gewoon abonnement 300 Fr.
steunabonnement vanaf 500 Fr.)
hiervoor worden er 11 nummers
bij hem thuis bezorgd.
N IWJ VI t i A X O R V M
K jC N O V fc
GEORGES VANDE WINKEL
PH.D.D.
ft
