100 JAAR RIJKSONDERWIJS
IN NINOVE: strijd en studie.
100 JAAR RIJKSONDERWIJS IN NINOVE EEN BOEK. YAN
MAGDA DE BRAEKELEER, MARCELLE D'HERDE EN JEAN-LUC
FRANCHET
Eerlijk gezegd, het was eerder met bezwaard ge
moed dat wij ons die middag naar Pollare begaven
om er de 1ste drukproeven te gaan bekijken van
het boek "100 jaar Rijksonderwijs in Ninove", dat
verschijnt eind september ter gelegenheid van het
jubileum. Geef toe, geen aangenaam vooruitzicht
als ge in herinnering hebt het oervervelend boek
over 100 jaar kollege en andere onverkwikkelijke
zaken van dat slag.
Maar enfin, we moeten erdoor, een flinke slok van
ons eerste fris potje geeft ons moed en zowaar, de
opdracht op de 1ste pagina wekt hoopvolle ver
wachtingen
"Dit werk is opgedragen aan allen die in vaak moei
lijke omstandigheden,
opkwamen voor een betere wereld, bezield door een
pluralistische geest."
Op de volgende bladzijden echter krijgt ons enthou
siasme een gevoelige deuk Wij moeten eerst het
voorwoord ondergaan van Senator-Schepen Waltniel,
bulkend van de hoogdravende en nietszeggende
clichés. Maar 't zal wel zijn dat een senator die
zichzelf respekteert zo moet schrijven.
Het volgende voorwoord, van de hand van M. Geys,
studieprefect, heeft een grote kwaliteit het is
kort. Het is bondig. De brave man zegt wat hij te
zeggen heeft. Niets.
Nu de serieuze zaken. Volgens samenstellers in hun
verantwoording werd er helemaal niet naar gestreefd
een wetenschappelijk werk over de geschiedenis van
een onderwijsinrichting te brengen. Er werd ge
poogd een "kijkboek" met herinneringen aan te
bieden.
Nochtans vinden we in het 1ste gedeelte een histo
rische bijdrage waardoor enkele aspekten van het
verleden van de Ninoofse Rijksscholen kort worden
toegelicht en in ruimer kader geplaatst.
Dit onder het motto (dat we volledig beamen)
"Als het verleden geen belang meer heeft voor het
heden, dan heeft het heden ook geen belang meer
voor de toekomst?"
Franchet schetst ons in een boeiend relaas hoe het
onderwijs zich in de eeuw van de Verlichting stil
aan losmaakt uit de verstikkende greep van de
geestelijkheid; Staatsscholen ontstaan onder Maria
Iheresia de Franse tijd, Willem I.
Na 1830 zal de strijd om het onderwijs steeds
scherpere vormen aannemen, tot nu toe.
Zo zien we in 1872 de "Ecole Moyenne Laïque" op
initiatief van de (liberale) gemeenteraad van start
gaan in de Dreet (thans de openbare bibliotheek)
terwijl aan de oyerkant yan de straat het kol
lege zich had gevestigd.
In 1881, midden in de schoolstrijd werd de privé-
instelling "Ecole Moyenne Laïque" omgevormd tot
"Ecole Moyenne de l'Etat."
En zo volgen we als in een spannende roman, de lot
gevallen van een school, bedreigd en aangevallen
door katholieke ministeries en gemeenteraden, ver
dedigd door liberale.
Oudste foto's van dc „Ecole moyenne laique", daterend van 1872, met de
gebroeders Huysmans, leraars, en o.a. Octavo lirmin Van Impe (geboren 1861)
en Arthur Jean Achille Van impe (later notaris, geboren 1862).
De Vlaamse Leeuw werd in die tijd als volgt aanee- 3e
Klasfoto nieuwe stijl: zelfs Guevara is van de
partij
6e LEERJAAR Wiskunde, Wetenschappen
1ste rij (zittend, v.l.n.r.)
Kristin De Troyer, Jenny Löffel, Julia Coppens, Robert De Coster
(leraar aardrijkskunde), Kia De Waele, Marleen De Winne.
2e rij Inge Van Dalem, Greet Waeyemans, Wim Hoebrechts, Marijke Barbe,
Annick Van Laeren, Konny De Trif.
Guy Roeland, Hans Merckx, Guy Van Lierde, Philippe Rooms, Daniel Wijns.
past
"Ze zullen haar niet hebben
De schone ziel van 't kind
Ondanks de helse listen
Van 't geusche schrikbewind
Zoals steeds is de zwakste in dit geval het kind,
het slachtoffer van deze bekrompenheid en schijn
heiligheid
We zien de school verder evolueren het demokra-
tiseringsproces in het onderwijs, de 1ste oorlog,
de krisis, de 2de oorlog.
Tal van bekende Ninovieters betreden het toneel,
ook de Meisjesschool wordt niet vergeten.
Het historisch gedeelte van het boek wordt tenslot
te beëindigd door Clement Groeninckx die met wee
moed herinneringen uit de naoorlogse periode op
haalt.
In een volgend gedeelte komen allerlei aspekten van
het schoolse.leven, als toneel, sport, Oud-leer
lingenbond enz... aan bod.
Tot besluit krijgen we een omvangrijk hoofdstuk
"Herinneringen in beeld." "Beelden uit mijn kinder
jaren
Dit voor het verleden. Maar wat met het heden, wat
met de toekomst? Wat we missen is een (kritische)
evaluatie van hoe het vandaag is, welke de beleids
opties zijn voor morgen. Opties in de zin van de
opdracht op de 1ste bladzijde opkomen voor een
betere wereld, bezield door een pluralistische
geest. Demokratisering, inspraak van leraren,
leerlingen,
Wij hebben zo de indruk dat de leiding niet duldt
dat het paternalistisch systeem zelfs in vraag
wordt gesteld.
Dit doet nochtans niets af aan de historische en
literaire waarde van het boek. Wij hebben ons bij
het lezen geen ogenblik verveeld. Geschreven in
een vlot, pittig Nederlands, gekruid met allerlei
anekdoten roept het ons het Ninove van 1860-3 980
voor de geest. De strijd om behoud en uitbreiding
van een pluralistische school in het katholieke
Vlaanderen is verhelderend voor hetgeen ons kan te
wachten staan in een eventuele C.V.P-Staat
Tenslotte zullen vele Ninovieters bij het door
nemen van de bladzijden "Herinneringen in Beeld"
een traantje wegpinken.
"Chapeau" aan de samenstellers het vinden van al
die informatie, foto's, enz... moet een monniken
werk (sorry) geweest zijn.
We durven te zeggen dat dit werk een must is voor
alle Ninovieters.
"100 jaar Rijksonderwijs te Ninove" is te ver
krijgen bij J.L. Franchet, Pollarebaan 166 Ninove
en bij Marcelle D'herde, Polderbaan 319 Ninove.
Dit aan de schappelijke prijs van 400 Fr.
Het zal ook te koop aangeboden worden op de
viering van 100 jaar Rijksonderwijs te Ninove,
waarvan hier het voorlopig programma
- VRIJD. 9 0KT Tentoonstelling plastische kunsten
door O.L.
- ZAT. 10 0KT Akademische zitting,
- ZON. 11 0KT Ontmoetingsdag met Oud-leerlingen
en Oud-leraars.
Het definitieve programma zal verschijnen in ons
volgend nummer. MAH.
Het huidige leraarsteara van het Atheneum
