JAN VLEMINX
Het juk (1)
HENGELRUBRIEK
HECTOR PIANCQÜAERT vervolgverhaal
Heeft uitloden belang
WAT VOORAFGING EN WAAROVER HET
GAAT
Jan Vleminx en Victor De Wilde
volgden de baan die voorbij de
Bonten Os naar Volxem loopt. Jan
was opgewekt zijn gelaat straal
de van geluk.
Victor De Wilde was zo geestdrif
tig niet als Jan. Toch kon hij
een glimlach van tevredenheid niet
weerhouden als hij eens ver achter
hen, dan eens rechts of links in
de vallei of op een heuvel de
forse stemmen van een groep jonge
buitenlieden een democratisch lied
hoorde zingen. Ginder hief men
machtig aan "'t moet beteren,
't moet beteren door de christene
volkspartij terwijl van elders
geantwoord werd met "o, groene
vaan, o kleur der weide" of "wie
stond recht?" met het prachtig en
krachtig refrein "Priester Daens,
Cm te kunnen vissen moet je' een
vishengel bezitten en aan die
hengel wordt een visdraad gemon
teerd. Zo bekeken is dat logisch
en toch..zonder hengel kan gevist
worden met een draad, maar omge
keerd zonder draad valt er niet
te vissen. Eindresultaat de hen
gelaar hangt af van dat klein spul
letje draad. De meeste vissers den-
Priester Daens, onze roem en onze
lansEn tussen de kloeke mach
tige stemmen van de mannen klonken
dan soms ook de zilvere stemmen
van kinderen en zelfs van vrouwen.
Welnu, Victor, sprak Jan, toen de
laatste zangen in de verte wegge
storven waren, z.ijt ge het met mij
nog niet eens Gelooft gij nu dat
er iets aan 1t veranderen is in
Vlaanderen
Ik beken, antwoordde Victor, dat
wat ik deze namiddag gezien heb
indruk op mij heeft gemaakt.
Ja, in ons volk zit er nog geest
drift er zit in hem een kracht
die grote daden zou kunnen te
weegbrengen indien.
Hoeindien
Indien men het vrijliet. Ge ver
geet dat de democraten machtige
vijanden hebben. Zij werden eerst
gerust gelaten, men hoopte dat ze
alleen als de andere katholieken
de antiklerikalen en vooral de
socialisten, die de rijken zulk
een schrik inboezemen, zouden
bevochten en met schimp- en
scheldwoorden overladen hebben.
Daarom duldde men bij hen een
volksgezindheid die men slechts
uitwendig dacht. Nu men echter
ziet dat men te doen heeft met
mannen uit een stuk die wezenlijk
de opbeuring van de lagere klasse
willen bewerken, nu is 't veran
derd. De kapitalisten, de kas
teelheren, de priesters, hun nede
rige dienaars, dan de burgerij van
onze dorpen, die zich ver boven
't volk verheven waant en haar
hoogmoed gestreeld ziet anderen
stoffelijk lager te zien dan zij
de boeren zelfs, wier werklieden
zo ellendig slecht betaald worden,
die bijgevolg vrezen voor opslag
van loon en wier hoogmoed het niet
kroppen kan dat de werkman met op
geheven kop begint te gaan dan
eindelijk die bende baatzuchtigen,
die in onze katholieke kringen
konkelfoezen en kruipen om een
mandaat van volksvertegenwoordi
ger, provinciaal- of gemeente
raadslid, en die vrezen door de
opkomst van het volk enige plaat
sen door volksjongens te zien in
nemen, al die verschillende mach
ten trekken zich samen en sluiten
zich aaneen om 't oprijzende volk
weerom in de poel te stoten waar
het nu stoffelijk en zedelijk in
verkwijnt en verstikt.
ken en zijn er zeker van dat "hun"
draad de goeie is, dat hun systeem
super is, misschien hebben ze wel
gelijk indien zeweten hoe,
waarom en uit wat het uitloden be
staat. Enorme en vele fouten wor
den gemaakt bij de fameuze uitlo-
ding en als je eens goed rondkijkt
kun je gemakkelijk de goeie, de
fijne en de slechte visser er uit
halen. Zie naar de dobberantenne
van sommigen, bij de ene staat de
antenne boven met het plat van de
dobber erbij, bij de andere stelt
Ja, maar als 't volk wil, wat
kunnen zij doen Het volk is
toch de macht.
Neen, 1t volk is in Vlaanderen en
zelfsnog nergens de macht.
't Zou de macht zijn was het
vrij en ontwikkeld genoeg om zijn
belangen te verstaan, ja cm er
zelfs iets voor te voelen,
't Is waar, antwoordde Jan, maar
vraag niet te veel van de eerste
dag.
Onthoud wat ik u zeg, Jan, er zijn
in Vlaanderen machten die de men
sen dom, onwetend, gevoelloos wil
len houden en zolang mogelijk zul
len houden.
Zij waren reeds op 't grond
gebied van Volxem 't dorp lag
vód>r hen. Victor De Wilde stond
stil.
Jan, wie woont er hier links
Karei De Deken hij is de demo
craten genegen.
Wie is zijn eigenaar
'k Weet niet wel zijn naam
't is een baron van Brussel.
En daar rechts
Pier Verwilst een koehoudersplek
van de markies van Rhode.
En deze meers hier
Hij wordt gebruikt door Louis
Balcaen, doch behoort toe aan onze
notaris
En hier dit groot veld, met die
hoven en die tuinen hier, die tot
gerief dienen aan de herbergiers
en de kleinere mensen van 't dorp?
En daar verder al die boerenhoven?
Alles aan de markies van Rhode,
antwoordde Jan langzamer en meer
en meer in gepeinzen verzonken.
Kunnen die mensen leven zonder dat
hof, die weide, die tuinen Welke
macht zal die mensen opeens uw
idealen van recht en mensenliefde
doen verkiezen boven gehoorzaam
heid aan hun rijke eigenaars, 't
is te zeggen boven hun eigen
broodgewin.
Jan, die enige tijd verpletterd
was' onder die opeenstapeling van
hinderpalen waaraan hij in zijn
jonge geestdrift niet zoveel ge
dacht had als zijn vriend, wiens
kalmer en koude geest meer bere
kende en woog, Jan voelde het
plots stormen in zijn hart.
Wie dat vermogen zal, Victor,
sprak hij, de onweerstaanbare
kracht van de waarheid, de aantrek
kende macht van wat rechtvaardig
is en van liefde voor de evenmens
getuigt onze wil, ons onbreek-
men vast dat diezelfde dobber dus
danig scherp is uitgelood dat men
zeer goed moet toekijken of er
die antenne wel staat. Natuurlijk
zit in het eerste geval de dobber
ver en goed, of je een behoorlijke
vangst kunt bijeen trommelen dat
wordt wat anders, veel mislagen
en beten welke niet werden geregi
streerd zijn er de gevolgen van.
Wanneer de vis bijt moogt g'er ne
kloef aanhangen, zeggen sommigen,
ja d'er zit wat in, maar ook de
overtuiging blijft dat de visser
met de goede uitloding veel meer
'kloefen' zal aanslaan dan nummer
één Bijt de vis minder of slecht,
is de visgeneratie "oud", of de
dikke zoals we zeggen, dan zijn
deze vissen schuw en achterdochtig
of beter gezegd 'oude geroutineer-
den'Wat doen die linkaards dan,
ze liggen te blazen en werkelijk
het woord is gepast. Weet je dat
de vis op je aas blaast, zij het
vers de vase of maden of brood-
pluim en noem maar op. Als dat
onderste ding niet beweegt, als
dat daar stijf blijft hangen of
liggen en als die niet 'hapzuchtig'
is die dag, zeg maar adieu
Hoe kan men dan verhelpen dat het
aas los zit. Eerst en vooral, de
dikte van de lijn. Moest er geen
verschil nodig zijn, dan moet er
geen 6,7 of 8 op de markt zijn,
het ware heel eenvoudig met een
scheepskabel. Nochtans, is de
lijn licht, dun en soepel, dan
bewerkt u 50 voor het verleiden
op een beet. Er wordt dikwijls be-
baar besluit te lijden wat 't ook
moge wezen voor ons volk en boven
al die alles regerende macht, die
in de grootste nood, op het hache-
lijkst ogenblik de rechtvaardige
ter hulp komt en hem, gevallen
overwonnen, weerom opricht God
God, vriend Jan, antwoordde Victor:
ik bewonder uw betrouwen, doch gij
vergist u. 't Is door God, 't Is
in de naam van God dat men u ver
pletteren zal.
Zij waren juist aan de kerk aan
de overzijde van de straat stond
het klooster. De kerk was een log
gebouw met zware toren, Gothische
vensters geven haar een zeker ar
tistiek voorkomen. Haar zwarte
massa overheerste de huizen van
het dorp en verhief zich in 't
duister van de avond als een drei
gend gevaarte boven de kleine ge
stalten van de beide vrienden.
Al wat haar omringde scheen klein,
gering, niettig en als vernederd,
verward, verknecht aan haar voeten
te liggen. Alleen de wijde en
ruime gebouwen van 't klooster,
dat er rechtover stond en alleen
een groot deel van de ene zijde
van de straat innam, scheen nog
iets van enige betekenis.
Jan vervolgde Victor, ik moet u
iets zeggen met vreugde zag ik
dat ge u in de politieke strijd
geworpen hebt. Gij kunt hier veel
doen voor de ontvoogding van het
volk. Maar, weet ge wel waaraan
ge u blootstelt Hebt ge reeds
al de gevolgen overdacht van 't
geen ge doen gaat
Gevolgen Welke gevolgen
Ja, weet ge wel welke vervol
gingen, welke vernederingen er in
Vlaanderen de mannen te wachten
staan die aan de rijken en geeste
lijken, hun knechten, hun slaven
willen ontnemen en een vrijzelf
bewust en redenerend volk willen
vormen Kent gij wel de harte
loosheid, 't volledig gemis aan
rechtvaardigheidsgevoel kent gij
wel de onbarmhartigheid van die
hoogmoedige en heerszuchtige men
sen die u van nu af reeds in 't
oog houden en bereid zijn bij de
eerste gelegenheid u uw stout
heid zo duur mogelijk te doen be
talen
Jan zweeg als begreep hij niet
goed.
weerd dat de vis alles ziet, na
tuurlijk de dunnere draad minder,
want per slotte van rekening de
vis ziet toch ook de loodjes han
gen. Het gaat er hem enkel en al
leen om, de draad soepel te hou
den Daarmee is de kous niet af
goede dobber, goede draad, perfek-
te haak en hoe zit het dan met die
loding. Het heeft allemaal geen
belang meer als die daar boven-
steekt zoals een televisieantenne,
vangt g'er dan toch een, dan klas
seren wij die vis onder de zelf
moordpiloten of uitgehongerden
Neen, onze dobber moet een geheel
vormen, dusdanig dat deze precies
zweeft, dat het merkbaar is bij
het aanraken of wrijven van de
kleinste hindernis, de dobber moet
wegzuigen, men moet het gevoel
krijgen dat er te veel lood bij
zit, de balans moet perfekt zijn.
Gebruik niet te veel klein lood,
je kweekt er enkel meer weerstand
bijJe kunt het even goed regelen
met dikker lood, zie de fameuze
olivetteswil nu ook niet zeg
gen dat g'er erwten moet aanhangen!
Vis je op Brasem, Karper, Lauw,
plaats het bovenlood op 35 a 40
cm, opgeletrekening houden met
de diepte van het viswater, lood
2a 3 kleine loodjes op 15 cm. van
de haak, zoek de gepaste, juiste
bijloding, zet bij Voorn vissen
het lood in 'blok', t.t.z. bijeen
op 25 tot 30 cm en als er wat in
zit zal je het verschil wel mer
ken, er zullen d'er meer hangen...
en zeker van
Veel succesFikken Syroit
Na de meeting van de Roelanders
keren Jan Vleminx en Victor De
Wilde terug naar huis. Jan Vle
minx wil zich aansluiten bij de
RoelandersZijn wat oudere vriend
Victor steunt hem hierin, maar
verwittigt hem tegelijkertijd
voor de tegenstand van kerk,
adel en burgerijdie de opkomen
de demokraten met alle middelen
zullen bestrijden.
Om deze (en de volgendeafleve
ring te begrijpen moet men we
ten dat de Roelanders in 1891
zijn ontstaan. Toen vonden de
behoudsgezinde katolieken het
nog niet zo slecht, dat er in
hun partij ook wat "demokraten"
waren, kwestie van het socia
lisme te stoppen.
Toen echter tijdens een verga
dering in Okegem op 15 april
1893 Roelanders en Daensisten
besloten een eigen, demokrati-
sche partij op te richten, los
en zelfs tegen de katolieke
partij,waren de poppen aan het
dansen. De maanden vóór de parle
mentaire verkiezingen in okto
ber 1894 waren dan ook voor
de behoudsgezinde katolieken
één campagne van haat en ver
nietiging tegen de christen
demokraten. Het is in die zomer
van 1894 dat Hector Plancquaert
zijn "Jan Vleminx" situeert
Een eeuwige waterratSasmeester Marcel Bogaert zal hier meer succes
hebben in het vissen dan op "zijn" schuimende dender.
