JAN Vi
Natuur
voeding Vervolg van p. 4
HECTOR PLANCÜUAEEI
Het juk
VERVOLGVERHAAL
DOOR
Na een meeting van de kristen
demokraten neemt Jan Vleminx
zich voor aan te sluiten bij deze
nieuwe partij. Zijn vriend Vic
tor De Wildë waarschuwt hem voor
het lot dat de toenmalige "dissi
denten wacht.
Deze episode uit "Jan Vleminx"
is vooral geïnspireerd op het
leven van de Outerse Roelander
Pieter-Frans Lambrecht, beter
gekend als smid LambrechtLam
brecht "opende een smidse in zijn
geboortedorp. Eén van zijn trouw
ste vrienden daar was "Meester
Emile"onderwijzer aan de offi
ciële school. Toen de schoolstrijd
van 1879 uitbrak, weigerde de mee
ster ontslag te nemen, en hij
werd hierom de zondebok van het
hele dorp. Lambrecht bleef zijn
vriend trouw en deelde in de ver
volging. Ook hem bespotte men in
de straat, en meer dan eens wer
den bij hem 's nachts de ruiten
ingegooid. Hij verloor al zijn
klanten. Men noemde hem "de koude
smid" omdat zijn smidsvuur voor
taan gedoofd bleef". (K. VAN
ISACKER. Het Daensisme
Dat de verbeelding van Hector
Plancqaert de realiteit van de
geschiedenis zeker niet over
treft mag blijken uit het vol
gende. Toen de radikale liberalen
in 1878 voor de eerste maal de
meerderheid in het Belgisch
parlement behaalden, moderni
seerden zij het onderwijs en
schaften het verplicht gods
dienstonderwijs in de lagere
scholen af.
Met een niets ontziende gods
dienstijver trokken de bisschop
pen ten strijde tegen "de scho
len zonder God en de school
meesters zonder geloof".
Boycot, weigeren van de sakra-
menten aan staatsonderwijzers
en leerlingen van de officiële
normaalscholen, zozeer zelfs
dat Rome de Belgische bisschop
pen tot wat meer gematigdheid
moest aansporen.
Frans (Smid) Lambrecht.
- Luister vriend. Gij weet het,
mijn vader was onderwijzer. Hij
had veel kinderen. Na de wet van
1879 weigerde hij zijn ontslag
te nemen en in 't katoliek on
derwijs te treden. Hij dacht het
zijn plicht, zijn talrijk huis
gezin in aanmerking genomen, zijn
betrekking niet te wagen daar
bij de vernederende positie van
de onderwijzer die staat onder
de roede van een buitenpastoor
(en sindsdien weten de katolieke
onderwijzers er van te spreken)
lachte hem weinig toe. Hij bleef
aan 't staatsonderwijs volgens
roijgij als goed katoliek kunt
hierover van mening verschillen,
doch volgens mij was 't voor hem
een plicht wegens zijn overtal-
rijke kinderen in alle geval
't was zijn recht. Ah, Jan, wat
heeft dat onze familie duur ge
kost
Mijn vader was een man hij
bleef kalm, doch wat al leed ver
kropte hij in zijn hart Maar
moeder was zeer kristelijk.
s Zondags ging zij met al haar
kinderen naar de kerk en wij al
len, zeer kristelijk opgebracht,
gingen gaarne naar de kerk.
t Was daar vooral dat men ons
wachtte Iedere week werden wij
(men noemde ons niet, o neen,
men kende de wet) van op de
predikstoel beledigd en uitge
scholden. Nu eens overlaadde men
ons met grove scheldwoorden,
andere malen vernederde men ons
met bijtende spot nu eens wierp
men ons met koude beradenheid de
grootste hoop in 't aangezicht,
dan scheen de predikant als met
razernij bezeten, schuim ver
bleekte zijn lippen, terwijl hij
ons uitschold voor de afgezanten
van satan.
De stem van Victor De Wilde ver
zwakte nu en dan Jan voelde
dat zijn vriend soms geweld moest
doen om op hoorbare wijze te spre
ken. Beiden bleven stilstaan
dicht bij de kerk.
-Ik zat bij vader langs de
kant van de mannen immers
ik telde reeds zestien a zeven
tien jaar. Het schaamrood klom
mij tot in de hals. Nu en dan
bezag ik mijn vader ah,was hij
opgestaan en hadden wij de kerk
verlaten wat was ik gelukkig ge
weest Doch hij bleef kalm en
onbeweeglijk. Soms, toen de spot
of de belediging te vergedreven
werd, trokken de zenuwen zijn ge
laat wat samen, maar slechts voor
een ogenblik.Dit duurde weken,
maanden, jaren. Ik kon het niet
lang volhouden ik weigerde nog
naar de kerk te gaan. 't Was wat
de priesters zochten. Konden zij
mijn ouders, mijn familie uit de
kerk doen blijven wat hadden ze
het dan schoon ziet eens wat
voor ketters, wat voor ongelovi
gen wij waren Vader plaatste
mij onmiddellijk in de stad en
ik was gelukkig van ons vervloekte
dorp verlost.Jan, sprak hij nu
traag en ernstig, 't is de eerste
maal dat ik u zo onbewimpeld
sprak over wat mijn familie ge
leden heeft. Gij zijt mijn vriend,
't was mijn plicht. Gij zijt be
sloten voor uw volk, voor uw
onwetend en verslaafd volk te
strijden. Jan, vriend, denk er
wel aan eer gij begint denk er
wel aan, herhaalde Victor trager
en trager, en nu op ieder woord
steunend
Een lang stilzwijgen volgde op
deze woorden. Victor De Wilde
deed wat mogelijk was om zijn
aandoening te overmeesteren
en Jan voelde dat het verhaal
van al die vernedering, dat
lijden waar hij vroeger nooit
op gedacht had, hemzelf diep
getroffen had. Het beeld van
zijn moeder wisselde zich in zijn
verbeelding af met d'at van de
moeder en de broeders en zusters
van Victor, beschaamd en gefol
terd zittend tussen fanatieke
dorpelingen.
-'t Is waar, vriend, sprak hij
eindelijk, men is wreed en wild
geweest jegens u in die tijden.
Doch, vergeet niet de omstandig
heden waarin zulks voorviel.
Indien wij, Kristen demokraten,
opkomen voor het volk, waarom
is het het Wij strijden voor
de armen, voor de verdukten,
ondat men ons van jongsaf ge
leerd heeft de arme lief te
hebben en t onrecht te bekam
pen. Wat is de encycliek van
de Paus Leo XIII die voor enige
tijd zulke opgang maakte Zij
is niets anders dan de aanpas
sing van onze godsdienst aan de
zegenwoordige toestanden. En wat
doen wij Die encycliek in prak
tijk stellen. Meer niet.
-En gij denkt daarom aan vervol
ging te ontsnappen sprak De
Wilde.
-Ik kan mij niet voorstellen dat
men ons toch ooit zal behandelen
lijk vroeger uw familie, men
weet toch dat wij katolieken, dat
wij gelovigen zijn.
-Neen, neen, daar ligt juist de
reden waarom gij met meer woede
en razernij zult aangevallen en
belasterd worden dan welke partij
ook. Gij, Jan, zijt oprecht en
eenvoudig. Gij beeldt u nog al
tijd in dat wat de katolieke
partij beoogt de redding is van
de ziel, en gij hebt nog geen
ondervinding genoeg om te besef
fen dat God en de ziel veel meer
't middel zijn om de macht van
die politieke partij, met al de
stoffelijke voordeelen die deze
macht aan de kopstukken schenkt,
te versterken en te verzekeren
haar eigenlijke doel. Nu gij,
Kristen demokraten, wat doet gij?
Gij neemt de goede grondbeginselen
van 't oud liberalisme gij neemt
het praktische uit het programma
van de socialisten. Gij wilt aan
het volk vrijheid geven en onder
wijs en een beter bestaan met
godsdienst op de hoop toe, maar
dat is de ruïne van de alleen
heerschappij in Vlaanderen."Ave
crux spes unica" gegroet o kruis,
onze enige hoop, hernam Victor
de Wilde met bittere spot, ja
dat zingt men in onze kerk en
met solemneie stem, met plechtige
begeleiding van orgel of orkest;
en in sermoenen blaast men onze
arme Vlaamse dutsen de oren vol
met deze schone woorden. Ze waren
misschien weleer eens waarheid,
lang, Jan, zeerlang geleden.
Voor de arme, voor de verdrukte
zijn ze heden een grote, een on
beschaamde leugen. Hoop en hulp,
ja dat brengt dat kruis heden
nog, maar niet lijk men het
wil doen geloven, aan de arme,
aan de verdukte. 't Kruis in
deze tijden is de hoop, de steun
van de machtigen, de rijken,
de verdrukkers. In zijn naam
worden de machtigen van deze
wereld verdedigd, worden de
armen en de verongelijkten
ten gunste van geld en macht
verpletterd
-Wat er ook gebeurt en wat er
ook komt, Victor, de handschoen
is geworpen en mijn besluit
staat onherroepelijk vast.
't Is voor mij een strijd al
was het tot de dood.
Beide mannen richtten zich naar
een herberg waar nog licht door
de spleten van de vensterluiken
schoot
-'k Bewonder uw moed, Jan, sprak
Victor De Wilde en uw voornemen
maakt mij gelukkig. Vlaanderen
heeft behoefte aan wilskrachtige
en voor niets zwichtende mannen;
doch houd u bereid tot alles.
In dat laag gevallen Vlaanderen,
dat land van kwezels en hoogmoe
dige onderpastoors, op dit dorp
waar nijd, afgunst en 't bekrom-
pendste eigenbelang zich verbergen
onder een mantel van schijnheilig
heid durft gij idealen voeden en
t hoofd oprichten Grote tegen
spoeden staan u te wachten, Jan.
(Wordt vervolgd)
paste voeding is in een bepaald
seizoen, krijgen we nu een to
tale ontreddering en dis-harmonie
waarbij de mens zich voor geen
enkele natuurwet of enige vorm
van logika wil buigen.
Ieder seizoen heeft voldoende
om mensen te voeden. Het is wel
zo dat de vleesvoeding in het
bijzonder deze toestand in het
leven heeft geroepen. In de land
bouw heeft men geen zin meer om
zich bezig te houden met de win-
tervoeding. De wintervoeding van
de dieren neemt trouwens zoveel
plaats in beslag dat hiervoor
geen ruimte meer overblijft.
Laat ons geen rad voor de ogen
draaien over de gezondheid der
mensheid en de levensduur als
gemiddelde met deze hygiëne
die onvergelijkbaar is met het
verleden, met deze prachtige
voedselvoorziening, waar men
geen grenzen kent van de ene
kant van de wereld sleurt men
alles naar de andere kant en
terug, (als men over energiepro
blemen praat, spreke men ook
daarvan)het rekken van het
leven van zieken en zwakke men
sen die anders zouden gestorven
zijn. Daartegen zijn de resul
taten die wij nu behalen in
feite klein.
Sobere levenswij ze geef t méér
kansen, maar wordt niet ge
leerd op school. Integendeel,
elke school wil de tijd volgen
of vooruitlopen, prestigieuze
projekten en bouwsels naar voor
brengen.Soberheid moet voor
geleefd worden, moet steunen op
een algemeen gevoel van tevre
denheid, verdraagzaamheid. Zo
lang men het gevoel heeft, iets
te missen, wanneer men iets
opzij kan zetten, zit men mis.
Dat is trouwens het algemeen ge
voel van grote lagen van de be
volking iets te missen, dat
iets hun ontgaat, hoewöl zij al
les hebben wat ze maar kunnen
bedenken. De reklame maakt hen
waakzaam voor iedere nog nieuw
te scheppen behoefte.
Zoals we in vorige uitgaven reeds
bespraken, begint sobere levens
wijze bij het schrappen van sui
ker, alcohol, tabak, koffie...
Uitteraard is dit een proces
dat tijd en rijping vraagt en
kan stuiten op reakties van de
omgeving. Soms moet men echter
niet bang zijn om zich hard
te maken. De ganse wereld is
zonder medelijden. Daar kan
men zich niet in laten ver
drinken.
Sobere levenswijze: wanneer
men zelf een tuin heeft en aan
zelfvoorziening kan doen, dan
begrijpt men wat de natuur voor
ons voorziet wat rauw en onbe
werkt kan worden gegeten is
menselijke voeding. Dit sluit
niet uit dat men gekookt voedsel
zou eten, maar de hierboven ge
noemde maatstaf leert ons de
natuur herkennen en waarderen.
De toepassing ervan hangt af van
onze eigen kracht.
Houd dit voor ogen het vuur
verbetert het voedsel niet
het maakt lichaamsvreemde stof
fen, die in een andere chemische
verbinding staan dan de beginsi
tuatie.
Natuurvoeding is niet de ganse
wereld afschuimen om nieuwe
recepten te verzamelen en de
ene dag wat Hongaars en de an
dere dag wat Chinees te kunnen
doen. Als men dergelijke extreme
afwisselingen noodzakelijk vindt,
is het erg gesteld. Een gewone
keuken, maar "herbrond" is hier
boven te verkiezen.
De herbronning zou betekenen
invoeren van rauwkost fruit en
groenten, noten, rauwe melkpro-
dukten, koudgeperste olie, ge-
Vervolg p.12
