Tf
GUATEMALA
IVP. "Ja, veel. Bijvoorbeeld Coca-Cola
(dieniet enkel frisdranken, maar ook veel
andere artikels produceert), auto-industriën
(zoals General-Motors, Toyota), petroleum
multinationals (zoals Standard Oil, Shell),
Duitse farmaceutische bedrijven (Bayer,
Hoechst, ...,)en de grootste multinational
United Brands (waarin United Fruit Company
opgegaan is die de welbekende Chiquita Bananen
verkoopt), die dan weer vertakkingen heeft in
andere industriën.
De multinationals zijn in van alles gemoeid.
Dan zijn er ook de grote banken zoals de Bank
van Amerika.
Het Amerikaans kapitaal heeft enorm veel be
langen in Guatemala te verdedigen en probeert
daarom een militaire diktatuur in stand te
houden.
Maar op lange termijn is de situatie onhoud
baar. De bevolking zal de honger en de
miserie niet blijven pikken.
Er zijn in Guatemala een 20 families (afkom
stig uit alle hoeken van de wereld), die alles
in handen hebben niet enkel de economie, ook
de rechtbanken de regering, het leger...
Deze families die met elkaar verbonden zijn
door huwelijken en zaken zorgen voor de
produktie van goederen en voor goedkope
arbeidskrachten en hebben de multinationals
vandoen voor de afzet van de produkten.
De multinationals, vooral de Amerikaanse,
verdienen er gemakkelijk veel geld goedkope
grondstoffen en arbeidskrachten, een ware
roof...
Sommige grondstoffen, bvb nikkel, worden zelfs
gebruikt bij de produktie van wapens die
dan gericht worden op het volk dat in opstand
komt tegen zijn uitbuiters.
De rijken worden er steeds rijker.
Het meeste van wat geproduceerd wordt, wordt
geëxporteerd naar Amerika, naar het Westen.
De grote massa in Guatemala bezit een zeer
geringe koopkracht en kan zeker de Amerikaanse
en Japanse produkten niet kopen, hoogstens
eens een transistor.
VERDWENEN
De Scheutist Serge Berten uit Henen verdween
spoorloos op 19/1/82 in Guatemala. U kende
hes. Wanneer ontaoette U hea voor het laatst
IVF. "In November 1981.
Onze samenwerking was niet zi nauw, aangezien
we elk afzonderlijk in een andere parochie
van het departement werkzaam waren. Maar we
kwamen om de maand bijeen, samen met nog ande
ren van ons bisdom. Af en toe troffen we
elkaar ook in de Boerenorganisatie. zo leerde
ik hem tamelijk goed kennen, net zoals de
andere Belgen aldaar."
Hoe vernaa U de verdwijning van Serge Berten
en wat weet u daarover
IVF. Iemand die ik kende was getuige van het
gebeuren Toevallig ontmoette ik hem nog
dezelfde dag en hij vertelde het mij.
Duizenden andere mensen is zowat hetzelfde
overkomen als Serge Berten.
Twee wagens waarin 5 of 6 zwaarbewapende man
nen van het leger zaten, stopten en pikten
drie mensen op, o.a. Serge Berten.
Ik vermoed dat hij ergens in een militaire
basis is terecht gekomen en heeft moeten on
dergaan wat vele anderen vóér hem meegemaakt
hebben.
Enkele dagen daarvèAr, op V/82 werd pater
Schilderaans gevangen genomen door geheime
diensten van het leger. Nadien werd hij terug
vrijgelaten. Nu is hij in België. Denkt
U dat er een verband bestaat tussen beide
ontvoeringen
IVF. We wisten dat naar Serge gezocht werd.
Dat is niet zo verwonderlijk als men ziet wat
de aktiviteiten van Serge in Guatemala waren.
Tijdens de laatste maanden had Serge zich ook
wat gedistanciëerd van Scheut en hij had ge
vraagd, om een jaar lang voor een stuk los van
hen te kunnen staan. (Wat nog niet wil zeggen
dat hij uit de orde was.)
Pater Schildermans, was een parochiepriester,
die niets te maken had met de volksorganisa
ties, in dit geval de boerenorganisatie, waar
Serge wél mee verbonden was. Wel had Serge
enige maanden voordien in zijn parochie
gewerkt. En het is dus niet uitgesloten, dat
de ontvoerders van Schildermans het in feite
op Serge gemunt hadden. Maar ik kan mij moei
lijk indenken dat ze niet op de hoogte waren
van het feit dat Serge daar toen niet meer
was.
In elk geval is Schildermans zeer snel vrijge
komen dank zij erge druk op de autoriteiten
vanwege Scheut en de hogere kerkelijke lei
ding. Hij heeft veel geluk gehad."
Na een kortstondig verblijf in België in au
gustus 1982 keerde Serge Berten op eigen
kosten terug naar Guatemala, vèérdat zijn
vakantieperiode voorbij was. Op 12/10/82 bood
hij zijn ontslag aan aan de gemeenschap van
Scheut.
Waarom allemaal
IVP. Dat hij vroeger naar ginder terug keer-
deerde heeft vooral te maken met zijn erg
geëngageerd zijn, met zijn bekommernis om het
volk uit de streek. Eigenlijk had Scheut hem
gevraagd om theologie te gaan studeren in
België, maar hij weigerde dit, omdat hij vond
dat het nu niet het moment was om ergens rus
tig te gaan studeren en niet om te zien naar
de mensen ginder. Serge Berten was wel niet
meer afhankelijk van Scheut-Guatemala, maar
wel nog lid van Scheut-Rome."
Denkt II dat Serge Berten nog in leven is
IVF. Vroeger zouden we onmiddellijk gedacht
hebben van niet. Maar de laatste jaren hebben
we ondervonden dat de militairen van taktiek
veranderd zijn gevangen genomen mensen
worden soms in leven gehouden, ondervraagd en
met anderen geconfronteerd met de bedoeling
om nog anderen te kunnen ontvoeren.
In dergelijke situatie in leven blijven is
soms nog erger dan ter plekke neergeschoten
worden bij arrestatie
Het enige wat ik weet is het volgende Serge
is al tamelijk lang spoorloos verdwenen.
En dan wordt het vermoeden dat hij dood is
wel sterker en sterker.
In Guatemala zijn verschillende kerken aktief.
Welke rol spelen ze daar 1
IVP. "De katholieke kerk heeft het grootst
aantal leden. Maar de laatste jaren zijn
er tientallen religieuzesekten bijgekomen. En
zo kan men dan in een klein dorpje tot 10
"Capilla" (kapellen) aantreffen, die allemaal
van een ander opschrift voorzien zijn.
Men vindt er zeer veel Amerikaanse zende
lingen, die proberen hun aanhangers te vinden
voor bepaalde sekten die daar enorm veel geld
tegenaan smijten. De bedoeling van die sekten
is in de eerste plaats een godsdienst te bren
gen aan de mensen die hen passief maakt en
zeker niet helpt om er bovenop te komen; een
die hen angstig maakt, (de wereld zal binnen
kort vergaan een waarin vooral het hier
namaals telt. Al die verschillende sekten
zaaien verdeling onder de mensen en vermen een
beletsel voor samenwerking. Bovendien eisen
ze geld goed van de bevolking tienden, var
kens, kippen.
In heel Latijns-Amerika is de katholieke kerk
de laatste tijd een andere weg ingeslagen.
Men wil er de mensen mondig maken, de waarde
van het menszijn leren zien en de schuld
en angstgevoelens wegnemen. Bovendien wordt
meer nadruk gelegd op het welzijn van de ge
meenschap, eerder dan op het welzijn van het
individu.
De huidige diktator, Rioss Montt (die op
23/2/82 aan de macht kwam via een staatsgreep)
was vroeger een "groot katholiek". Zijn broer
zelfs bisschop. Voor zijn staatsgreep ver
bleef hij enkele maanden in de V.S. en toen
hij terug keerde naar Guatemala werd hij hoofd,
dominee, van een sekte the Gospel Outreach
Church). V ftèr de radio en televisie ver
klaarde hij, dat God zelf hem tot president
van Guatemala had verkozen Elke zondag
predikt hij en hij beweert dan dat God hem
gezonden heeft om Guatemala te redden uit de
handen van de kommunisten. Uit een onderzoek
is gebleken, dat die sekte van Rios Montt pas
recent werd opgericht en rijke leden telt uit
de V.S.
De campagnes die de sekte voert kosten onge
looflijk veel geld en zijn gericht tegen het
kommunisme."
Vermoedt U dat de CIA daar tussen zit
IVF. Dat is overduidelijk, als we kijken
naar wat er gebeurd is in Chili en vele andere
landen. Het kan bijna niet anders.
Hoe sterk is de theologie van de bevrijding
doorgedrongen tot de massa's
IVP. Dat is zeer diep doorgedrongen, voor
al dan bij de Indianen.
Voorheen waren deze Indianen angstig en
passief ingesteld. Nu vormen zij de grootste
georganiseerde groep. Vele van die mensen
sluiten aan vanuit hun religieus zijn. Zij
kennen de bijbel beter dan velen van ons.
De volkskerk en zijn bevrijdingstheologie is
ontstaan vanuit het volk, langs gelovigen
die wisten wat er gebeurde, wat de verlangens
waren.
De volkskerk verspreidde de boodschap van hoop
naar bevrijding en naar verbetering. Die
theologie schonk hen de hoop dat het kan ver
anderen, maar dat ze er eerst iets moesten
voor doen. Zo verdween de angst en groeide
h"t verzet."
PAUSELIJKE TRIP
Uw reaktie op het recente bezoek van paus
Johannes Paulus II aan Hidden Amerika
IVP. De positieve kant daaraan was zeker
dat de situatie ginder hierdoor in het
nieuws is gekomen. Vanuit Nederland is er
III I M Spoofw^
*lvi«c
COLOMBIA
ECUADOR
Belmopan
Tikai
RANJA TRANSVERSA; L)t:. N'.jRIf
Chajul v
Puerto Barrios
Santo
\Nebaj #Cotzal
Huehuetenango m
a Uspantan Panzos
N
v Rablnal
•- Chichicastenango
- .,«0*
uetzaltenango
s, 1 .1 GUATEMALA-STAD
-%X- - l JV
Jutiapa
Escuinta
zeer goede kommentaar bij gegeven, en BRT
panorama bracht degelijke informatie.
Anderzijds was er ook de openbare veroordeling
van de volkskerk door de paus.
Het belangrijkste hierbij was echter de
reaktie van de gelovigen in Nicaragua.
Het is de eerste keer dat een gelovig volk
openlijk zijn afkeuring uit tegenover
een paus, waarvoor iedereen gewoonlijk zwijgt
in de handen klapt. Zij konden niet akkoord
gaan met een veroordeling van iets waarvoor
zoveel geleden was.
De volkskerk is zo sterk uitgebouwd onder het
volk dat de paus daar niets zal kunnen aan
veranderen."
Denkt II dat het Vatikaan zijn stellingen over
de volkskerk in Latijns-Amerika zal herzien?
IVP. i Ik hoop van wel. In het Vatikaan zit
echter een zeer sterke behoudsgezinde groep.
Het zal voor hen moeilijk zijn te moeten
toegeven dat de volkskerk stukken dichter
staat bij het evangelie dan hun Kerk.
In Polen mag aartsbisschop GLEMP duidelijk
stelling nemen voor het volk. Hem wordt niet
verwetc: dat hij aan politiek doet. Maar de
Midden-Amerikaanse priesters die zich met de
volkskerk vereenzelvigen, die worden met de
vinger gewezen."
Volgens u moet de lerk dus "partijdig" worden,
zoals de Latijns-Amerikaanse bisschoppen ge
zegd hebben in Hedellin in 1968 1
IVF. "Ge kunt over geen eenheid spreken in
een Kerk als de enen aan de kant staan van
de rijken en de anderen aan de kant van de
armen. Binnen alle religieuze groepen en
kongregaties heb ik die verdeeldheid gezien.
Als Kristen is het onmogelijk onpartijdig
te blijven.
Over eenheid spreken, zoals de paus gedaan
heeft, dat is belachelijk, dat kan gewoon
niet. Dat weet hij in de grond ook.
Voor mij betekent eenheid samen duidelijk
opkomen voor de grote massa in de wereld die
onderdrukt wordt."
Acht U een militaire overwinning van de
guerrilla, zonder hulp van buiten, tegen de
geregelde troepen mogelijk
IVFL_j_" Uit de geschiedenis blijkt dat als
een volk in gesloten gelederen in opstand komt
het onoverwinnelijk is.
Het enige wat de militairen in Guatemala kun
nen doen is het zeer lang rekken en nog veel
slachtoffers maken. Maar tegen een verenigd
volk daar is geen leger, zelfs uitgerust
met de beste wapens, tegen opgewassen.
Kijk naar Vietnam, Cuba, Nicaragua. Iedereen
dacht dat lukt nooit; en toch gebeurde
het steeds opnieuw.
Nu is het wel zo dat in Guatemala de strijd
het hardst zal zijn. Dat is algemeen geweten.
De USA wil dat land niet verliezen, want het
is ekonomisch en strategisch zeer belangrijk.
Het is de deur naar heel Zuid-Amerika. Het
Guatemalteekse volk weet dat en bereidt zich
voor op nog erger. Nog meer mensen nemen de
wapens op. Persoonlijk denk ik dat het volk
het uiteindelijk zal halen.
Wat betreft de buitenlandse hulp moeten we
niet in de eerste plaats aan wapens denken.
De guerrilla bemachtigt vooral wapens door ze
van het leger af te pakken. Dat is geen
fabel. Ook verdienen sommige militairen graag
iets bij, en smokkelen wapens uit de kazerne
en verkopen ze op de zwarte markt....
Of de guerrilla er ook in slaagt om uit het
buitenland wapens aan te voeren
Ik vraag me eigenlijk af hoe ze door de
radarsystemen in Honduras zouden geraken. De
kusten worden zeer streng bewaakt door onder-
zeëers van de Verenigde Staten. De controle
is overal zo streng, dat ik mij afvraag hoe
lukken ze er in... Hulp uit Nicaragua of Cuba
is praktisch onmoglijk. De andere Midden-
Amerikaanse volkeren hebben trouwens reeds
meer dan de handen vol om die dreigende Ameri
kaanse invasie van hun lijf te houden. De
steun uit die landen is meer van morele aard
dan wat anders."
Op welke wijze zou de Europese, en weer
bepaald de Ninoofse bevolking haar steentje
kunen bijdragen
IVP. Op de eerste plaats is bet belangrijk
dat ze zich informeren, er daarna met anderen
over spreken en meedoen met petities of
betogingen. Op straat manifesteren kan meer
bijdragen dan ge ooit kunt vermoeden. Als we
dat doortrekken van Ninove, over België naar
Europa en de Verenigde Staten, langs Guate-
malakomitees en Anti-Interventiefronten,
dan kan er politieke druk uitgeoefend worden
op de regeringen. De Guatemalteken smeken
daarom. Het is voor hen een enorme steun als
ze voelen dat we achter hen staan.
Een tweede manier is de ekonomische steun.
Het is belangrijk dat de mensen ginder niet
moeten wijken omwille van de honger of het
gebrek aan medicijnen. Ik krijg wekelijks
brieven met vragen om voedsel of plastiek om
zich in de bossen te beschermen tegen vocht
en regen, dus zo'n dingen.
Wij die hier werken blijven verbonden met de
volksorganisaties ginder. Wij sturen het
geld in kleine hoeveelheden en wij weten dat
het ginder in de juiste handen terecht komt."
Interview Tuur CE DECKER.
Zij die weer inforaatie wensen of die finan
cieel willen steunen kunnen terecht op volgend
adres Guateaala Koaitee, Waarloossteenweg 8,
2570 DUFFEL
Rek nr 001-0985722-8^
