Groeten uit Siberië
S
MOSKOU
S I BER I E
VOGELTJESDANS
BA I KALMEER
TASJKENT
BAKOE
JEREVAN
Tussen 19 juli en 2 augustus trokken
twee groepen van 30 personen, hoofd
zakelijk ninovieters, door vier republieken
van de Sovjet-Unie. Het initiatief ging
uit van Volkstoerisme met C.S.C.- en
Masereelfonds-Ninove. De groepen wer
den respektievelijk geleid door Michel
Vanderborght en Urbain Verekens.
De ganse reis werd degelijk voorbereid
tijdens vier informatieavonden in het
Buurthuis te Pollare. Aan de hand van
films en bij het drinken of proeven van
plaatselijke gerechten werd ons een voor
smaakje gegeven van wat ons te wachten
stond.
Dinsdag 19 juli was het dan zover. Met een
toestel van AEROFLOT stegen we om 12 uur 's
middags op te Zaventem olv. ürbain Verekens.
We lieten Brussel onder ons liggen, en na een
vlucht van ongeveer vier uur, voornamelijk over
de Oostzee, landden we op "CHEREMETIEVO—2", de
moderne internationale luchthaven van Moskou.
Na de passen- en bagagekontrole maakten we
kennis met onze gids Nathasja. Zij spreekt
vlot Nederlands en is 23 jaar.
Zij zal ons gans de reis begeleiden. Het
tijdsverschil tussen Brussel en Moskou is 2
uur. De luchthaven ligt op 50 km van ons ho
tel. Wij gebruiken ons avondmaal rond 20 u
plaatselijke tijd. Ondertussen hadden we kun
nen kennis maken met de zwarte markt in devie
zen die welig bloeit rond het "DR0UCHBA"-hotel.
Jonge snaken bieden ons het dubbele in roebels
aan voor vreemde valuta, in vergelijking met de
officiële koers die we betaalden in het wissel
kantoor op de luchthaven. (1 Roebel - 75 BF)
Deze jacht naar vreemde deviezen zal ons gans
de reis door de Sovjet-Unie blijven achter
volgen. (De invoer van roebels is streng ver
boden, vandaar de scherpe kontrole van de ba
gage aan de grens - In België koopt men 1 roe
bel voor 14 BF.)
Met de metro rijden we die avond nog naar het
Rode Plein waar we om 12 u 's nachts nog de
aflossing van de wacht bijwonen v66r het
Mausoleum van Lenin. De metro van Moskou is
zoals bekend, de mooiste ter wereld. Ieder
station is op een andere manier versierd met
mozaïeken, bronzen beelden, marmer, tegelwerk,
kroonluchters enz.
De volgende dag bezoeken we het Kremlin en het
Nieuwe Maagden Klooster met zijn prachtig ver
sierde O.L. Vr Van SmolenskkerkDe iconen, de
een boven de andere in de iconostase, zijn zeer
mooi. Aan de kerk en het klooster wordt druk
gerestaureerd. Na een bezoek aan de stad en de
universiteit stijgt ons vliegtuig op om Ouur
10' richting Siberië.
Het is nacht, de meeste passagiers slapen.
Onze medereizigers zijn een groep Denen. Als
we ninoofs spreken, verstaan we mekaar. Er is
een tussenlanding voorzien in OMSK. Maar door
de slechte weersomstandigheden keert het
vliegtuig terug en zet ons neer, midden in de
West-Siberische vlakte op een vliegveld waar
nog nooit iemand had van gehoord PEIROPAV-
LOSK. We mogen samen met de Denen wachten in
de privévertrekken van het luchthavengebouw.
De Russen die met ons ook meevliegen zetten we
dan af in Omsk en om 15u25' plaatselijke tijd
landden we in BRAISK. We hebben 5 uur tijds
verschil met Moskou. We waren 10 uur onderweg
en legden ongeveer 6000 km af. (Ter vergelij
king Brussel-Dakar)
Het is 27° boven nul. Vanuit het vliegtuig
hadden we neergekeken op een landschap van
bossen en water. In een nogal lawaaierige bus
bereiken we ons hotel, 14 verdiepingen hoog,
met een mooi zicht op het meer van Bratsk. Dit
is een kunstmatig meer gevormd door de afslui-
tdam van de hydroëlectrische centrale op de
Angarar rivier, een bijrivier van de Jenisej.
De stad Bratsk is in feite een uitgestrekt
gebied langs de oevers van het meer, met hier
en daar een agglomeratie van woonblokken rond
een fabriek. We zullen zo'n fabriek bezoeken.
De cellulosefabriek van Bratsk is de groot
ste ter wereld. Hier maakt men uit hout, grote
witte vellen cellulose, die als grondstof zul
len dienen voor het vervaardigen van papier en
kunstzijde. Hout is er in overvloed aanwezig.
Boomstammen worden met vrachtwagens, per trein
of in grote vlotten aangevoerd langs het meer.
Toch dreigt er gevaar. In de omgeving van ons
hotel stonden vele dode bomen. Aanvankelijk
dachten we dat het ging om slachtoffers van
vroegere bosbranden. Maar de ware schuldige is
het aluminiumkombinaat, waarvan we de zware
rookwolken zagen opstijgen in de verte.
Bij een wandeling langs het meer, maakten we
kennis met twee jonge arbeiders. De ene, Sa-
cha, had muzikale talenten en sleepte dan ook
overal zijn gitaar met zich mee, de andere
Michael had tekentalent en maakte van vier van
ons een portret. Ikzelf ken geen woord rus-
sisch maar in de groep waren twee studenten
russische taal Veerle en Alain. Samen met
Nathasja, onze gids, werden we zo op een avond
uitgenodigd op een dansfeest. Dit ging door in
een soort tehuis voor alleenstaande jonge ar
beiders van de aluminiumfabriek. We werden er
verwelkomd door de hospita, bij ons beter
gekend als "kotmadam". Michaël toonde ons zijn
atelier. Hij werkt voor een soort public!—
teitsfirma. Als men weet dat in de Sovjet-Unie
geen reklame gemaakt wordt voor produkten, maar
wel voor partijprogramma's, de leer van Lenin,
aeroflot, enz. begrepen we welke soort firma
men bedoelde. Dit was kenschetsend voor gans
de reis voortdurend kwam Lenin om het hoekje
kijken. Zelfs Stalin zagen we ons toelachen
vanop een foto op de bus.
Het kamertje van Sacha was niet zeer groot,
toch kwamen er nog vrienden op bezoek. Er werd
vodka gedronken, cognac, bier. Koekjes en
pralines worden rondgedeeld. Iemand heeft van
Vlaanderen reeds gehoord, hij las het boek van
Charles De Coster "Uiylenspiegel" in het
russisch. Beneden in de danszaal is het nogal
duister. Plots klinkt de "vogeltjesdans"
door de boxen en iedereen vliegt naar de
dansvloer. Dat schijnt de "laatste nieuwe
dans" te zijn. Langs het gesprek komen we te
weten dat Sacha en Michaël beiden gehuwd zijn.
Hun vrouw woont in Rusland, over de Oeral. Zij
kwamen vrijwillig naar Siberië omdat hier veel
meer te verdienen valt. Het barre klimaat moet
Het Kremlin is het hart van Moskou.
Hier bevinden zich de regeringsgebouwen van
de Sovjet-Unie. Op het Kathedralenplein
zien we hier de Maria-Boodschapkathedraal,
met op de achtergrond het Grote Krealinpaleis,
waar de Opperste-Sovjet bijeenkomt.
Er wordt met veel aandacht geluisterd naar
de deskundige uiteenzetting van de gidsen.
Onder de leuze "Altijd klaar" een jonge pionier Typisch houten huisje langs het Baïkalmeer.
in het vakantiedorp TIMOER (Siberië). Het Het dateert nog van vftèr de revolutie van 1917-
doet ons denken aan de jeugdbewegingen bij ons.
men er maar bijnemen. In september kan het
reeds 10° onder nul vriezen.
De zomer duurt maar vier maarden. Tussen ok
tober en mei ligt er konstant 1 m sneeuw. De
temperaturen schommelen tussen -30 en 36° C.
Sacha is fier op zijn pelsmantel. We mogen hem
eens aantrekken. Dit is géén luxe. In sep
tember mag hij hem reeds aantrekken om met de
trolleybus naar het werk te gaan. Ondertussen
is het reeds laat geworden. Er rijden geen
trolleybussen meer. We doen autostop. Voor 1
roebel brengt men ons naar het hotel.
Het is zondag 24 Juli. We zitten de ganse
voormiddag in de zon. Pas rond 14 u vliegen we
van Bratsk naar Irkoetsk, 600 km verder stroom
opwaarts de Angara. De Angara is de enige
rivier die het Baïkalmeer uitstroomt. Het meer
zelf wordt gevoed door honderden bergrivier
tjes. Het is het grootste zoetwatermeer ter
wereld Het diepste punt is 1620 meter. Hier
leven vissen die men nergens anders aantreft.
Zo o.a. de golomianka, die door zijn vetgehalte
kan weerstand bieden aan de grote diepte. Als
men deze vis aan de oppervlakte brengt spat hij
uiteen
Irkoetsk ligt op 60 km van het Bai'kal meer.
Ons hotel ligt aan de oever van het meer. Als
we aankomen staat men ons op te wachten met
brood en zout. Een russische gewoonte om ie
mand welkom te heten. Iedereen plukt zich een
stukje korst van het brood en dopt het in het
zout. Het smaakt lekker. Bij de uitstap langs
het meer merken we dadelijk dat het hier een
drukke bedoening is van bergbeklimmers en wan
delaars. Het Baïkalmeer is blijkbaar een va
kantieoord voor sportieve russen. Wie had dat
gedacht van Siberië
Irkoetsk zelf is een oude stad. Reeds in 1661
werd hier door de russen een militaire verster
king gebouwd. Het werd een druk verkeersknoop
punt. Het is een belangrijke stopplaats van de
Transsiberische spoorweg naar Moskou (5 031 km)
en Vladivostok (4 141 km) De stad ligt dicht
bij de Mongoolse grens. In de tijd van de
Tsaren was Irkoetsk een belangrijk verbannings
oord. De Poolse kerk, niet ver van de ortho-
dokse, is daarvan een bewijs.
De markt, waar de kolchozeboeren hun zelf ge
kweekte vruchten komen verkopen, is een aan
trekkingspool voor gans de streek.
De prijzen zijn er ook spectaculair.
Voor 1 kg pruimen betaalde iemand 10 Roebel
(750 fr.) Als men dan weet dat de boeren om op
deze markt te komen staan het vliegtuig genomen
hebben, dan begint men iets te begrijpen.
Nathasja legde ons ook uit dat vliegen in Sov
jet-Unie spotgoedkoop is. Mos-
kou-Irkoetsk kost 70 roebel. Een Moskoviet die
15 kg pruimen kan verkopen maakt dus ook winst.
Tot grote ergernis van Nathasja, die beweert
dat vooral de zuidelijke republieken hiervan
profiteren. Daar is het steeds goed weer, de
vruchten hoeft men zo maar van de bomen te
plukken. Hier wonen de rijkste mensen vande
S.ovjet-Unie Unie zegt ze. Wij daar naartoe.
Na een tussenlanding in ALMA-ATA, hoofdstad van
Kazakstan, bereiken we TASJKENT. Deze stad is
uit het stof herrezen na de aardbeving van
1966. Gelegen in een woestijngebied, is dit nu
het centrum van de katoen- en graanteelt.
Vanuit het vliegtuig zagen we de stofwolken van
de pikdorsers. Dit alles is maar mogelijk dank
zij grote irrigatiewerken.
De stad is broeiend heet maar door de hon
derden fonteinen heerst er een microklimaat.
Gras en bomen worden er voortduren besproeid.
De mensen zoeken er steeds de schaduw.. Maar
de toeristen in korte broek worden achter de
rug uitgelachen. De mannen dragen er de
typische zwarte potskes met wit borduursel. De
vrouwen zijn kleurrijk gekleed met lange rokken
met daaronder een lange pofbroek. In het muse
um dat we bezoeken is het lekker fris. De
schilderijen vertellen ons van het leven in
Oezbekistan; Op aandringen van Urbain gaan we
eens thee drinken in een theehuis. De thee
is gloeiend heet, maar het beste middel tegen
de dorst. Wie dit niet gelooft en durft water
drinken zal de gevolgen dragen in Bakoe, de
volgende stad die we zullen bezoeken.
We komen in BAKOE aan tussen de boortorens. Er
hangt petroleumlucht. Ons hotel ligt vlak bij
het Leninplein (iedere stad in de Sovjet-Unie
heeft zijn Leninplein) en langs de Kaspische
zee. Het hotel ziet er langs buiten "chic" uit
maar het vloertapijt in de kamers is versleten.
Komt dat tegen in een tapijtstad de meesten
onder ons zijn moe, maar toch dringt de plaat
selijke gids aan om de rondrit door de stad mee
te maken. Morgen zullen we de gelegenheid
hebben om uit te rusten. We zullen gaan
zwemmen in de Kaspische zee (Moe mag ik in de
Kas pisse, in de Kas pisse enz...)
Bakoe is gegroeid rond een muzelmanse vesting.
De maagdentoren is daarvan een overblijfsel.
De naam van de stad betekent "Plaats waar er
altijd wind is". En het is inderdaad zo. Het
is er minder drukkend dan in Tasjkent. Boven
in het Kirov-park heeft men een prachtig
panorama over de stad, met zijn haveninstal
laties (poort naar Iran) en zijn groene bomen
langs de zee.
Langs de lanen staat onder iedere boom een bank
en op iedere bank zit een vrijend paartje,
's Avonds zullen we samen met Nathasja cham
pagne drinken op het terrasje van de pier en
discussiëren over de vredesbeweging in de Sov
jet-Unie Wij komen niet zo vlug op straat
als in het Westen" zegt ze "omdat het niet in
onze aard ligt. Maar ons systeem is op vrede
gericht. Waar kommunisme is, is vrede" volgens
Nathasja. "Daarom voelen we ons ook zo alleen
op de wereld. Iedereen is tegen ons. Wij
moeten onszelf beschermen. Wij zouden veel
beter het geld van de bewapening aan andere
zaken kunnen besteden."
Schoorvoetend vertelt ze dan dat haar geldbeu
gel werd gestolen in de oosterse bazars in
Tasjkent. Er stak 100 roebel in en een foto
van iemand die ze nooit meer zou terugzien.
Die roebels, dat was niets, maar die foto Zo
iets kan alleen voorvallen in zuidelijke
republieken zegt Nathasja - "Mijn moeder zal
100 roebel opsturen naar Jerevan"
Wij die dachten dat er in de USSR niet gestolen
werd
le laatste stad die we zouden bezoeken ligt in
Armenië, vlakbij de Turkse grens.
Ie stad ligt aan de voet van de berg Ararat.
Maar deze berg ligt reeds op Turks grondgebied.
Volgens de overlevering zou de ark van Noë op
deze berg gestrand zijn. Ons hotel ligt in het
centrum van de stad. Jerevan is de oudste stad
van de USSR. Daarvan valt weinig te merken.
Er wordt enorm veel gebouwd. Allemaal apparte
mentsgebouwen. Diezelfde avond maken we nog
(vervolg pagina ÏO)
