x>
t"
BURKINA FASO
Is Burkina Faso
1.een nieuw streekbier
2.het japans voor holle
mergpijp
3.een term uit een nieuwe
komputertaal
4.de minister van reuze-
schildpadder.be scherming
op de Galapagos-eilanden?
Geef toe, wie van jullie zou
zonder enige twijfel het
juiste antwoord op deze
multiple choice eksamenvraag
kunnen geven Eerlijk als
we zijn - en met énige schroom
achteraf - wij hadden onze
keuze al laten vallen op de
eerste mogelijkheid.
Nochtans. In één van de mooiste
hoekjes van Groot-Ninove kwa
men we echter het juiste ant
woord te weten. Bleek daar
dat geen van de vier door de
examinator opgegeven keuzemo
gelijkheden klopte. Burkina
Faso is de nieuwe benaming
van Opper Volta, een middel
klein land in West Afrika, ge
prangd tussen Mali, Ivoorkust,
Ghaua en Niger. Men zegge
het voort.
nadruk op basis-
zonder veel
projekten.
Zwitserland heeft geen koloniaal
verleden en de interesse voor
3de wereldproblematiek is daar
gegroeid uit vrijwilligers.
"BOIS DE VILLAGES"
WM Burkina Faso is een land uit
cTë Sahel strook en bestaat voor
al uit vlak savanne gebied,
met geïsoleerde bosstroken. Het
groot probleem is dat hout er de
enige energiebron is voor het
koken en in mindere mate ook
voor het pottenbakken.
Er is een zeer hoge houtexploita
tie, reken daarbij nog de droog
te, het loslopend vee. Kortom
er verdwijnt zeer veel bos en
er wordt niet" heraangeplant.
En dat is juist wat we met "Bois
de villages" willen doen. De
dorpelingen zelf bossen leren
aanplanten.
WM Om te beginnen wordt geen
enkel dorp verplicht bomen te
planten. Via de bestaande struk-
turen die van vroeger reeds be
stonden, wordt aan het dorp voor
gesteld of men gezamenlijk mini
mum 1 ha. grond wil beschikbaar
stellen voor het planten van
bomen.
Vooraf wordt men natuurlijk voor
gelicht en gesensibiliseerd dat
het zeer belangrijk is nieuwe
bossen te kreëren.
Als ze akkoord gaan, dan levert
het Ministerie gratis het plant
goed, de draad voor de omheining en
de techni.sche assistentie.
De dorpelingen zelf moeten het
terrein plantklaar maken en al
het werk doen van planten en
onderhoud achteraf.
Dat is niet eenvoudig voor hen,
want dit werk moet gebeuren bij
het begin van het regenseizoen
dus op hetzelfde moment dat ze
moeten zaaien en planten op het
veld. Want er wordt nog veel
graan verbouwd, zoals Milo,
Met het Neigembos als prachtig lente-
dekor zochten we onze weg door
het Prindaal en ontmoetten er
Wim Magerman een landbouwingenieur,
die als ontwikkelingshelper ak-
tief is in Burkina Faso en tijdens
het Paasverlof tijdelijk in
België verbleef.
Burkina Faso (of het "Land der
Rechtschapenen"), het 10de armste
land ter wereld, telt ongeveer
6,5 miljoen inwoners, waarvan er
90% leven op het platteland, de
rest vooral in en rond de hoofd
stad Ouagadougou, bij de Ninovie-
ters bekend van Ninafri expedi
ties. Het gematigd links militair
regime van president Sankara
blijkt een vrij positieve weer
klank te vinden op binnenlands
vlak. Er werd gestart met een
alfabetizeringskampagne voor
de 90% ongel etterden in het land.
Het aksent ligt vooral op klein
schalige projekten, waarvoor het
land werd ingedeeld in 25 et
nische provincies, wat in Afrika
een uniek experiment is.
Wim Magerman Het projekt waar
binnen ik werk heet "Bois de
Villages" (dorpsbossen) en wordt
gefinancierd door de Zwitserse
regering. Het projekt wordt
geleid door Intercoöpérations
een niet gouvernementele, uiter
aard Zwitserse organisatie.
WM Door een gewone adverten
tie. Ik had wel al enkele jaren
ervaring als ontwikkelingshelper
omdat ik in Algerië heb gewerkt,
o.a. met het ABOS. De zwitsers
hebben wel een eigen aanpak in
ontwikkelingshulp. Ze leggen bij-
soya. Nu moeten die jonge boom
pjes, willen ze goed wortelen,
op tijd geplant geraken, want
ze moeten goed het eerst volgend
droogseizoen doorkomen. Er zijn
ook veel vooroordelen bij de
bevolking zo van waarom zouden
wij bomen moeten planten, die
vanzelf groeien
Voor ons is het belangrijk dat
ze zich daar zelf verantwoorde
lijk voor voelen, want het is
een werk van lange adem. Vanuit
hun standpunt wordt het toch
nog altijd ervaren als opgedrongen
door de overheid. Ook moeten al
die percelen voorzien worden van
een degelijke omheining tegen het
loslopend vee in het droogseizoen.
De houten omheiningspalen waaraan
de dure belgische Bekaert-draad
wordt genageld, stellen heel wat
problemen. Zijn ze niet goed be
handeld, dan worden ze zo door
thermieten afgewreten, en je kan
je überhaupt afvragen of het wel
verantwoord is, want voor de
palen heb je méér hout nodig,
dan je in 't begin aanplant. Maar
als je het niet doet, heeft
bomen planten geen zin natuurlijk.
BURKINABEE
WM Ons projekt is geïntegreerd
in het Ministerie van Leefmilieu
en Toerisme. Elke ontwikkelings
helper werkt nauw samen met een
Burkinabee, (zo heten de inwo
ners) zodat wanneer een europeaan
wegvalt hij direkt door een man
van ter plaatse kan vervangen
worden. Wij zijn met dit systeem
vrij gelukkig. Het projekt loopt
nu toch al 7 jaar. Natuurlijk
heeft een bosbouwprojekt veel
tijd nodig voor je resultaat ziet.
Het probleem van veel projekten
is dat ze teveel op zichzelf
staan en na 5 jaar zijn de europe-
anen weg en alles valt stil. Dat
is bijvoorbeeld typisch voor het
ABOS.
Het huidig regime doet wel in
spanningen maar dat land heeft
geen middelen. Er is geen industrie,
geen handel, alleen wat veehan
del met buurlanden.
Burkina is een overgeassisteerd
land. Er is zeer veel ontwikkelings
hulp. Er zijn daar projekten uit
vele landen bv. Wereldbank,
FAO (Food and Agriculture organi
sation) en vele andere projekten.
Een typisch voorbeeld van wester
se ontwikkelingshulp toont de
Kerk van de Amerikaanse Baptisten.
Die hebben enorm veel geld en
werken dan ook aan dure reali
saties. Zo bouwen ze massa's
kerken, stuwdammen zonder water
enz. Vele negers worden dan
ook baptist, omdat ze ondervin
den dat daar wat te verdienen is.
Ik kan die negers geen ongelijk
geven.
HONGER
WM In Burkina Faso is momenteel
geen hongersnood. Maar de toekomst
ziet er niet rooskleurig uit. In
het noorden van het land is er
al een probleem. In het buurland
Mali schijnt de toestand al zeer
erg te zijn.
De mensen leven van een overle-
vingslandbouw. Men produceert niet
voor de verkoop, behalve misschien
wat in de veeteelt.
Buiten het regenseizoen dat tus
sen april en oktober ligt, lopen
alle koeien, geiten en schapen
wild los. Dat heeft een zeer
nefaste werking, omdat niemand
zich verantwoordelijk voelt voor
het gemeenschappelijk goed
de natuurlijke vegetatie.
Er zijn ook heel wat stukturele
onevenwichten. Een goed voorbeeld
hiervan is dat stadsmensen met
geld, koeien kopen voor hun fami
lie op het platteland waardoor
er in feite teveel vee is, wat
leidt tot overbegrazing.
Een apart probleem zijn de Peulh-
volkeren. Die kennen geen lands
grenzen en ze trekken met hun
koeien werkelijk overal door.
En als er niet genoeg gras is,
steken ze de boel in brand,
nadien schiet alles weer groen
uit maar dat vernielt enorme
hoeveelheden nuttige vegetatie.
De officiële boswachters zijn
daar trouwens zeer streng
tegenover.
KACHELTJES
WM Ik hou niet van de term
verwoestijning. Alsof het het
noodlot zou zijn. Want de hui
dige droogteramp in Afrika is
een kompleks probleem, waarin
de menselijke aktiviteit een
grote rol speelt. Door de ont
bossing en vernieling van vege
tatie roep je als het ware op
droogte. Er is trouwens vege
tatie, die goed droogtebestendig
is. Maar de bevolkingsdruk is
te groot. Herbebossing is een
prioritair gegeven. Handelaars
uit de stad komen tegen spotprij
zen hout kopen bij de plaatse
lijke boeren. Als ze zo voort
doen blijft er tegen het jaar
2000 géén boom meer over
Het is ook zeer moeilijk om on
geletterde mensen van levens
wijze te doen veranderen. Zo is
er een sensibiliseringskampagne
om het hout ekonomischer te ge
bruiken. Tot nu toe wordt eten
klaargemaakt op een open vuur,
waardoor de meeste warmte ver
loren gaat.
De mensen worden nu aangezet
om hout te branden in kachel
tjes. Maar ook dat is nog te hoog
gegrepen. Voor hen is dat een
enorme verandering, veel te
modern Vernieuwingen moeten
uiterst simpel gehouden worden,
willen ze aanvaard worden.
Wat nu bijvoorbeeld wel in trek
is, zijn "les trois pierres amé-
liorés", een verbeterde moderne
versie van het open vuurtje, maar
met een energiebesparing van
30
Ook binnen ons eigen projekt stui
ten we in dat opzicht op veel tra
ditionele vooroordelen. Op reli
gieus vlak zijn Negers animisten,
geloven in geesten en vereren de
natuur. Daarom is er een zekere
terughoudendheid tegenover bomen
planten, omdat ze dan volgens hen
het domein van de goden en geesten
betreden. Wie zich in de plaats
stelt van de natuur wordt ervoor
gestraft. Vele bomen zijn ook
heilig. Als je in Afrika aan bos
bouw wilt doen, moet je met dat
aspekt van de Afrikaanse kuituur
terdege rekening houden.
KONTROLE
WM Momenteel werken we al in 600
dorpen met een effektieve bosopper-
vlakte van 600 ha. Dat is na
tuurlijk niets,op niveau van een
heel land. Maar we staan nog maar
in een embryonaal stadium.
De bebossingsaktie moet echt
massaal worden. Men heeft in feite
geen andere keuze meer. Het moet
zover komen dat de mensen uit éi
gen beweging gaan aanplanten. On
ze taak is vooral inspirerend.
......I— vervolg pag. 9
PLANT EEN BOOM IN AFRIKA
SPJ Messaged i
a'mas
j
A L G E R IJ e
y j 'xjarnanrasset,®
"mauretanif! K-
5 Noeaksjot
- Agades
NIGER
4&JA
NEA-
'A
Monroviax
^ERIA-7
KAMEROEN
ïfJaoend
Fernando P
BURKINA
E QU AT
Principe
tvenaar
u^GABON
VAN GUINEA
Brazza
Matad
KL Wat houdt het projekt "Bois
de Villages" allemaal in
KL Hoe gebeurt dat konkreet
Klokzjiël Hoe ben je daarbij
terechtgekomen
Wim Magerman er moeten nog veel
vooroordelen overwonnen worden.
KL Hoe is de samenwerking tus
sen jullie en de plaatselijke
overheid
KL Na de Afro-rage die we hier
begin dit jaar hebben meegemaakt,
wordt er nu al héél wat minder
over hongersnood en droogte ge
sproken. Hoe is de toestand
daar nu eigenlijk
KL Merk je daar wat van de
verwoestijning in het Sahel
gebied
Een baobab of apebroodboom, de
trots van de Afrikaanse savanne.
KL Hoe ver staan jullie nu eigen
lijk met "Bois de Villages"
KLMen kan zich afvragen wat
er gaat gebeuren, eens de exploi
tatie van de nu aangeplante
bossen gaat beginnen
