WAAROM
ZAKT DE NINOOFSE KERKTOREN
Van Wei» IIcMMjeu Waller
Wreefslraal 32 Ninove
054.332293
TOEKOMST Vein liof; kerkplein f;e niiiove
r
8 JAAR RAVELING
12
WEL CAFES
RESTAURATIE
In een reeks volgende bijdragen zullen
we het hebben over de toekomst van de
kerk en het kerkplein. Eerst zullen
we de problemen rondom het kerkgebouw
behandelen, nadien de ruimtelijke aan
leg rond de kerk.
Maar laat ik vooreerst even terugko
men op mijn laatste bijdraqe (nr 10)
omtrent de geschiedenis van het Kerk
plein. Ik had geschreven dat het Kerk
plein vroeger en nu geen cafés had en
dat het nooit een erg levendig en ge
animeerd plein is geweest. De heer
Edward Slagmuylder vas zo vriendelijk
mij een aantal gegevens op te sturen,
die dit weerleggen. Als kind speelde
hij nog met de bal tegen de muur van
de kerk en hij maakte ook nog de tijd
mee toen het op het Kerkplein Sinksen-
kermis was. Toen gonsde het daar van
het leven,zo meldt hij. Er waren de
molens en vooral de vele pelgrims
voor Sint-CorneliusVoor die pelgrims
en kermisgasten waren er niet minder
dan zes cafés ter beschikking. Er
waren terrasjes en die zaten vol men
sen. Ook de Hallebedevaarders kwamen ui
rusten aan de cafés op het Kerkplein.
Ook met de paasdagen trok de kerk e-
norm veel volk om te komen biechten
en zo bleef men (in het gaan of het
komen ook wel in de drankgelegen
heden hangen. Trouwens gans het jaar
door kwamen er pelgrims naar de kerk.
Het kerkhof bracht ook zijn begankenis
mee en bovendien was toen de kerk de
enige parochiekerk van Ninove, want
toen bestond de Sint-Theresiaparochie
nog niet. Het Kerkplein had zijn kaats-
ploeg en het was bij uitstek een speel
plaats voor de kinderen, aldus de heer
Slaghmuvlder. Maar dat speelde zich al
lemaal af voor W.O I, voor 1918. Na
dien verdwenen stilaan de cafés, de
kermis, het kaatsen, het kerkhof.
Het Kerkplein werd beplant, kreeg
een vredesboom na W.O. I, een monu
ment van de gesneuvelden, dat volgens
de heer Slaghmuylder tussen de twee
wereldoorlogen in is geplaatst en
niet na WO II zoals ik schreef). Nog
in 1973 poogde de heer Slaghmuylder
Ninove toch een café op het Kerkplein
te geven, want inmiddels waren ze
allemaal verdwenen, maar hij kreeg
geen toelating hiervoor van het toen
malige stadsbestuur.
Kortom op het einde van de 19de en
begin 20ste eeuw kende het Kerkplein
wel een van volks leven en opbloei,
en dat steekt af tegen de huidige
toestand.
DE SCHEVE TOREN
De Ninoofse kerktoren staat scheef.
Dat zal wel iedereen al gemerkt heb
ben. Hoe scheef deze 60 meter hoge
toren staat heb ik niet nagemeten,
maar het is toch heel wat. Waarom
zakt de toren scheef en is er ge
vaar dat hij,in de toekomst nog
meer gaat hellen De funderingen
van de huidige kerk zijn in 1640
gelegd. De toren is zo een tweehon
derd jaar later gebouwd. Nu weet
iedereen dat een gebouw zich zet.
Dat wil zeggen dat door de perma
nente druk van het gewicht van een
gebouw de grond onder de funderingen
met de tijd samengeperst wordt. Van
daar dat een gebouw met verschillende
hoogten, dus verschillend gewicht,
zich ongelijkmatig zet en scheurt.
Iedereen weet ook dat een aanbouw,
die later gezet wordt, afscheurt. Dit
komt omdat op het moment van die aan
bouw het hoofdgebouw zich reeds ge
zet heeft en de aanbouw met de tijd,
t door het gewicht, nog wat moet zak
ken. En dit is nu het geval met de
toren van de kerk. De westmuur van
de toren (tussen toren en kerkschip)
rust op de fundering van het kerkge
bouw, op een fundering die zich reeds
gedurende tweehonderd jaar gezet had
op het moment dat de toren gebouwd
werd. De rest van de toren staat op
maagdelijke grond. Deze nieuwe toren
funderingen hebben zich na de bouw
van de toren,met zijn volle dikke
muren en zijn hoogte een enorm zwaar
gewicht,eveneens gezet, maar met als
resultaat een scheefzakkende fundering.
Tevens werd de oude fundering van
het kerkkoor door de nieuwe toren-
druk ook in beweging gebracht zodat
ook de sluitingsmuur van het koor
grote scheuren vertoont. Eens een
toren scheef gezakt is, gaat de druk-
verdeling van het gewicht niet meer
gelijkmatig zijn, maar zal juist de
diepst weggezakte fundering het meren
deel van het torengewicht ontvangen,
met als resultaat dat de ongelijke
drukkrachten die het scheefzakken
veroorzaken, permanent toenemen.
Met de Ninoofse toren had men kort
na de bouw reeds last.Hoe dat scheef
zakken in de tijd verlopen is weet
ik niet. Was er de laatste decennia
een versnelling
In 1978 startten een aantal mensen,
die voordien in een klassieke in
stelling werkten en over die aan
pak niet zo opgetogen waren, een
klein tehuis voor sociaal pedago
gische opvang van jongeren.
Dat tehuis heet Raveling en is
momenteel gehuisvest in de Molen
straat te Denderhoutem. Wegens
einde huurkontrakt moet Raveling
in de nabije toekomst een nieuw
onderkomen zien te vinden. En
daar is een bom geld voor nodig.
Het Ministerie van Vlaamse Gemeen
schap (onder Min.v.Justitie) dat
wel de werking van het tehuis sub
sidieert, voorziet geen financiële
tussenkomst voor een woning.
Daarom doet dit tehuis een beroep
(op ons goed hart, zo we dat nog
hebben tenminste.
Het motief achter de aanpak van
deze specifieke jongerenproblema-
tiek is de eigen kleinschalige
aanpak, gegroeid uit een fundamen
tele kritiek op een kwantitatieve
"behandeling" van jongeren in gro
te inrichtingen.
Raveling is geen gezin, maar een
groep I3tal) jongeren uit de
leeftijïïsgroep tussen 4 en 21
jaar. Alle minderjarigen zijn tij
delijk geplaatst door de jeugd
rechter of het jeugdbeschermings-
komi tee.
Elk personeelslid fungeert voor
het overgrote deel als "opvoeder",
ook al is er spreiding van funkties
(direktie, opvoeder, onderhouds-
vrouw.
In het tehuis wil men een opvoe
dingssituatie scheppen waarin de
jongere een grotere zelfstandig
heid en verantwoordelijkheid kan
bereiken.
De kriteria voor opname zijn zo
wel leeftijd en geslacht als de
aard van problematiek van de jon
gere. Gezien de leeftijd gaan de
meeste bewoners van Raveling naar
school, maar er zijn ook jongeren
die werken.
Vanuit het tehuif wordt meer en
meer belang gehecht aan samen
werking met het thuismilieu van
de jongeren.
In die voorbije 8 jaar kwamen
en gingen al heel wat jonge men
sen in Raveling. Sommigen voelden
er zich goed, anderen waren er
blijkbaar niet op hun plaats. In
het laatste geval gaat het voor
al om reeds volwassen geworden
jongeren, die door een sterk ver
waarloosde opvoeding niet meer
heropvoedbaar zijn. Enkele kin
deren maken zelf een einde aan
hun verblijf in Raveling door weg
te lopen.
Voor een kundige verantwoorde
aanpak van de kinderen en pubers
is er een voortdurende bijscho-
Bij de recente restauratie van het
kerkgebouw in de zestiger jaren
heeft men eerst de toren aangepakt.
Men heeft de toren gestabiliseerd
door de wegzakkende fundering te
versterken. Is nu alles opgelost
Veel hangt af van het soort grond
waarop de toren gebouwd is. Is die
nog verder samendrukbaar En hier
moet men vooral met de factor tijd
rekening houden. Een scheve toren
blijft permanent op één deel van de
fundering drukken. Bovendien speelt
ook de windkracht te Ninove in het
nadeel van de toren. De westenwind
blaast in de hellingsrichting en
heeft vrij spel op het bovendeel
van de toren. Het was steenbakker
Hove die me zegde: ze zullen de to
ren niet kunnen houden ze hadden
beter langs de andere kant gewerkt
om een tegenwerking op gang te
brengen. Inderdaad,sinds de toren
gestabiliseerd is heeft hij zich
weer al enkele millimeters gezet.
Men ziet dat aan de voeg tussen kerk
schip en toren. Alleszins is het
icheefzakken voorlopig afgeremd en
zelfs al zou de toren nog één milli
meter per jaar wegzakken, dan maakt
dat op 100 jaar 10 cm. Gevaar dat
wij de toren nog zien instorten is
er dus niet.Wel is een scheve toren
ling van het personeel en aan
passing van de werkmethodes.
Het gevaar bestaat evenwel dat
men uit schrik voor mislukkingen
slechts kinderen wil opnemen die
weinig of geen moeilijkheden ver
tonen.
In oktober van dit jaar verstrijkt
dus het huurkontrakt. Men zoekt
nu naar een nieuw en aangepast
onderkomen in de regio Ninove-
Aalst.'Zelf heeft de vzw Raveling
een permanent probleem, een handicap
voor de levensduur van een gebouw.
En dat men vroeger ook niet zo dom
was blijkt uit volgend verhaal. Ook
aan de abdijkerk van Grimbergen,
werd net zoals te Ninove de toren
later bijgebouwd en identiek op de
zelfde plaats en wijze als bij ons,
vandaar ook dezelfde problemen een
hellende toren die een stuk van het
koor in zijn val meetrok."Maar drie
broeders augustijnen namen het op
zich de toren weer recht te zetten,
waf'ze bewerkstelligden door achter
het hoofdaltaar onder de funderingen
van de toren te graven, zodat de
fundamenten en de toren beetje bij
beetje langs die zijde konden zakken,
en men kan dat nog altijd zien omdat
de kroonlijst van de toren en van
dat stuk van het koor dat door de
toren werd meegetrokken tenminste
een voet lager is dan die van de
rest van het koor aldus een ge
tuigenis uit 1779. Te Grimbergen
heeft men in de I8de eeuw de oor
zaak van het scheefzakken opgelost,
te Ninove heeft men in de 20ste
eeuw de gevolgen van het scheefzak
ken trachten te ondervangen.
Dirk Van de Perre
al enkele akties ter financiële
ondersteuning op touw gezet (bloe-
menaktie, mandarijnenverkoop) en
andere akties zullen nog volgen.
Wie interesse heeft om hoe dan
ook mee te werken aan de zoektocht
en/of realisatie van een nieuwe
woonst voor Raveling kan kontakt
opnemen met
Raveling vzw Molenstraat 22
Denderhoutem. 054/33.90.50.
advertentie
toren
°orspronkelijkeJ
stand i
westenwind
oude fundering kerk (17e E.)
nieuwe fundering toren (19e E.)
druk van het gewicht
versterkte fundering
door stabiliseringswerken 20e E.
Het scheefzakken van de toren, schematisch weergegeven.
