DE ABDIJKERK SCHEURTWAAROM
12 DE TOEKOMST win lief; kerkplein te niiiove
leg een persoonlijke stempel
op uw werk
3000 KLEUREN
in doe - het - zeiver en specialiteitsverf
SIGMA- LEVIS- SIKKENS- GLASURIT
VERF VOOR VAKWERK
zekerheid van kwaliteit
zekerheid van resultaat
NIEUWE OMSTANDIGHEDEN
AFBRAAK OUDE KLOOSTER
GEBOUWEN
HET ZAKKEN VAN HET
GRONDWATERPEIL
DE SPOORWEG
Zoals in de vorige bijdrage gezegd,
zullen we nu nader ingaan op de moge
lijke redenen WAAROM de abdijkerk
scheurt.
Ik zie twee groepen van oorzaken, ener
zijds konstruktieve zwakheden, ander
zijds nieuwe onvoorziene omstandigheden.
In deze bijdrage ga ik op de laatste
groep oorzaken in. De volgende keer zal
ik dan de eerste groep behandelen.
Dat een gebouw te maken heeft met
nieuwe omstandigheden en situaties
waarop het bij de bouw niet berekend
is, is een veel voorkomend gegeven, ze
ker bij bouwwerken die eeuwen trotseren.
In feite is de aanbouw van de toren
een goed voorbeeld van een nieuwe om
standigheid, waarop het bestaande kerk
gebouw niet berekend was. De scheef-
zakkende toren heeft een stuk van het
koor meegesleurd en doen scheuren.
Dat probleem is nu onder kontrole. Ik
heb het er vroeger reeds over gehad.
Ik beperk me thans tot drie andere
kwalen.
Toen de kerk in 1713-1723 is rechtge
trokken leunde tegen de noordelijke
dwarsbeuk (kant spoorweg) een vleugel
van het 17de eeuwse klooster aan. De
bouw van die dwarsbeuk is daarop bere
kend, zodanig dat de hoeken van de mu
ren geen hoeksteunberen hebben. Maar
in 1780 heeft men die kloostervleugel
afgebroken, met als gevolg dat geen
tegendruk geboden wordt aan de spat-
kracht van het gewelf. Op het oog ge
zien helt de gevel daar lichtjes bui
tenwaarts. Langs de kant van het kerk
plein is de gevelmuur wel voorzien van
zware steunberen omdat daar nooit een
gebouw gestaan heeft (zie foto 1).
van het gewelf moeten zulke trillingen
nefast zijn. (zie foto 2)
Tot ca. 1600 liep de Beverbeek tot op
ca. 30 meter afstand van de westgevel
van de kerk. Tot ca. 1850 bevond zich,
waar thans de eigendom Nijs-Merckx
ligt, een waterwachtbekken voor de wa
termolen. Tot ca. 1960 liep de Bever
beek dwars door de stad. Toen is het
afleidingskanaal aan de Os gelegd.
Ninove, een traditionele moerasstad,
is drooggelegd. Het grondwaterpeil is
gezakt. De Ninovieters hebben thans
droge kelders. Maar dalend grondwater
brengt een krimp mee van voorheen nat
tere bodem. Te Antwerpen, waar men de
ondergrond voor het aanleggen van de
metro heeft drooggezogen, heeft men
het fenomeen van scheurende gebouwen
gekend (ook al omdat veel oudere hui
zen op houten palen gefundeerd zijn).
De pastoor van Zandbergen vertelde mij
dat zijn kerk verzakt is wegens het
dalen van het grondwaterpeil in de
Dendervallei. Speelt dit fenomeen ook
voor de Ninoofse abdijkerk Ik meen
van wel. De fundering van het westelijk
deel van de kerk zakt weg. Een recent
verschijnsel. Enorme vertikale scheu
ren worden zichtbaar (zie foto 3). Nu
is het grootste gedeelte van de kerk
gebouwd op drogere, hogere plateaugrond
beek. Juist DAAR scheurt en verzakt
de laatste tijd de kerk het meest. De
westgevel scheurt van het kerkschip
af. Hier situeert zich een nieuw zeer
ernstig stabiliteitsprobleem.
Dat van de wegzakkende toren en scheu
rende koor is (tijdelijk opgelost.
Dat van de wegzakkende westgevel (voor
gevel) vergt nu alle aandacht, (zie
schets)
Dirk Van de Perre
Leest men te Brussel ook het Klokzjiël
In het jongste nummer van Monumenten_
en_La_ndschap£eri is de Ninoofse aïïdTj"
l<erk te ïïeurt met drie foto's één
van de scheve toren, één van de scheu
ren in het gewelf, één van de scheuren
in de langsmuur. Men konstateert er
dat de huidige restauratiewerken een
maafc voor niets zijn geweest, gezien
het fundamenteel probleem, dat van de
onstabiliteit van de kerk niet is
aangepakt.
Zo hoort u het ook eens van een ander!
advertentie
In 1855 werd de spoorweg aangelegd.
Hij loopt op amper 40 meter van het
kerkgebouw. Oorspronkelijk wilde men
hem nog dichter leggen. In 1855 moet
een passerende trein weinig hebben
voorgesteld. NU zijn treinstellen zwaar
der en sneller. Langs de spoorweglijn
Brussel-Leuven heeft men last van
scheurende huizen, wegens het opvoeren
van de snelheid van de nieuwe trein
stellen. Geweten is dat de Sint-Mi-
chielskathedraal te Brussel scheurt
door de trillingen veroorzaakt door
de metro. Welke trillingen veroorzaken
passerende treinen te Ninove
Heeft men dat al ooit laten nameten
Trillingen doen een gebouw schudden
en hebben het effekt van een kleine
aardbeving. Vooral voor het scheuren
Maar het voorste stuk van de kerk,
langs de kant van het orgel, staat in
de nattere val!ei grond van de Bever-
Kvcr
De spoorweg passeert op 40 m. van de
abdijkerk. Zeker geen pluspunt voor
haar boortbestaan. Wat wordt het na de
elektrifikatie
Situatieschets inplanting kerk tgo De oorzaken van het recent verzakken
Beverbeekvalleivan het westelijk deel van de kerk
Vertikale scheuren wijzen op verzakken- lijken samen te hangen met het stapsge-
de funderingen. Dit gebeurt op twee wijze droogleggen van de Beverbeekval-
plaatsen bij de toren en bij de west- lei. Eertijds stond de kerk aan de
gevel. De Ninoofse kerk valt uiteen. rand van het water!
Nu heeft men een onbelemmerd zicht op
de noord-oostzijde van de kerk. Oor
spronkelijk rustte tegen de dwarsbeuk
(zie stippellijn) een kloostervleugel.
Deze verstevigde het kerkgebouw. Thans
is de hoek (zie pijl) niet meer gestut.
Recente, grote (men kan er zijn hand
insteken!vertikale scheuren in de
westkant van de kerk wijzen op wegzak
kende funderingen.
