't Volrfteverken, 't fkoentfte
MATRASSEN WEELDE
PI LU P/U
kortverhaal
7
OEVER NINOVIETERS
EN ELEN NIENOFS
'"t es van'n hond" (en soms voegt
men daar nog iets aan toe, nietwaar
als het slecht gaat. Uit mijn kin
derjaren herinner ik mij het rijmp
je
Het wordt me duidelijk dat deze Roe
fel aandachtig en vooral kritisch
wordt gevolgd. Mensen komen me immers
hun bevindingen vertellen, geven tips,
brengen nieuwe woorden en uitdrukking
en aan en laatst kreeg ik zelfs een
ware schat in de handen gestopt,
namelijk een boekje uit 1890 Bla
den uit de geschiedenis van Ninove
door Leo Plas. Deze stadssekretaris
maakte nog net de tijd mee dat het
stadsarchief zich te Ninove bevond.
Vóór Van Gassen reeds deed hij in
dat boekje een poging de geschiede
nis van Ninove te schetsen. Het
boekje is des te kostbaar daar men
mij vertelde dat het exemplaar dat
zich in de bibliotheek bevond er
nog niet zo lang geleden is ontvreemd
en ik vermoed dat de exemplaren in
privë-bezit zeldzaam worden. Ik
dank dus de familie Wachtelaer dat
ik er gebruik van mag maken. Voor
al uit de hoofdstukken "Dialect
of tongval van Ninove"en "Oude Lie
deren en Sagen" zal ik ten gepasten
tijde graag citeren. Maar de lezers
en lezeressen komen niet alleen met
kadootjes en komplimentjes aandraven.
Ze wijzen mij ook terecht als ik
'kemels schiet'. En terecht Dat
bewijst dat Ninovieters met hun taal
begaan zijn. Ik haast mij dan ook
hier een en ander recht te zetten.
Zo moet ik zelfs mijn korrektie van
vorige maand korrigeren. Ninovieter-
kes eten immers noch een 'tikkenauj-
ken' noch een 'tikkenaureken' maar
een tjippenaurekenVerder wees
men er mij op dat een kinderrijmpje
niet volledig afgedrukt stond. Ik
heb het nochtans geleerd van mijn
vader zoals het er stond. Maar ja,
hij was 'van den Berdam' en misschien
kent de linkeroever een andere ver
sie. Hier komt ze
De derde regel zal slaan op een toe
gift lever veronderstel ik. Ook o-
ver het rijmpje van de 'sjampetter'
kreeg ik een opmerking, maar dan
wat de betekenis betreft, 'ne mette-
koe' zou niet 'aap' betekenen zoals
'martiko' in het gents maar zou een syno.
niem zijn van het scheldwoord 'metten'
wat in eerste betekenis op een jonge
stier slaat. Zekerheid heb ik hier
omtrent echter niet. Wie me kan
helpen spreekt of schrijft maar.
Het zelfde geldt voor 'een verre',
een woord dat ook verwant zou zijn
met 'ne metten' maar wat betekent
het juist
Ondertussen hoorde ik nog een mooi
ninoofs spreekwoord over een reeds
behajndeld dier. "'t volsjte veirken,
't skoensjte streu betekent wie
het 't minst verdient krijgt het
.beste, een pendant dus van het gezeg
de "De pjeiren die d'hover verdie
nen en krauige ze nie". Het zouden
de leuzen van de laatste besparings
maatregelen van Martens kunnen zijn
In verband met de hond zegt men
ka' (wat echt zou bestaan hebben in
de Dender). Wie niet akkoord is
iets gratis, 'verniet' te geven zegt
"Verniet gonj d'honnen ba den bok".
Over het fameuze trio kat, hond en
muis vonden we het op zijn minst al
100 jaar oude versje in het aange
haalde boek van Leo Plas, dat we
hier in 't dialekt omzetten en er
de volgens ons in het boek ontbre
kende laatste regel aan toevoegen:
ABC
In dat boekje vonden we ook
Maar naar mijn idee moet het woord
in de tweede regel 'muizenvanger
zijn en gaat het rijmpje over de
kat.
Van ons aller Jefke Prot hoorde ik
de uitdrukking: "Slopen gelek de
moëzjen in 't miël", duidend op een
ongerust, waakzaam slaapje.
Tenslotte sluit ik het hoofdstuk
zoogdieren af met een woord dat me
laatst gerapporteerd werd. Wijzend
op een koe zou men het tegen kinde
ren over een pappekoei hebben. Zo
leert men in Ninove de kinderen ver
banden te leggen.
Die 'koei' brengt ons langs de koe
poort naar de gevleugelde dieren.
Nog steeds uit hetzelfde boekje
'Bladen uit de geschiedenis van Ni
nove' van 1890 haalden we dit vers;
Het maakt deel uit van het hoofdstuk:
"Oude liederen, Sagen, enz in Ninove
gezongen of gesproken waarvan enige
gekend sedert de XIIIde eeuw!' Blijk
baar werd dit liedje in 1890 dus nog
gezongen onder het volk, evenals ver
scheidene andere die ik nooit gehoord
heb. Slechts enkele kwamen mij bekend
voor zoals de twee voorgaande en en
kele die later nog ter sprake zullen
komen. Hoewel het hier duidelijk
gaat om uit de volksmond opgeteken
de versjes en liedjes en niet
om schoolse of artistieke kraaties,
blijkt dus dat er sleet komt op de
mondelinge tradities. En zeggen dat
bovenstaande regels (hoewel ze nog
al kramikkelig rijmen) zoniet uit
de 13de eeuw, toch zeker enkele hon
derden jaren getrotseerd hebben voor
aleer Leo Plas ze noteerde. Hoelang
moet het immers niet geleden zijn
dat Ninove nog een beul onder haar
stadspersoneel had Waar is de tijd
nietwaar
RU F
Volgende keer gaan we verder met de
voeggelkes"
AALSTFRSESTWG NINOVE
OPEN 10 - 12 uur
14 - 19 uur
ZATERDAG TOT 18 uur
GESLOTEN ZON - EN DONDERDAGEN
Onzeker stapte Jef naar Tnnnen.
Enkele vlamboogkleurige flitsen ver
lichtten heel even de kamer. Buiten,
beneden op de straat kreunde een
tram doorheen een stalen bocht onder
een dak van spetterende electrische
vonken. Jef waande zich voorwaar in
Faraday's kamer. Dan werd het ver
trek terug met blindheid geslagen
Hij deed nog een stap en vloekte het
uit van pijn Iets hard en puntigs
boorde zich in zijn scheenbeen.
'In hemelsnaam doe dan toch het licht
aan,' kreunde hij en zocht gebukt
naar een steun Toen viel hij blazend
neer op iets dat als een matras.aan
voelde Hij wreef over zijn broek,
betastte de wonde en begon schokkend
te lachen Als Hector nu maar wist
hoezeer hij zijn speklaag benijdde,
die kon alvast tegen hardere stoten
dan deze
sinq. Dat helpt wel vader,'zei hij
terwijl hij in een hoek van de kamer
onder de wasbak doo"k. Jef liet zich
achterovervallen tussen het
beddegoed dat als een valschermtoorts
was ineengedraaid na een mislukte
sprong uit een voorbije nachtmerrie.
Het was een grote sombere kamer
Een mozaïek van ontelbare kleine rode
witte en paarse bloemen, op de achter
grond van een zwart behang,versier
den er de wanden De witte bloemen
lichtten griezelig op in het violette
licht. Een wemeling van duizend maden
klaar om in deze gecapitoneerde doods
kist binnen te dringen Temidden
deze verstomde chaos hing Jane
Een mooie blonde vrouw naakt en
uitdagend Jef draaide zich op zijn
zijde Er lag nog meer Op het
nachtkastje lag 'Lolita' van
Vlademir Nabokov, en verderop in het
jBéPip^
Advertentie
'Vuil stinkend oord vervloekt!
Hector waar ben je riep Jef.
Een ritmisch piepen van opspannende
en ontspannende springveren klonk
Jef plots vertrouwd in de oren.
Hij vergat zijn pijn en luisterde
ingetogen naar deze symfonie die
zo typisch was voor mensen die op
kamers woonden, en eindigde in een
fortissimo en een uitstervend gegil
en gegiechel. Dan werd het stil in
de aangrenzende kamer. Jef hoorde
alleen nog het bonzen van zijn hart
Even later hoorde hij hoe een kraan
werd opengedraaid en hst water door
de buizen suisde...Als een gewond
dier in een val begon Jef wanhopig
op handen en knieën rond te kruipen.
Waar blijf je met je eten en je
koffie Hector!?'
Ineens baadde de ganse ruimte in
een paars licht. Moeizaam hinkte Jef
overeind .Twee buislampen straalden
zacht aan weerszijden van een grote
spiegel die deel uitmaakte van een
kleerkast 'Zie je nu vader de
tijden zijn veranderd Zij worden
gedaan, niet door ons maar door de
andere zei Hector met de nadruk
op andere' Het was alsof hij als
een spook door de muren heen was
binnengekomen 'Ik was even op de
gang Begrijp je 'zei hij ver
ontschuldigend Dit is mijn
hoerenkast en hij klopte op de
kast met de lampen alsof hij ver
wachtte dat er iemand ging tevoor
schijn komen. 'Hector, dat paarse
gedoe, is dat de enige verliching
in dit.
'Nee Er is nog het lampje, tegen jou
op het nachtkastje onderbrak hij
Jef ging op het bed zitten en be
tastte zijn been Een bloedvlek
kleurde zijn broekspijp.
Natuurlijk stootte je tegen mijn
bed Iedereen stoot hier tegen het
bed, zei Hector hoofdschuddend
alsof hij wist wat er gebeurd was
'Ontsmettingsmiddel heb ik niet. Ik
doe het met een verdunde javeloplos-
bed aan het hoofdeinde de resten
van een ineengestort erotisch
kaartenhuis Jef kwam overeind
geprikkeld door een chloorgeur.
In de hoek van de kamer werkte
dokter Hector aan het medicijn
'Ik heb geen vitriool nodig Hector.'
Over Hectors schouders zag Jef de uri-
nekleurige bijtende vloeistof in
een beker op de wasbak ,waar in de
kromming ervan een huisspin tevergeefs-
omhoog trachtte te klimmen
'Als het zo zit laat het dan maar
vader. Het is toch bijna winter
dan ontsteken wonden toch niet meer
zo snel .'En hij kiepte de boel
in de bak. De spin rolde zich tot
een bol en verdween in een kolkend
gat. Op het eerste verdiep van het
huis was de gemeenschappelijke
keuken. Daar Hector eigenlijk de
enige vaste huurder was in het
hotel, kon hij er vrijwel ongestoord
allerlei gerechten uitproberen
Het was een eenvoudige erg rommelige
keuken Voor Hector waren koffie
filters een overbodige kost. Onderaan
in de groene gelakte koffiekan zat
er een laag gruis drie vingers dik.
Toen Jef een rare smaak proefde
bij het drinken van het teer-
zwarte brouwsel vroeg hij wat dat te
betekenen had. Hij hoefde zich niet
ongerust te maken, zei Hector, het
ontbrak aan afwasmiddel dus ge
bruikte hij maar een haarwasmiddel
Na enkele tassen werd Hector dui
delijk opgewekter, en maakte aan
stalten om het avondeten klaar
te maken. 'Vanavond eten wij gebakken
kippenharten uit Hongarije, lachte
hij. Hij opende iets wat op een
frigo leek, en wierp een pakje diep
gevroren vlees voor Jet" op tafel.
Jef las:'Kippenhart uit Hongarije.
Tenminste houdbaar tot eind septem
ber. 'Vandaag was het maandag, half
november. (wordt vervolgd)
Johan Cordier
Mie goët er mee
Nor Pepersee
Woër dat den hond zan broek afdee
'Pepersee' moet zo'n fabel land zijn
zoals dat in het Antwerpse 'Jakkamak-
ka' is of in Aalsr het eiland 'Chip-
Plasj, 'k goë no de mert
'k keup een koei
en een betje van de liever toei
een betje pansj
en een betje killewillewansj
De kat goë mee
Den hond blijft thoësj
"Piep zau de moësj
In 't skoetelhoësj
Slinge slange
Muizenvalle
Lapkensdief
G' hebt gestolen van mijn gerief
Op de Koeipoort zat 'nen uil
Niemand dorst hem plagen
Door Jan den ouden beul
Moest hij zijn pluimen laten.
De rommelige keuken waar Hector ongestoord allerlei-gerechten uitprobeerde.
