Waarheen
toelaat kan zijn trouwbare zonen en dochters niet deftig
placeeren omdat hun het kapitaal ontbreekt en meer der
gelijke klachten.
Pier. Ja dat is de waarheid, de al te droeve waarheid.
Jan. Hebt ge dan geen enkel familielid of een kennis
die een anderen stiel doet of in de stad woont Overdenk
eens wel en gaat eens na hoe zij door de wereld komen,
soms en meest altijd met veel minder kennis, oppassend
heid en kapitaal als gij, ziet naar hun keuken, hun dagelijks
leven, hunne werkuren, hunne kinderen. Welk verschil
Pier. Ja ik heb een kozijn die ondernemer is, een
vriend beenhouwer, een vriend winkelier. Waarlijk daar
mag ik niet naar opzien. Zij hebben een heerenleven, winnen
veel meer geld dan ik, en laten hunne kinderen studeeren
of zich goed placeeren gelijk zij verkiezen.
Jan. En zoudt gij ook zoo door de wereld willen
komen als landbouwer
Pier. Ja dat zal nooit geen waar heeten, een boer kan
niets, dat is overal de verstooteling
Jan. - Zoo hebben wij altijd geredeneerd, maar onthoud
wel wat ik u zeg de oorlog heeft ons vrij en slim gemaakt
en als wij samenspannen kunnen wij alles bekomen. Wij
hebben ten minste zooveel recht op een deftig bestaan als
een ondernemer, een handelaar, een beenhouwer of gelijk
wie, en dit zal alleen van ons afhangen.Wij hoeven slechts:
vereeniging. Sterk Vereenigd, en geen mannen als gij die
denken dat het niet mogelijk is of te laf zijn hun kop op te
steken om hun recht te eischen.
Pier. Bij dit getal moogt ge mij niet meer rekenen
maar ik had tot heden nog zoo ver niet gedacht. Nu ben ik
overtuigd en sluit mij met hart en hand bij uwen bond aan.
Maar hoever zitten de zaken en hoe zijt gij ingericht
Jan. Wij zijn eerst met eenige goede mannen
samen gekomen, hebben vele vergaderingen belegd en altijd
kameraden bijgeroepen van ieder gemeente zoo een man of
drij. Dan hebben wij. een bestuur gevormd en zijn begonnen
met schrijven en vrijven aan alle Heeren die ons moesten
recht geven. Vervolgens op alle gemeenten bönden gesticht,
en lidkaarten uitgegeven aan alle leden mits betaling van
1 tot 4 mark volgens grootte der boerderijOns bestuur
heeft dan onderhandelingen gehad met alle komiteiten en
overal ons recht doen gelden. Dan hebben wij een stand
vastig bureel gemaakt waar onze sekretaris drie halve
dagen per week zetelt om de klachten der leden te ontvan
gen en hunne zaken te bepleiten. En nu hebben wij een
grootsch werk in handen genomen het stichten van eene
samenwerkende maatschappij van koopen, verkoopen en
bewerken van alle landbouwprodukten en benoodigheden,
samen met eene onderlinge brandverzekering en een week
blad. Door die brandverzekering zullen wij maar de helft
van vroeger betalen. Ons weekblad zal ons op de hoogte
houden van alles wat ons aanbelangt en ons veel leeren op
landbouwgebied.
Pier. Gij zijt al ver gewerkt Jan.
Jan. Er zijn veel mannen van goeden wil die hunnen
tijd en moeite hebben geofferd om het zoover te brengen.
Pier. Daarvoor moeten wij ze allen dankbaar zijn.
Jan. Deze behoeven geenen dank, ze deden enkel hun
plicht, maar wat ze vragen dat is dat elke landbouwer
meegaat den weg op der verbetering.
Pier. Maar er bestonden vóór den oorlog zooveel
boerenbonden en maatschappijen. Er waren vele mannen
die veel deden voor de boeren
Jan. Inderdaad er waren veel vereenigingen en veel
werkers die ons aller achting verdienen. Menschen die veel
vooruitgang hebben teweeggebracht op landbouwgebied en
eene eervolle plaats veroverd hebben in ons hart. En deze
zullen ook met ons meegaan want-alle hulp is ons aange
naam en met dank aangenomen. Maar met den oorlog heb
ben deze bonden geen teeken van leven gegeven. De meeste
leidei's hebben hun plicht niet verstaan of verwaarloosd.
Er is veel verwoest en ten gronde gegaan van onze kos
telijkste panden, welke konden gered worden door de
krachtdadige tusschenkomst dezer hoofdmannen. Helaas
we hebben niets gevoeld van hulp Er zijn veel misbruiken,
veel onrechtveerdigheden gepleegd door Gomiteiten en
andere instellingen, en wij landbouwers stonden machteloos
tegenover machtige inrichtingen. Onze oversten lieten
hunne soldaten in den steek Wij hebben pijnlijke oogen-
blikken beleefd en onze trots en onze hoop aan de willekeur
van eenigen zien bloot staan. Eene fout ligt er op ons
geweten dat is dat we ons niet twee jaar vroeger vereenig-
den. Dan hadden we vele rampen vermeden.
Pier. Dat is de volle waarheid en gij denkt dat de
toekomst voor ons zal rooskleurig zijn en ons leven beter
Jan. Dat kan niet anders Wij vragen maar ons
recht Wij zullen door onze samenwerkende maatschappij
goede, onvervalsehte krachtvoeders en meststoffen koopen
aan de laagste prijzen. Wij kunnen onze waren samen ver
koopen, verwerken, of naar vreemde landen sturen naar
ons goeddunken. Door onze brandverzekering winnen we
duizendenden in den zak der boeren. Wij zullen macht heb
ben in de wetgeving, in Kamer en Senaat en goede land-
bouwwetten afdwingen, die onzen handel zullen doen
bloeien en onzen stand zal verbeteren.
Verstaat gij nu dezp stadhuiswoorden Pier
Pier. Ja zeer goed en ikdankU vooruwegoede lessen.
Jan. Geen dank heb ik noodig, wees man en doe uw
plicht.
I)e oorlog moet voor ons, landbouwers, eene kostelijke
leerschool zijn. We moeten nu zien wat wij voorheen niet
zagen, willen wat wij niet wilden, doen wat wij niet deden,
op zedelijk, stoffelijk, huishoudelijk en maatschappelijk
gebied.
Onze eerste zonde is de verdeeldheid. Nooit waren land
bouwers, als landbouwers stevig vereenigd om hunne geza-
mentlijke belangen te behartigen, terwijl rond ons alle
standen de handen samensloegen en ons voorbij liepen op
den weg der lotsverbetering. Werkers en werkgevers, han
delaars en joden, allen spraken dezelfde taal, eischten het
zelfde recht, wanneer het de verbetering hunner belangen
gold.
Er bestonden wel ontelbare landbouwersbonden, waar
onder vele goede, maar meer politieke groepeeringen, met
aan hun hoofd menschen, die noch onze toestand kenden,
noch de goede middelen gebruikten om ons vak vooruit te
helpen. Dit hebben wij allen ondervonden, want steeds
stonden wij alleen in de lastige dagen van dezen tijd en
vonden noch hunne hulp noch hunnen raad.
De innige broederband bestond tusschen de landbouwers
niet. Daarom hebben wij ons vereenigd en zullen de meest
ontwikkelden vooruit treden om de minderen te hervor
men, om de jongeren als mannen te maken, die hunne taak
verstaan om het landbouwleven in zijn volle schoonheid te
kunnen leven.
Vereeniging geeft ons macht, en uit haar spruit beter
leven, ontwikkeling en vooruitgang. Op stoffelijk gebied is
het noodig dat wij niet meer zooals vroeger voor een spot-
loon werken. Dat wij na een jaar zwoegen even rijk zijn.
Ons leven mag niet meer zoo slaafsch en ellendig zijn, wij
willen met heel de maatschappij naar hooger, schooner en
beter leven.
Hierom moeten wij het algemeene richtsnoer verande
ren op huishoudelijk gebied. De streek der kleine boerde
rijen moet zich toeleggen op de groensel-, fruit- en bloe-
menkweek, het ideaal indachtig van een groot vlaamsch
economist De Backer Vlaanderen moet de bloem- en
groenselhof worden van Europa". Boerenzoons en dochters
moeten zich zonder verwijlen toeleggen om deze teelten te
bestudeeren. Door onze vereeniging zullen wij onze pro-
dukten Op de vreemde markt brengen
De streken der groote landerijen en bedrijven moeten
zich wenden tot de kweek van nijverheidsplanten zooals
vlas, kemp, oliezaadvruchten, hop, chicoree, tabak enz.
De streken der goede weilanden op de veeteelt en paar-
denkweek.
Dit zijn de bijzonderste richtingen elk bedrijf moet bui
ten de gewone teelten één hoofddoel hebben waarheen het
zich geheel trapsgewijze hervormd, ofwel bloemen en
groensel, of nijverheidsplanten of veeteelt. Dan is er meer
middel tot gezamentlijke uit- en invoer, samenwerken en
omwerken.
Wij moeten in de toekomst het al te groote verbruik van
krachtvoeders vermijden voor het vee, dewelke veel te duur
zijn en ze vervangen door overvloedige klavers die onze
landen rijk maken aan stikstof door hunne opname der
vrije stikstof uit de lucht. Ook door goede weilanden, waar
door ons vee gezonder zal zijn en ons minder werk zal
vragen hierdoor winnen we geld en tijd. Het gebruik aan
landvetten moet worden verminderd, uitgenomen van kalk
en eenige potaschvetten, dit vervangen we door klavermest
en bijzonderlijk door goede samenhouding van ale en vloei-
mest in overgroote, goed gecimenteerde putten, dan kun
nen we dit altijd bewaren om op den gepasten oogenblik te
gebruiken ruime en luchtige stallen en woningen, groote
en goede beerputten goede en vele wei- en klaverlanden
verbetering onzer gronden door kalk en draaineeringen
moet onze leus zijn op huishoudelijk gebied.
