De Nijverheid in België.
Internationaal Overzicht
Onderlinge Brandverzekering,
thans verschenen. Het handelt over
de algemeene grondbeginselen, die de
volstrekte gelijkheid vaststellen van
rassen, talen en godsdiensten, de vrij
heid verstrekt aan scholen, enz.
Het betreft ook het grondgebied
ten Zuiden van de Karpathen en Roe-
thenie. Dit grondgebied zal een zelf
standige staat vormen in den schoot
der Tsjecho-Slovaksche republiek.
Zijne bestuurlijke zelfstandigheid zal
zeer uitgebreid zijn het gebied zal
een afzonderlijken landdag hebben.
De gouverneur zal benoemd worden
door den voorzitter der republiek. De
openbare ambten zullen zooveel mo
gelijk bediend worden door lieden
van het gebied. Een artikel van het
verdrag herkent dat de republiek on
der waarborg van den volkenbond
geplaatst is.
De Parijsche Volksvertegenwoor
diger Henry Paté heelt in de Fr ari
sche Kamer een wetsontwerp neerge
legd nopens de legerinrichting. Be
stendige kaders zullen ingevoerd wor
den uit beroepsmilitairen en scholen
voor alle Franschen. De diensttijd zal
12 maanden bedragen. De diensttijd
geëindigd zijnde, fnaakte elke
Franschman deel uit van 't veldleger
tot zijn 41 jaar en daarnaar 7 jaar in
de landweer.
De algemeene werkstaking onder
de spoorwegarbeiders in Engeland is
geëindigd. De werkstaking heeft aan
de Engelsche financiers 5oo millioen
gekost. Ook de onderstandskas der
arbeiders is fel aangesproken geweest
L millioen en half werd aan de
stakers uitbetaald en zij verloren vijf
millioen aan het uitwisselen van titels.
De volgeude overeenkomst werd
getroffen Het werk zal onmiddelijk
hernomen wordende loonrooster
zal behouden blijven tot aan 3o Sep
tember 1920. Na de maand Augusti
zal hij kunnen herzien worden geen
volwassen spoorwegarbeider zal min
der dan 5i shilling verdienen zoolang
de levensstandaart van voor den oor
log zal staan. Eene uitbundige vreug
de heerschte in Engeland. Het nieuws
gaf aanleiding tot openbare feestelijk
heden en betoogingen Sinds den wa
penstilstand was het de heuglijkste
nieuwstijding.
Hevige onlusten zijn uitgebroken in
Portugal De opstandelingen hebben
nabij Aveiro een trein doen ontrigge-
len. De machinist kon nog bijtijds
stoppen, eenige personen werden
licht gekwetst, De syndikalisten hiel
den groote betoogingen te Lissabon,
die door de politie uiteengedreven
werden Er is vrees dat eene alge
meene werstaking over gansch Por
tugal gaat uitbreken. De Syndikalisten
eischen den 8 urendag en verhooging
van loon.
Graaf Berchtold, den gewezen Oos-
tenrijkschen minister-voorzitter tij
dens den oorlog, loochend nu alle
plichtigheid aan den wereldoorlog. In
de Neue Freie Presse logenstraft
hij de beweeringen van het Roode
boek. Hij geeft een uittreksel van het
ambassadeverslag uit Berlijn van i3
Juli 1914, waarin wordt verklaard dat
de Keizer en de bevoegde Berlijnsche
middens het Weensch kabinet drin
gend aanzetten om voor goed gedaan
te maken met Servië, dat nest van
samenzweerders. De duitschers be
weerden overtuigd te zijn dat Rus
land niet gereed was om oorlog te
voeren en dat Engeland zich niet zou
mengen in een konfliktopden Balkan.
De kwestie van Fiume is nog niet
opgelost. D'Annunzio heeft voor 16
November de kiezers van Fiume op
geroepen om een volksvertegenwoor
diger naar het Italiaansch parlement
te sturen. De eenige kandidaat is
kommandant Nizzo.
Nu wordt gemeld dat de Franschen
en Serviërs definitief Fiume hebben
verlaten In de haven bevindt zich
geen enkel schip van de Verbondenen
meer.
De Populo Romana bevestigt
dat voor het Fiume vraagstuk de mo
gelijkheid van beslissende overeen
komsten opdoemen. Het blad voegt
er bij dat binnen kórt Italië van zijn
nachtmerrie zal verlost zijn.
11.
Het Afzetgebied.
In ons vorig nummer hebben wij
betoogd dat de nijverheid een brood-
noodige factor vormt in de Belgische
staathuishoudkunde. Doch een nijveraar
hij brenge weinig of veel voort is
ten ondergang gedoemd, zoo hij zijne
waren niet weet aan den man te bren
gen. Wat waar is voor een bizondere,
geldt evenzeer voor de vereeniging van
individuen, de Staat. Van daar de wedijver
tusschen de naties onderling om mekaar
op de wereldmarkt de loef af te steken.
Die wedijver geeft wel eens aanleiding
tot bloedige botsingen.
Wij, die genoodzaakt zijn te leven van
de winsten in de nijverheid verwezent-
lijkt, hebben dus als eersten plicht eene
bizondere zorg te besteden aan het
immer-ruimer-maken van ons afzetge
bied. Dit beslaat eerst en vooral de
nationale markt. Belgisch Congo daaren
tegen verbruikt nog slechts weinig
nijverheidswaren. De Belgische indus
trie is vooral op uitvoer aarigewezen
de glas-, spiegel- en kristainijverheid
voert 8/10 tot 9/10 uit van hare voort
brengst de metaalbewerking van ijzer
en staal laat 2/3 der voortbrengst vrij
voor uitvoer, de spinnerijen en kunstzij
defabrieken eveneens het grootste deel
hunner productie verders de papier- en
wapenfabrieken, enz,
Ons afzetgebied is te gering, want
de produceerende kracht der fabrieken is
grooterdan de werkelijke voortbrengst.
Het groeiend protectionisme (bescher
ming der nationale markten door tol-
wetten) weert uit verscheidene landen
De heer Caudron. Ik vraag de
stemming over de twee vragen
Wordt er gestreden ja of neen.
De heer Van de Velde. Die
recht staat stemt neen, die zitstemt ja.
Uitslag. Geen enkele staat recht.
dus er wordt gestreden. (Algemeene
vreugdekieLtUi1). "=-
De heer Caudron. Zoodus, de
teerling is geworpen Wij zullen ten
strijde trekken. Ik hoop dat iedereen
zijn plicht zal doen, dan zal geene
macht ons weerhoudeu. Het is noo-
dig dat er nog eens op alle gemeenten
deze vraag gesteld word. Zij we allen
niet eenparig 't akkoord dan is de
strijd verloren. (Aangenomen).
Ik vraag ook dat Zondag die ver
gadering word gehouden en dat deze
week de besturen bijeenkomen.
De heer Van de Velde wenscht de
vergadering geluk om het genomen
besluit Aan allen mijnen besten dank.
De zitting is gesloten.
Alle Zaterdagen zal in ons lokaal
Redt IJ Zelve de heer Clement
Sayes, bestuurder van de O. B. spre-
kelijk zijn.
Uitleg aan de plaatselijke schrijvers
en aan al de leden.
Het ziet er slecht uit voor de bols-
jeviki. Langs alle kanten lijden zij ge
voelige neerlagen. De Polen hebben
den ganschen rechteroever van de
Dwina bezet tusschen Dvinks en Mo-
litks. Op verscheidene plaatsen zijn
de Polen over den stroom getrokken.
In Oekrajina ligt hetoffensief der bols-
jevisten stil tegen Petjoera. Men
hoopt dat de groote overwinningen
van Denikin in het Centrum de bolsje-
visten zullen dwingen hun troepen uit
Oekrajina terug te trekken. Denikin
rukt op Moskou af waar hij* nog -240
mijlen van verwijderd is. Ook het j
leger van Koltsjak drijft de bolsjevis-
ten terug. Deze hebben Tobolsk ont
ruimd.
De groot-vizier van Turkijë heeft
een verzoekschrift aan de vertegen
woordigers der voornaamste mogend
heden gezonden, vragende de opefling
der voorwaarden van den wapenstil
stand, teneinde de regeering mogelijk
te maken eenige strijdkrachten samen
te brengen, om de nationalisten, die
zich meester hebben gemaakt van
Koma, te bestrijden.
Dit verzoekschrift heeft weinig kans
ingewilligd te worden, daar er niet de
minste waarborg bestaat, dat deze
regeeringstroepen zich niet bi) tie
nationalisten zullen voegen.
Het verdrag tusschen Tsjccko Slo-
vakije en de Entente-Grootmachten is
zinnen waren ontsteld en zijne gedachten
verward.
Eindelijk na een oogenblik rust, zeide hij
in zich zeiven
o Wat is zij schoon, wat is zij schoon
Onder die slechte kleederen scheen zij mij
fier en indrukwekkend als eene koningin.
Hoe heeft zij de zuiverheid, de fijnheid'des
harten knnnen behouden in zulke wereld,
tusschen grove, onwetende menschen, dwars
door nood, honger en ellende Ha, het on
derwijs ik ben het, die deze ziel het licht en
de sterkte heb gegeven om aan de verleiding,
aan de zedelijke verlaging te wederstaan
mijne moeder is het, die haar de liefde tot
deugd en plichtsbetrachting heeft ingeboe
zemd. Roos onder de doornen, lelie bloeiend
op een mesthoop En de lelie is zuiver ge
bleven, en de roos heeft hare geuren uitge
wasemd als eenen balsem over het lijden
dergenen, die haar omringden 1 Edel moet zij
zijn boven de edelsten, om onder zulke
beproeving niet te zijn bezweken. Dank,
dank, o, mijn God, dat Gij de kiemen, door
een ander kind in haren geest en in haar
hart gestort, niet onvruchtbaar liet zijn 1
Hij wreef zich hef voorhoofd en stapte in
de kamer rond, als wilde hij zijne stormende
gepeinzen ontvluchten. Eensklaps staan blij
vende, riep hij uit
Onmogelijk, onmogelijk De wereld,
mijne onders... hare broeders, hare zusters...
het eenige geluk, dat mij op aarde moet ge
weigerd blijven 1Maar heeft zij daar
schuld aan Zij zal verre van hare geboorte
stad gaan dwalen, verdriet hebben, gaan
kwijnen misschien Ja, ja, ik bedrieg mij
niet hare schuchterheid, hare schaamte,
hare verschrikte kuischheid, hare laatste
woordenZij ook heeft getreurd, zij ook
heeft eenen wreeden knagenden worm in het
hart gedragen
Hij stortte neder op eenen stoel, sloeg zich
de handen voor de oogen en morde met wan
hoop
Eilaas, eilaas, het kan niet zijn Zij heeft
gelijk ik mag haar niet meer zien na den
dag van morgen. Ik insgelijks wil het aanden
ken mijner kindsheid eerbiedigen en het zui
ver bewaren tot aan het graf. Zij heeft het
gezegd er is voortaan geen andere band
tusschen ons mogelijk dan de herinnering
aan het verledene, de weldaad en de dank
baarheid
Na een oogenblik stilte sprong hij weder
recht.
Die edele ziel, dat beminnend harte zou
gaan verkwijnen in vreemde streken?... Er
is een andere band, een heilige band, een
eeuwige band er is een geneesmiddel voor
haar verdriet'en voor mijne treurnis. Ho,
ik kan het niet meer uitstaan ik moet mijne
moeder, mijnen vader, mijnen meester spre
ken 1 Veroordeele mij cie gansche wereld,
het geluk mijns levens staat op dien prijs
Aan mij, aan mijde vriendin mijner kindsheid!
aan mij het zuivere, zoete Lieveken
En onder het uitspreken dezer woorden
liep hij als een dwaze ter deur uit.
SLOT
Een paar jaren geleden ontstond in mij de
gedachte om een verhaal uit het leven der
Gentsche werklieden te schrijven. Met het
doel oin eenige eerste inlichtingen daarover
in te zamelen, belde ik op zekeren namiddag
aan het hek eener groote fabriek te Gent.
Ik had eenen aanbevelingsbrief en stelde
dien ter hand aan den bestuurder van het
gesticht, een man van ongeveer vijf-en-dertig
jaar, en wiens kleederen, ofschoon van wel
stand getuigende, met vlokken katoen en met
stof waren overdekt.
Nauwelijks had hij mijnen naam in den
brief gelezen, of hij toonde zich zeer verblijd
over mijn bezoek, zeide, dat hij een warm
liefhebber der Vlaamsche letterkunde was,
en stelde zich geheel tot mijnen dienst
uren lang leidde hij mij door talrijke zalen
onze nijverheidsp'roducten en schenkt
wapens aan onze mededingers op de
vrij-gebleven markten. In den strijd om
deze in te palmen, is België niet zóó be-
voordeeligd als de groote nijverheidslan-
den, maar den goeden koop onzer wa
ren bezorgd ons eenen geweldigen voor
sprong. Dezen matigen prijs onzer pro
ducten hebben wij te danken aan de lage
loonen, en vervoerprijzen, aan den be-
trekkelijken matigen prijs der brandstof
fen, en eindelijk aan de economische in-
dustrieele organisatie.
Om de toltarieven te ontwijken heb
ben Belgische ondernemingen zich ge
vestigd in den vreemde0. a. de stem
pelfabrieken in Frankrijk. Spanje, Rus
land, enz. Deze uitwijking heeft den
vooruitgang der nationale nijverheid ver
traagd. Wat meer is, soms heeft er de
hoedanigheid der bewerkte voorwerpen
eveneens onder te lijden.
In de meeste streken, waar de bescha
ving ver gevorderd is, waar men produc
ten van hooge waarde verbruikt, wor
den onze'voortbrengselen tegengehou
den door beschermende toltarieven. Deze
markten staan nochtans open voor half
fabrikaten welke minder hooge inkom-
rechten betalen. Anderzijds is de markt
gemakkelijker te bewerken in de nieu
we landen (koloniën, protectoraten,
enz), maarzij verbruikt vooral minder
waardige fabrikaten of werktuigen en
productiemiddelen. Onze voortbrengst
en uitvoer zijn dan ook voor hel groot
ste deel weinig afgewerkte waren
halffabrikaten of nog voorwerpen, die
de koopers moeten in staat stellen zelf
voort te brengen. De hoofdoorzaak
dezer strekking is het protectionisme
van de meeste nij'verheidslandenDit
karakter is nog verhoogd door het er
barmelijk gehalte onzer werklieden
op gebied van vakkennis en handigheid,
door de engheid der Belgische markt,
door de moeilijkheid voor een klein
land den massauitvoerhandel in te
richten en door den aanvankelijk inge
slagen weg onzer nijverheid naar een
voudige omwerking, richting veroor
zaakt. door den overvloed van brandstof
fen en van sommige grondstoffen.
Al de landen van Europa die aan den
oorlog hebben deelgenomen staan voor
reusachtige economische vraagstukken.
De verwoeste gebieden moeten worden
hersteld, steden en dorpen opgebouwd
de nabestaanden van gesneuvelden moe
ten worden gesteund, de door verwon
dingen of opgedane ziekten lichamelijk-
geknakfen moeten wqrden bezorgd
milliarden zijn vereischt. en de openbare
schatkisten zijn leeg. België alleen heeft
eene staatschuld van achtien milliarden
of 3.500 fr. per kop. Er zijn landen die
er nog oneindig veel slechter aan toe zijn
dan het onze.
De strijd om den broode, de strijd om
het bestaan, zal nog reusachtiger afme
tingen aannemen dan de titanische wor-
stelling die millioenen in het harnas
joeg. In defze jacht naar goud zal maag
noch vriend worden ontzien. Wij gevoe
len bet reeds al te lang van zoogezegd
bevriende zijde.
Trots statenbond, internationale ar-
beidskeure en wat ons nog zal opgesol-
ferd worden door de parasieten van cfe
maatschappij, trots dit alles zal de han
en werkhuizen der fabriek, toonde en ver
klaarde mij alles, en antwoordde op mijne
vragen met zulke minzame dienstwilligheid,
dat ik niet wist hoe hem voor zijn gulhartig
onthaal te bedanken
Hij was zeker geen gewoon mensch. Van
de nijverheid, van haren voortgang en van
de doelmatige inrichting des arbeids sprak hij
niet alleen met uitgebreide kennis, maar te
vens met eene dichterlijke geestdrift, die mij
verwonderde.
Ik had reeds vroeger, zonder andere be
weegreden echter dan de nieuwsgierigheid,
eenige andere dergelijke gestichten bezocht.
Nergens had ik zooveel orde en zindelijkheid
aangetroffen. De werkhuizen en zalen waren
breed en verheven sterke luchttochten om
het stof te verwijderen, had men in toereikend
getal gemaakt waar de raderwerken of rie
men den onvoorzichtigen arbeider konden
aangrijpen en verminken, waren deze werk
tuigen door zinken platen geblind overal
was ruimte en lucht in overvloed, en men
kon bemerken, dat hier met vaderlijke be
zorgdheid voor de gezondheid en het welzijn
der werklieden werd gewaakt. De vrouwen,
mannen en kinderen, welke ik in groot getal
aan den arbeid zag, waren geheel anders dan
ik ze mij had voorgesteld.
