REDT U
ZELVEN
Arbeid adelt
ONZE REIS NAAR FRIESLAND
Hoe een boomgaard
aangelegd
De Zaeht naaf Kennis.
Landbouwweekblad
moet steeds de
leus zijn van
alle landbouwers.
0e {-foppeponl^e.
ffet J-foel^je dep Qoepin
ZONDAG 20 OOGST 1922.
Prijs 10 centiemen.
4de JAARGANG Nr 190.
Abonnementsprijs 5,00 frank 's jaars.
Men schrijft in op ons Bureel en op alle postkantoren.
Aankondigingen volgens akkoord.
Bureel en Redactie GROOTE MARKT, 8, AALST
Verantwoordelijke Opsteller ORTAIRE CAUDRON. Aalst.
De medewerkers zijn verantwoordelijk voor hunne bijdragen
Ongeteekende stukken worden niet opgenomen.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggegeven.
Voor en door de
Landbouwers
Zooals voorgenomen werd er weerom
dees jaar eene reis ondernomen naar
Friesland om er de aankoopen te doen
van de beste uitgelezen en goedgekeurde
velden van plantaardappelen.
Op Woensdag 9 Augusti vertrokken
de heeren B. Schockaert, Voorzitter on
zer vereenigingV. Meirsschaut, be
stuurlid en O. Caudron, Bestuurder.
In den voormiddag van Donderdag
kwamen ze reeds in 't Noorden van
Holland aan en begonnen onmiddellijk
hunne rondreis in de kleivelden van
Friesland. We geven volgaarn tot nut j
en vermaak van onze talrijke leden en j
lezers, eene korte beschrijving van onze j
reis, eenige onzer indrukken over de
streek, de bevolking en het algemeen
uitzicht van Friesland.
Friesland ligt geheel ten noorden
van Holland en is bewoond door
een afzonderlijke volkstam met eigen
taal de Friezen. Hunne taal gelijkt wel
op de Engelsche. Het Friesche volk is
over 't algemeen sterk gebouwd, groot
en flink en meest blond van haar. Ze zijn
ernstig en werkzaam, wel wat stijf van
zeden, maar toch gulhartig en vriende
lijk in omgang.
Deze provincie is in twee verdeeld
op gebied van grondaard het zuiden en
zuid-westen van de hoofdstad Leeuwar
den is de grond eerder zandachtig en
lichtten noorden en noord-oosten is
de grond kleiachtig, zwaar en van een
ongewone vruchtbaarheid. Geheel de
streek door ziet men uitgestrekte wei
landen, waar men zich uitsluitend met de
veeteelt bezighoudt. Men kweekt er het
zwarte-bonte, ver geroemde Friesch
stamboekvee. Sommige boeren houden
zich bijzonder bezig met de kweek en de
uitvoer van genoemde viernooters.
Zoo bezochten we een zulker vee-
exporteurs, en wel namelijk de heer
Cuperus-Zoon welke de hofstee Sirte-
ma-State te Marssum bij Leeuwarden
bewoont. Zijn kweekstier Hans die
we hier op stal bewonderden is een
beetje van zoo wat 1200 kg. en is op
alle gebied een prachtdier. Geboren in
1919 werd hij reeds 5 maal bekroond en
afstammelingen werden op eenjarigen
leeftijd 3 - 4 tot 5.000 gulden verkocht
aan liefhebbers van Zuid-Amerika,
Zuid-Afrika, Japan, Indië enz.
Bij die keurige mannelijke kweeker
bezit de heer Cuperus tal van beste
koeien die op zijne uitgestrekte weiden
rondloopen en die een dubbel winstge
vende kant hebben de melk die recht
streeks op wagen naar de melkfabriek
wordt gevoerd en de kweek. We ont
moetten hier de koe die de eerste prijs
won in den wedstrijd voor melk- en bo-
tervoortbrengst, zij gaf namelijk in 320
dagen 8300 kg. melk en van die melk
kwam 370 kg. boter. Dit maakt omtrent
25 kgr. melk per dag en 1 kgr. boter per
22 1/2 liters. Wanneer men uit zulke
dieren kweekt, en dan nog met hooger
gemelde stier is de voortbrengst weinig
twijfelachtig 1
Wat hier op te merken valt dat is de
overgroote botervoortbrengst. Bij ons
bestaat de meening dat Hollandsch vee
doorgaans weinig boter geeft. Het
Friesche stamboekvee integendeel geeft
een verbazend resultaat. Ware het niet
mogelijk met zulk vee eene proef te
doen, en heeft wel ons Ministerie van
Landbouw zich al eens de moeite ge
troost om ook evenals de meeste landen
eenige dezer prachtdieren, en bijzonder
stieren, bij ons in te voeren om eene
proef te doen voor mogelijke verbete
ring onzer rassen
Voegen we hier nog bij dat de heer
Cuperus eene proef deed op 28 koeien,
die eene gemiddelde opbrengst gaven
van 200 kilos boter per jaar en per koe 1
Zagen we hier op Marssum bijna
uitsluitend weiden, zoo vinden we inte
gendeel meer in 't noorden enkel bouw
landen, meestal met aardappelen en en
kele perceelen met groensels, beeten of
graangewassen beplant. De stand der
vruchten, op eenige uitzonderingen na,
is goed. De Eerstelingen zijn meestal ge
roeid en op dezen grond staan reeds
raapkoolen in vollen bloei. De Krugers
beginnen op sommige plaatsen te gelen,
anderen staan evenals de Roode Star
nog zeer groen en groeien nog een drie
tal weken. Industries vindt men niet
maar wel De Wet.
De algemeene stand der aardappelen
is goed. prachtig zelfs voor vele partijen;
eenige staan ook zeer slecht.
We gaan eenige struiken nazien op
een slechten akker alle knollen zijn ge
past voor plantgoed.
We trekken eenige struiken op in een
besten akker een derde of soms een
vierde der knollen zijn planters, de an
deren te dik Eene les om niet te verge
ten. In 't algemeen echter is het gewas
niet zoo zwaar als verleden jaar en zul
len we heden van de beste velden ook
tamelijk klein plantgoed kunnen betrek
ken.
We rijden langs de effen makkadam-
of grint-wegen voorbij een melkfabriek,
zooals ze dat hier noemen. Dit is eene
samenwerkende maatschappij waar de
melk samenkomt, die men rechtstreeks
van de weiden hier heenbrengt. Men
maakt er boter, kaas, enz.
We zagen ook samenwerkende slach
terijen, waar men het vee en de varkens
der leden slacht voor den uitvoer ex
port-slachterijen.
Een algemeen feit hier in Leeuwar
den op de talrijke kanalen wordt gesta
dig geladen, de boeren brengen in wa
gens of kleine sloepen aardappelen,
groenten, vee de fabrieken, waar men
landbouwprodukten bewerkt, brengen
aardappelmeel, gedroogde groenten,
kaas, boter, vleesch en velerlei produk-
ten. Een onophoudend inladen van
landbouwvoortbrengselen die wegtrek
ken naar de binnenlandsche groote ste
den of naar den vreemde.
Bij ons ziet men juist het verkeerde
een onophoudend lossen van waren die
onze boeren moeten inkoopen.
De vruchtbare grond van 't Noorden
geeft rijkdom aan zijne bebouwers
Stand der Vruchten.
Het vlas staat hier tamelijk slecht en
veel minder als verleden zomer de bee
ten zijn goed gelukt de oogst is goed,
doch later als gewoonte groenten en
wortelen bestHaverlanden bestraap
koolen in vollen groei en veelbelovend
de aardappelen goed, met eenige slechte
partijen ertusschen. Het weer heeft hier
niet zoozeer tegengewerkt als bij ons en
de algemeene stand der vruchten is
goed.
Plantaardappelen. Wij bezoch
ten met een landbouwer eenige zijner
velden. De man die terzelvertijd ook
direkte verkooper, bijgevolg handelaar,
voor 't buitenland is, heeft zoo omtrent
staan 10 hectaren Eerstelingen en
15 hectaren Krugers. Hij kwam ons af
halen met zijn auto en reed de eene
veldweg in, de andere uit. Zijne aardap
pelen werden allen goedgekeurd met
cijfers 8, 8 1/2, 9, 9 1/2 en 10. Allen
stonden opperbest extra bewerkt en
bemest (geen enkel onkruid hebben we
op die talrijke hectaren gevonden), met
kloeke, gezonde stengels. De opbrengst
belooft reusachtig te zijn.
Deze landbouwer legde op eene partij
eene proefeen stuk geplant met dikke
planters, het andere met kleine, bij ge
lijke bemesting. Het eerste belooft een
veel meerdere opbrengst. De man ver
telde ons dat hij dit niet alleen deed voor
proef, maar dat hij alle jaren eene partij
met heel dikke knollen beplantte, om
hiervan zijn zaadgoed voor het toeko
mend jaar te kiezen. Dit was volgens
hem onontbeerlijk om de soort onver
basterd te bewaren.
Dezelfde kweeker had eene nieuwe
soort van vroege aardappelen Ideaal,,
genoemd, die volgens hem beter waren
en veel meer opbrachten dan Eerstelin
gen. We hebben moeten bestatigen dat
deze knollen bijzonder groot en zwaar
waren (ze lagen in kuilen) schoon effen,
geel vlezig, met den vorm van den Eer
steling. Hij vroeg ons om hiermee eene
proef in Vlaanderen te doen, hetgeen
we ook aan onze verbouwers zouden
vragen deze soort belooft veel volgens
ons dunkens.
We konden ons ook niet wachten uit
den mond van dezen landbouwer te
hooren hoe eigenlijk de keuringscommis
sies ineenzaten. We vertelden hem dat
verleden jaar een heerschap uit Fries
land naar België kwam vertellen dat er
geene andere goede planters waren als
deze van hem gekocht en goedgekeurd
door de Z. P. C. (afhangende van de
Friesche Maatschappij van Landbouw.
Onze landbouwer lachtte dat hij
schokte om de kale redens van zoo n
heerschap en legde ons klaar uit hoe dat
alles ineenzat.
De Keuringskommissies. Er be
staat eene Z. P. C. (Zaad- Pootgoed-
Cooperatie) of eene maatschappij die
zelf handel drijft in het zaad en poot-
goed der aangesloten leden. Dit is eene
afdeeling van de Friesche Maatschappij
van Landbouw (eene vrije vereeniging)
Deze Z. P. C. is dus eene keurings
commissie en terzelfvertijd eene handels
maatschappij, die er natuurlijk op aan
stuurt het duurst mogelijk te verkoopen.
Er bestaat ook eene K. I. Z. (Keurings
Instituut van Zaaigoed) eene commissie
die door de regeering wordt aangesteld
om de velden der landbouwers die zulks
begeeren te keuren. Deze keuringscom
missie mengt zich niet met de verkoop
van aardappelen of in geenendeele met
handelszaken, zij keurt volgens de waar
de goed of min goed of af. De land
bouwer trekt hier zijn plan met het ver
koopen zijner gewassen.
Nu zijn er landbouwers die bij de
Z. P. C. zijn aangesloten en evenveel of
meer die hunne velden laten keuren door
de K. I. Z.
Het is dus eene ware kwakkel in Bel
gië te komen vertellen dat het eenige
goede plantgoed deze is der Z. P. C.
Dit is enkel het woord van den handels
reiziger die zoo goed hij kan zijne waren
komt bestoeffen om ze duur te kunnen
aan den man brengen.
We kunnen tusschen haakjes zeggen
dat wij onze krugers verleden jaar koch
ten gekeurd door de K. I. Z. en dat
sommige partijen van de Z. P. C. die
er neven staan er leelijk op af steken
hetgeen een bewijs te meer geeft, en een
zienlijk bewijs dat de profetiën van den
man van 't noorden loutere zeever was
We gingen verder bij een ander ver
bouwer, en zagen ook zijne velden, deze
waren minder goed toch had hij ook
eenige zeer goede en goedgekeurd met
cijfer 9 en 9 1/2. Nog veel meer velden
van andere boeren kwamen we tegen,
vele afgekeurde, ook veel goedgekeurde.
De tweede dag trokken we meer naar
't noorden op. Een boer en handelaar
voerde ons rond met zijn prachtigen
draver, die even goed als een auto, ons op
weinig tijd naar talrijke partijen voerde.
Meer goede dan slechte, eenige opper
best We rijden voort tot aan de
Noordzee en wasschen ons handen in
den grooten plas.
Hier kwamen we eerst aan den ouden
dijk waarachter een uitgestrekt veld, dat
dat op de zee door indijking ingewonnen
werd vervolgens aan den nieuwen dijk.
Verder de zee in staat een staketsel
waartegen het zand aanspoelt en die na
eenige jaren den nieuwen dijk zal zijn.
Hierdoor wordt er weer honderde hect
aren op de zee gewonnen. Een bewijs
van de werkzaamheid der Nederlanders,
en hun streven om zooveel mogelijk en
door alle middelen hunne landbouwop-
brengst te vermeerderen.
We kwamen nog bij een tiental
groote en minder groote verbouwers,
de velden derzelfve laten meer te wen-
schen. Een paar prachtige partijen treffen
wij nog aan op den ingedijkten polder bij
denzelfden boer waar wij verleden jaar
de meeste onzer krugers kochten. We
beloofden hem dees jaar ook een goede
partij te koopen.
De Prijzen der Aardappelen.
De prijzen der eetaardappelen komen
met den dag lager en staan hier tot 3 a
3,50 gulden (omtrent 16 frank). In som
mige streken waar de grond en ook de
aardappelen slechter zijn is de prijs nog
lager. De planters staan hooger en deze
van de goedgekeurde velden staan ta
melijk hoog.
Zoo kregen we een tarief in handen
van een landbouwer aangesloten bij de
Keur- en Handelsmaatschappij Z. P. C.
Hier zagen we dat voor goedgekeurde
Eerstelingen, gekeurd met 9 1/2 en 10
aan den boer zelf 10 gulden per 70 kilos
per betaald 1 en dit voor de dikke aard
appelen, evenals voor de kleine. Dat
maakt zoo omtrent 14,28 gulden per
100 kilos die aan den boer in Friesland
wordt betaald. De verkoopprijs voor
België zal nog merkelijk verhoogen met
allerlei onkosten en ook met de vracht
tot aan de grens en kan wel tot 15,50
gulden oploopen. Dit kwam zoo op
15,50 X 5 fr. 77,50 fr per 100 kilos.
Een mooie prijs hoor Schoon voor
deze die eraan kunnen verkoopen
maar voor ons is die prijs veel te fabel
achtig, gezien de huidige markten.
Veemarkt van Leeuwarden.
We mogen niet vergeten een klein
woord te zeggen over de wereldbe
roemde veemarkt van Leeuwarden. Van
af 's morgens vroeg werden we gewekt
door het aanhoudend geblaat der voor
bijtrekkende veebenden. Toen de markt
aan den gang was zijn wij er heen ge
trokken en zagen we ontelbare rijen van
melkvee, waarbij ook eenig slachtvee.
Men vertelde ons dat er zoo wekelijks
omtrent de twee a drij duizend ter markt
komen. Ze golden van 150 tot 400 gul
den volgens grootte en kwaliteit. De
varkens waren er ook talrijk in getal en
de drijvers golden 6 a 8 fr. de kilo.
Op deze markt wordt een groote om
zet gedaan van melkkoeien voor 't bin
nenland en ook voor andere landen
zooals België, Frankrijk, Engeland en
Zuid-Amerika. Het stamboekvee, met
goede hoedanigheden en bewijzen van
afstamming wordt meest op de kweeke-
rijen zelf aan den man gebracht en dit
tegen hooge prijzen.
Zeggen we hier dat het vee van Fries
land eene soort is, wereldberoemd voor
melkgevers en goede lichaamsbouw de
talrijke schoone typen die we hier even
eens op de hoven te zien krijgen, bewij
zen het ons ten zeerste.
Algemeen Uitzicht.
Het bezichtigen van deze streek is
wel de moeite waard. De grond is hier
zóó rijk en opbrengend dat de menschen
die hem bewonen en bewerken er wel
stand vinden, zelfs rijkdom.
En alles leeft hier met of door den
landbouw. Alle fabrieken verwerken
uitsluitend landbouwvoortbrengselen; de
meeste handelaars verhandelen alleen
deze produkten.
De stad Leeuwarden, die doorkruist
wordt door tal van vaarten en binnen
waters, biedt het schouwspel van eene
landbouwhave, waar dagelijks voor dui
zenden gulden geladen wordt van de
voortbrengst van den rijken grond. Al
deze waters liggen vol met rijen schepen
van 100 tot 500 ton, waarrond eene on-
gemeene drukte heerscht.
De stad Leeuwarden zelf, alhoewel
niet groot, is een prachtig plekje, niet
alleen om zijne nette winkelhuizen en
private gebouwen, maar meest om de
sierlijkheid zijner lusthoven en parken,
met hunne vijvers en hellingen. De be
volking is er zeer beleefd en altijd ge
reed om te groeten,
In den dag is het verkeer er niet al te
druk op de straten, doch 's avonds na
zev.en uur is alleman te been. Om 8 uur
moeten alle winkels, dewelke ook, ge
sloten zijn en iedereen, zoo 't ons toe
scheen, maakt eene wandeling in en om
de stad. En zoo er honderd wandelaars
zijn te voet, zoo zijn er ruim honderd per
velo.
Het velorijden is hier van algemeen
gebruik voor de wandelaars. Gansche
families rijden saam uit. De vader neemt
een jongetje of meisje van voor of ach
ter op zijn wiel of er een van voren en
een van achter. De moeder insgelijks
neemt een knaapje mee de andere 8 a
10 jaar, rijden reeds zelf, terwijl deze
van 12 jaar reeds een jongere opladen.
En zoo rijden vader, moeder, doch
ters en zonen samen uit op speelreis of
wandeltocht. De jeugd wordt er in de
scholen opgeleid in turn- en zangoefe
ningen en in 't voorbijrijden zagen we
meer dan één veldfeest voor scholieren
ingericht, waar zang en sport beoefend
werd.
Is het stadje Leeuwarden eigenaardig,
het omliggende landschap is nog schoo
ner. Langs de eene zijde, zijn het uitge
strekte weilanden, die aan onme' £>are
groene tapijten gelijken en 4 'rop
het vee bij kudden ronddoolt. Bij de weg
staat de hoeve, waarvan de daken hoog
zijn, en evenwel bijna de grond raken bij
de uiteinden. De woningen proper en
sierlijk geschilderd, en de vloeren met
tapijten belegd. Doch alle huizen zijn
maar van één verdiep. De stallen zijn
laag maar krakende net en practisch ge
maakt. De schuren gelijken aan onze
tempels, zóó hoog en groot. Alles is hier
gedekt met kemp of riet, weinig pannen
of schaliën zijn er te zien.
Langs de andere zijde der stad zijn het
bijna allen bewerkte landerijen met
groensels, aardappelen en beeten be
plant.
De meeste wegen zijn met boomen
langs de zijden beplant en geplaveid met
kleinen baksteen, grint of afval van
kasseien (makkadam) kasseiën treft men
hier weinig of niet.
Zooals we reeds hooger hebben ge
meld is de grond hier zeer opbrengend.
Op de weiden is er overvloedig groen,
de velden geven overvloedige oogsten.
De streek is schoon, het klimaat ge
zond, de bevolking welstellend en be
leefd. Op landbouwgebied een perel,
waarvan men zich bij het lezen dezer re
gels maar een klein gedacht kan geven.
Ik deed mijn best om aan alle leden
en lezers eene kleine schets te geven van
het nuttige en het schoone van onze
reis mochte ik er in gelukken U allen
aangenaam te zijn. Ik wenschte maar
een ding en dat is dat iedereen het ge
luk had deze streek te zien, dan zou men
zich een gedacht kunnen geven op
welke manier er daar gezaaid, geplant
en gekweekt wordt, want benevens het
schoone is er hier voor de meesten van
ons veel te leeren.
O. CAUDRON.
Heldergroene
Rankt de hop
Langs heur hooge
Staken op
Welig laat ze
Hare vrucht
Zwierig waaien
In de lucht
Welk een geur en
Welk een pracht
Als zij draagt haar
Bellenvracht 1
Ik en weet niet
Op het land
Schooner wasdom
Als die plant 1
Daarom, ranke,
Blijf de roem
Onze streek, en
Ook de Bloem
Fons Van de Maele.
Plukken en bewaren van fruit.
Zoo de langdurige regens nog eenige
dagen blijven voortduren, staat er voor
de boeren weer een ramp voor de deur
namelijk dat de oogst zal staan te schie
ten op het veld, vele aardappelen, bij
zonder op zware gronden, tot verrotting
zullen overgaan, het fruit ook minder
waardig zal zijn van smaak en kleur.
En zeggen dat die menschen jaar
slecht of jaar goed toch altijd even diep,
zoo niet dieper in den broekzak moeten
schieten, om pacht, contributiën en tak
sen te betalen.
Boeren, onverschillig van welke po
litieke meening ge zijt, vereenigt u en
zonder de redding van een ander af te
wachten. We zullen het uitbazuinen op
de vier hoeken van 't land Vereenigt
u, of ge loopt uw eigen ondergang
tegen
Nu, dat brengt me reeds verre van
het onderwerp dat ik heden heb geko
zen voor dit artikel, doch ik vond het
noodig u eens wakker te schudden,
opdat ge me des te beter begrijpen
moget.
Het tijdstip waarop men plukken
moet wordt ons 't best aangeduid door
het tijdstip zeiven waarop de vrucht
rijpt. Zoo onderscheidt men Zomer
vruchten, Herfst- en Wintervruchten.
'k Weet niet of ge er al eens wel de
aandacht hebt opgeslagen, maar vruch
ten die volledig rijp worden op den
boom zijn doorgaans te meelachtig. In
catalogussen of prijslijsten ziet men ge
woonlijk de maand aangeduid waarin de
vermelde variëteit rijpt, doch niet alle
jaren zijn dezelfde zoo voor dit jaar
bijvoorbeeld mogen we rekenen dat het
rijpworden der vruchten van een veer
tien dagen vertraagd is. De kleurveran
deringen der vruchthuid en 't malsch
worden van 't vleesch zijn nog de beste
kenteekens van de rijpheid der vrucht.
Zomervruchten dienen best een 8 dagen
voor de volledige rijpheid geplukt te
worden. Herfstvruchten mogen volledig
rijpen op den boom, tenzij men ze ver
zenden moest. In dit geval ware 't be
ter eenige dagen, 2 tot 3, vroeger te
plukken. Wintervruchten laat men zoo
lang mogelijk op den boom, anders zul
len ze rimpelen en veel van hun weerde
verliezen.
Over 't algemeen rijpen de vruchten
niet al te gelijk op den boom. Het ware
dus ten zeerste aan te raden de grootste
en de meest gekleurde eerst te plukken,
intusschentijd kunnen de kleinere nog
winnen in grootte en hoedanigheid. Dit
heet men tusschenplukken en 't is een
zeer aan te bevelen, alhoewel tijdop-
slorpende manier van doen. Dit tus
schenplukken kan ook slechts gelden
voor'zomer- en herfstvruchten, de win
tervruchten moet men bij de eerste
koude dagen toch inzamelen.
'k Hoor dikwijls landbouwers zeggen:
Plukken dat kan iedereen Best mo
gelijk, maar goed plukken is kunst, en
wie zegt kunst, zegt oplettendheid, zorg
en stiptheid. Waarop dient er dus voor
namelijk gelet bij 't plukken van appe
len en peren Op 't weder, op 't mate
rieel, op den gevorderden staat van rijp
heid, op den boom zelf en ook op den
persoon.
Plukt alleen b(j droog weder en op
't gedeelte van den dag dat dauw en
vochtigheid verdwenen zijn. Voorziet u
bovendien van goed materieelladders,
gewone korven, gestoffeerde korven,
kistjes, haken enz. Plaatst uw materieel
op zoodanige wijze dat ge noch takken,
noch twijgen breekt en uw ladder ter
zelvertijd vast genoeg staat of ligt om u
geen tuimelperten te leeren maken.
Neemt de vrucht in de palm der hand,
draait en licht een weinig naar boven,
dan moogt ge zeker zijn dat het stengel
tje zich op de gepaste plaats zal losma
ken en gij noch vruchtklieren of -beur
zen mede afrukken zult. Op dit laatste
wordt er dikwijls niet genoegzaam gelet
en de boom, na het plukken, ziet er soms
zoo erg toegetakeld uit, dat de oogst
voor het volgende seizoen er gedeelte
lijk door verloren is. Wat al vruchtklie
ren en -beurzen ziet men soms op den
grond niet liggen 1
Het uitrapen of uitlezen gebeurt niet
bij 't plukken. Op den boom trekt men
dus maar al af wat in 't bereik valt, zon
der te letten op verneutelde, wormstekige
enz., enkel deze in staat van ontbinding
laat men beter op den grond vallen.
Vooraleer de vruchten tot bewaring
over te brengen, doet men een streng
onderzoek en men bewaart alleen deze,
die 't verdragen kunnen en er waardig
van zijn.
L. HAEMS,
Landbouwvoordrachtgever.
Het valt niet te onderschatten dat er
tegenwoordig veel geijverd wordt om
de stoffelijke welvaart van alle standen
te verbeteren. De zucht naar allerhande
kennissen is als eene noodzakelijkheid
geworden, zoowel voor den boerenstiel,
om hem te vrijwaren tegen allen drei
genden ondergang, als voor alle andere
beroepen. Doch 1 wat doorgaans al te
veel verwaarloosd wordt, is de zucht
naar zedelijke kennis, zedelijke kracht-
opbeuring, waardoor 's menschen stre
ven veredeld en verfijnd wordt. Wan
neer een volk geboeid ligt onder zijne
ruwe gewoonten, wanneer het bij gemis
aan gezonde volksfierheid, zijn eigen
waarde wegzinkt in kommervolle on
achtzaamheid, dan bloedt mij soms het
hart om al die lage onverschilligheid.
Daarom is het noodig, om al dien
wantoestand te keer te gaan, dat de
vrouw uit al hare krachten medewerke,
wijl den huidigen tijd toch toelaat dat
ze haar aandeel neme in een waardigen
strijd. En, daar het haar hier het meest
aanbelangt en zij als onmisbaar schijnt.
RNBL
