REDT U
ZELVEN
Arbeid adelt
Soeiaal zuiver staan.
om mum
Vroeger en Nu.
Het ttlerk dei* Vereeniging
Landbouwweekblad
Brief van
Nonkel Wisius
GESCHOTEN HAVER.
moet steeds de
leus zijn van
alle landbouwers.
dooien is (Pooien
LANDBOUWERS,
werft nieuwe lezer* aan
\##r uw blad.
ZONDAG 16 NOV 1924
Prlja i2 centiemen
7de JAARGANG N\ 30)
Abonnementsprijs 6,00 frank 's jaars.
Men schrijft in op ons Bureel en op alle postkantoren.
Aankondigingen volgens akkoord.
Bureel en Redactie BRABANDSTRAAT, 53, AALST
Verantwoordelijke Opsteller ORTAIRE CAUDRON Aalst.
De medewerkers zijn verantwoordelijk voor hunne bijdragen
Öngeteekende stukken worden niet opgenomen.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggegeven.
Voor en door de
Landbouwers
Een onzer beste Vlaamsche geleerden
Dr Frans Daels sprak onlangs eene re
devoering uit, waarin wij een schoon en
klaar antwoord vinden op de vraag
Wat is sociaal zuiver staan
De groote geleerde antwoordde
Sociaal zuiver staan is in ieder mensch
een broeder erkennen en openhartig
streven naar de maximum welstand en
kuituur voor alle leden van de mensche-
lijke gemeenschap.
Wij willen de draagkracht van deze
woorden goed overwegen en ons af
vragen, hoevelen er sociaal zuiver staan
tegenover onze boeren hoevelen van
al die hooggeplaatste heeren werkelijk
in onze landbouwers een broeder erken
nen en iets zouden willen bijdragen tot
lotsverbetering dezer lieden hoevelen
van de gezaghebbenden in ons land, die
begrijpen of die willen begrijpen.dat ook
de landbouwers leden zijn van de men-
schelijke gemeenschap en diensvolgens
ook welstand en kuituur noodig hebben.
Gelukkig, wij vinden er een deel
aan hen onze beste dankbetuigingen. De
tijden van vóór den oorlog zijn veran
derd hier en daar zien wij voorname
personen die onze beweging genegen
zijn en die beter als gelijk wie beseffen
de groote rol die de landbouwer^fcover-
tuigd van hunne eigenwaarde in de sa
menleving kunnen uitvoeren. Het stich
ten van landbouwkamers, het voorleg
gen eener pachtwet zijn er de eerste
vruchten van zij zullen dienen tot kern
van nog vele andere sociale landbouw-
wetten die nog moeten volgen.
Sociaal zuiver staan, zegde dezelfde
redenaar, is beschaamd zijn dat andere
menschen in krochten wonen en veroor
deeld zijn tot een bijna dierlijk leven
Wisten vele heerschappen uit de
groote steden wat deze woorden bedui
den en wisten zij hoe onze boeren van
den vroegen morgen tot den laten avond
werken en zwoegen, dan zouden zij de
openbare markten niet bestormen om er
de zuurgewonnen vruchten der landbou -
wers aan spotprijzen af te dwingen dan
zouden zij onze boeren niet betichten
dat zij de oorzaak van het duur leven en
de hooge prijzen van vele producten
zijn; hunne handelwijze vergelijkende
met den waren toestand waarin de land-
bouwklas verkeerd, zouden zij moeten
beschaamd staan en blozen tot achter
hunne ooren. Die lieden staan sociaal
zwart, want zij willen den landbouwer
broodrooven en hem veroordeelen tot
een bijna dierlijk leven, zooals hooger
op is gezegd.
Verder nog zegde de redenaar So
ciaal zuiver staan is partijganger zijn
van het meest mogelijke stoffelijke en
intellectueel kommunisme en een walg
hebben voor de theaterdemokratie van
deze die aan de opkomende volksbewe
ging vrijgevig juist het noodige schen
ken om er vat op te hebben en te cem-
men
Wie zijn theaterdemokraten tegen
over onze boeren Het zijn die groote
eigenaars die aan de landbouwklas hun
ne gronden verpachten met het hoofd
doel deze onder hunne voogdij te plaat
sen het zijn die eigenaars, die van 't
eerste oogenblik dat hun pachter niet
danst zooals zij schuifelen, dezelfde
broodrooven. Het zijn die lieden die,
eens zij den boer door slimme trukken
aan hun verplicht hebben, eens zij er
vat op hebben, beginnen te remmen en
zeggen tot hier en verder niet. Wij
hoeven hiervan geene bewijzen aan te
halen, genoeg onzer lezers zelf zullen
hiervan reeds de ondervinding hebben,
en het slachtoffer geweest zijn der zoo
gezegde theater demokraten.
Sociaal zuiver staan, zegde de rede
naar nog, is erkennen dat er geen hoo-
gere en lagere klassen bestaan, maar en
kel verschillende ambachten, verschil
lende ambten, die allen even noodig zijn
voor de samenleving en allen tegenover
elkander plichten hebben van sociale
solidariteit dat hoe meer men bevoor-
deeligd is door geboorte of door be
gaafdheid. hoe grooter het aandeel is
dat men bezit in het menschelijk kapi
taal en hoe meer men moet uitkeeren
aan de menschengemeenschap dat elk
de plicht heeft te werken en dat er geen
ander adel is dan die van den arbeid en
het zuiver staan.
Zij allen die met minachting op de
landbouwklas neer zien moeten goed
weten dat de landbouwstiel zoo edel is
als gelijk welk ander ambacht of ambt.
Zij moeten den stoeren landman die met
vaste hand de ploeg hanteert zoowel
bewonderen als den besten ambachtsman
en slimsten ambtenaar zij moeten zich
herinneren dat de ware beschaving in de
wereld dagteekent van op het oogenblik
dat de mensch den eersten graankorrel
aan d« aarde toevertrouwde Immers van
dien dag af had de mensch er belang bij
in vrede te leven met zijns gelijken,
moest hij weten dat de recht
vaardigheid zou moeten wijken voor het
geweld. Moest hij niat zeker zijn de
vruchten te kunnen oogsten van zijn
zweet dat hij in de aarde steekt, hij zou
geen graankorrel aan de aarde toever
trouwen.
Wanneer het er op aan komt te bepalen
wat Redt U Zeiven deed op sociaal
gebied voor onze landbouwers dan mag
het fier het hoofd opsteken en met vas
ten fleren trek wijzen naar zijne
verschillende inrichtingen die het reeds
tot stand brachtdan moet het voor
niemand onderdoen, wanneer het er op
aan komt alle pogingen, alle middelen
aan te wenden tot lotsverbetering der
landbouwers. Syndikaten, vereenigingen
kunnen veel goeds teweegbrengen op
sociaal gebied en kunnen den socialen
toestand hunner leden in goede voor
waarden brengen.
Nochtans de goede wil der afzonder
lijke inrichtingen volstaat niet altijd en
en de krachtin-
ontoereikenbaar
is om te komen waar zij naar streven,
laar waar de poging
spanning van enkelen
waar
van
daar is de pjicht van den Staat, en de
wetgevers dezelve ter hulp te komer.
Wij zullen-zien hoe onze wetgevers
hun sociaal zuiver staan,, zullen bewij
zen in zake de langverwachte pachtwet,
de groote beschermende sociale land-
bouwwet waar onze boeren reeds' jaren
naar wachten. O.
Oud Péken zit in 't hoekje van
Den haard
Oud Péken rookt zijn pijpken uit
En staart
Blij monk'lend in den kolengloed
Die Péken koestert, o, zoo goed.
Oud Péken telt wel tachtig jaar,
En is
Voor zulk een hoogen ouderdom
Nog frisch,
Schoon Péken werkte, nimmer moe.
Tot aan zijn hooge jaren toe.
Oud Péken bracht acht kindren op.
t Is veel
Zijn vrouwke droeg van alle last
Haar deel.
Zij hebben ook nu hun gezin
En werken voor hun broodgewin.
Oud Péken woont bij 't oudste kind
In huis
En wat is Péken laatste vreugd
Een struisch
Paar ronde, blonde knapen, die
Te peerde rijen op zijn knie
Fons Van de Maele.
BESTE REDAKTIE,
Is het mij nog toegelaten een bri'efjen
in te zenden ge moet weten ik heb hef
lang gelaten om wille van de maatrege
len door Ued. getroffen aangaande het
teekenen van de artikelen. Ik heb bij mij
zelf gedacht dat ook ik. Nonkel Wisius,
alhoewel ik stipt onbekend ben en blijf
en geen misbruik maak van mijnen dek-
naam ook soms getroffen zou zijn ge
worden door den maatregel van niet-
onderteekening, zoo het niet zoo is, en
zoo ge werkelijk overtuigd zijt dat ik
van mijnen deknaam geen misbruik
maak noch tot eigen verheffing, noch tot
partijdigheid voor derden, ten nadeele
van onze vereeniging, vraag ik U om
ook ditmaal mijn nederig schrijven op
te nemen. Ik wou wat inzenden over
den hoofdartikel in De Koornbloem
van heden verschenenTheorie en
Praktijk iets tot staving van de gezeg-
dens of tot vollediging van de aange
haalde feiten en bewijsvoeringen.
Ik doe het niet omdat genoemd artikel
niet volledig of klaar genoeg is, neen,
enkel wou ik er op wijzen dat er men
schen zijn en heeren die juist het ver
keerde beweren die soms zeggen ja.
Redt U Zeiven is een handelsmaat
schappij, maar ze doet niet of weinig op
gebied van landbouwwetenschap. Die
heeren moeten iets tegen den bond in
de mouw zitten hebben, want met dit
argument schijnen ze ons ne stek te wil
len zetten.
Daarom deed het mij deugd toen ik
dees artikel van"Theorieen Practijk„las,
waarin klaar bewezen werd dat het niet
volstaat met de boeren eene massa stad
huiswoorden naar den koop te slingeren;
maar dat de methode van Redt U Zei
ven oneindig beter en doeltreffender is,
namelijk ons de les en het wapen terzelf-
dertijd ter hand te stellen, en ons op alle
gebied het goed voorbeeld te geven.
Wat ik aan het artikel nog bijge
voegd wou, dat is, dat onzen bond
alles doet op eigen kosten. Alle prijs
kampen door hem gegeven vernam ik
niet dat de prijskamp voor de aardappel
velden van over twee jaaar meer dan
tweeduizend frank kost aan de maat
schappij *1 de voordrachten, al de
wetenschappelijk artikelen, in een woord
ailes wat zij aan de landbouwers ten
beste geven om ze wetenschappelijk op
te voeden, dit alles is toch wel, meen ik,
op de kosten van de maatschappij zelf.
Dit is een niet te onderschatten opoffe
ring. Ik herinner me toen ik nog lid was
van 't landbouwcomice dat alles betaald
werd door den Staat, of het Ministerie
van Landbouw, die jaarlijks eenige dui-
zende franks ter beschikking stelt van
de comicen of den agronoom der streek
om het te "bezigen voor dit doel.
Indien de Staat zoo goed wil zijn aan
mij, Nonkel Wisius, dees toelagen te
geven, zal ik wel op dit gebied eenen
der eersten zijn en, wel vóór dezen die
het van eigen geldzak moeten doen.
Ja, Beste Redactie, het is noodig dat het
volk dit weetwant het is ongelooflijk
hoe onze vereeniging bevochten wordt
door alle soort vijanden.
Daarom moet men in het volk staan
zooals ik men moet de gelegenheid
hebben om met sommige heeren, ofwel
met de boeren te praten op alleoogen-
blikken ook des Zondags s'avonds als
er een pintje wordt gedronken. Daar
hoort men alle soorten profeten, vijan
den en vrienden, valschaards en recht
zinnige menschen.
Ik heb al lang de overtuiging opge
daan dat er op ieder dorp een tiental be
taalde agenten zitten om ons te beklad
den en onze werking te beknibbelen.
Zijn ons waren goedkooper dan weten
die profeten te zeggen dat ze niet zoo
goed zijn als die van andere. Zijn ze
duurder, hewel, dan stroopen we de
boeren komen ons waren van Amerika,
dan dienen ze van China te komen, en
komen ze van China, dan zouden wij ze
beter in België zelf koopen. Worden er
veel voordrachten gegeven, dan ^ordt
er geld verkwist en wil men politiek ma
ken worden er weinig gegeven, dan
doet men niets voor de landbouwweten
schap En zoo gaat het deuntje van deze
discipelen der kwaadsprekerij.
Ik weet wel dat het spreekwoord
schoon is Doe wel en zie niet om
maar ik zou het anders willen aan boord
leggen.
Ge moet weten, Beste Redactie, er is
ook een ander spreekwoord De wereld
wil bedrogen zijn en nog een derde
Lieg maar, er zal toch altijd iets van
overblijven
Moest ik aan t hoofd staan van
onzen bond ik zou ook op ieder gemeen
te mijn agenten hebber, niet om te lie
gen, maar om aan de menschen de waar
heid te zeggen. Ik stelde een hoofdagent
en tien agenten die ik zou betalen van
de kas, dus van 't geld van de boeren.
Dit is zeer gemakkelijk ge verkoopt bij
voorbeeld uw plan [patatten tien of vijf
tien frank meer per honderd kilos (dan
staat ge nog maar aan den prijs van an
deren), ge zet een kleine verhooging op
eenige artikelen en de zaak is geklonken.
Ik zou in elk geval ook in ieder dorp-
ken mijne betaalde agenten willen, zoo
als er nu van anderen wellicht bestaan,
en de menschen waren overgelukkig. Nu
worden ze gedurig opgehitst door die
kerels, waardoor ze zich kwaad bloed
maken en alles beknibbelen. Dan zou
den ze de waarheid kencen en zouden
veel geruster slapen.
Welnu, Beste Redactie, wat zegt ge
van het voorstel van den ouden philo-
soof
Wellicht zult ge mijn woorden in den
wind slaan maar ik roep U toe past
op voor de valsche profetenIk verhoop
toch dat ge mijn voorstel zult onderzoe
ken en dat ge mij desnoods zult raad
plegen om U met klare bewijzen te too-
nen dat mijne beweringen niet uit de
lucht worden gegrepen.
Oprechte groeten en dank.
NONKEL WISIUS.
Zeker is het dat, wie zaait, een oogst
mag verwachten. Wat die oogst zal zijn
hangt nochtans van vele omstandigheden
af. Zoo, bij voorbeeld, zullen in den re
gel vroeg gezaaide wintergranen een be
tere opbrengst leveren dan die welke
laattijdig worden gezaaid. Geen wonder
de vroeg gezaaide wintergranen be
schikken over meer tijd om een sterk,
diepdringend wortelstel te vormen dat
ze bestand maakt tegen het gure winter
weder en bekwaam om, zoohaast de
Lente intreedt, weelderig te groeien.
Het is echter dikwijls onmogelijk
vroeg te zaaien. Dit hangt veel van het
weder af. Wanneer het dan gebeurt,
moeten wij zorgen, zooveel het in onze
macht ligt, de plantjes vooruit te helpen
en ze in staat te stellen een kloek, wel
ontwikkeld wortelstel op zeer korten tijd
te vormen. Het mfddel daartoe ligt voor
de hand een paar honderd kilos
SOD AN ITR A AT VAN CHILI voor
het zaaien inwerken.
Deze week viel er mij toevalliglijk een
ontwerp in handen van een aanplakbrief
die het provinciaal bestuur voornemens
is uit te geven betrekkelijk het beroeps
onderwijs van land- tuin- en wijnbouw,
groenten- en boomenteelt in Brabant.
Onwillekeurig dacht ik, aan den toe
stand die heerscht in ons Vlaanderen in
t algemeen, en in 't land van Aalst in
't bijzonder ik maakte zoo eene verge
lijking tusschen den vóór- en den naoor-
logschen tijd en bevond aan 't slot mij
ner overdenkingen dat, al is de wereld
't onderste boven gekeerd, er toch bitter
weinig veranderd is in het karakter onzer
landelijke bevolking, voornamelijk der
landbouwers zelf, en dat 't bovendien nog
erg te betwijfelen valt of dat de kleine
wijziging die men kan opmerken ia hun
ne gebruiken en gewoonten dan nog
wel in hun voordeel is.
Dat men mij vergeve dat ik zoo aan
't philosofeeren ga, want wie in zijn leven
is niet eens diepzinnig en zagerig,
zagerigheid die overhelt 't zij naar pes-
simismus, 't zij naar optimismus naar ge
lang de inwerkende omgeving droef of
blij stemt. Voorzeker zal ik heden eer
naar slechte luiming overhellen dan
naar opgewektheid en, dit gezegd, begin
ik aan het neerpennen mijner naar herfst
weer ruikende overdenkingen.
Ik zag me zoo terug bij de lange win
teravonden in mijn geboortedorp, toen
de jonge lui deze avonden sleten onder
gezellig gekout met de ouderen van
jaren waarbij dikwijls de aardigste grap
pen en vertelsels opgedischt werden. In
de vertellingen vooral waren 't de be
jaarde lieden die 't woord hadden, ze
vertelden van kledden (weerwolf), stal-
keersen, toovenaars en heksen en wat
weet ik al meer.
Ze vertelden dan met overtuiging, net
alsof ze de verhaalde vreeselijke avon
turen bijgewoond hadden, en als men
dan, ca een hartelijk toegewenscht
slaapwel en tot morgen in den soms
laten avond; bij pikdonker weder huis
waarts keerde dan kon een losloopende
hond die, ia zijn haast om van zijn hok
weg te komen, vergeten had zijn
ketting af te leggen, of een kat die in
uwe onmiddellijke nabijheid een heftig
minnelied aanhief, u wel eens een oogen
blik doen griezelen.
Niettegenstaande wierden die avon
den, ondanks hunne eentoonigheid, ge
noeglijk en gezellig doorgebracht, want
eenvoudige gezelligheid heerschte er
toen onder ons volk. Jaren achtereen
kon men destijds met dezelfde makkers
slijten, want onze boerenzoons huwden
zelden vóór zij achter in de twintig en
zelfs dertig jaren telden. De stoffelijke
onmogelijkheid om zich te plaatsen, niet
als boer maar zelfs als boerken, was daar
veelal de oorzaak van.
oen kwam de tijd dat tengevolge
der flnanciëele mogelijkheden waarin
onze landbouwers verkeerden, er red
middel gezocht wierd door al de boe
renzoons die eenigszins in de boerderij
konden gemist worden, naar Brussel te
zenden waar zij een tamelijk groot loon
konden verdienen. Maar die verplanting
van werkkrachten bracht eenen omme
keer te weeg in 't stille landleven.
De groote stadsgebruiken en zeden
wierden door de buitenjongens aange
nomen en uitten zich op ruwere wijze
door dat de bodem waarin ze overge
plant wierden nog niet ontgind geweest
was. Vandaar ontsproten op den buiten
slemperijen en onzedelijkheid. Zeldzaam
was het dat een Brusselwerker zijnen in
geboren eenvoud behield en ook den
eerbied aan vader en moeder verschul
digd.
Lichaam- en zieldoodend was het werk
dezer lieden 's morgends van 3, 4 uren
op den trein om te zes uren het werk aan
te vatten, om 9 uren en soms later nog
terug van de zware dagtaak en dan op een
drafje van de statie naar huis. Het fami
lieleven moest daar natuurlijk onder lij-'
den over dag bij 't werk de god- en
zedelooze gesprekken der werkkamera
den moesten eenen onheilvollen invloed
hebben op de ziel. Toen volgde spoedig
het schokken (achterhouden) van een
deel van 't loon dat verbrast werd in
naamlooze drinkpartijen.
De nieuwbakken travaux- of fabriek
werker, dank zij het hooge loon, kon
dan spoedig op eigen krachten voort en
verliet de ouderlijke woon, hij trouwde
reeds als hij nog niet gansch was opge^
droogd achter de ooren daardoor vele
slechte huwelijken.
Thans gelukkiglijk is de boerderij
meer loonend, zonder dat er naar Brus
sel gegaan wordt kunnen de eindjes aan
een geknoopt worden, maar het
blijft even moeilijk voor de boerenzoons
om een eigen bestaan te vinden. Aan de
huidige prijzen van hofstede en landij,
vee en materiëel is het den boer onmo
gelijk om zijne kinderen in den land
bouw te plaatsen. Vandaar zijn de boe
renzoons in 't algemeen een heele
sprong ouder eer ze aan paren kunnen
denken dan werkmanskinderen tenware
ze zelf werklieden wierden maar dat
warden ze nu zoo gemakkelijk niet meer.
Nochtans het tijddooden wordt niet
meer gedaan zooals weleer wellusten
en vermaken zijn aan de orde van den
dag;dans en kinema geven,als de gelegen
heid zich maar eenigszins voordoet, de
eenige uitspanning Avondscholen, leer
gangen voor alles wat den landbouw
betreft worden ingericht maar niet ge
volgd Heeft de heer Haems verleden
jaar in De Koornbloem niet geschreven
dat hij zijnen landbouwcursus niet
openen kon bij gebrek aan leerlingen
Op voordrachten over landbouw waar
veel nuttigs te leeren is komt onze jeugd
niet dat is immers maar goed voor de
ouden
Oh droeve jeugd, gedenk dan toch
dat kennis en wetenschap u nooit zuilen
overwegen, dat in deze tijd, zoogezegd
van vooruitgang, de strijd van 't bestaan
langs om heviger wordt.Ziet rondom u,
de verbrokkeling der eigendommen gaat
ras om rasser vooruit, wie weet of u la
ter, vroeger misschien dan u wel denkt,
niet zult genoodzaakt zijn uw brood te
verdienen op een klein hoekje grond. U
zult wellicht zeggen dat uw vader en al
uwe groot- en overgrootvaders daar
patatten op geplant of oogst op gezaaid
hebben en dat ge die famielieziekte kent.
Ja, dwaashoofd, dat kunt ge antwoor
den. maar toen waren de tijden anders.
Toen, als we beginnen van grootva
der, was er weinig volk en veel land, nu
is er veel volk en weinig land en u moet
de kunst aanleeren om het weinige land
dat u in de gelegenheid zult zijn te be
werken, op eene intensieve manier te
doen opbrengen, 't zij door boom-
bloem- of groententeelt. En als ge der
wijze zult gewapend staan in den strijd,
bekleed met een harnas van kennis en
wetenschap voor wat uw vak betreft,
dan eerst zult u mogen uitspanning en
vermaken zoeken, want dan zullen de
harde slagen van het noodlot op uw
pantser afstooten.
Wanneer wij het waarom van onze
tegenwoordige vakvereenigingen willen
kennen en de oorzaken en betrachtingen
er van opsporen, dan hebben wij als
antwoord op die vraag: De vakvereeni-
ging zoekt door samenwerking onder
hare leden verbetering der arbeidsvoor
waarden.
Wie nu de geweldige krachtont-
plooiïng der vereenigingen na den oor
log aandachtig gadesloeg de hevige
strijd die zich ontspon tusschen kapitaal
en arbeid, en de groote resultaten der
geconsentreerde arbeidskrachten heeft
weten waar te nemen, zal zeker geen
kleine dunk hebben van de kracht welke
het vereenigingsleven in zich sluit. Maar
de zege dïe de arbeiders wisten te beha
len hebben ze te danken aan een krach
tige actie en een sterke wil van solida
riteit.
Wij, landbouwers, ook zullen eens op
prachtige resultaten kunnen wijzeD, als
we ons, evenals de werklieden, in goede
en sterkstaande boerenbonden zullen
vereenigd hebben. Beter rog dan de
werklieden, kunnen wij onze vereeni
gingen sterk en degelijk maken omdat
wij niet zooveel afhangen van het kapi
taal van anderen en, met ons te grijpen
liggende middelen, ons eigen vak kun
nen uitbaten.
In hoeverre de vakvereeniging aan
de door de werklieden gestelde eischen
wist te voldoen, is goed om waarnemen,
Doorreisde nijverheidsstreken, groote
centra's met hun werkliedenwijken.
Neem in grondig onderzoek het leven
van den werkman voor den oorlog en
nu. Het verschil doet zich voor op eene
direkt in 't oogspringende wijze. De
vroeger halfvervallen hutten hebben een
levendiger uitzicht. Het schamele, ar
moedige binnenhuis is vernieuwd en op
gesmukt met nieuwe meubels, schouw
en wandversieringen. De geest der be
woners is opgebeurd en als met nieuw
leven bezield. Vader en werkende zoons
zijn niet meer gedwongen het heele jaar
naar vreemde streken te trekken, of den
ganschen dag in werkhuis of fabriek
door .te brengen. Met werkdagen van
10-12 uren moest vroeger op karige
wijze worden omgegaan, wijl nu met de
vrucht van 8 uren werk, deftig en men
schelijk kan geleefd worden.
Trots de krampachtige tegenkanting
van de vrijheids-economie, met al de
haar ten dienstestaande fortuinen, be
haalde de vereenigingen de onvermoede
overwinning.
En dat er van wege de vroegere
machtige werkgevers hardnekkig werd
gestreden om het in stand houden hun
ner heerschappij, hoeft zeker geen be
toog.
Het is noodzakelijk dat we nu en
dan eens wijzen op datgene, wat door
en voor anderen werd bekomen door de
vereeniging om ons landbouwers de
macht die in het vereenigingsleven be
sloten ligt, duidelijk en gestadig te doen
inzien.
Tientallen jaren, ja eeuwen, hebben
bewezen dat de maatschappelijke recht
vaardigheid em sociaal tegemoetkomen,
een voorrecht is voor de sterksten de
strijd om het leven werd steeds gewon
nen door dezen die de meeste macht
konden in de weegschaal werpen.
Nu hebben de landbouwers nog bitter
weinig resultaten te boeken. Een lange
reeks zouden we kunnen maken van
hetgene andere standen hebben gekre
gen en voor ons nog te doen is. Maar
we dienden zeker op de borst te klop
per, omdat de schuld van het misken
nen waarmede wij worden bejegend,niet
bij anderen, maar bij ors is te zoeken.
Hebben wij ons niet steeds tevreden
gesteld met hetgene te doen is, op onze
hoeve en landerijen alleen, zonder ons
om t voorafgaande en 't verdere te
bekommeren
Aan den grondeigenaar trachten wij
te voldoen op de hem meest aangename
en voordeelige weze. Na labeur en zor
gen aan den grond, kochten we vet,
voeder en zaadgoed bij Pier of Jan. zon
der er ernstig naar om te zien of ons
geen appelen voor citroenen werden
opgesolferd.
Na de oogsting liepen we met onze
waar naar stad of handelaar, om hem
met een bedeesd gezicht te vragen, of
hij ons als je blieft van die kommerschap
wou afhelpen. Weigerde hij, dan trok
ken wé af met beteuterd gemoed.
Dat die mijnheer op een paar uurtjes
aan onze waar meer won, dan wij er op
een heel jaar hadden aan verdiend,
scheen ons niet te kunnen schelen. We
hielden er dan nog de onverklaarbare
pretentie op na, een handelaar die schat
rijk wierd op onze producten veel meer
te achten, dan een die er maar zijn ge
woon onderhoud bij verdiende. De eer
ste was in onze oogen een heel verstan
dig man, wijl wij de tweede met den
naam van sukkelaar bestempelden. Ma ir
in werkelijkheid was de eerste ook slim
mer, in het uitbaten oi uitbuiten onzer
domheid dan de tweede.
Maar daaraan ook heeft de oorlog
vruchtbare wijzigingen gebracht. We
zijn beginnen inzien dat we zelf best ors
zaken konnen beredderen, en er geen
andere hulp voor noodig hebben. Maar
toch reiken onze blikken niet ver ge
noeg en missen we nog te veel zelfbe-
trouwen om voorgoed en vastberaden
ons eigen wegen op te gaan, nog veel
te veel laten we niet-boeren meeleven
en geld winnen met die producten die
ons alleen aanbelangen.
Het wordt voor ons een dringende
noodzakelijkheid, het geheele omvang
rijke productie terrein uit te baten, dat
den landbouw meebrengt en de vele pa
rasieten weg te schakelen die tusschen
de eerste afzet van 't gene den landbouw
noodig heeft en de ter hand brenging
zijner voortbrengselen aan den eigenlij
ken verbruiker, zoo talrijk woekeren.
Het practisch uitbaten dier beide perio
den, die toch in hoofdzaak ons vak aan
belangen zou minstens evenveel opbren
gen dan heel het omzettingswerk dat
wij op onze hoeve uitvoeren.
Als krachtvoeder voor paarden be
kleedt de haver een eerste plaats omdat
ze ongetwijfeld de bekomzaamste is.
Door de overtollige regens, die het in-
oogsten ervan voorafgingen, is er on
gelukkiglijk veel schade aan teweeg ge
bracht. Op vele plaatsen is ze aan 't kie
men gaan en daardoor meestal schade
lijk geworden in de voeding.
Geen enkel verstandig landbouwer
mag die toestand uit het oog verliezen,
niet alleen wanneer hij haver aan zijne
dieren toedient, maar ook zal hij er voor
zorgen dat de aangekochte haver droog
en zuiver weze. Het is algemeen geweten
dat het paard het gevoeligst is aan der
gelijke geschoten haver. Door de voch
tigheid, die het graan aan 't kiemen
bracht, zijn er toxische fermentatie-stof
fen ontstaan, die hunne noodlottige wer
king algauw uitwerken op de gevoelige
verteringswegen van het dier en zich
veropenbaren door pijnlijke samentrek
kingen der darmen, die niet zelden kno
pen kunnen verwekken en de dood ver
oorzaken. Het is van groot belang de
landbouwers tegen dergelijk gevaar te
waarschuwen.
Alvorens de haver aan de dieren toe
te dienen, hoeft deze grondig onder
zocht te worden. Haver met een ver
dachte geur zal uit de voeding geweerd
worden. Wanneer het nu toch gebeuren
zou, door eene noodlottige onwetend
heid, dat het met geschoten
haver gevoede paard de teekehs
vertoond van darmvergiftiging, zal gauw
de hulp van den veearts ingeroepen
worden. In afwachting of wanneer deze
niet in tijds kan bijspringen, zal men het
dier eene oplossing opgeven, bevattende
20-50 gr. sodiumbicarbonaat en magné-
siumoxied. Zoodoende verwijdert men
uit de maag en de darmen het giftige
voedsel dat er nog aanwezig is.
Wat dan gedaan met geschoten
haver
De beste oplossing ligt in het laten
door-schieten en het dan als voedsel aan
de kippen te geven omdat geschoten
graan bet rijkst is aan vitamienen, on-
RKBL
