Hoe staan de Zaken
De Trekkracht van het Paard
Arbeid adelt*
Landbouwweekblad
Voor en door de Landbouwers
a
Waarop te letten bij het
omenten van oudere
boomen*
Orgaan der Landbouwersvereeniging Redt U Zeiven
Iprn/» 28 APRIL 1935.
FrQs 25 ccaticm
17de JAARGANG Nr 852
AALST
wstofl
anfekt
lonnementsprijs 12 fr. 's jaars.
Men schrijft In op ons
reel en op alle postkantoren.
Het overnemen van artikelen
zonder aanduiding der bron
is streng verboden.
Bestuurder en verantwoordelijke Opsteiier
O. CAUDRON.
Bareel en Redactie t De Vilanderstraat, 4, Aalst.
De medewerkers zijn
verantwoordelijk voor hunne
bijdragen.
Aankondigingen volgens
akkoord.
in uw
ezoeket
ing van
prijzen,
nog De ineenstorting van
vaarbul Theunis, en de
wissels!
ïn.
n.
i den nieuwen
de poli
verschijning
messias Van
eland heeft ons om zoo te zeg-
i koud gelaten.
ichienetWe wisten dat de groep Theu-
er nooit komen zou, dank zijn
Jid^ilendige en verouderde politiek
2 Aal1 verkwisting cn kromme spron-
*fawsmi, en dat er iets moest gebeuien
t niet alledaags was, om uit de
fwarring van het oogenblik te
raken.
Oe heer Van Zeeland nam het
r van het zinkend vaartuig
r en beloofde met alle kracht
dadigheid en zonder omkijken
or te varen naar veilige haven,
s eerste krachttoer werd de
?Knr)(tok vier centiemen aan waarde
^rminderd, waardoor vele spaar-
waarstt[S getroffen werden het scheen
wa ie noodzakelijkheid en de mas-
le geslaslikte de Pa
llen vcDe val van den frank bracht
nezt'ngfoering en de warenhuizen en
EN gazijnen werden bestormd door
^kendf! n aaD oude Prijzen
g wilden koopen of zelf specu-
kÏT BIren wilden op de nakende op-
J g der waren,
dstrijd k°cht ^et noodige en het
ijs i93poodige, de spaarcenten werden
eigenasigesproken en ook vele bank
pas, gjetten die sedert jaren aan het
-ent lSglicht waren onttrokken, kwa-
rdienstn wccr *n den handel.
)norcjeDoor de plundering der maga-
ijzen iien kregen de fabrieken nieuwe
em- dingende bestellingen en zoo-
ipstrBat,ende kwamen duizende werk-
erenG)Zen aan Jen arbeid.
ment teOok de buitenlandsche markten
Vandt. Voor vele onzer produkten on-
gene
'Déciercfeikbaar waren, waren weer
Jo-Jen door de lage stand onzer
i oppiïuta en vandaar ook kwamen
:ré. Ecigtgjjinggjj en werden verkoopen
anmapg;
i alle wegsloten.
jngemeiZoodat we tot hiertoe moeten
kennen,dat fabrikanten en werk-
den door den val van den frank
nelde jholpen werden, zonder te dur-
men:tn zeggen hoelang dat spelleken
11e WJren zal.
SN
0ntVoor de landbouwers kan on-
jgelijk worden gezegd of de
n 3de Ituwe koers van den frank betere
ent (o< slechtere tijden zal meebrengen.
Höte heggen wc vooreerst dat de
apleinoote verliezen, die werden gele-
n door de muntverandering, niet
terdag, een paar maanden zullen wor-
asda en in9ewonnen en dat alleen een
j vand van voorspoed aan onze boe-
ïuse, én het verlies kan vergoeden. Zal
laan) e tijd van voorspoed komen, is
vraag die iedereen zich stelt.
jaMii Van den eenen kant is het zeker
it de vreemde mededinging min-
;r hard zal drukken en onze
vertJlortbrengselen in prijs moeten
prijzeiijgen, doch alles hangt af van
AAOt landbouwpolitiek der regee-
fag. Is deze bekommerd met on-
IJ DE
•kenl'n wclstand'
dan
jaren
krijgen
we
voor den
6tnige goede jait.ii vuui uu
ndbouw. Is de regeeringspolitiek
aarentegen omgekeerd, dan zul-
n we hard te kampen hebben om
pfave en goed te vrijwaren.
I gevei In normale omstandigheden
ifemjjjoeten alle voortbrengselen van
7n'eneten landbouw met 40 °/0 vermeer
eren, dank zij de devaluatie en
et nuaaar de prijzen der grondstoffen
verre beneden het gewone peil
stonden, zou die verhooging
minstens 50 a 60 moeten zijn.
De vooroorlogsche prijzen der
waren dienen met tien vermenig
vuldigd, daar de frank tot een
tiende werd verlaagd, om tot een
toestand van 1914 terug te ko
men, tijd toen de boer met hard
werken de twee eindjes van het
jaar kon aaneenknoopen.
Zoolang we tot daar niet kernen
is de toestand voor den landbouw
allerslechtst en dienen we hand in
hand den strijd aan te binden.
Spijtig dat bij onze boeren een
onverklaarbare lamlendigheid
heerscht, waar het er op aankomt
hunne belangen te verdedigen.
Die onverschilligheid, die in onze
tijden eene misdaad is, dient ver
anderd in een beredeneerde, maar
hardnekkige strijdlust, zonder de
welke de boer de paria wordt, de
gefopte der samenleving.
Een der groote kwalen die de
nieuwe Regeering moet genezen
is het wantrouwen der massa
tegenover de banken en tegenover
alle geldplaatsingen.
De remedie is gemakkelijk te
vinden, maar of de Regeerders het
zullen aandurven is een tweede
vraag. We meenen nochtans dat
de schatkist van den Staat geld
kan krijgen zooveel ze maar wil,
op voorwaarde dat de spaarders
zekerheid hebben.
Indien de regeering kasbons uit
geeft aan 4 gevestigd op eene
onverbreekbare goudbasis, krijgt
ze zooveel geld als ze maar wil.
Met dit geld kunnen ze handel en
nijverheid helpen en iedere spaar
der zal juist weten hoe rijk hij is,
wat niet het geval is wanneer hij
andere plaatsingen doet.
Eens het geld in regeeringshan-
den kunnen de banken onder
strengere controol worden ge
plaatst,evenals elk privaat lichaam
dat geld verhandelt. De intresten
zullen niet te hoog loopen en de
handelaars en nij veraars zullen te
gen kleine krozen de noodige
voorschotten kunnen bekomen.
De tweede groote geesel is de
werkloosheid. Toch is deze zoo
gemakkelijk te overwinnen.
Bij de geestesarbeiders dienen
alleen de kumuls afgeschaft. Ieder
een moet kunnen leven met ééne
bediening en moet redelijk wor
den betaald opdat dit mogelijk is
behoorlijk te leven. Zijn er dan
nog werkeloozen, dan worden
alle getrouwde vrouwen naar huis
gezonden, zoowel op bureelen als
in het onderwijs. Het zal niet noo-
dig blijken de ongetrouwde vrou
welijke bedienden te ontslaan,
want dan zouden er te weinig
geestesarbeiders zijn. Dus is dit
vraagstuk zeer gemakkelijk op te
lossen.
Bij de handarbeiders moet men
eveneens beginnen met de ge
trouwde vrouw thuis te laten, en
verders alle beroepswerkloozen
van de lijst te schrappen der on
dersteunden. Zijn er nog werk-
loozen dan kunnen verder de on
getrouwde vrouwen geweerd of
de werkuren verminderd.
(Zie vervolg onderaan 3de kolom,)
In ons land zijn we er nog verre van,
dat alle minderwaardige soorten, voor
zoover het levenskrachtige boomen be
treft, in onze boomgaarden met betere
soorten veredeld zijn.
Het omenten zal dan ook nog wel
eenigen tijd tot de jaarlijks terugkeeren-
de werkzaamheden van den fruitteler
blijven behooren. De techniek van het
omenten hebben vooral de jongere fruit
telers wel onder de knie. Om een zoo
gunstig mogelijk resultaat bij het om
enten te verkrijgen, ontbreekt bij velen
nog wel de ervaring en bekendheid met
bijkomstige omstandigheden, die daartoe
onmisbaar zijn.
Op enkele zaken, die bij het omenten
van oudere boomen van beteekenis zijn,
achten wij het niet ondienstig hier de
aandacht te vestigen.
In de eerste plaats geldt daarbij de
vraag welke is de beste tijd voor dat
omenten
Bij jongere boomen komt het kiezen
van den enttijd er niet zoo nauw op aan,
omdat men in de verschillende entwijzen
een middel heeft, om zoowel vroeg als
laat te enten met kans op even goeden
uitslag.
Bij oudere boomen is de keuze der
entwijzen niet zoo groot. Spleetenting
en driehoeksenting komen hierbij minder
in aanmerking, omdat het hout te hard
is geworden.
Copuleeren kan niet toegepast wor
den, tenzij men den boom door eene
voorafgaande behandeling daarop voor
bereid heeft. Er blijft dus niet anders
over dan de kroonenting of enting tus-
schen hout en bast. Voor deze entwijze
is het gewenscht, dat de bast goed van
het hout loslaat.
Daartoe moet de sapstroom krachtig
zijn en dat is bij oudere boomen niet het
geval, vóórdat de grond tot op aan
zienlijke diepte behoorlijk verwarmd is.
Zoolang nog perioden van koude da
gen en nachtvorsten te wachten zijn,
bestaat ook de kans dat de sapstroom
tijdelijk verzwakt, wat vooral aan de
uiteinden der ingekorte takken zich doet
gevoelen.
De te vroeg opgezette enten loopen
dan gevaar te verdrogen en mislukking
is niet uitgesloten.
Wil men dat voorkomen, dan wachte
men met enten tot de sapstroom zonder
onderbreking krachtig stand houdt, wat
men kan zien aan het flink ontluiken van
bladeren, bloesems en jonge scheuten.
Men kan met het enten van oudere
boomen gerust wachten tot de tweede
helft van Mei, zelfs tot het begin van
Juni. Het aanslaan der enten en het vor
men van krachtige loten zal daar niet
onder lijden op één voorwaarde, n.l. dat
men het enthout tot dien tijd goed in
rust weet te houden.
Dit lukt het best door het enthout
vanaf begin April op den steenen vloer
van een koelen kelder te leggen.
Boomen, die vroeg volop in blad ko
men, moet men vroeger enten dan de
gene die dat later doen.
Kerseboomen komen te vroeg in blad,
zoodat het weer dan nog te onzeker is.
Oudere kerseboomen ent men daarom
liever in Augustus om.
Pereboomen kan men een jaar vóór
de enting inkorten tot op de vertakking
waar men wil enten. Meestal maken de
ingekorte scheuten dan in den loop van
den zomer krachtige waterscheuten.
Daarop kan men dan de enting toe
passen. Men kiest daartoe alleen goed
geplaatste scheuten, die ongeveer de
dikte van een pink hebben. De andere
snijdt men bij het enten of zelfs in de
(Zie vervolg op de 2de bladzijde.)
In geen geval is het nog langer
noodig de werkloozenkassen te
behouden, daar er werk is voor
alle werkminnende mannen. De
vrouw zal bijspringen waar het
noodig blijkt en op voorwaarde
dat er mannenarmen ontbreken,
i De tweede plaagde werkloos-
heid, is dan eveneens rap te gene-
i zen.
i
Wat kan een paard eigenlijk trekken
(We maken er uitdrukkelijk op op
merkzaam dat de in dit artikel genoem
de cijfers niets te maken hebben met ge-
j woon vrachtvervoer over de gewone
s weg. Het zijn berekende cijfers weer-
gevende de lasten die de genoemde
paarden zouden kunnen trekken indien
gespannen vóór de best gebouwde boe
renwagen op de beste harde weg die
zuiver vlak ligt.)
Wat kan een paard eigenlijk trekken?
Dat is een vraag waarover de mee
ningen al heel sterk uiteenloopen. On
getwijfeld zullen velen antwoorden
"Dat hangt van het soort paard af en
anderen zullen zeggen Een zware
Belg trekt heel wat meer, dan een licht
ketje en ten slotte is er wel een die
veel met het vervoer van zware lasten te
doen heeft, die U zal antwoorden :"Dat
hangt van de oefening van het paard af,
mits het dier maar wil
Inderdaad. Paarden die gezond zijn,
en goed, maar niet overdadig gevoed en
die daarbij geleerd hebben te trekken
(want dit moet speciaal geleerd worden),
kunnen geweldige lasten verplaatsen.
Twee dingen zijn echter noodzakelijk,
dat zijn karakter en conditie.
Het paard moet willen trekken en de
eigenaar moet door goede stalling en
juist voer, zorgen dat het kan trekken,
zonder zichzelf te schaden.
Bovendien moet de eigenaar het
paard rustig laten trekken.
Wordt het trekken niet met verstand
van zaken en kennis van het karakter
van het dier geleid, gaat men met ruw
heid en onverstand te werk, dan krijgt
men dieren, die uit zenuwachtigheid niet
weg kunnen komen, omdat zij zich uit
vrees voor de zweep de tijd niet gunnen
om eerst flink vierkant te gaan staan,
zoo, dat ze hun volle kracht kunnen ont
wikkelen.
Wordt direct na het aanzetten ge
joeld, aan de teugels gerukt en geslagen,
dan ontwikkelt het paard in de eerste
vijftig meter te veel kracht. Het hart
kan dan deze sterke krachtsinspanning
niet volgen en het beest met al zijn goe
de wil is verplicht na 50 of 100 meter te
blijven staan. Het zweet breekt uit en
de adem jaagt.
Om een groote kracht te kunnen ont
wikkelen, moeten onverschillig of het
bij mensch of dier is, wilskracht, hart-
werkingen, ademhalipg in evenwicht
zijn.
We kunnen door jagen en slaan wel
de wilskracht prikkelen en opdrijven,
maar daardoor verstoren we het even
wicht, hetgeen zoowel nadeelig is voor
de gezondheid van het paard zelf, als
voor de regelmatige krachtontwikke
ling. De beste trekkers van zware lasten
krijgt men zonder zweep of teugel.
Maar een gezond paard, dat wil trek
ken en dat men rustig laat trekken, kan
zeer groote lasten verzetten. We herin
neren ons dat we met Betsy, een kleine
lichte merrie die geen bit kon verdragen,
op een groote tweewielige Brabantsche
kar 450C kg. kalk van de spoorwegwa
gon wegtrokken en vier kilometer ver
bezorgden zonder iets anders te doen,
dan voor haar uit te loopen.
Gaat men de aldus ontwikkelde
kracht meten met meters waarmede
machinekracht gemeten wordt, dan
komt men tot fantastische cijfers. Dit
komt omdat de trekkracht die op de
weg noodig is, wordt samengesteld uit
zeer groote schommelingen die afhan
kelijk zijn van de oneffenheden van den
weg. De noodige trekkracht zal een ge
middelde moeten zijn van de hoogte
punten dezer schommelingen. Hoe vlak
ker de weg of hoe zachter de wielband,
hoe lager de hoogtepunten zullen liggen
en hoe minder trekkracht noodig zal zijn.
Dit is een van de groote voordeelen van
luchtbanden voor paardenwagens.
Bij meting van machinekracht hebben
we steeds te doen met een zoo min mo
gelijk schommelende, dus regelmatige
kracht, hetgeen op den weg niet het
geval is.
Nu heeft hoogleeraar Visser, direc
teur van het Instituut voor Landbouw
werktuigen aan de Landbouwhooge-
school te Wageningen, een trekkracht
meter voor paarden gebouwd, waarbij
de paarden zeer ruim en geheel vrij
kunnen trekken, en waarbij hun kracht
met machinekrachtmeter gemeten wordt,
i Hoogleeraar Visser heeft de cijfers die
deze krachtmeter aangeeft met proeven
omgerekend tot de trekkracht die noodig
is op een harden en vlakken grintweg,
een der beste wegen dus voor de boe
renwagen.
Met deze machine zijn nu reeds in
verschillende landen en op verschillende
plaatsen een groot aantal proeven geno
men en deze hebben de meest verrassen
de resultaten opgeleverd.
Een van deze is wel, dat de grootte
en zwaarte van 't paard nu niet zoo heel
veel aan de trekkracht veranderen. Dit
is vooral van belang, omdat de toekomst
in de richting van het snellere verkeer,
dus van het lichtere paard zal liggen.
Nog niet zoo heel lang geleden wer
den met deze machine proeven geno
men te Groningen, in Noord-Nederland,
en werden daar een aantal Groninger
warmbloeden geprobeerd in vergelijk
met eenige Belgische koudbloeden.
En wat zien we gebeuren Een klei
ne warmbloed, "Ovira,,, van nog geen
500 kg. lichaamsgewicht, trekt 20.000
kg. los en vijftig meter ver, nadat ze
even tevoren 11.250 kg. 500 meter ver
getrokken had. De warmbloed hengsten
"Soliman,, en "Romulus,,, wegende
respectievelijk 660 en 740 kg., trekken
elk vlot 15.000 kg. over 500 meter.
Nauwkeurig werd bij deze proeven
de hartslag, de ademhaling en de
lichaamstemperatuur van elk dier voor
en na de proef gemeten en volgens een
bepaald stelsel omgerekend. Hierna
werden de dieren dan gerangschikt. Er
bestaat nu een ranglijst van Nederland-
sche paarden en van internationale
paarden welke met de machine gepro
beerd zijn, en de toestand van "Soli
man,, werd na herhaalde proeven dus
danig bevonden, dat hij thans eerste
staat op de Nederlandsche en derde op
de internationale lijst.
Onder de koudbloeden deed "Loone
van Dinteloord,,, een bekende Neder
landsche Stamboekmerrie, het 't beste.
Ze trok evenals "Ovira„ 20.000 kg. los
en evenals "Soliman,, 15.000 kg. 500 m.
Hartwerking, temperatuur en adem
haling waren echter minder gunstig,
zoodat zij slechts de vijfde plaats kon
krijgen. Over het algemeen bleken de
koudbloeden met hart en ademhaling
sterker op deze zware proeven te rea-
geeren dan de warmbloeden.
Maar hoe het ook zij, deze proeven
bewijzen wel, dat door verbetering van
weg en wagen, door goede teelt en op
voeding en door een juiste keuze onzer
trekdieren, nog belangrijke besparingen
op het gebied der trekkracht kunnen
worden bereikt.
De verbetering van den weg zal voor
den boer wel tot de vroome werschen
blijven behooren. De landwegen te pla
veien zou te kostbaar worden en ook
doelloos zijn, daar ten slotte op den
akker zelve toch de zwaarste trekkracht
wordt geëischt.
De laatste jaren hebben echter be
wezen dat zeer veel verbetering kan
worden aangebracht aan de boe
renwagens, waardoor het mogelijk
wordt een groot deel van het werk, al
thans alle leege terugritten in draf te
doen, en buitendien op de heenritten
meer te laden.
Nu tevens blijkt dat men om voldoen
de trekkracht te kunnen ontwikkelen,
niet op het zwaarste slag paarden is aan
gewezen, maar goede dravers dit werk
ook kunnen doen. Nu staat voor den
landbouwer een geheel nieuwe toekomst
open.
Uit i "Cultuur en Handel,,.
Heden Zondag, 28 April, te
2,30 u., BELANGRIJKE VER.
GADERING in de «Vlaamsche
Brouwerij» (bij de Beurs) te
Brussel.
Alle afgevaardigden van landbouw-
syndikaten en landbouwcomicen, eige
naars en huurders, worden dringend
uitgenoodigd.
"SStl3dt
