ORGAAN DER CHRISTENE VOLKSPARilJ
M
Zondag 7 Juli 1895. Oplage: 0575. Vijlde daar. -V 37.
"V" OO 3R, E 1ST DOOR- HEIT "V O 31i K
Overwegingen.
Eene bedenking.
Bericht.
KLOEKE
ROELAND
_A.I_.3Li E S
nigev.M' LODEWIJK LONTINGS
Men schrijft in bij drukker J.f33. I)c Boilsolier. Geerardsbergschestraat, N 5, Ninove.
1 ANNnNrFHPRIJS PER DRUKREGEL, vooraf betaalbaar
ABONNEMENTSPRIJS, vooraf betaalbaarI ARNUNLtfl tt i
Mfinuiiutiirnijo 1
1 r- -i* ,-ont nikwiils herhaaldebijovereenkomst. Réklamen dO c. Vonnissen 1 fr.
Per jaar 2,50 fr. 6 maanden 1,50 fr. Een nummer 5 centiemen. I Gewone 15 eent.-Dikwijls J
Aiu hrir.fun««ftlineen moeten franco en behoorlijk onderteekend toegezonden worden.
Drukwerken ten bureele gedrukt zullen op verzoek kosteloos in het blad ingelascht wo rd e nt—
Wat antwoorden de bewaarders als
er naar afslag gevraagd wordt voor
onze Fransmans.
Dal er geen geld is.
AU er gevraagd wordt naar een
pensioen voor,ons afgesloofd werkvolk.
Dat het te veel zou kosten.
Als de onderwijzers vragen naar
een menschelijk en behoorlijk bestaan.
Dat er geen geld is.
Als de boeren vragen naar afslag
der belastingen, naar volledige ver
goeding voor hun algemaakt vee, naar
subsidiën voor hun kasseien.
Dat dat alles te veel geld vraagt.
Als de kleine bedienden van den Slaat
vragen naar eenige centiemen per dag
opslag
Dat van de kas dat niet afkan.
Maar als er millioenen op millioenen
gevraagd worden voor den Congo
Oh, dan loopt de Belgische kas over
van geld, en op 48 uren tijd, zonder
aan tegenstrevers tijd te laten van te
spreken, worden 12 millioen door onze
bewaarders in den algrond van de
Congoknoeierij gesmeten
Tegen die handelwijze heeft priester
Daens krachtig, geprotesteerd in (je
Kamers, en tegen de millioenen van
den Congo moedig gestemd. Zóó moet
het zijn ook.
Het valt ons zelden voor van de be
warende gazetten van ons arrondis
sement te lezen. De schriften lezen
van die stervende partij schijnt ons
louter tijdverlies.
Nu waren wij toch eens kurieus hoe
die mannen aan hun lezers gingen
uitleggen, waarom M. Woeste en
geheel zijnen aanhang weer 12 millioen
gestemd had voor den Congo 12
millioen boven 35 a 36 millioen die
reeds aan den Congozijn weggesmeten
En zonderling, lezers, al onze be
warende gazetten zijn zoo stom als
visschen geen enkel woord over die
schandige stemming verleden week
uitgebracht door M. Woeste en C|C. geen
enkel woord om die wraakroepende
geldverspilling te schandvlekken
En zoo lichlen die mannen hunne
sukkelaars van lezers in
En dan durven die mannen nog
schrijven dat M. Woeste zorgt voor
boer en werkman, wanneer M. Woeste
al ons millioenen, de millioenen die
geöischt en moeten betaald worden
door onze boeren, door onze burgers,
door ons werkvolk, dat zoo ellendig is,
wanneer M. Woeste al die millioenen
wegsmijt ten voordeele van eenige
kapitalisten en aktiemannen van den
Congo
Moet het ons verwonderen dat al
de aanhangers van de bewarende partij
die nog een greintje overleg hebben,
tot ons overkomen?
abonnement tot Nieuwjaar te nemen
aan 1,50 fr.
Priester Naudet, opsteller van Le Monde,
orgaan van den Paus te Parijs, werd vroeger
eens, als hij nog- kapelaan was, op zekeren
dag geroepen bij een zijner vrienden een dorps
pastoor, om gedurende het lof te prediken.
Er was veel volk in de kerk doch de toehoorders
waren bijna allen vrouwen.
Priester Naudet drukte daarover na den dienst
zijne verwondering uit en vroeg waar toch
de mannen waren.
Oh antwoordde de dorpspastoor, dat moet
u niet verwonderen, in de naburige gemeente
is het kermis en ter dezer gelegenheid op
verschillige plaatsen danspartij, 't is daar dat de
mannen zich bevinden.
Welnu, antwoordde Naudet, het is den priester
eene plicht daar naartoe te gaan en dë mannen
te gaan vinden om het ware woord te gaan
verkondigen en E. II. Naudet vertrok onmiddellijk
naar de aangewezene plaats.
Hij trad de eerste danszaal de beste binnen,
hij begon daar aan hetdansende volkte prediken
onmiddellijk slaakte men den dans, bet volk
luisterde toe, de menige werd geraakt tot in
't diepste der ziel, velen kwamen tot inkeer en
Naudet werd eindelijk op de uitbund gste wijze
toegejuicht.
En nu, mijn waarde lezer, wat zien wij hier
gebeuren Durft het eenen volkspriester op zich
nemen in eene zaal te gaan spreken al werd
er zelfs slechts maar eenmaal in het jaar gedanst,
0111 liet verbiltcide *en door de- ellende va a
het geloofafvallende volk lot den schaapstal
terug Ie brengen, om dat volk wakker te
schudden en de middelen aan le wijzen om
zijn lot le verbeteren dan blaft en bast men
van alle kanten dat het ongehoord is dat een
priester zich zoo vei laagt, dat het een schandaal
is An zoo een lokaal le verschijnen.
Maar als de kopstukken der oude partij in
zulke lokalen treden, waar dat er meermalen
gedanst wordt, om voordrachten te houden,
als zij zelfs de bals afloopen om mede te doen,
meer nog als zij dansfeesten in hunne eigene
huizen aanleggen tot laat in den nacht, hetzij
om hun no. driften te voldoen, of hunne dochters
to verkoopen, of niet weten wat doen met hun
"eld oh dat is niets daar wordt niet van
gesproken hun is alles toegelaten. Het zijn
de kristene demokraten slechts, de ware geloofs-
genoolen, die worden afgekeurd omdat zij
medelijden hebben met degenen die met lompen
gekleed zijn. LOD. LONTINGS.
VLAMINGEN
viert clen 11 J uli
Herdenkt Breidel en Deconinck en de dui-
zende Viaamsche Helden, die door den roem
rijken Gulden Sporen slag het dierbare Vlaanderen
van vreemden dwang verlosten en gatisch
Belgenland van fransche ovcrheerschi ng
vrijwaarden!
Dat op dien heugelijken dag de Vaderlandsche
vlagge wappere vrij en blij op Gemeentehuizen
en ICerketorens, aan de woningen aller
Vlamingen!
Dat muziek en feestgezag, dat volksvoor
drachten en godsdienstplechtigheden der
Vaderen Heldenstrijd herinneren en
verheerlijken!
Dat 't herdenken van 't verleden gun sen
Vlaanderen weder opwekke tot zijne Viaamsche
Christene Herwording.
"Voor God en Vlaanderen!
Vlaanderen die Leeuw!
Dienzelfden dag, ter dezer gelegenheid, groote
II c r t 111 s, in Klokke Roelandom 0 uren
's avonds.
Gemeentewei
Onze talrijke lezers, die Klokke
Koeland des Zondags regelmatig
aankoopen, zullen in 't vcrvolganoeten
oppassen.
De verkoopers nemen nog enkel t
getal datzc zeker aan den man kunnen
brengen, 't Is 'nen maatregel dien we
nemen moesten om 't verlies te voorko
men der overschietende bladen.
Bijgevolg, zij die 't gevaar niet willen
inloopen van het orgaan der Christene
Volkspartij 'nen zondag te missen,
zullen voorzichtig handelen met een
Veel van onze lezers doen ons hunne verbil-
teringen kennen over de schandige uitslagen
der nieuwe gemeentewet, in veel gemeenlen
hebben de mannen met eene stem de meerderheid
niet van de kiezers maar alhoewel de meerder
heid in de gemeente, hebben zij toch te samen
maar het derde van de stemmen De rijke
mannen met hunne meervoudige stemmen,
de minderheid van kiezers, hebben nogthans
een derde stemmen meer als het volk
Zulke uitslagen toonen hoe schandig de rechten
van 't volk door de nieuwe gemeentewet ver
kracht zijn. Dat is nog een kadeauken van de
groote volksliefde van onze bewaarders voor het
arbeidende volk
Maar loonlje zal om zijn boontje komen,
vrienden en eens dat de volkspartij zegepraald,
zal die knoeierijen vernietigd worden om in de
wet do rechtvaardigheid te doen schrijven,dat is
Elke man, één stem.
De zusters van lietcle
Ziehier hoe een socialistische schrijver in het
socialislenblad Le Peuple hulde brengt aan de
Zusters van Liefde, van wier toewijding en
zelfopoffering hij door zijnen omgang met haar,
dagelijks getuige is.
Ha 1 de zusters van Liefdeheeft men
er genoeg kwaad van gezegd Heeft de partij-
geest zich genoeg betoverd om .deze arme
dochters te belasleren, die dag en nacht in
d liet midden van de verrotting der zieken
leven, te midden van besmettelijke ziekten,
van geopereerden, stervenden, dooden, zonder
de minste bekommernis van stollelijke ver
beelding, voldoening of eigenliefde, van
schitterende of openbare belooning niets dan
zoetheid van den vervulden plicht jegens den
naaste die in strijd is met het lijden
Ziedaar hoe de kracht van het goede zelfs
den tegenstrever dwingt hulde aan de deugd
te brengen.
l^eii nieuwen cliefsstn.1.
Het was te voorzien de millioenen aan de
kleine beurzen ontrukt door eenige geldwolven,
welke zich van de petroolmarkt hadden meester
gemaakt, moest de wraakzucht van andere woe
keraars in 't leven roepen.
Een syndicaat van Leerlooiers en koopmans
heelt zich in Amerika met dit doel gevormd en
daar ze over ontzaggelijke kapitalen beschikken
heeft het syndikaat zich meester gemaakt van
4_: bijzonderste huidcnrnarklo-'i der wereld:
Buenos-Ayres en Montevideo en de prijzen doen
verd rij dubbelen horiderde nijveraars die niet
aangesloten waren doende stilvallen bij gebrek
aan leder.
Ook wij Europeanen krijgen de weerslag dier
gebeurtenis, en in de beurs van Antwerpen
bestatigen wij op eenig dagen een opslag van
3f)°/°. Op de drooge ossenhuiden van La Plata
welke op 25 Me 1895, aan 1,70 tr. per honderd
kilogr. werden verkocht, waren op minder dan
eene maand tot 2,50 fr. de 100 kilg. gestegen.
Het Amerikaansch syndicaat liectl dus op deze
weinige weken de kolosale winst van zeventig
millioen opgestreken. Eu de werklieden dan.'
krijgen die een centiem van al die winsten de
kinderen der weggezondene werklieden welke
door honger gekweld een brood zouden stelen
zouden ze mogen op de lusschonkomst diei
groote heeren rekenen 1 ko, neen het
kapilalism, dat nog God nog grenzen kent bezit
ook geen naastenliefde, nog bezorgdheid voor
zijns gelijken.
Daarom werkers meer dan ooit moeten wij
ons dicht aaneensluiten voor gezamentlijk die
geduchten vijand te bevechten immers als een
zwaard hangt de ijzere hand van 't groot kapi
taal boven ons hoofd; gisteren was het de petiool
heden is 't het leder en morgen zal het misschien
iels anders zijn, welke ze zullen treilen.
Een iulernationale wet moet dus tusschen-
komen om devorming van zulke syndikalen te
beletten en het recht van de zwakken tegen
over de sterken vrij te waren.
En gij dan heeren woekeraars, gaat maar voort,
doch haast u voor de vruchten van uwen dief
stal le genieten, ge kunt wel die duizende leder
bewerkers in uwe patronagiën eene almoes toe
werpen en maar geduld aanpreèken, als deze
l-risis hem zonder werk zal doen vallen door uwe
dorst naar millioenen dit kan niets dan uwen
eigene ondergang en val verhaasten, om liet aan
breken van het rijk van het zoo lang verdrukte
volk te doen verhaasten.
Frans Lambrecht.
'nen regel over 't onderwijs.
De lezers van de Klokke zouden zeker ver
wonderd zijn, dat ik daar ook niet eens mijn
gedacht doed over kennen.
'k Zou nochtans noodzakelijk 'nen regel moeten
schrijven hebben over die twaalt millioen, die
mijnheer Woeste en Compagnie voor den
Congo daar gestemd hebben, ^om den vriend
te zijn van den keizer.
'k Zal daar vandaag en acht dagen over
handelen als 't reeds niet gedaan en is.
Dezen keer mogen Sadcleer en Dierickx
gerust zijn. ik en zal er niet van spieken,
kerels die in zulke omstandigheden hunnen
post ontloopen, en zijn 'l noemen niet meer
weerd.
Er zijn dingen in de schoolwet, die goed
zijn; bij voorbeeld: die groolere gelijkheid tus-
schen vrije en onioieele ouderwijzers, en de
betere betaling. Van de punten nopens deu
godsdienst en moet ik niet spreken, al die de Klok
lezen zijn overtuigd van de noodigheld.
'k Ga mij dus bepalen bij 'l eerste, en ik
en zal het niet bespreken :iijk anderen het
doen; neen, ik neem doorgaans'uen kant, die
te lichtzinnig wordt voorbijgegaan.
Ik zei: grootere gelijkheid en betere betaling.
Tot hiertoe elk moest klageu zoowel officieele
als vrije.
Stond de officieele wat in de beet, en 't was
meestijds 't geval, hij en kreeg geen verhoo
ging, hij stond in der eeuwigheid op 't mini
mum, noch iever of werkzaamheid of toeleg
werd in aandacht genomen, voor de betaling
was het uitstel op uitstel, hij moest het afsmee-
ken als een aalmoes; en bovendien, hij was
de speelbal van den eenen of anderen grooten,
een slachtoffer van willekeur en dweepzucht.
De vrije ook hadden redens in overvloed.
Ze werkten en slaafden zonder hoop in de
toekomst, bij vreemden in den kost, nocli eigen
huis of eieen haard, in bestendig gevaar voor
'1 verlies hunner waardigheid, de oude da?r
was een schrikbeeld, hun positie te broos ej
te wisselvallig, op trouwen mochten ze meest"
tijds niet denken, er bestond voor later geen
uitzicht of geen zekerheidin een woord, bij-
van zijnen kant was het slachtoffer zijner op
offering. Bijgevolg lezers, verbetering was
noodig, 't zal den onderwijzer meer waarde,
meer fierheid, meer onafhankelijkheid, en meer,/
iever tot zijn vak geven.
En bezonderlijk 't zal hem meer noodige
vrijheid geven. Merkt wel op, ik zeg: noodige
vrijheidwant, van 'nen anderen kant genoot
liij te veel vrijheid, eene vrijheid waarover
anderen die geen onderwijzer zijn en bezon
derlijk degenen die kinderen in de schooljaren
hebben, zich bit ter te beklagen hadden.
't Is daarop dat dezen geschreven is, en ik
roep een bezonder aandacht op mijn schrijven,
't is van 't hoogste belang.
Onderwijzer zijn is in mijne oogen eene
door en door moeilijke taak, vier ten honderd
sterven aan tering of hartziekte, van de land
bouwers nog geenen halven ten honderd Hun
werk is ontzenuwend en afmattend, weinigen
zijn behoorlijk gezond.
En nochtans ais ge onze oudcrwetsohe raads-
heeren hoort spreken, z' eten 't land op:
duizend franken voor daar vier uren te staan,
zeggen ze; en huizen 'lijk kasteelen, en gekleed
'lijk barons.
'Nen goede onderwijzer, tot bewijs van
't contrarie, aanzie ik eikendeen voor goed,
werkt ten minste twaalf uren daags, '1 en is
met genoeg van, vier, vijf uren in de school
te staan, 't geen velen gelooven: hij moet zijn
lessen gereed maken, hij moet 't werk van de
kinderen corrigeeren, hij moet zijn conferen-
tiën en toespraken bereiden, rekening houden,
verslagen opmaken, enz.
Hij is nog altijd aan 't slaven, als die bc-
knibbelaars reeds ronken.
Vroeger als wij met Julius Ciesar, met Ourson
en Valéntijn, met den dobbelen zielentrooster,
of 't Gentsch zondagblad naar de school trok
ken, werkten de onderwijzers maar vier uren
daags.
Maar nu moet 'nen onderwijzer drij of vier
maal zooveel doeu, of zoowel 't is 'nen gemeencn,
'nen onderwijzer van d'oude sooit, die ver
dient van op St-Gregorius gebonden te worden.
Hewel, lezers; die kampioenen van de
wetenschap, die vormers onzer gasten moeten
betaald worden en wel betaald, 't is langs
't onderwijs dat de belernis in de wereld moet
komen, en die daar tegen is, geeft een stellig
bewijs van zijn domheid.
En merkt op, die zelfde ouderwelsche kra-
watten, die altijd kreefteu op die twee of dry
millioen dat ons onderwijs kost, en zult ge
geen wooid hooren spreken over die millioe
nen van deu Congo of over die zestig mil
lioen van ons leger.
Hier voor ons volk is het lichtelijk te veel,
maar voor de wilden van Afrika is 't goed en
't wel.
Zoo dus, de onderwijzers verdienen, van heel
wel betaald te worden; bovendien het is noodig
om hun lonclie te bekleeden met plichtbesef,
om van hun ondankbare taak hen te kunnen
kwijten zonder die gedurige kommernis voor
den dagelijkschen boterham.' Maar, wanneer
men hen meer vrijheid geeft en hunnen toe
stand verbetert, moet men ook zekere vrij-
heden ontnemen, zooniet verdienen zij noch
verbetering noch belangstelling.
'k Zei hierboven dat 'nen onderwijzer moet
twaalf uren daags ten minste bezig zijn met
z:jn werk, 'k voeg er bij, dat de jaarwedde
die maar tijdens de schooluren aau 't werk
en zijn voor het onderricht der kinderen, nog
voor do heltt zou moeten verminderen.
Gelukkiglijk zoo zijn er maar weinigen, noch
tans men komt ze tegen, en dit is de schuld
