Leven en Slood. Een vraagsken. Uit de kaart geklapt. Uit Sottegem. Over Vlaamsche toestanden. Tot over een paar maanden toe werd er in sommige kerken een bisschoppelijke nota tegen ons afgelezen, omdat wij voor algemeen slem- reebt, werkmanspensioenen, enz. streden, en nu wat gebeurt er? Ge hebt daar den Biex Public. welke men zegt het blad te zijn van Mgr. Stille mans, opgesteld door kanunlkken en priesters en waar op de eerste bladzijde een groot kruis staat, beweert, dat de evenredige vertegenwoor diging noodzakelijk is voor de katholieken hij voert er een waren veldtocht voor en van de andere zijde de CouRniEB de Bruxellrs, ook een b ad opgesteld door pri-sters, met wie andere bladen van zijnen nasleep, komen mordicus be- weeren, dat de evenredige vertegenwoordiging noodlotlig, schandalig en onmenschelijk is voor de katholieke partij van België. Zoude er niemand zijn welke die vraag eens kan oplossen Beide bladen roepen voor hunne zienswijze 't belang in van den godsdienst, in wieos naam ze strijd voeren, wiens bedienaars ze zijn en in wiens naam ze ons zoo dikwijls ban vloekten, vervolgden en broodroofden en 'tis nGch'.ans zeker dat een van de 2 partijen moet mis zijn, daar het een en dezelfde godsdienst is welke zij inroepen. In afwachting gelooven we dal alle twee de gezindheden mis zijn in hunne hevige behouds gezindheid en niets dan een verschillenden weg of opvatting genomen hebben om hunnen haat tegen 't volk te koelen, terwijl wij, christene de mocraten de eenige ware volgelingen zijn der christene leer, gesticht door den armen werkman van Nazareth, die gedood werd door de bewaar ders van dien tijd, en wij bijgevolg den ingesla gen weg van volksontvoogding mogen \oorlzet- teD- F. L. Geel de CoDgoleezen het stemrecht, riep Hel- lepulte verleden week in de Kamers uit, en ze zullen voortgaan met menscheneterij. Zoo I zoo dat men nu toch wil erkennen wat voor lieve broeders het zijn, waar de oude be waarders ons kost wat kost te naaste jaar willen aankoppelen, cn die hier zoo schoon gemaakt waren met de laatste algemeene kiezing door schepene De Clippel en anderen. 't Ziet er lief uit, hé moeders, tegen dat ze uwe kinders ginder 'naartoe zenden doch we zullen zorgen dat de groote koppen, die nu zoo gerust leven achter de groeDe gordijnen der Bredero- deslraat, te Brussel en er als bestuurders van het zwarte land jaarlijks duizenden opstrijken, zich zeiven eens laten proeven we twijfelen niet of ge zult ons helpen. Verscheidene overtuigde christene demokraten hebben hier over eenige weken een propaganda- kring gesticht, bijzonder voor doel hebbende, de gedachten der christene demokratie, bij middel van gazetten cn vluchtschriften, in het zoolang achtergeblevene kanton Sottegem te verspreiden. Gezien er hier nog zooveel menschen ziin die nooit de gelegenheid hebben eene gazet onzer partij te lezeD, zullen wij trachten zooveel moge lijk deze leemte aan te vullen. Met eene kleine maandelijksche bijdrage vanwege de leden vaD den propagandakring, zullen wij hem in staat zijn, zoo van tijd tot tijd hetzij gazetten of vlucht- schiiften rond te sturen. Wij willen dat de men schen beter een gedacht zouden vatten over de maatschappelijke kwestie. Want inderdaad, hoe wil men over iets oordeelen, als men maar altijd dezelfde klok hoorf. Reeds over eenige dagen hebben wij een arti kel uit het Vlaamsche Land en een artikel uit de Gazet van Antwerpen, waarin Woesie eens ferm wordt uitgeborsten, in vluchtschrift uitge geven. Het schijnt dal dit schrijven schrikkelijk veel effect heeft gemaak». Ook, dat waren wij te verwachten. Maar wat wij niet begrijpen, dat is de kaltenkoleire van sommige overdreveno Woes- tisten. Weihoe, wij geven u twee artikels getiok- ken uit 2 katholieke bladeD, te lezen en dan nog gratis, 'tis te zeggen, voor niets, en dat is nog niet welDat Is or begrijpelijk. Wij hadden dat OP door JULES MARY. o Montmayeur is hier, hij is een spion, een verrader!» riep Henri. Zij willen hem dooden, dacht Lucienne, de on- gelukkigen, zij weten niet dat zij daardoor hun va der in het verderf zouden storten. Met de dood van Montmayeur zou mijn laatste hoop vervliegen om het leven mijns vaders te redden. Doe open, voor de laatste maal 1 werd er beLe- den steeds heftiger en dreigender gercej>en. Jean, zeide Lucienne,Jean, vlucht, zij zullen u doalen. a Mij 1 Waarom Uit wraak. Hebt ge dan do stemmen van de zoons vanDoriaten van Gauthier Bourreille niet herkend?» Wat kunnen zij mij tegen doen a Zij zullen u beschuldigen van landverraad en u dooden. Red u, verberg u I Bemint ge mij Ik wil niet dat ge zult sterven. o Bemint ge mij vroeg hij hartstochtelijk, o Spoedig, verberg u, ik smeek er u om. Neen, ik. blijf hier, wanneer go niet antwoordt op hetgeen ik u vraag. Ja, JeaD, ik bemin u, stamelde zij, aspoedig, ver berg u nu, ik beef voor uw leven. O vlucht, vlucht ik sta doodsangsten uit I Ha, ge bemint mij I riep hij uit, thans zal ik nu toch niet gedaan om u te vergrammen, maar enkel zooals wij hooger zegden, om het volk eens te laten oordeelen. En zijt gij zoo weemoedig, wei dan zijl gij te beklagen, want wij zijn vast besloten, u zoo van tijd tot tijd iets onder den neus te dobben. Wij moeten wij wel zoo dikwijls iets lezen of hooren dat ons niet aangenaam is, maar wij maken ons daarvoor niet kwaad Ons lieer heelt ons geleerd Bemint elkander. Hewel wij zullen niet doen zooals er velen zijn die er zich op roemen katholiek te zijn en deze leering hebben vergeten, neen, hei-ben wij een ander gedacht op politiek gebied, wij zullen daarom Giet vergeten dat wij allen broeders zijn in de Heilige Kerk. Er waren er ook al die dachten, dat dit van de liberalen kwam met het oog op de aanstaande gemeeiitekiezingen. Neeo, vrienden, dat kwam van onzen pas gestichten kring. En wat de ge- meentekiezing aangaat, daar zullen wij ons niet mede bemoeien, gezien wij nog te onlangs zijn gestichttrekt daar uw plan mede. En du de stichters vau den kring, zooveel rao- gelijk bij de gekei-de demo':riten aangedrongen opdat zij er cok deel zouden van maken, often minste zouden ondersteunen in onze werking en dan, vooruit de Christene Volkspartij onder de leus Voor God en Volk Door de onthulling van Vader Willems' stand beeld en het Naierlandsch Coagres te G-nt den dood van Emmanuel Hielen den landdag der clencale Vlaamschgez.inden te Kortrijk is de Maamsche beweging weer op den voorgrond ge schoven. Vooruit heeft het noodig geoordeeld te Gent een manifest te doen uitdeden waarin beweerd wordt dat de taalkwestie maar een onderdeel is van het sociaal vraagstuk en 'dal de Vlamingen eerst welstand moeten scheppen in deze gewes- len, dus dat de buikkwestie de taalkwestie over vleugelen moet. Een socialistische llamingant die K. V. teekent antwoordt hierop heel kernachtig in Vooruit van 5 September. O. a. schrijft h:j «En zal menpnt- kennen dat cronderde thans levende Vlaamsch- gezinden kloeke volksverdedigers zijn man- nen d;e de vasthoudisten even fel bekampen als »dc socialisten zei ven Of zijn de gebroeders Daers, L)u Catillon en hunne geestverwanten Dgec-ne even trouwe volksvrienden als welke socialisten ook Is het niet waar dat zij m het Vlaamsche land reeds over oenen grooten aan hang beschikken De briefschrijver bekent te vermoeden dat de laamschgfzindheid der socialisten van «ze^r twijfelachtige gehalte is. Wat baat het te verkhren de Vlaamsche kwestie genegeu te zijn als de dalen daarmee iu strijd zijn. En hoe was de houding der socialisten ter gelegenheid van De Vriendt's voorstel om te eischen dat de beambten der Brusselsche tram d wegen Vlaamsch zouden kennen Welke socialist is opgestaan om De Vriendt te ondersteunen en de zotte verklaring- a minister De Bruyn te bestrijden toen deze°zegde dat de aanneming van dat voorstel de uilsTuiUn der Walen ware. Vooruit antwoordt hierop meest neven de kwestie, maar zegt ook gegronde waarheden aan het adres van zekere flaminganten, die onnoozel genoeg gelooven dat de heropLeiring van Vlaan- derens volk zal geschieden door de taal alleen. Met veel reden schrijft het socialistisch blad dat veel flaminganten van de taalkwestie eene lief hebberij maken en de eischen of noodwendighe den der democratie Ier zijde schuiven. Waarom, vraagt het blad, protesteren de flaminganten niet tegen het meervoudig stemrecht en tegen de loting? Hier heeft Vooruit gelijk. Het zijn de volksklassen van Vlaanderen die het scherpst de taaiverdrukking gevoelen, die van op de school banken den muur voor hun neus zien, die het land van belofte, waar ontwikkeling en weten schap te vinden zijn, afsluit. Zjolang de volks klassen geen stemrecht bezaten, kregen zij niel3, buiten eenige beenderen die men ben te knagen vóór do kiezing voorwierp. Hoeveel flaminganten iu en builen de Kamers mijn leven reddeD, want thans heef» het eerst waarde voor mij. De wijnkelder was beneden de huiskamer en in den vloer van die kamer was een luik, onder het karpet verborgeD, dat tot den kelder toegang verleende. Jean •ukte het karpet weg, opende het luik on verd ween in den kelder, waarin zich een raampje bevond, dat op den tuin uitkwam en groot genoeg was om een mensch door te laten. Buiten werd niet meer geroepen, maar zware kolf slagen klonken op de deur. Deze bezweek ten slotte en de vrij-schutters snelden naar biDonen. Lucienne kwam hen kalm cn fier te gemoct. Wat verlangt ge vroeg zij. «Montmayeur, den spion, den verrader,» antwoord de Henri. Hij is geen spioD, geen verrader. Ge wilt een per soonlijke wraak op hem nemen. Uw haat jegens dien man voert u hierheen. Welnu ja, de haat, antwoordde Gauthier, waar hij? Vertrokken. Gij liegt. Hij is vertrokken en buiten gevaar. Hij is een schuilplaats gaan zoeken bij de Pruisen.» Misschien, hij is althans niet meer hier. Gij liegt, zeg ik u, zeide Pascal, hij heeft het huis niet kunnen verlaten, hij verbergt zich hier. Wy zullen alle kamers doorzoeken, volg ons. 't Is goed. Ellendig, laaghartig schepsel, vrouw zoider hart, zonder eer, beet Gauthier haar woedend toe. iGauthier, antwoordde zij zachtmoedig, «ik heb niets gedaan waardoor ik die harde woorden verdien Ik ben vrij om over mijn hart te beschikken. Hij wendde zich van haar af en volgde zijn kame raden, die de huiskamer waren binnengedi i gea, hebbon van de Vlaamsche kwestie niet geleefd zooals het gaat met eeu curator eener failliet, die de vereffening- der schulden moedwillig uitstelt om onbezorgd aan de spenen der melkkoe te trekken en dikwijls de vereffening overlaat aan zijn zood, jonge ad vokaat, die het natuurlijk niet breed heeft. Politiekers exploiteeren ook de ver heven vade; landsche en louter onpartijdige vlaamsche zaak en verwierven eene niet te recht vaardigen populariteit. Maar zie, de verfrausctite cijnskiezers,d. i. onze ontaarde adel, die zoo kod dig de hoogepurijsche wereld nabauwt, onze stomp zinnige burgerij, die noch fraDSch noch vlaamsch meer kent eo haar geestesvoedsel in den Petit Idiot of Petit Journal, in de romans van Ohuet, de Monlépio, Raoul de Naveiy en andere letter kundige kwakzalvers, vo Ideiapers en schareslij- pers put, werden verzwolgen door de volksmassa die, zonder het te weten, djor den fraischen typhus was aangetast maar sterk en gezond is gebleven. Wat gebeurde er? De gelijkheids wet werd afgedwongen door den kloakmosdigen Ju liaan De Vrienit, een kunstenaar, die zich ge rugsteund voelde door de democratie, tot spijt van de flaminganten om te lachen, die stokken in de wielen hadden gedraaid ora den wagen tegen te houden. Zonder meervoudig stemrecht, zond jr de hulp der democratie, geene gelijkheidswet. Er blijft nog zooveel te doen Er zijn grieven met de vleetWanneer Vlaamscbescholen iu h^t Vlaamsche land, lager, middelbaar en hooger onderwijs Wanneer o ze Vlaamsche hooge- school d.e van het Vlaamsche volk een cultuur volk zal maken waardigvao zijne wereldberoemde kunst Wanneer de vervlaamsching van het lpger waar onze volksjongens verschopt worden door verwaandeen verfranschte s us-offs? Wan neer de vervlaamschiDg der burgerlijke recht banken Wanneer vlaamsche scholen voor meis jes W anneor vlaamsch inde gemeentebesturen Wanneer zal onze taal dan de gelijke zi'n van de Fransche Welnu, om tot daar te komen zal men Dog een half eeuw mogen stiijden zoolang do 3 en 4 stem men de wet geven. Dit ziju de rijken en die ver foeien zoozeer den persoon en het recht van den ai me als dezes taal. Maar eens het algemeen stemrecht in voege krijgt de werkman het be wustzijn van dezelfde stof gemaakt te zijn als de verfranschte kasteelheer, en de politieke partij die zou weigeren zijne taal als de gelijke der taal van 't kasteel te erkennen, zou weten aan wat prijs. De flaminganten die het A. S. bestrijden, zijn ofwel huichelaars en comedianten ofwel dom koppen die niet welea wat ze doen. W ij Kennen er velen, klerikalen en doctrinai- ren, die zooals Vooruit schrijft, de eischen der democratie kennen en haar bestrijden uit heb zucht of politieke nevenbedoelingen. Ach, wat hebben wij compassie met eenen Dr an Steenkiste, overtuigd viaming, zooals er geen tweo zijn, die het al zou verslaan op een landdag meteen ouderwetschen goedendag, maar die het modern wapen wegstoot, door de demo craten uitgestoken, 't is to zeggen het stembriefje, ji,'diezelfde democratie, die het best den ouden geest van Vlaanderen vertegenwoordigt, zooals hoogleeraar Vcrcouillie, een liberale flamingant vau Gent. eens zegde, verkettert en bekampt als waren zij de bende van Jaques de Cbatillon Och, Doktor, al uw leeuwenmoed verdwijnt als uw eerwaarde pi oost één woordje wil zeggen. Immers uw leeuwenklauwen zijn met strikjes en koordjes uit de Concorde gebonden en knellen u meer dan kelens Ook hol volk van Brugge heeft dat gezien en Iaat u brullen geheel alleen als een leeuw in de Sahara. Wat comedie ook op den landdag van Kortrijk. Als eerevoorzitter prijkt daar M. Reynaert. een fraeskilj >n van het zuiverste water, geen R<=in- Hard, als Frans Reinhard, de rechtzinnigste fla mingant vaa België, maar een Reynaert, die zijne Anseghemsche boerenafkomst vergeten heeft om het stadhuis van Kortrijk tc verfran- schen. Is het diezelfde erevoorzitter van den Vlaamschen Landdag niet, die met de werklie den spot, a!s zij in den gemeenteraad van Koit- rijk de volkstaal gebruiken Daarnevens li-u- reert de onbaatzuchtige siaaisminister Tack, die ook den democraat uithangtOei, mijn hoof 1 Er was niemand. Waar hebt ge ham verborgen vroeg Gauthier woedeed. Spreek waar is hij Ik zeg het u niet. Pas op, ik zou in staat zyn u te dooden ken Dn°d daD' Gautllier' maar ik zal niet spre gü moet hem dan wel vurig liefhebben. Ja, ik. bemin hem, zijn leven is mij dierbaar. Jean de Montmayeur kon in zijn schuilplaats alles woordelijk verstaan. Toen hij Lucienne deze woorden hoorde zeggen kwam er een jubbelkreet over zijne lippen. Ilij gaf een forschen stoot tegen het luik dat Lucienne weder onder het karpet had verborgen. De vrij-schutters trokken het karpet weg en openden het luik. Jean de Montmayeur kwam te voorschijn. Hier hen ik, sprak hij, wat wilt ge van mij?» Lucienne deiDsde meteen gil achteruit, hij gaf zich gevangen, hij zou gedood wordeD, en met hem zou het eenige bewijs voorde onschuld vau Doriat ver dwijnen. De vrij-schutters grepen Jean aaD, zij wilden hem naar buiten slepen en onmiddellijk doodschieten. Daar klonk ccn signaal, do vrij-schutters bleven eensklaps stilstaaü, zij kenden dit signaal zeer goed, de vijaod was in aantocht. Geweerschoten knalden, een kogel drong in de kamer en verbrijzelde den spiegel. De Pruisen riep Pascal, wij zijn verloren! Henri zag naar buiten. Er komt een bataillon Pruisen uit het bosch, do weg naar de fabriek is neg vrij, haastep wij ons. Pascal, Henri, en hun kameraden vluchtten, Gaut hier volgde hen niet. Ilij bleef alleen met Lucien ne en Jean. De Fransche chassepots beantwoordden de schoten der Duitschers. Op het voorplein van do fabriek ver- Wat politieke comedie De gemeentekiezingen zijn aanstaande, de ontbinding der kamers is nak. nd en de conservatieve blikslagers halen hunnen vlaatnschgezinden winkel voorden dag Dit is nu maar een kluchtspel. Jammer dat de grootste zaken waarin geen ziertje politiek zou mogen kloven, ook verkleind worden tot politie- ken winkel. Twee jaar geleden droDgen wij op den vlaamschen katholieken landdag van Oude naarde aan opdat de herdenkiDg van den slag der Gulden Sporen in 1902 buiten alle partijen, door alle Vlamingen zou gevierd kunnen wor den. Dit voorstel werd aangenomen omdat de kle rlkala kabouters van het stedelijk komiteit van Groenioghe zagen dat hun haring niet braadde. Na twee jaar heeft men die beslissing verge ten en de klerikale flaminganten zullen nu trach ten een gedenkleeken op leii. hlen dat een kle rikaal karakter zal hebben 1 Liberalen, Christen democraten, socialisten, anarchisten en onpartij dige Vlamingen mogen hunnoü penning storten, maar meer niet. Als het schoolvosken meent dat de Vlamingen het zoo zullen opnemen is het volkomen mis. Zij zullen de kortrijksche klerika len eene O. L. Vrouw of een leeuw laten oprich ten, en liever eene nationale inschrijving openen die wat meer zal opbrengen dan 12,000 fr. Die feiten herinneren ods de houding van kle- ïikale flaminganten die te Dendermonde als lijf- udders van den franskijm De Bruyn optraden orn mij te bestrijden 1 Z j wisten nochtans dat ik vlaamsch in de Kamers zou gesproken hebben en de man niet was om toe te geven uit beleefd heid of anuere flauwe kul. Is het dan te verwonderen dat socialisten, frans kiljons en Hollanders nu en dan den draak steken met do flaminganten Is het dan te verwonderen dat de vlaamsche taalbeweging hare wortelen in het hart van het volk niet heeft geschoten Nevens weinig ernst en onbewustheid is de Vlaamsche beweging, die eene voLKsbéweging is, veel te eng en te eenzijdig geweest. Frans Rein hard kan het getuigen dat wij in 1890 of 91 als flamingant de stoffelijke belangen van het volk ook wilden verdedigen. Doch de voor was gegra ven en wij konden niets langs die zijde verrich ten. De flaminganten vreesden logiek te zijn op kiesgebied. Wel is waar juichten zij Planckaerls woorden toe als hij op den landdag te Brussel in de Scala verklaarde dat deVlamingen de groote arrondissementen moesten aanpakken om aldus ue politieke partijen te dwingen toe ie geven. Maar t bleef b;j applaus. En toen hij inet mij en ae vrienden die later de christene volkspartij zou den stichten, namelijk Dolf Pauwels, dit voorne men wilde bewerkstelligen, werd hij bestredeD. Door wie Door de vlaamsche lijbaerts en bulte naars van het Fondsenblad. auneer wq later den aarlsfranskiljon Woeste bestreden, daagde er hulp uit Antwerpen en Leu- °P'.niet voor ons> raaar voor Woesie. Die felle ridders waren Coremans, Helleputle en Heu velman Toen was het dat wij dezen laatste In de statie van Aalst ziende afstappen, vlakaf in het gezicht zegden dat zijne daad sCiiandalig was voor een viaming. JuÜaan De Vriendt kan ho» getuigen. Eo zoo zijn wij vl»amsclie jongens, die de vlaamsche kwestie niet als een onderdeel'je van den socialen strijd aanzien, maar vlaamsch en volksgezind als ziel en lichaam, als één wezen beschouwen, voor wat Vlaanderen betreft be handeld geworden door flaminganten 1 Dit was het geval te Kortrijk, te Oostende, te Dendermonde, ie Gent, te Oudenaarde, te Roese- lare, overal waar wij gestredea hebben en dit zal nog zoo zijn in de toekomst, totdat het alge meen stemrecht volksjongens naar de kamers zal sturen, die zich niet zullen laten ovorpralen ala Boerken Van Brussel, maar met hand en tand de^ eischen der Vlaamsche boeren en werklieden zullen verdedigen in eigen Vlaamsche taal, spijts franskiljon en waal of klerikalen flamingant. Wat klerikalen en liberalen niet hebben kun nen verrichten zullen wij doen de taalkwestie volledig oplossen. O, wij welen dat het nu een stelsel is de chris tene democraten in den flarningantenwereld ver dacht te maken of achteruit te steken. Verschei- denen onder hen z:jn stichters van eenen vlaam sch ;n ka»holieken Landsbond, die den landdag te Kortrijk belegde, zij maakten zelfs deel van schuilden zich de vrijschutters achter kisten, koffers en een paar hooiwagens. Lucienne was aan een doodelijke angst ten prooi, aan de eene zijde Gauthier, dien zij beminde, en wiens leven door den vijand werd bedreigd, aan de andere Jean de Montmayeur van wiens leven de onschuld en de oer baars vaders afhing. Gauthier smeekte zij, gc zijt verloren wan neer ge nog een seconde hier blijft. Bedenk dat de Pruisen met eiken vrijschutter kort proces maken Welnu, ik zoek den dood sinds lang, sedert den dag waarop ik ondervinden moest, dat zij, die ik als een engel aangebeden heb, slechts een lage bcelin is Vlucht, Gauthier, vlucht, ik bezweer het u. Ge zijt nog te jong om te sterven. Gij hebt gelijk, ik heb nog één levensdoel, dat moet ik eerst volbrengen. Tot weerziens, Jean de Montmayeur, ik bid alleen dat ik lang genoeg zal le ven om u te kunnen dooden. Jean haalde onverschillig de schouders op. Mij wel, sprak hij spottend, wanneer ge lievor door mijn hand valt dan door een Pruisische ko»eI. Gauthier vluchtte langs denzelfden weg als Henri en Pascal. Jean trekt Lucienne aan zijn hart en kust haar teeder. Gauthier kwam weer terug. De weg naar do fa briek was hom afgesloten, het huis was reeds om singeld. Men had hem gezien toen hy het huis wilde verlaten. Gauthier riep Lucienne. Gem redding meer mogelijk,, zeide hij, Ik moet sterren, ik wil onder uwe oogon den geest geven. Sterren, Gauthier. noen, dat wil ik niet. Hier hier, verberg u vlug. Zij ogende liet luik ran den kelder, die zooeren Jean tot schuilplaats had gediend. Verrolgt,

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Klokke Roeland | 1899 | | pagina 2