ORGAAN DER CH RISTEN E VOLKSPARTIJ.
A//es voor en c/oor het volk!
De werking begint.
Elk zijn spel.
DE BOERENALMANAK
het landelijk wetboek
Macht en Gezag
NEGENDE JAARGANG, Nr 34
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
ZONDAG 10 DECEMBER 1899.
KLOKKE
ROEI AND
Mijn naam is Roeland,
Als tk klep is het brand.
Als ik luid, o heil en glorie,
ls 't victorie,
In Vlaanderenland
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar 2,5o fr.; 6 maanden i,5o fr.; 3 maanden o,8o fr. (Voor 't buitenland 4,60 'sjaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuylenbergh,
uitgever, Kerkplein, Ninove, en in alle postkantooren van het land.
De inschry vers op Klokke Roeland
voor't jaar 1900 ontvangen het blad
van nu tot Nieuwjaar gratis.
Vrienden, bezorgt ons abonnementen.
Proefnummers worden gestuurd.
De kiezing voor Kamer en Senaat zal
dus plaats grijpen den derden Zondag
van Mei.
De tijd is kort.
Weldra staan we voor Nieuwjaar,
'tkort maandeken, Maart, April, Mei
't en is maar 4 maanden meer.
De strijd zal gewichtig zijn.
Elke partij zal hare kracht willen me
ten.
De liberalen, door den schok van
1884 tót heden van alle bewind en ge
zag verwijderd, zullen hunne beste
krachten inspannen om eenen weer
glans van hun vroeger aureool te be
komen; de socialisten, hunkerend naar
den strijd, zullen worstelen voor 't be
houd van 't geen ze thans bezitten en
natuurlijk voor nog wat meer; de chris-
tene demokraten zullen intusschen niet
slapen, dit weet men op voorhand, ter
wijl de bewaarders kampen zullen om
met den mond boven water te blijven.
Welk zal de uitslag zijn
i/.o grootenüeels ainangen van
onze werking.
Nihil sine labore 1
En die werking moet, om vruchten
te dragen, onmiddelijk beginnen.
Geen dag meer gedraald
Al de vrienden van stad en dorp, al
de moedige kampers die meegedaan
hebben in den stormloop van 't jaar 94,
al de oude beproelJe strijders, die man-
haltig kop hielden te midden van het
vuur der vervolging, al de jonge Roe-
landers die begeesterd werden door ons
ideaal, allen, allen, zonder uitzon
dering, jong en oud, werkman, boer
en burger, allen moeten van deze week
al aan 't werk 1
Uit elk dorp moeten wij legen toeko
mende week een overtuigden vasten
man hebben, die zich in den Kantona
len Bond wil scharen.
Geeraardsbergen begint al te roeren.
Sottegem zal volgen.
Eer'1 jaar 1900 belt, moet ons leger
strijdvaardig staan 1
Allo, mannen, de handen uit de
mouwen 1 Niemand mag zich aan zijn
plicht onttrekken.
De uitslag moet prachtig zijn 1
Aan 't werk, zonder verwijl 1
ls er middel om eenen propaganda-
kring te stichten, steekt de koppen bij
een en richt hem in.
ls er eene meeting noodtg, schri]lt
naar de Klok. en zoo gauw mogelijk
komen de sprekers al.
Het moet eene gedurige, onvermoei
de, rustelooze werking zijn van nu tot
Mei.
En dan vieren wij tnomt 1
De stem der vrije christene democra
ten zal weerklinken in de Kamer 1
Ons volk zal eigene verded'gers be
zitten, die verslaan en begrijpen wat
het noodig heelt. P- S.
ANNONCENPRIJS per drukregel
Gewone annoncen o,i5 dikwijls herhaalde bij overeenkomst; vonnissen o,5o reklamen 0,75.
Alle briefwisseling, vrachtvrij.
Ongeteekende brieven worden geweigerd. Men zende alles vóór donderdag middag.
Leest en verspreidt
Hij bevat onder vorm van Catechismus
gansch de synthesis van het program
der Christene Volksparty.
LEEST
60 centiemen.
Er dient hier nogmaals herhaald, dat geoaam-
teekend schrijven enkel'n persoonlijke meening
doet kennen, bijgevolg geenszins de partij kan
aangerekend worden en haar ten geenon deele
verbindt.
Platonisch volgen van eec ordewoord is 't ken
merk van partijen en leerstelsels a die op 't ver
leden berusten
De Christene Volkspartij integendeel wil het
licht, diensvolgens wil de botsing der gedachten
waar het ltcht uit spruit.
Al de punten die niet uitdrukkelijk voorzien
zijn door het program, blijven 't voorwerp eener
vrije bespreking.
En in die bespreking wordt door hen, die van
zienswijze verschillen, een gemeenzaam doel
nagejaagd op 't gebied van theorie, de waarheid
in se op 't practise!) gebied, 't belang der paitij,
voor zooveel wel te verstaan dit belang of
de middelen die te dien einde moeten aangewend
worden niet strijdig zijn met het program
Codex der partij Waarheid op politiek gebied
voor die partij.
Zoo heeft men Zondag laatst kunnen waar
nemen, dat de vriend Leonce Ducatillon niet tee-
nemaal instemt met bovenstaande woorden, en
er 'nen heel belangrijken distinguo tegen
inbrengt.
Ik meen dat het stelsel elk zijn spel voor
taan als algemeenen regel gelden moet.
Hij Deemt dit stelsel aan als regeldoch laat
plaats over voor uitzonderingen, volgens plaats
en omstandigheden.
Zoo vaak ben ik reeds verdacht gewees^
van optimisme, idealisme, dweipzueht, theore
tische droombeelden en onhandelbaarheid, dat
iK Zuli mUU 1 »v ij.cicu, ui a.v uviuoAiuv
schuldigingen niet op wezenlijkheid steunen.
Immers Vox populi, vox Del.
Daarom ga ik mij hier beperken tot de bloote'
uiteenzetting der beweegrudenen, die mij tot die
denkwijze doen besluiten
A. Onze partij beoogde de evenredige ver
tegenwoordiging eerst en vooral, omdat ze in
zich zelve rechtvaardig is en billijk alle denk
wijzen hebb-11 recht op eigen vertegenwoordi
ging in de res publica, openbare zaak ingezien
het de Somma is dier \erschillige denkwijzen, die
de openbare zaak vormt.
Ten tweede, omdat het noodzakelijk is dat alle
jartijen een eigen ideaal betrachtende al-
een en afzonderlijk kunnen optreden voor het
bereiken van dit droombeeld.
Verbonden, kartels, do ut des, enz werken
nadeelig in op het gevoel van fierheid, zelfstan
digheid en onafhankelijkheid, vereischtekenmer
ken om aanzien en achting als partij te verwer-
in.
Samenwerking op politiek gebied is eene droe
ve noodzakelijkheid, alleen gewettigd wanneer ze
onontbeerlijk is om 't laakbaar misbruik eener
tyranieke overmacht le stremmen. v
Wij hebben nude evenredige vertegenwoordig
ging, bijgevolg er kan afzonderlijk gestreden
worden, en wanneer dit kan, mag er (volgens mij)
geene inmenging met geen hoegenaamde andere
partij meer bestaan, zoo niet bekrachtigen wij al
de berekende leugenachtige en lastere-ide aantij
gingen der behouders, als zouden wij de natuur
lijke bondgenooten zijn der vijanden van Kerk en
Godsdienst. s
Bovendien, wij zouden ons in tegenspraak zet
ten met beweeringen die wij duizeude malen
hebben herhaald met woord en pen Geel ons de
evenredige vertegenwoordiging, dat wij afzon
derlijk optreden kunnen, en ge zult zien dat wij
onder godsdienstig opzicht onzen plicht veel beter
verstaan dan die zoogezegde katholieken die uit
Antwerpen, Brussel, Brugge, Veurne, enz. door
de werking der geestelijkheid naar de Kamer ge
sleurd worden.
Men antwoordt De E. V. is niet volledig,
blijft verminkt, zoolang het meervoudig stem
recht zal bestaan, bijgevolg, men zal niet kunnen
afzonderlijk optreden in kleine arrondissementen
Ik zeg niet dat men even doelmatig zal kun
nen, als met het aanstaande zuiver algemeen
stemrecht, neen maar wanneer doelmatig kun
nen strijdeD, 't is te zeggen strijden met vaste
hoop op zetel of zetels, alleen beoogd wordt, dan
zai men evenwel met het algemeen stemrecht
als nu met het afgeknot stemrecht de noodza
kelijkheid der verbonden kunnen inroepen, om
overal doelmatig te kunnen strijden.
Bijgevolg, zou de Christene Volkspartij, instede
van eene partij te zijn, die iels stelligs wil en iets
bevestigends beoogt en najaagt, ontaar'en tol
eene louter anti conservatieve partij, juist zoo de
gentsche waterdemokraten ontaard zijn 'ot eene
louter anti-socialistische partij.
Al wat gekenmerkt is door anti is verachtelijk,
kleingeestig, bekrompen, tot val gedoemd, het
heeft geene eigene zelfstandigheid.
Bovendien, ls de uitslag in de aanstaande
kiezing niet zoo aanmoedigend als hij zou wezen
buunen met a elke man zijne slem», men oct-
houde dat Geduld de macht vormt van alle jonge
partijen, en daardoor alleen ze moeten groot en
sterk worden.
llc besluit over dit eerste deel
Door aanhoudende en hardnekkige werkzaam
heid moeten wij de voordeelen winnen duur
zaam, bestendig, onontneembaar, die de verbon
den ons tijdelijk zouden schenken broos, twij
felachtig en ten prijze onzer vrijheiden onafhan
kelijkheid.
liet afzonderlijk optreden is de vereischte
spoorslag tot die vastberaden werking die alleen
blijvende vruchten afwerpt.
B. Kunnen wij strijden overal
Hier juist ligt de oorzaak van het verschil van
zienswijze tusschen mij en den vriend Ducalillon.
Ik meen ja. Hij meent neen.
Waarom was de strijd zoo hard voor de chris
tene demokraten
Was het uit hoofde der populariteit van het be
houdsgezinde kamp
Neen, duizendmaal neen daarmee zal denk
ik de vriend Leonce met mij volledig instem
men.
Het was alleen de doorwegende invloed der
feestelijkheid, die gansch 't vlaamsche land door,
iet behoudsgezinde kamp voor ondergang vrij
waarde in de botsing met de demokralie.
Hewel, hoe kan men begrijpen dat de piiesters
hunne geestelijke macht gebruiken tegen 'nen
Hector Plancquaerl,'nen Hector Lebon,'nen Du
calillon, 'nen Petrus Daens, 'nen Van Neste, om
hunnen diepen godsdienstzin alom gewaardeerd
en wien men alleen kan ten laste leggen dc ver
dediging te nemen der zwakken en miskenden,
'tg<;en de Goddelijke Zaligmaker^beval, ^en^als
Stadhouder ook beveelt en doet.
En integendeel dat discipels van dien zelfden
Zaligmaker hunnen invloed len dienstestellen
van Antwerpsclie meetingisten, Brusselsche inde-
pendenten, en andere gekende zoogezegde onaf-
hankelijken, in de Kamer ten getalle van drij en
twintig, die den godsdienst slechts gebruiken
voor springplank tot eenen zetel
Wie zou dat begrijpen kunnen zeg ik was
het niet, dat de geestelijkheid, verblind door eene
drukpers, betaald door belanghebbenden
op 'n dwaalspoor gebracht werd, en in 't hart
overtuigd is, dat al dien berekenden laster van
bondgenootschap, enz. op waarheid berust?
llewel, wanneer dc belgische geestelijkheid be
merken zal, dat de christene demokratie zelfs
wanneer het politiek voordeel zou aanschaften
hoi genaamd geene gemeenschap wil met anders
denkenden, zal ze inzien dat al dat venijn, dat
door belanghebbende behouders naar 't hoofd der
christene demokratie werd geslingerd, niets meer
was dan 'n schandige huichelarij en comediespel.
Ze zal voor die mannen die wetens en willens
hunnen evenmensch zoo schandig lasterden
'n di°pe verachting koesteren, ze zal het onrecht
herstellen dat ze te goedei irouw pleegde in
t kort, ze zal zoo onze godsdienst het gebiedt
volledige restitutie doen.
Bijgevolg zal men afzonderlijk slrijden kunnen
overal.
Die vaste overtuiging, koester ik en zoolang
ik die zal koesteren, blijf ik persoonlijk wars)
voor alle toetreding tot andere partijen, van wel
ke kleur zij ook zijn mogen.
A. De Backer.
meest altijd met dergelijke gezegdens voor den
dag komen, om onrechten staande te houden,)
zouden doen, moest ooit het land onderworpen
zijn aan het gezag der socialisten.
Onderwierpen zi.i zich aan 't gezag der liberalen
in 79 tijdens de schoolwet
We zouden honderde voorbeelden geven van
het tegenovergestelde dezer strekking.
Wanneer gezag enkel dient om eene bevoor
rechte klas te steunen, onrechten te schragen,
ondeugden te verbloemen en de minderen uit te
zuigen, 'tis een plicht daar tegen op te gaan.
Wat aanspraak b. v. kan een persoon maken
op gezag die zijn werkvolk slecht betaalt, hun
geweten overmeestert en tot slavernij en armoe
de doemtgeene! volstrekt geene! 'tis enkel
de ruwe macht van den bezitter tegenover den
werkslaaf, die dit gezag tijdelijk doet erkennen,
en volgens alle gezonde rede, zou een rechter
iemand moeten vrijspreken, die zijn arbeid on
beloond, in armoede verkeerende, door diefce het
ontbrekende zou aanvullen.
Dit is revolutionair, zal men zeggen.
In den zin der wet ja, maar in den zin van bet
recht en de rede neen.
Een gezag nu als deze van landsbestuur, die
van wetten en rechten een net gemaakt hebben
met breedeen groote ma en waardoor de groo-
ten vallen en de kleinen blijven hangen, die wil
lekeurig en wraakroepend medeplichtig de oogen
sluiten, wanneer onrecht gepleegd of d' arme dui
vels gestroopt worden, kan zulk bestuur aan
spraak maken op erkenning van gezag
Tegenwoordig wordt schandaal en afpersing
gepleegd op groote schaal, die de arme standen
zoodanig treffen dat het eene moorderij gelijkt.
Ik wil spreken van de monopool of trusteD, die
al de takken der nijverheid treffen, en den nood-
uruu uer ineusuuoL 1 uur., uepcuac ou neiuei-
tergende maniar, vorhoogou uaot willekeur.
Komt dit te pas met macht en gezag zal men
vragen 9
't Is juist mijn gedacht, terwijl men houdt staan
dat men onmachtig is die dieven en schuimers te
Irellen, een klein bewijs te geven dat dergelijk
gezag van weinig tel is.
Heeft men reeds uitgerekend welke oneindige
en schrikkelijke gevolgen die dieverijen na zich
zijn als Iwee machtspreuken die op alle oogen-
blikken worden uitgesproken om de menschen
plichten voor te schrijven, en hunne rechten on
der de voeten te trappen.
Er is reeds oneindig veel inkt verspeeld, bij
zonderlijk onder de wijsgeeren of lilosophen,
om macht en gezag le hullen in een soort van
onaantastbaar getooisel, en eene gedachte te
doen ontstaan die verbiedt ooit tegen macht of
gezag op te staan.
Er ls natuurlijk verschil van zienswijze, doch
dergelijke bewijsvoering, wordt dikwijls vooruit
gezet, den mensch, de atoom,zooals ze zeggen, in
abstract of concreet leven onderwerpende aan
hun gezag, (welk van Godswege komt.)
Zeker is het dat het noodig is gezag te erken
nen, anders is 't onmogelijk te bestieren, het ware
de anarchie met eene schokking in de diepste
grondvesten der samenleving.
Men deuke dus niet dat mijne bewijsvoering
deze is het gezag te keer te gaan of te on
dermijnen.
Alle gezag komt van God, daaruit wordt afge
leid, dat het zonde is daar tegen op te staan en
men verplicht is het te erkennen en te eerbie-
digen.
Die thesis wil ik niet betwisten, doch we zijn
benieuwd te weten wat de katholieken, (die
Door gedwongen vermeerdering van uitgaven,
op petrool, kolen of brood, enz. vermindert men
de hulpmiddelen om te leven, 'c is de armoede
met slechte of ontoereikende voeding.
Iets naar willekeur enkel en alleen uit goud
zucht van prijs verhoogen, dat de mensch tot
voedsel, kleeding, af verwarming van noode heeft
is een echte moord
'1 Is een werking om eene eindelooze macht te
verkrijgen, de onderwerping of verslaving der
kleinen, den ondergang van burgerij en de schel
merij tot het toppunt gedreven.
Volgens den Bijbel mag niemand de woonst
ot den wijngaard schenden van zijn evenmensch.
Dezen werden gevloekt, en om hals gebracht.
Karei de Goede deed de zolders der monopolisten
en publieke uitzuigers openen om het graan aan
het volk uit te deelen.
In onze moderne onchristene samenleving, waar
macht en gezag te samen gaan, en ons wordt
voorgesteld als het zinnebeeld van recht en vre
de, laat men toe, dat men eene gansche massa
naar believen besteelt en uithongcrl.
Zulk gezag is anti volksgezind in hoogste maat
en revolutionnair.
't Is het staats absolutisme, de ooren stoppen
de en de oogen sluitende wanneer het de kleinen
geldt.
0 Alle gezag, zegt Duraortier, dat met het volk
mee gaat versterkt zich, het bederft en verflauwt
Dwaimeer zij tot het absolutismus leidt.
T Is om die reden dat de christene volksge-
zinden den strijd voeren tegen de geldduivels van
allle slach, zoowei gouvernementeels als andere.
't Is daarom dat wij dc schacheraars en gewe
tens verdrukkers bekampen.
't Is uit die reden dat wij de sympathie van
't volk winnen en gefolterd worden door dezen die
machtig zijn.
't Is daarom ook dat ongelukkiglijk de gods
dienst aaDgerand wordt, omdat vele beoefe
naars, die onderwerping aan gezag, hoe slecht en
anti-volksgezind het ook zij, als eene goddelijke
wet opleggen en een gedragslijn aannemen gansch
strijdig met den godsdienst zelve, en de rechtveer-
dige eu gezonde begrippen.
Wij doen de ondervinding op tot onze groote
voldoening, dat het volk, welk ontwikkeld is
gansch anders oordeelt en op een gegeven oogen-
blik de machtigen doet tulmeien.
Want alle macht komt uit het volk, en het
gezag moet volksgezind zijn.
De bewarende kliek was het niet, ze stortte
nèer, ze tuimelt, eveuals het gedroomde en ge-
liefdkoosd bewarend centrum, met bare verbor
gene inzichten, die ons voortkomt als het bodem-
