ORGAAN DER CHRIST ENE VOLKSPARTIJ.
M//es voor en door het volk!
Hoe gestreden.
Nog de Transvaalsche kwestie.
Werklieden, leert
Aan M. Maenhoui.
iieuws uit 't Land van
Dendermonde.
TIENDE JAARGANG, Nr 3
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
ZONDAG 21 JANUARI 1900'
KLOKKE
Mijn naam is Roeland.,
Als ik klep is het'brand,
Als ik luid, o heil en glorie,
Js 't victorie,
In Vlaanderenland
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar 2,5o fr.; —6 maanden i,5o fr.; —3 maanden o,8o fr. (Voor 't buitenland 4,60 'sjaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuylenbergb,
uitgever, Kerkplein, Ninovc, en in alle postlcantooren van het land.
ANNONCENPRIJS per drukregel:
Gewone annoncen o,i5 dikwijls herhaalde bij overeenkomst; vonnissen o,5o reklamen 0,75.
j, Alle briefwisseling, vrachtvrij.
Ongeteekende brieven worden geweigerd. Men zende alles vóór donderdag middag.
Ons artikel kirstaktiek van verleden week,
is niet onopgemerkt voorbijgegaan. Meer dan ten
partijgenoot heeft er ons zijn voldoening over uit
gedrukt Zelfs hebben wij een aanmoedigend
schrijven ontvangen van een paar flaminganten
van naam.
De Christene Volkspartij van 't Vlaamsche land
kan niet genoeg herhalen dat zij de vlaamsche
partij is. Hare leiders boezemen vertrouwen in
haar streven is door en door vlaamschgezind; zij
is de eenige partij die de eenheid van vlaamsch-
en volk-gezindheid erkent en verkondigt. Die
waarheid wordt geloochend door socialisten en
anti-socialisten, do behoudsgezinde en liberale
partijen hebben de Vlamingen gefopt evenals dc
socialise». De vlamiDg-m weten dit en daarom
stellen alle rechtzinnige flaminganten hun ver
trouwen inde Christene Volkspartij, dienu, dank
zij de E. V. en later dank zij het A. S. in de Ka
mer zal komen, waar zij alleen het vlaamsch
woord zal doen weerklinken en de rechten van
't vlaamsche volk, laai, stoffelijke en zedehjke
behingen, verdedigen met hand en tand 1
Verleden week hebben wij een woordje gezegd
over onderhandelingen die lusschen onze man
nen en flaminganten te Gent of te Antwerpen
zouden gevoerd worden. Op voorhand hechten
wij er onze goedkeuring aan vast Wij meenen
dal hetzelfde zou dienen gedaan te worden te
Brussel, waar de twee flaminganten-volksver
tegenwoordigers zullen moeten plaats maken
voor andere, en waar nog talrijke flaminganten
gevonden worden, die zich bij geen enkele par
tij hebben laten inlijven, maar veel genegeu-
nViU koesteren voor onze partij, liv.t zou mei
moeielijk zijn ze voor goed mede te hebben.
Zou ons middencomüeLt, dat, 't is te hopen,
in 't begin van Februari zal bimengeroppen wor
den en waar alleman ditmaal zal legenwoor
dig zijn, ten einde alle haUkelgareu te vermijden,
de kandidaten der parlij de verplichting niet op
leggen, de Vlaamsche universiteit te veidedigen,
eerie queestie van leven of dood voor ons ver-
achterd volk en de vlaamsche democratie
Het ware uitstekend konden twee gekende
christen democraten te Brussel optreden, zoo eel
mogelijk geiugsteund door de flaminganten en
kleine burgers. liet algemeen gevoelen luidt dat
zij er di'Orgaan als een brief in de post. De. 4/5
derchnstene werklieden zouden voor hem stem
men, benevens vele burgers en buitenlieden der
landelijke kantons Dit zou zeker den heeren
Renkin en Carton niet bevallen, die in 1896
kandidaat waren uit schrik der daensisten, met
welken zij he.t eens waren!... Als nu die
zelfde daensisten, die verloochend zijn geworden
door de mannen der Justice Sociale, het nu
voor goed meenen en strijd voeren,dan zullen de
katholieken zien dat hei unnoodig is Reukin,
Carton, Mousset en Coifs, een plaats te gevcn op
de gezamentlijke lijst, aangezien zij zulke slechte
bliksemafleiders zijn geworden en maar goed
zijn om bij het oud ijzer geworpen te worden.
Renkin en Carton zullen dan ondervinden hoe
embêlant de toestand is van een nielkboerinne-
ken, dat zijn teil in scherven ziet liggen na alles
gedroomd te hebben de ministerporteioelie in
begrepen....
partijen daar niet van hooren alleen gestreden,
ofwel ons verbonden mei andere mannen die
ons p.'opram niet vijandig zijn. doch altijd reke
ning gehouden vaa plaats on omstandigheden.
Een men soli van Zwijnaarde of Siuivekensker-
ke redeneert anders dan een Brusselaar of een
Antwerpenaar, moer onflerd«n breeden cosmo-
politisch -n inilned. Leonce Du Cattillon
Moeilijk is het te pronostikeeren, want, de kie-
zingen kunnen zou verassend zijn als in 1894.
Help u zelf en God zal u helpen moet onze
spreuk blijven. Op liberalen en socialisten reke
nen is steun*o op eea gebroken slok saa den
boord van het water. Wanneer men den stok
moet gebruiken en er wil op leunen, li raakt hij
en men neemt een koud bad, dat heel ontnuchtert
maarniet aangenaam Is. Óveral moet het zijn
Donnant, donnant, niets voor niets. Pai tijen zijn
ikzuchtig van aard, doch terwijl er in onze parlij
kandidaten te kort zullen zijn is er overvloed
elders, waar men iedereen zoekt to caseeren
en ons dus gaarne kastanjen uit het vuur zou
zien halen. Zoo naïef zijn we niet. Ons objectief
is een kleine maar stevige groep van de onzen
in de Kamer te hebben. Die grot p moet volkomen
vrij en onafhankelijk kunnen optreden. Ik, die
soms beschuldigd word nu ie veel naar links
over te hellen, ik zeg rondweg dat ik ccn
verbond met conservatieven zou willen zien
aangaan, indien de volkomen vrijheid onzer kan
didaten geviijwaard werd! Maar 't is oumogo
lijk Die mannen zullen eerst moeten vallen
vooraleer wijste worden, als zij het nog worden,
zie maar de doktrinairen.
ik deel dus geenszins de. meening, voor eenige
weken in 'l Reciit verschenen, dat wij eenige
liberalen zouden moeien doen verkiezeo. Een li
bt-raal is niet meer waard dan een cooservab ur.
Nog eens donnant donnant. Willen de oppositie-
Het volk moet die hemeltergende aanslagen
op natuur en volkenrecht verhinderen.
Niet de grooten, dezen hebben belang bij bet
behoud.
Die mannen kunnen enkel hun stoffelijk belang.
Hoogmoed, heerschzucht, verdrukking der
minderen,uitbuiting der miskenden, is de eenige
drijfveer hunner ondernemingen.
Immers, heelt het hooge diplomatiek klucht
spel in den Haag niet de oogen geopend aan
.gansch de beschaafde wereld.
De keizer van Rusland richt 'nen oproep tol
atgemeeaen vrede, aan al de mogendheden van
Europa. En terwijl zijn gevolmachtigden de al-
gemeeno ontwapening bespreken, pleegt hij in
Finland 'nen schartdigen aanslag" op de vrij
heid van een volk, richt hij een gretig oog op
gansch Noord-Azië, zweert hij saam met andere
figuranten io den Haag, om Engs de zwarte zee
kleinere volken van hunuezeltstandigheid te be-
rooven.
Ook de dultsche keizer is met grootmoeder
koningin Victoria aaa 't marehandeeren om
nieuwe bezittingen zich eigen temaken.
Engeland z.:t de kroon op al die oprechten mei
ZynoO roortoeili.i l zuid Afrika.
Bijgevolg van de grooten is er niets te ver
wachten dan toesnoeriug der kelens die de vrij
held van 't menschdom omknellen.
De verlossing der wereld moet bewerkt wor
den door 't volk, moet daargesteld worden
door de macht der demokratie.
Demokratie zij alleen Z3l dit roofstelsel uit de
wereld verbannen.
Nochtans we mogen het niot ontveinzen, hard
zal de strijd zijn dien wo te voeren hebben tegen
dit gemeenzaam belang der grooten, het kapi-
talismus.
't Geen wij hier in 't binnenland zien plaats
grijpen op politiek gebied, 't is te zeggen de toe-
nadering van alle kapitaalb-'zittende besland-
deelen om 't volk in afhankelijkheid te behouden,
heeft plaais op veel grooter schaal nog op weder-
landsch gebied.
Waarom 1 am niem d de verdediging van
Griekenland in zijnen ongehjken kamp mei Tur
kije
Hel belang van hel kapitaal.
Waarom werd hier dooreen katholiek gouver
nement de herbergzaamheid geweigerd aan
Amhed-Rtza die protest aanteekende tegen de
moorderijen in At menie.
Het belang van bet kapitaal.
Waarom nam gansch de behoudsgezinde druk
peis de verdediging van Spanje in den strijd om
Cuba, Philippinen, enz.
Het belang van hel kapitaal.
Waarom is het alleen het demokralisch be
slanddeel van België en van gansch Europa dat
juicht en jubelt om de voortdurende klopping aan
Engeland door een handvol onzer taalbroeders
toegediend
Weerom eikheelheid van kapitalistisch belang
Eu 0111 dit be lang m d' hand te werken wordt
dit volk letterlijk uitgezogen door die grooten.
En dit zelf ie volk werkt voortdurend mede
orn de oppermacht dier grooten te vereeuwigen.
De beg rooi ing van den Congo sluit weerom
met een te kort van vier millioen vier hon
derd vijf en veertig duizend franken.
Wie zal z betalen
Het volk.
En wie zal ook naderhand dien millioenen-
kolk moeten verdedigen tegen engelsche Cham
berlains en audere gieren die azen op vreemde
bezittingen
Weerom het volk 1
Bijgevolg hel kapitaal wordt afgeperst aan 'l
vol li, eu T Moed van dit volk moet da stioo-
men ter verdediging van ditzelfde kapitaal 1
De grooten blijven op hunne kasteden, in
hunne paleizen en gaan den gang na hunner
actiën in zilver- en goudmijnen en de soldalen,
kinderen van liet volk, •.allen op het slagveld
martelaren van die goudsfaiht der grooten.
Sta op, volk, en veiutdig uw belai gen in
plaais van 't belang der kapitaalbezitters 1
Herdenkt dat het eens een werkman was de
goddelijke werkman van Nazareth die het
menschdom verloste
Zoo ook zal liet weerom- eeL werkman zijn
wij zeggen de handwerker, de landbouwers, de
neringdoeners, de ambachtsman, die 't mensch
dom zal va riossen van de pest onzer eeuw, het
bestaande kapilalismus. Derop.
F' t was te voorzien.
De groote verbonden van nijveraars en fabri
kanten breiden zich uit.
D onderneming der rus-dsche petroolkouin-
gen wa3 uitnemend geslaagd, de toer der ame-
rlicaansche graandieven >olkomen gelukt en
stro ;men van gou I waren op enkele dagen ln de
ka--: n dier joden en woekeraars gevloeid.
V el bad de arme koude en honger geleden,
wei hadden eenige dagbladen dien woekerhandel
als een schelmstuk aangeklaagd, doch de rijke
smousen lieten intusschen vroolijk de wijnstop-
sels tegen het plafond ploffen op de vorming en
bezegeling van nieuwe tiuslen, die nog meer
water naar de zeo zouden doen stroomen.
ïinn voorbeeld bleef riet zonder navolgers
Het middel was immers gemakkelijk.
Eenige kapitalisten hoeven zich maar bijeen
te scharen, de hand te leggen op eenen tak der
nijverheid, hunne slaven te doen werken dag en
nacht en dan den prijs met 20. 30 tot 50 ten hon
derd te verhoogen en op enkele dagen zijn zij
schairijk.
Dit feit zagen wij gebeuren met de petrool en
liet graan en grijpt heden plaats met de Uolen en
liet v:aren.
i\t -o verzekert ons uit goede bron dat er over
luttele weken een verbond gesloten is tusschen
oenen gekenden eDgelscheu garenfabrikant en
een ge garenfabrieken uit 'Vlaanderen.
Hh garen is reeds 20 per honderd verhoogd,
terwijl de dagloonen der werklieden dezeltde
ble\en.
Di beweging wordt een gevaar
xa AfensriKa wordt zij scnnkverwekkeDd en
vele economisten weten daar geen anderen uit
vlucht meer, dan de groote gecentraliseerde
nijverheden over te nemen door den Staat zoo
groot is de macht der vereenigde smouzen zij
bewerkt de dood van alle kleinhandelaars.
Het kapitalisme grenst dus veel dichter aan het
socialism dan men denkt.
Het kapitalisme perst bij middel van al zulke
toeren de 1 ijkdoinraen aan het volk at c-n geelt
het socialism alle gemak om ze in beslag to ne
men.
Dit gevaar beperken, is plicht voor alle wet
gevers.
Doch het moet bij ons eene andere bedenking
do. n oprijzen.
L het niet bedroevend de kapitalisten zoo ge-
nia .kclijk elkander te zien verstaan, tewijl de
werklieden met moeite een machteloos vak'-eree-
nig ngje kunnen in stand houden?
Wat ai opoffering, wat al goeden wil, hoeveel
stud|e en werk werden niet gewijd aan de gelede-
ring van ons volk, en hoe klein waren de uilsla
gen tl
D J onverschilligheid is ontzenuwend.
O.rer eenige dagen hoorden wij nog door een
oudiln werkman zeggen, dal het werkvolk niets
vermocht legen de rijken 11!
Wel, Heere God, wa' dachten Leeft ons volk!
Heeft eene honderdjaiige vtruedeiing dau all<
hoop verbrijzeld? Heeft eene eeuwenlange ver
stomping alle verstand vernield Gelooven de
menschtn dan hunne uitbuiters en laten zij zich
wiegen door het valsch liedeken, door list en
geldzucht verzonnen, dat hun toestand voor
geene vei betering vatbaar is?
Vereenigen moet men 1
De kapitalisten verstaan het zoo goed 1 Men
moet het hun niet gedurig toeroepen dal hunne
oortn ervan tuiten. Z<j handelen uit eigen bewe
ging, omdat zij or een middel iu zien 0111 hunne
winsteu te vei dubbelen.
Werklieden, leert
Verdeelt u niet om nietigheden. Ruimt alles
uit den weg wat u eenigszius kan van elkander
scheiden. Vereenigt u! Dooft den nijd en de
jaloerscbheid uit in uw hart I Gij hebt immers
elkander niet veel te benijden
En gij die vereenigd zijl, houdt manmoedig
stand Breidt uwe bonden uitGroepeert alle
vakken zoo machtig mogelijk
't Is het krachtigs'e middel om uwen toestand
te verbeteren. P. V. S.
om zoo rechtstreeks mee te kunnen werken
aaa 's lands v. etgeviDg, waarvan zij de bijzon
derste steun waren.
Nergens, behalve tc Mormant, waar M. Maen
hout en zijne makkers hebben ondervonden wat
er hen te wachten stond, als ze bleven bel /visten
dat hun toestand in iets kon verbeteren, hebben
ze niet alleenlijk beloofd de éischen der werklie
den te ondersteunen, meer nog, te Meaux heeft
M. Maen hout stellig beloofd, dat de eerstkomende
kic/.ing in Maart zou hebben plaais gehad.
En nu? De bespreking der kieswet heeft plaats
gehad in Kamers en Senaat is het tijdsiip op
Mei gestemd geweest, niettegenstaande wij petitie
op petitie met duizende handteekens bekleed er»
hebben naartoe gezonden om de maand Maart
voor te stellen, en wie zich niet verroerde was
M. Maen hout, boerenvertegenweor liger en ver
dediger van de herbergiers zonder patent
Tot u dus, M., wenden wij ons om te bewijzen,
dat het <:eenc ijdele parade was, wat ge ginds in
Frankrijk zijtgaan uitvoeren.
Voorde maanden Maarten. April durven wij
niet meer hopen, doch als 't moest zijn in Mei,
zorgt dus dat het de eerste zondag weze, en niot.
de laatste, zooals gezegd wordt.
Te Meaux waren we zelve onder uwe toehoor
ders wanneer ge in naam der katholieke partij en
van het gouvernement kwaamt bevestigen de on
eindige bezorgdheid welke beide korpsen aan ons
ongelukkige ballingen toedroegen en gij mocht
verzekeren nooit iels vruchteloos aan ons katho
liek gouvernement zoudt gevracgd hebben.
Hewel, M. Maanhout, we verwachten nu van u
die goede beweging. Ge hebt ons leven in Frank
rijk gezien, zoudt ge pnnwjtler. reLit sMi. n wr-t
dieven en moordenaars en ons stemrecht ontne
men, lijk sommigen uwer partij begeeren
En gij, M. Eylenboscb, gij ook zegdet een
erkrnan te wezen, herinner uwe meesteis dat ze
niet straffeloos onze rechten zullen ontnemen,
en integendeel, kunt ge ons doen deelnemen aan
de stemming op eersten zondag van Mei, uw
eerstkomend bezoek in Vranknjk een ware zege
tocht zal wezen.
Een groep Franschmans.
M. Maenhout, die op de Gcutsche deputatie een
zekeren iuvloed uitoetent, heeft nu de kans ons
te bewijzen tol hoever zijne genegenheid voor
het Vlaamsche werkvolk zich uitstrekt.
Verleden jaar heeft hij in gezelschap van M
Eylenbosch een bezoek geweest afleggen
Vrankrijk, zoogezegd 0:11 er de grteveu onze
franschmans te onderzoeken. Eu om te bewijzen
dal hij 't goed meende met o.:S, kwam hij op vele
plaatsen spreken in naam van M. Van de Velde,
geneesheer te Aspelare.
Overal werd aan de heeren gevraagd om toch
de kiezing te doen plaats i ebben iu Maart of April
wanneer ze er zouden kunnen deel aan nemen
Katholieke democraten eo priesters leggen liet
er Christene Yol&spartij ten laste ruzie gezocht
te hebbou in het land van De.odorm >ndo en geeue
slappen meer aangewend te hebben om eene
overeenkomst of verstandhouding te treffen,
laar 13 niets van. De scheurmaker; is te wijten
.an de eerzucht van twee mannen de Kerchove
en Tibbaut, die in e men poll elkander uitgeschol
den hebben erger dan politieke tegenstrevers.
Aldus hebben zij machtige wapens aan ons ge
l-werd. Men zal zich heriuueren dat de Ctiristene
Volkspartij toen stappen had aangewend bij het
kathuliek kiescomiteit vau Dendermonde, welk
minachtend antwoordde.
Men werpt op dat het katholiek kiescomiteit
beter gezind was vóór de kiezing vau 1898. Het
is 't eeiste dat wij daarvan hooren. Ware het zoo
verzoeningsgezind geweest, het zou een weder-
keerigen vriend of een lusschenpersoou aange
steld hebben om te onderhandelen. De waarheid
IS DAT HET NIET MOCHT VAN HET BISDOM-..
Men weet dat de Kerchove diep vernederd is
gewtist door hel lukken van den «vreemdeling»
Tibbaut. Hij is op bet punt geweest een \erboud
voor te stellen aan M. l»u Catillon door tusschen-
komst van een grooten landbouwer van Wette
re:;. Dit kwam ter oor van het bisdom, dat er
tusscbi. n gekomen is. Geen poll had toen plaats.
Daaruit besluiten wij dat de christene democra
ten eene blauwe scheeu b:j het comiteit zouden
geloopen hebben zooals zekere jonge eerzuchtige
Lieudermoiideiiaars voor den aap zijn gehouden
geweest en nog zullen worden. Het \erwijt van
onverzoenlijkheid eu scheurmakerij blijkt dus
ongegrond. Wij hebben ons niet willen compro-
"mitleeren noch iu de val loopen. De Kerchove,
Tibbaut eu lie Bi uyo,door zijn boerenplagerijen,
dragen de schuld van den broederstrijd, die zal
voortduren zoolaug deChriste.j Volkspaitj haar
deel niet veroverd heeft.
Zal een democraat of een liberaal den derden
zetel iu Mei bezetten of zal hij bekleed blijven
door een der drie Bruintjes AUes liangt vun de
propaganda at. ln alle geval, de ennsteu demo
craten zullen geen lijd vei liezen. De kie/.iug vau
I9d0 zou de verovering vau 1898 kuuuen beves
tigen. Alle berekeningen zijn nu valsch. De loe-
kouis. liuoiidtn onvermoeibaie.
MEETINGS. Op Zondag 21 Jauuari, le
Opdorp, 0111 10 uren, na de hoogmis le Buggon-
hout, om 4 uren, door Leouce uu Catillou, over
het prugram der Christene Volkspartij.
Galcken. De meetings van zondag gege-
