ORGAAN DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ.
Alles voor en door het volk!
Meetings.
op Zondag 18 Februari, 1900
VOLKSREFEREINEN
STRIJDPENNING.
Demokratie.
A. De Backer.
Een schandaal.
Meeting der Rue des Fabriques
te Brussel.
Varia.
TIFNDF JAARGANG Nr 6
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
ZONDAG 11 FEBRUARI 1900.
KLOKKE
ROELAND
Mijn naam is Roeland,
Als ik klep is het brand.
Als ik luid, o heil en glorie,
Js 't victorie,
In Vlaanderenland
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar a,5o fr.; 6 maanden i,5o fr.; 3 maanden o,8o fr. (Voor 't buitenland 4,60 'sjaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuylenbergh,
uitgever, Kerkplein, Ninove, en in alle postkantooren van het land.
ANNONCENPRIJS per drukregel
Gewone annoncen o,i5 dikwijls herhaalde bij overeenkomst; vonnissen o,5o reklamen 0,75.
Alle briefwisseling, vrachtvrij.
1 Ongeteekende brieven wo'rden geweigerd. Men zende alles vóór donderdag middag.
AALST. Priester DAENS spreekt op
hei T"<>neelfeest van heden in den Letterzet
terskring, dat te 5 uren bpgint.
Strythem. Meeting bij Petrus Da Haen,
om 10 uren voormiddag. Spreker: Lambrecht.
Ten voordeele van den strijd zal te
naaste week bij ons verschijnen
een bundelken van 50 liederen van Le-
once Du Catillon, bevattende Minnelie
deren, Vlaamsche liederen en Volkslie
deren. Samen kost het slechts 0,25
fr., afzonderlijk elk 10 centiemen.
Vrienden, gedenkt den strijd
NINOVE. Omdat Warren, verlegen was
dat men zijn geschonden gezicht zou zien heeft hij
zich maandag gemaskeerd, maar hij heeft een
Omdat alle vrienden ons voorbeeld zouden vol
gen, van 4 overtuigde demokraten 1,00
GOYOK. Ik wil doen gelijk een ander 0,25
DENDERHAUTEM. Onze leerling heen
houwer kent reeds goed zijnen stiel, hij brandt de
zwijnen voor ze dood zijn. 0,20
Wij hebben zondag gezien
1.. Hoe de maatschappelijke ordening (indien
men dit zoo reeds mag noemen) van dien wilden
toestand, waar alleen geweld heerschte, over
ging tot het slavendom.
2. Hoe dank aan de princiepen der ehristene
zedeleer het slavendom allengs werd vervangen
door het laatschap.
Wij zijn nu in 't har*, der middeleeuwen.
Hier wil ik terloops doen opmerken, 'tgeen ik
zei nopens het slavendom.
Men kenschetst over 't algemeen het
tijdperk der middeleeuwen als 'n tijdperk van
barbaarschheid en rechtsmiskenning.
Van ons standpunt aanschouwd is dit inder
daad zoo.
Voor hen die het slavendom beleefden, was de
overtocht naar het maatschappelijk stelsel der
middeleeuwen integendeel 'uen reuzenstap op den
weg naar vooruitgang.
Ia zich zelve, uit louter afgetrokken sociaal
oogpunt waargenomen, is gansch dit tijdperk
weerom een noodzakelijke en onontvluchtbare
schakel in de keting der aanhoudende maat
schappelijke verbetering. In an lere woorden
Hij moest beleefd worden om verder te kunnen
stappen.
Bijgevolg, hij mag weerom maar verguisd en
•gebrandmerkt worden als vergelijkingspunt met
latere tijdvakken.
Elke mensch was reeds een persoon, er bestond
alleenlijk nog hoorigheid van den eenen aan den
andereu.
Het was een zegepraal van de toenmalige dur-
vers, spijts bloed, en broodroof en vervolging,
op de behoudsgezinden of reactionairs van
dien tijd gewonnen.
Ge ziet dus eeuwige neerlaag van 'l behouds
gezind bestanddeel, maar ook ec-uwige strijd om
de voorrechten van 't vorig stelsel in hun belang
te doen voortleven.
Het was het is zóó, en zal zóó zijn. zoolang
het EXCELSIOR, door de Voorzienigheid aan
'1 menschdom opgelegd zal bestaan, dit wil
zeggen, tot aan den jongslen dag.
Diensvolgens mag de tegenwoordige tegen
werking nooit ontmoedigend inwerken op 't ge
moed van hen, die de noodzakelijkheid van 'neD
nieuwen stap gevoelen, en door 't feit zelve van
dit te gevoelen, dien stap willen en hem wagen.
't Is'n natuurlijke wet, die op 't menschdom
zelve hare kracht uitoefent wat in stilstand is,
wil in stilstand blijven; wat in beweging is, wil in
beweging blijven.
Die tegenwerkt volgt eene natuurlijke neiging,
die vooruitwil eveneens, en wanneer het op
overtuiging gesteund is, kwijt de eene zijnen
plicht, juist zoowel als de andere.
Waar overtuiging heerscht,blijft er geen plaats
over voor verachting, 't is 't geen ongelukkiglijk
de behoudsgezinden niet begrijpen willen.
Ze geven daardoor een bewijs, dat stoffelijk be
lang alleen hunne gedragslijn regelt.
Wie ware overtuiging koestert, veronderstelt
ook overtuiging in den tegenstrever, bngevolg
waardeert hembeklagen kan hy, miskennen
en vervolgen, nooit 1
IK veracht alleen dezen, die met VOLLE BE
WUSTZIJN HANDELEND, om 'nen Judas
penning, tegen eene diepgevoelde meening
lawerken.
Ine veracht ik diep, het zijn ellendelingen.
Nu ter zake.
De laat was gehoorzaamheid verschuldigd aan
den leenheer.
De leenheer was bescherming verschuldigd
aan zijne laten.
De laat werd verkocht en verruild met den
grond dien hij bebouwde, hij werd laat van den
nieuwen bezitter.
Hij moest den leenheer onderhouden, in nature
en door wei k.
De landbouwers moesten hier den derden
schoof geven, daar den vijfden, elders soms maar
den' tienden.
Om te trouwen moest hij de toestemming af
vragen, ec de leenheer op veel plaatsen had het
jus prim® nociis
Hij moest jaarlijks voor den leenheer karwijen,
'tis te zeggen, gaan werken zonder loon van
leen tot leen was het getal dagen verschillend.
Hij moest te wapen op 't eerste hoorngeschal,
dat zich liet hooren op de wallen van 't kasteel.
(Dit had dikwijls plaats; iedermaal dat die leen
heeren niet in tweegevecht hunne geschillen
konden slissen, was het oorlog van leen tegen
leen, de hogen en slingers en stormrammen
kwamen te voorschijn).
Maar uitgebuit werd hij niet, zoo 't geval zich
thaDS voordoet in onze meer beschaafde samen
leving, en d.t om de goede reden, dat de leenheer
de middelen niet aan d'hand had om 't zweet van
zijn laten te verbrassen.
Hij leefde op zijnen buigt, de verkeermiddelen
warcD traag en sitchl en bovendien gevaa. iijk.
Zijne bezonderste uitspanningen steekspelen
en jachten kostten weinig of geen geld.
De goudkolken die de hedendaagsche blazoen-
voerende echels aan d'hand hebben waren teene-
maal onbekend.
Het leven van den leenheer was nagenoeg het
leven van 'nen rijken erfboer onzer dagen.
En 't was alleen daarin dat de laten van gansch
het leen voorzien moesten.
liet dagloon was onbekend nog, de verwisse
ling der waren, die men voortbracht, tegen deze
die men noodig had en niet voortbracht, had
plaats op de groote markten van dien tijd (fooren);
waar m«*n alles ter uitzondering van 'n kruik
garaten hier zich de verhruikstoffen moest
aanschaffen.
Er kwam vooruitgang I
Zekere nijverheden begonnen zich allengs ie
ontwikkelen, namelijk de wollen geweefsels
eenige steden zagen hare bevolking 'n groote uit
breiding nemen.
Brugge werd 'n wereldstad, en tevens de wieg
van een koen en manhaftig volk, een leeuwen
nest
Spijtig, dat dit heldenras zoo diep ontaard
is.
Een lichte schemering nochtans daagt op weer
om aan den gezichteinder der doode maagd
Moge het door bedeesdheid, berekening, en
moderne staatkunst zich niet beperken bij
'n kortstondig edicht
Hewel, in die sleden als Brugge, Gent,
Damme, West- Cappelle, enz. door de opkomst der
neringen en ambachten, kreeg het laatschap zijn
eerste gevoelige slagen.
De gilden werden krachtige strijdmachten, ze
kwamen in 't bezit van 't gewichtigste arcanum,
waardoor men aaDzien en rechten kan bekomen,
zij werden machtig.
En bovendien, ze knielden niet, ze kropen
niet, ze vormden geen verbonden met leliaarls,
ze toondt 11 zich manhaftig, ze eischten wat hen
toekwam, in 't kortze wilden wat was recht
en w onnen wat ze wilden.
De groote leen heeren schonken vrijheidskeu
ren aan gemeenten en ambachten een begin
van toonstelsel zag het licht door de opkomst der
gilden.
Europa werd overstroomd door een leger ge
leerden en denkers te midden der vijftiende eeuw,
ten gevolge der inneming van Constantinopelen
door Mohamed II.
Een tijdvak van herboring begon ruim drij
eeuwen lang werd de feodaliteit ondermijnd, tot
ze eindelijk voor eeuwig tuimelde onder de fran-
sche omwenteling.
De fransche omwenteling van sociaal oog
punt aanschouwd is de grootste en heugelijk-
ste gebeurtenis die plaats greep sedert Christus
geboorte.
De mensch werd verheven tot zelfstandigen
onafhankelijken persoon, al de leen roerige Leper
kirigeu der individueele vrijheid werden verban
nen tol de geschiedenis.
Aan die omwenteling hebben wijde vrijheden
te danken die onze grondwtt huldigt, aan haar
ook die twee groote constitutioneele waarborgen
tegen Van de Peereboomsche rechtmiskenning,
en Woeste's dwingelandij. Alle belgen zijn ge
lijk voor de wet. Alle macht komt uit het volk.»
Het salariaat of loonstel zegeviert eindelijk
op het feodaal laatschap.
De maatschappelijke ordening is weerom
op den eeuwigen weg naar vooruitgang 'nen
slap verder tot de ongenaakbare volmaaktheid
toegenaderd.
De tegewerking der behouders werd weerom
gesmoord in 'n zee van schuldig en onschuldig
bloed.
De bewaarders der Kamer hebben nog eens
getoond hoe zij het meenen met de landbouwers
en kleine burgers.
Twee leden der rechterzij, de heeren Theodor
en II. Delvaux, hadden voorgesteld twintig mil-
lioeu van de Nationale Bank ter beschikking te
stellen van het krediet voor landbouweren
kleinhandelaar. Ondanks de bezweringen van
Le P triote zelf, die voorzegde, dat in geval van
verwerping, de bewaarders in Mei met ledige
handen voor de kiezers zouden staan, heeft het
ministeiie de kabinetskwestie gesteld en de amen
dementen zijn verworpen geworden met een ge
ringe meerderheid. Het amendement Theodor
bekwam 39 stemmen tegen 37 en dat van M.
Delvaux 38 tegen 43. Er waren 3 onthoudingen.
De leden der landbouwgroep hebben zich
voo *al onderscheiden. Die snoevende Buffers, die
het al giDgen verslaaD, speelden met hunnen
opp-rgeneraal de Brocqueville aan 't hoofd, pie
per- uik of schampavie als zat Piet Joubert hen
,oc' toeiep, Eenige andere agrarieDS als de
vrolijke Abel de Kerchovè, zwijgend lid van den
hoogeren landbouwraad en van de Kamer, wer
kend lid van alle mogelijke ossenjurys en mis
schien hengstencommissiën, die nog zijne 8000
ballekens aan de boeren van Massemen, Laerne
en Calcken moet uitdeden, stemden tegen het
landbouwkredietSapperlootalle boeren zijn
zoo rijk niet als M. Abel, die zeker geld leent om
Gods wille en zijn pachters niet het vel uitstroopt
als een koüijn (Men wende zich tot Leon Van
Bever, te Wetteren).
Boeren en kleine burgers zijne verraden en
verkocht door mannen die speciaal hunne belan
gen moesten behartigen.
Nog altijd zal de landbouwer pandleeningen
moeten aangaan tegen woekerkrozen.
Nog altijd zal de kleinhandelaar overgrooten
intrest afdokken om wat krediet te hekomen. Te
Brussel betalen wij en ik weet er als hande
laar, van te spreken 10 Te Charleroi be-
loopen alle kosten 12 1 En dan houden de
bewaarders congressen voor kleine burgers te
Antwerpen. Ja, om snuif in de oogen te werpen
en ons dan half verblind bij den bok te leiden
Toe dan, landbouwers en kleine burgers, stemt
in Mei nog eens voor uwe vrienden de bewaar
der? die dan eenige action narissen van de Natio
nale Bank miljoenen toev.rpen, op voorwaarde
dat'fiichtjes en kozijntjes eenige vette plaatsen
krijgen als bestuurder, censor of tegen wil en
dank ais minister Liebaert vroeger in de comp-
toirfe d'escompte gedraaid worden.
't Is niet genoeg dat het ministerie van spoor
wegen miljoenen schade aan handel en nijver
heid verooizaakt
't Is 1 iet genoeg dat de Smet de Nayer weigert
de vaart rechten at te schaffen
't Is niet genoeg dat de regeering winstgevende
nijverheden als de olieslagerij te niet laat gaan
en geen paal en perk stelt aan de vervalsching
der boter door margarien
De regeering wil dat de boeren en kleine bur
gers in armoede blijven leven, opdat rijke gewe-
tenverdrukkeis, woekeraars en parasieten im
mer baas spelen.
Gelukkiglijk breekt de dag aan dat nijveraars,
handelaars, groote en kleine, samen met boeren
en werklieden, den groven bezem zullen gebrui
ken om het kot schoon te vegen.
Leonce Du Catillon.
Er waren op die meeting ongeveer drij honderd
bedienden van ijzeifen wegen en posten.
Drij heeren van het bureel waaronder de
voorzitter, voerden opvolgentlijk het woord,
om de aansluiting bij de socialisten als eenige
redmiddel, door de vereeniging te doen aaune-
men.
Onze strijdgenoot, advokaat De Backer, vroeg
het woord. Hij somde de bezonderste grieven op
dier bedienden van den Staat, bewees dat de twee
oude partijen even draconisch die bedienden had
den behandeld.
Van de PeereLoom wierp hun een grooter stuk
brood loe, maar ontnam hun integendeel een
grondwettelijk recht, het middel om ooit meer te
kunnen eischen.
De helft der onheilen zijn 't gevolg van bespa
ringen die 't gouvernement doen wil op den rug
der kleinen.
Men eischt van den werkman twaalf en zelfs
nog meer uren aanhoudende aandacht en span
ning des geestes.
Voor de grooten is verstrooidheid 'nen titel op
aanzien, 't is een bewijs van zenuwachtigheid, en
zenuwachtigheid is 't kenmerk van «den grrroo-
ten man.»
Bij de kleinen wordt ze bestraft met gevang en
met beroovi: g van 't hongerloon dat hij geniet
tegenover die gehuppeerde verstrooiden.
De feuille de renseignemeatsdie wordt
aangevuld buiten de weet der belanghebbenden,
is een middel om de fils k papa vóór anderen in
den kaas te doen caseeren.
De bedienden moeten buiten hun werk vrije
burgers zijn, hunne belangen mogen bespreken
en hunne wenscben verhandelen.
Daarna bewees hij, dat die bedienden even
warme verdediging zouden aantreffen in de
ehristene demokratie, en het dus geenszins noo
dig is zich le dien einde in 't kamp der socialisten
te werpen.
Zijn er di9 rijp zijn voor die leerstelsels, ten
minste In een vlaamsch gewest als Brussel
zijn de vier vijfden getrouw gebleven aan 'tgeloof
hunner voorvaderen, die diensvolgens de vlaam
sche ehristene demokratie zullen en moeien rug
steunen.
Dealgemeene goedkeuring bewees, dat hij het
gevoelen had vertolkt van meer dan den helft der
aanwezigen.
Hti bureel was gansch onUet en verbluft door
dit onverwacht optreden van 'nen christen demo-
kraat, in 't hart van Brussel, le midden van eene
vereeniging belegd met eene socialistische strek
king.
De Cartons, Colfsen en andere waterdemokra-
tische Renkins zitten terwijl voor hunne fine
champagne
Loon naar werken. In den Vrede's-
kring te Elsene, gemeente van M. Woeste, komt
men den man 'nen teen onder zijn flankaarts
televen en M. Beernaert in de plaats te stellen
al"Oorzitter.
't Is wel geweikt! hij meende M. Beernaert
in't garen te steken met zijn interpellatie over
do zending in Duttschland.
De sukkelaar maakte 'nen put... uit jalousie
en tuimelt er den zelve in.
Nu is hij buiten overal, in zijn eigen gemeen
te.
Ook lachen de Elsenaren zich krom, wanneer
er gezegd wordt, dat in 't land van Aalst, zijn
actiën nog niet onder zero staan.
M. Colfs gaat zoo 't schijnt op den lijst te
Brussel als water-demokraat Renkin en
Carton doen in 't zand rollen.
Wel besteed.
Die twee farceurs gaven zich uit als Daen9ist
om op den zetel te kunnen lauden, en eens er op,
lagen ze te kwispelsteerten aan den voet dercon-
servateurs.
Colfs ten minste zette zich aan 't hoofd
van 'n machtige cooperative, en gaf leven aan
het werkmanshuis van El ene.
Renkin eu Carton gingen.... soupeeren.
't Recht zegt dat ze geen 400 stemmen kun
nen bijbrengen.
Ik doe lijk de gentenaars ik doe er nog den
helft af.
De independenten, firma Theodoor en Cie
worden voor de waterdemo-Renkine-Cartoman-
cie uit alle bijeenkomsten met de grootste om
zichtigheid verwijderd.
Die politieke firma laat zich weinig daaraan
gelegen.
Zij zeggen goed maar ons niet opnemen,
dan steken we over met man en muls naar
't kamp der doctrinairen.
De oprechte voorbeeldige behouders als de
Somzéeen tutti quanti willen willen zich niet
blootstellen aan dit politiek cataclisme z'heb-
ben liever eenen Theodoor als drij gros Renkins.
In ons bewarende kapel is het gestaan als in
de kantonale associatie van Ninove, tijdens den
eersten strijd tegen mijnheer Fraüsmau.
De stad heeft acht afgeveerdigden voor
't zelfste getal kiezers, waar de huiten er maar
een heeft. Zoek de rechtvaardigheid en al
'1 overige al de zetels zullen u toegeworpen
worden.
Renkin en Carton meenen dat de buiten eene
QUANTITÉ NEGLIGEABLE is, UNE MASSE TAILLABLE
et corvéable a merci. Derop.