ORGAAN DER CHRIST ENE VOLKSPARTIJ.
Alles voor en door het volk!
DE HERZIENING.
De kop verkeerd
v
Platheid.
Coöperatie in de Chr. Volkspartij.
TIENDE JAARGANG Nr 26
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
ZONDAG 1 JULI 1900.
Mijn naam is Roeland,
Als ik klep is het brand.
Als ik luid, o heil en glorie,
Is 't victorie,
In Vlaanderenland
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar. j ANNONCENPRIJS per drukregels
Een jaar 3,oo fr.; —6 maanden 1,75 Ir.; —3 maanden 1,00 fr. (Voor 't buitenland 5,oo 'sjaars). i Gewone annoncen o,i5 dikwijls herhaalde bij overeenkomstvonnissen o 5o reklamen o 75
Men schrijft in bij P. Van Scbuylenbergh, Alle briefwisseling, vrachtvrij,
uitgever, Kerkplein, Ninove, en in alle postkantooren van het land. j Ongetcekende brieven worden geweigerd. Men zende alles vóór donderdag middag.
Van nu tot nieuwjaar, kost Klokke Roe«
land 4,50. Demnkraten, verspreidt ons blad.
Zij staat aan 't orde van den dag, dreigend,
onvermijdelijk, door de groote fout der katholie
ke bewaarders.
Den dag waarop de slaafsche meerderheid van
het parlement zich peter en meter heeft ver
klaard van de feilen en vervalschingen van sche
pene Bethune, dien de rechters ons over eenige
dagen nog, baron wilden doen noemen, dien dag
heeft zij aan het meerierheidsstelsel den dood
slag toegebracht en de herziening der Grondwet
opgeworpen.
Geen enkel land kan leven zonder rechtveer-
digiieid.
En als de onzedelijkheid gewaarborgd is door
de wet, als de openbare misdadigers, welke men
in de straat met den vinger wij3t, onverant
woordelijk worden verklaard inden naam van ik
weet niet welke rechterlijke onschendbaarheid,
dan is het tijd dat het volk, die groote recht?pl9-
!ger, opslaat en met een stamp van den voet In-el
idien boel van modder en onrechtveerdigheid om-
'verwerpe.
Elkeen kent de feilen wetens en willens begaan
in de kiezerslijsten van Aalst.
Yoor die misdaad hebben de hoogsto magistra
ten de verschijning van den beschuldigde voor
het Hof van Assisen gevraagd.
Het is alsdan dat de Kamer, gedreven door een
j gevoel van ikzucht, den vervalscher heeft ontsla-
Igen hem verzendende naar het tribunaal... van
zijn geweien 01 van zijne gewetenloosheid.
Het bedrog blijft aldus niet alleenlijk onge
straft, maar liet wordt aangemoedigd door de
wetgevers, en de nationale souvereiniteit bedor
ven in den grond.
Zulke toestand is onuitstaanbaar.
In het arrondissement Aalst alleen, dat 72 ge-
I meenten telt, geelt het bedrog meer dan 5,000
steramen aan de bewaarders, laakbaar voor de
wet. wegens 't draden van eenen naam, deze van
katholieken, die de hunne niet is.
En men kan, zonder overdrijving, bevestigen,
dat er in het arrondissement Brussel 10,000 val-
sche stemmen zijn. Er zijn, inderdaad, gansche
kantons, gelijk Wolvertem en Lennick, waar alle
kontrool onmogelijk is het bedrog kan er zich
- dus ontplooien op 't gemak.
Het is daarom dat de verdwijning van het
meervoudig stemrecht zich opdringthet is zelfs
een maatregel van openbare gezondheid.
Hot meerderheidsstelsel was toch maar een
overgarigssielsel, een stap naar de politieke ge-
lijkheid, naar het zuiver algemeen stemrecht.
Al de partijen hebben de/.e verklaring afgelegd,
zonder de bewaarders uit te zonderen.
Minister de Smet de Naeyer bevestigde dat het
meervoudig stemrecht in zijnen schoot de kiem
draagt van ontbinding en dood. Het is waar,
dezelfde minister, dezelfde de Naeyer, heeft zon
dag letterlijk te Antwerpen gezegd dathet
meervoudig stemrecht de zoon der rechtvaardig
heid is Maar wij houden ons liever aan de
eerste oordeelvelling aan welke de gebeurtenissen
welhaast zullen gelijk geven.
M. Woeste riep uit dat het een barreel van
karton was
In alle geval, hoe broos en teeder het werktuig
was, had het eenigen tijd kunnen duren, indien
het door eerlijke handen gehanteerd ware ge
weest, terwijl er nu bij alle werklieden in Vlaan
deren en in de Walen de kreet opgaathet voor
recht van het meervoudig stemrecht moet ver
dwijnen een man, ééne slem.
Het maatschappelijk recht gaat niet vooruit
zonder offer, en er is geen offer zonder bloedstor
ting.
Egmond, Van Hoorn, de gildedeken Agnees-
sens, de de Merodes hebben hun bloed ten beste
i gegeven voor de zaak van het volk, voor de recht.
1 vaardigheid in de maatschappij.
Het zal hetzelfde zijn met het Z. A. S. dat zijn
bloed en zijne martelaars zal moeten hebben.
Het is eene zaak die droef is om zeggen, maar
door alle bladen der geschiedenis betoogd wordt
het volk bekomt nooit zijn recht dan met geweld.
De bevoorrechte standen wijken nooit dan
voor geweld, omdat de eigenbaat de wet is der
wereld. Heeft Christus, ten andere, niet gezegd
dat o Het rijk der Hemelen lijdt geweld en al
leen de geweldigen nemen het in
Zonder ver achteruit te gaan, is de herzie-:
ning van 1893, die ons het verminkt algemeeD
stemrecht schonk, de a Courrier de Bruxelles
1 bevestigde het gisteren nog, aan de meerder<
1 heid door vrees en opstand ontrukt.
't Is nog dezelfde schrik onzer bestuurders die
ons de verminkte en vervalschte E. V. geschon
ken heeft.
De vrees voor het volk is dus voor de behou
ders het beginsel der wijsheid.
Want het is voor niemand een geheim,.dat de
behoudsgezinde meerderheid haren voorkeur niet
gaf aan de evenredige vertegenwoordiging, zelfs
gelijk wij ze hebben, maar wel aan hel onrecht-
veerdig en onverdedigbaar stelsel van M. Vanden-
peereboom.
De rechterzijde zag er een middel in om zich
voor eeuwig aan het bewind te houden. Toen, ge
lijk altijd, vóór de volksbewegingen, toonden
onze bewaarders zich moedigzij zouden voor
den straatoproer geen vingerbreed geweken zijn,
en men weet met welke toejuichingen het sar
castisch woord van M. Vandenpeereboom werd
onthaald «..Het zijn maar de mazelen, ze moeten
uitkomen.
Maar toen de storm gromde, toen de massa, in
gramschap, opstond om de tergende onrecht
veerdigheid te beletten, toen lieten die snoevers
alles schieten, en 't was de minister die verplicht
was er met de mazelen vandoor te trekken.
Het is de geschiedenis van gisleren, het zal de
geschiedenis zijn van morgen. Die man, die uni-
verseele minister, welken de behoudsgezinde
partij bewierookt en half droiaken gemaakt had
van loftuitingen, wordt eensklaps de zondenbok
beladen met al de zonden van Israël, en hij wordt
ongenadig in de woestijn en de eenzaamheid ge
jaagd.
En men wil dat zijne verdwijning volledig
weze, want men kende hem zelfs geene plaats
toe in het a Salon der Geweigerden in 't Senaat.
West-Vlaanderen gaf den voorkeur aan eerbied-
weerdige nulliteiten gelijk d'Ardove en anderen
boven fc"» glorierijk ktad van Kort ijk g .lijk
men eertijds zegde.
De vrees maakte dc bewaarders wreed en on
dankbaar het is nog deze ondankbaarheid niet
die hun redden zal.
Ondanks alles zullen zij den laatsten stap
doen zij zulien aan het volk toekennen wat zijn
recht is de politieke gelijkheid.
Indien onze bewaarders het gevoel hunner
waardigheid bezaten, de gedachtenis van dezen
die België één en onafhankelijk maakten, zij zou
den de volkseischen vooruit loopen, en het gou
vernement zou zelf de bijl zwaaien die den tronk
der oude stelsels zou splijten, waarachter de
schelmen zich verschuilen want het volk, op
gestaan ais Spartacus, wil zijn geluk.
Alvorens de pen neer te leggen, moeten we
als priester en christen een vooruitzienden
wensch vormen.
De strijd begint lussehen de verdedigers van
voorrechten en de verdedigers van de rechten
dc-s volks. De demokraten zullen nog en altijd
met het volk zijn.
Maar langs welken kant zal de geestelijkheid
yzich rangschikken?
Zij mogen voorzeker, onze priesters, als bur
gers hun gedacht hebben, den voorkeur geven
aan dit of dat kiesstelsel. Waartoe zij het recht
niet hebben, 't is van hun invloed, hunne waar
digheid, de heilige zaken te gebruiken ten voor.
deele van gemeene zaken en 't rijk volk.
r Wij zullen hun niet vragen met ons te zijn wij
smeeken den godsdienst niet bloot te stellen in
eene vrije zaak.
Want het volk zou openbaarlijk zeggen «Gij
zijt met Bethune, het bedrogen den diefstal gij
bedekt de Keik met die vuiligheid wij willen
er niet onder zijn en blijven er builen
Priester DAENS.
De portretjes van Priester Fonteyne
blijven te koop aan 5 centiemen. Wij hebben ook
groote gedrukt op rijk ivoor-pa pier, echte pracht-
stukjes, die in huis op de eereplaats mogen
prijken. Zij kosten maar 25 centiemen, franco
verzonden in karton, om niet te kraken 0,35.
Een sappig incident van den kiesstrijd te Brus
sel M. Alexander Braun, demokraat aangesloten
bij de conservatieven, en die aan 't hoofd stond
der katholieke lijst voor den Senaat, had in de
Conservatieve Vereenigirg gezegd, dat de Daen
sisten katholieken waren die den kop verkeerd
hadden staan.
Pastoor Daens vroeg wat hij daarmee bedoelde.
De geestige advocaat antwoordde De katho
liekc lijst heeft nr 6 en gij hebt nr 9 gij ziet wel
dat uw kop verkeerd staat.
Verschooning, zei Pastoor Daens, 't is de
uwe. Ge draagt hem naar omlaag. Wij dragen
hem omhoog 1
Hoe het dan ook voorkome, kunnen wij niet
nalaten de platheid te kenschetsen der lioogera
s- inden tor gelegenhe.d van het huwelijk van
prins Albert. Reeds zijn volle dagbladen geschre
ven over ontwerpen van eerbewijs en liefdei er-
toonlng, om aan de grrrcote en bijzonderlijk
s^schoone gevoelens van vaderlandsliefde en ge
trouwheid aan het Vorstenhuis lucht te geven...
Onder andere is er een ontwerp opgevat door
eene ministersvrouw, om eene nationale inschrij
ving te openen, ten minste van 25 centiemen en
tta hoogste van 25 frank.
Of dit nu geen patriotisme au comble is,
hoeft niet gezegd te worden, en tot bewijs, 't is
dat de gouverneurs zeiven zich zullen gelasten
mot de namen op te nemen en ze bekend te ma
ken aan de belanghebbenden.
Wij betwijfelen sterkof die inschrijving wel de
uitdrukking zal zijn van allen die inleekenen
immers, in zulke omstandfgbeden gelijk in
voel andere waarmode men zich naam maakt,
e.-; die bedekte kruiskensjachlen zijn of reklaam,
ziet men soms met die vaderlandsliefde in open
bare besturen, gestichten, collegiën, werkhuizen,
enz. aardige toeren spelen.
Men zoeko mij niet te beschuldigen, vooraleer
ik verder ga, van oneerbiedigheid jegens onze
grondwettelijke vorsten en vorstenkinderen,
daar is hoegenaamd niets van ook niet gemis
aan vaderlandsliefde, die ln zulk geval toch maar
d: bbelzinoigheid is vanwege die ontwerpers,
rijke lieden, die hunne kapitalen in den vreemde
aanleggen en vaderlandsliefde uitbuiten zoolang
h yV '\,'rvkan dipnar* -(d?ac «rïve'.cE •->. later
van) maar 'l is onbegrijpelijk hoe kleingeestig
en plat zelfs ons zulke dingen voorkomen, van
persouen die op den hoogsten trap der samenle
ving staan en beweren het monopolium te bezit
ten van alle burgerdeugden.
Hoe dikwijls reeds kregen wij het bewijs van
hunnen drift om te kruipen.
Ik verwed mijnen kop, dat men onder de intee-
k en aars een ganschen hoop vaderlanders zal aan-
tivffon, echte dwingelanden, die het over den
krop niet zouden krijgen een kleinen opslag te
verleenen aan hunne werklieden.
En juist dit is het hetwelk terugstootend is, die
gretigheid om zich in die zaak aan 't hoofd te
stollen of er zich mede te bemoeien vanwege al
die groote staatskaasvreters, die laf genoeg zijn,
onverschillig te blijven bij de ellende van het
volk, de oogen te sluiten bij de afpersing der
arbeiders en zich soms zóó verlagen, wanneer die
zelfde werklieden een rechtmatig loon eischen er.
injr.verkstaking gaan, de partij te trekken van de
patroons, de partij der geldkasten.
En 't is lot diezelfde werklieden dat zij nu een
oproep doen, om eene kleine som te storten als
blijk van trouw aan 't Vorstenhuis, als blijk van
vaderlandsliefde
Tot die werklieden, die als parias behandeld
het noodige missen om in dit vaderland deftig hun
huisgezin op te voeden
Tot dio werklieden wier vaderland over de
grenzen is gelegen, waar zij hun brood verdie
nen
Tot die werklieden, vier maal min in weerde
dan den rijke 1
Tot die werklieden, aan 48 centiemen daags
geschat om het leven te behouden
1 ot die werklieden, wier kinderen men ontrukt
om voor het vaderland te dienen in de kazernen
Tot die werklieden afgebeuld en uitgezogen,
vernederd, verwaarloosd, ver... ver... verdoemd
desnoods als zij te vrij zijn
Tot... geDoeg
Doch een enkel woord. Zulke vaderlandsliefde
is de grootste scherts, de wreede spotternij tot
het uiterste gedreven...
Hel meerendeel der bevolking heeft reden zich
de vraag te stellen Hebben wij een vaderland
En nochtans zij mogen er op roemen, die arme
drommels, dio nederige werklieden, vaderlands
liefde te bezitten, zij wier zeden ongeschonden
bewaard bleven en die met hun kroost door veel
arbeid de rijkdommen verschaft waarmede men
boft en stoft.
Zij rnogeu er op roemen, zij die bewust van het
doel waarvoor de mensch is geschapen, het leven
voortzetten, verhellen in weerde en soms erger
behandeld worden als honden.
Zij mogen er op roemen, zij mogen er lier op
zijn.
En nu ben ik benieuwd om de uiltreksels te
lezen van de adressen van gelukwensching.
Men zal daar iets uitdenken dat aau 't onge
looflijke grenst.
Immers in deze wereld is men gewoon het
wierookvat aan stukken te slaan op den neus van
dezet' die zij aanbidden en soms is het wel het
eenige talent dat zij bezitten, de vleierij van den
hoogmoed.
Men heeft er sedert eenigen tijd te veel staaltjes
van cplfroonn
Wanneer het volk doelmatige wetten ver
wachtte, die het eenige wapens zou ter hand
stellen tegen het kapitaal, heeft men het gestreeld
ook p zijne beurt, men heelt medaliëa uitgevon
den, 11 ijverheidsmedaliënwerkmansdecoraties,
landbouwdecoraties en raties van 't einden in
en 't volk (de dutsen) was tevreden.
Zoo was het ook met de bedienden, die in plaats
van opslag van loonen gouden banden om de
muls kreeg, nieuwe tunieken en knoopen naar
de laatste mode, nieuwe models van kepis, enz.
die tezelvertijd nieuwe uitgaven vergden en pro«
fijtjes teweegbracht voorde vrienden van de ad
ministratie.
't Is jammer doch men moet het spreekwoord
gelooven dat het volk moet gekuld zijn.
Men disch ons dagelijks wat leugens op van
alle slach, en wanneer wij waarheid zoeken is
het een tempeest rond ons hoofd dat hooren en
zien vergaat.
Men Deemt de waarheid weg en dit wordt ge
leerdheid genoemd of staatkunde, ook al be
kwaamheid.
Men brengt het hoofd op hol, met al die deug
den die men ons roomt en waaronder er twee
zijn, welke wij soms te vergeefs zoeken, gehecht
heid aan orde en vaderlandsliefde.
Orde is wanorde en vaderlandsliefde bestaat
niet, 't is gezag of noodlot, waarvoor men bukken
moet. Rijkdom en adel is vleierij.
Wij zouden mogen uitroepen met Hamlet
There is something rotten in the state
Die overtollige eerbewijzen rieken aangebrand.
Men beperke zich, als ik, met uit den grond
van ons herle aan Prins Aalbrecht, zooals aan
.„Ou.CuJw goiuj. ie WüCaChöü CU lUöt UUl'
houde zich door overdreven ieverzucht naar praal
iels terugstootends ten schouwspel te geven.
Voor mij is het platheid.
Komt de armen ter hulp en steunt het werk
volk, ontlast de boeren en werkt mede om de
ontvoogding van het volk te verwezontlijken,
zijne ontwikkeling en heropbeuring die hem wel
stand moeten verschatïen.
Dit is ware vaderlandsliefde en uwe namen
zouden door het nageslacht gezegend worden in
plaats van het bewijs te leveren van de verrot
ting der hoogere standen. Van Cleven.
Te Kortrijk hebben onze partijgenooten eene
samenwerkende maatschappij van vlasbewerkers
gesticht, de Leiebroeders Hun reglement ver
scheen den 44 dezer in het Staatsblad.
We hebben insgelijks vernomen dat de vrien-
den van Boom voornemens zijn eene coöperatief l
op te richten en andere instellingen die daarmee 1
gepaard zouden gaan.
Onze partij heeft samenwerkende maatschap-
pijen noodig. De noodige inrichting ontbreekt l
door... gebrek aan geld. 't Is ook de zwakheid j
onzer partij.
Is het 7.00 moeielijk coöperatieven te stichten j
Samenwerkende maatschappijen van voort-
breDgst lijden last, om twee redenen gebrek
aan kapitaal, gebrek aan vakkennis, handels- en
bestuuriijke kenissen. Bekennen wij rechtuit dat
over 't algemeen in de kleinere steden onze
werklieden nog niet bekwaam zijn tot 'lopdrijven
en besturen eener zaak, dié vakkennissen vraagt j
als elke andere.
Het verbruik gaat gemakkelijker. Het vraagt
vooreerst zooveel kapitaal niet, heeft minder ge
vaar van verhezen, do winsten zijn in evenredig
heid aanzienlijker en geeue vakkenissen als voor
de voortbrengst zijn vereischt. Het bestuur is niet
zoo ingewikkeld en vraagt minder werk.
liet verbruik is dus onder alle opzichten aan
bevelenswaard, meer dan de voortbrengst.
De eenige moeielijkheid die in den weg komt
is de kleine neringdoeners en de burgerij.
Doch heboen de werklieden niet eveneens het
recht evenals zij verbetering in hunnen stand te
zoeken en daartoe do middelen die best in hun
bereik vallen te gebruiken
De kleine neringdoeners zijn ten andere werk*
lieden die zich den eenen of anderen kleinen han
del aangetrokken hebben en wat belet er hun
zich aan te sluiten bij hunne standgenooten waar
zij hunne ondervinding en handelskennis zouden
kunnen ten dienste stellen
Niets verbiedt ten andere de samenwerking
der slielgenoótea, wat hunne onkosten van ver
vaardiging veel zou verminderen en de profijten
natuurlijk grooter maken.
De burgerij ook moet mee, wil zij niet onder
de concurrentie der samenwerkende en geld maat
schappijen in 't einde verwurgd worden.
Daartegen valt niet te pruttelen, 't Is de stroom
van den tijd en die slingert alles mee waarheen
hij rolt.
Aan 't werk dan Met beleid en voorzienig- 1
heid. Raad gevraagd aan mannen in de partij die
er ondervinding van hebben, als te Denderhou-
