van België
VOORr DE VROUW
^péïi- katholiek bestuur
te Aalst
Juist hetzelfde
i S
De schoolstrijd in Vrankrijk
ALLES VOOR
EN DOOR
HET VOLK
Mijn naam is Roeland,
A/s ik klep is het brand.
Als ik luid, 'o heil en glorie,
Is 't victorie
In Vlaanderen!and
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar 3,oo fr.; 6 maanden 1.75 fr.; 3 maanden 1.00 fr. (Voor 't buitenland 5.00 's jaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuyleneergh,
uitgever, Zonnestraal, Aalst, en in alle postkantooren van het land.
AN NOhfCEN PRIJS per drukregel
Gewone annoncen o.i5; dikwijls herhaalde'bij overeenkomst; vonnissen o.5o; reklamen 0.75.
Alle briefwisseling, vrachtvrij.
Ongeteekende brieven worden geweigerd. Men zende alles voor Donderdag middag.
EEN SK.IBF
VAN
eene beroé&de Fransche Romanschrijfster
'BURGERS,
Het volk ^eeft geleden de man heeft niet
kunnen eene taak volbrengen die boven zijne
macht is h*. voeden, huizen, kleeden, be
schermen en onderwijzen van zijn huisgezin.
Die taak, als het huisgezin talrijk is en de
maatschappij ze gansch laat we«MJ op den man,
:s te .zwaar voor den werker.- t Is volstrekt
noodig dat de samenleving doeltreffende hulp
biede aan den ouderliifg^fver sleten van den
onafgebroken arbeid, aari de vrouw beroofd
van voldoende werk, aan het kmd td .vroeg
geleverd aan het werk 't is slechts-attadan dat
de huisvader niet bezwijken zal onder-.Qver-
tolligen arbeid.
Ieder dier leden van uw huisgezin vraagt
bijzondere zorgen, en het lot der vrouw heeft
tot hiertoe minst de aandacht der wetgevers
opgewekt. De wetgeving van het volk moet
groot zijn gelijk zijne onverzadigde noodwen
digheden, gelijk zijne vurige verzuchtingen,
't En is het volk niet, zoo lang vergeten en mis
kend, dat een enkel lijden der menschheid zal
vergeten en miskennen.
De vrouw heeft noodzakelijk het zwaarste
deel gehad van dit verpletterende juk, dat de
ellende op ziel en lichaam legt. Door de natuur
Veroordeeld tot het lichamelijk lijden, tot het
schrikkelijk en heilig werk der moederschap,
is het zij bijzonderlijk die van de samenleving
eene bescherming had moeten genieten, weeing
van hadoorluchtige bediening. Onze ee^tê
Republiek had den wil en de zucht van een
vaderlandscfcgneerbied voor de vrouwen. De
volksbeidiity 7* alsdan eene type waarmef?
men niet Zijn d*biv oo'rreeh-to klassen
die altijd dyPmoed en de verkleefdheid der
viouw bespet en verfoeid hebben. De man uit
het volk yrèet wel dat als hij sneuvelt in den
strijd, zijn kind en zijne vrouw op 't strijdveld
blijven totdat zijn dood gewroken zij.
In de laatste tijden hebben verscheidene
vrouwen, aangemoedigd door den geest van
ijverzucht, de stem verheven, om in naam van
het verstand, de voorrechten van 't verstand te
eischen. De kwestie werd slecht gesteld. Aan
nemende dat de Maatschappij veel zou gewon-
nen hebben met de intrede van eenige bekwame
vrouwen in het bestuur der openbare zaken,
de groote boopderarme en ongeleerde vrouwen
zou er niets bij gewonnen hebben. Die persoon
lijke klachten hebben de Samenleving niet be
wogen. De Maatschappij die aan het opkomen
is zal diep ontroerd zijn door de eenvoudige
en treffende smeekingen welke zullen uitgaan
namens gansch het geslacht, en welke voor
doel zullen hebben de vernietiging -van het
gebrek aan onderwijs, de verlatenheicL de ver
vallenheid, de ellende die op de vrmtw druk
ken, in 't algemeen meer nog dan op den man.
Wij vreezen het niet te zeggen, de pogingen
van de vrouw vrij in het Saint-Simonisme had
den een aristocratisch karakter. De man niet
vrij zijnde, hoe mocht de vrouw vragen het
meer te zijn dan hij Vandaag moet de vraag
anders gesteld worden. De man werkt om het
juk der onwetendheid en ellende af te werpen.
Men moet geen tempel openen voor eenige uit
verkorenen. Men moet de wereld open stellen
voor al de wezens die de menschheid uitmaken;
zij wezen man of vrouw, zij moeten ontsnappen
aan de slavernij van de ellende en de onwetend
heid.
't Is nu of nooit dat de geleerde vrouwen,
die den naam van goede burgeressen willen
hebben, hun persoon moeten vergeten en als
zij hunne verdiensten willen toonen, moeten
zij hun eigen opofferen om zich bezig te houden
met de arme volksvrouwen en meisjes.
Het is afgrijzelijk, het doet de menschheid
afschrik en schande aan, het lot van het onge
lukkige kind dat zijne moeder verlaten ziet of
zijn vader gebrekkelijk, zijne broeders en zusters
stervende van honger. Het kent het kwaad
niet, het zou willen werken om dezen te voeden
en te redden die het bemint het zoekt werk
weinig werken kan het verrichten, en deze
waarmeê het zich kan gelasten zijn dikwijls
aan mannen toevertrouwd, 't Is gebleken-, be
wezen door cijfers, dat de werken, dier'ian het
grootste deel der vrouwen toevertrouwd^ or-
den, zoo slecht betaald worden dat het hun
volstrekt onmogelijk is er persoonlijk van te
leven. Wat is het dan als eene verkleefde doch
ter, eene edelmoedige vrouw, eene wanhopige
moeder den penning van iederen dag moet ver-
deelen met eene familie zonder hulpmiddelen
Maar wat I Geeft de maatschappij geen mid
del om te ontsnappen aan de zelfmoord aan
de ontucht De ondeugd is daar die de wan
hoop uitnoodigt en die een wapen smeedt uit
de heiligste neigingen der vrouw. De ondeugd
doet geen almoes, zij verkoopt ze zij
niet, zij koopt. De'maagd wordt te koop geboden
in de Beurs der eerloosheid. Men heeft het te
veel gezien, 't is de vurige verkleefdheid van
het kind die zijne familie gered heeft ten prijze
van eene oni.itwischbare vlek. Hei^^n^iajes
zijn met gesloten oogen nUylit mart^arschap
gestapt, hun-lichaaiïfcaan den smaad overlatende
en hunne ziel aan een wrekend^. God
I Hebt gij nog ooit hatelijker schouwspel in
j uw leven gekend
velende.
En als het de ovéfmaat van armoede niet is,
die de dochter van dëti arme in dien afgrond
werpt, zijniet machtige bekoringen waarvoor
de Maatschappij insgelijks verantwoordelijk
zou moeten zijn. De vrouw heeft bijzondere
neigingen, waar de Maatschappij nooit geen
rekening van gehouden heeft. Die zucht om
behagen, die niets anders is dan de noodwen
digheid van bemind te worden, en die bewijst
dat de vrouw uitsluitelijk met het hert leeft,
wordt een noodlottige drift als zij de wettige
bevrediging niet vindt. De ellende maakt de
vrouw eerder leelijk dan den man. De lompen
verdichterlijken nog onder de mannelijke ge
stalte van den werker zij vagen de schoonheid
der vrouw uit, en de vrouw stelt er hoogmoed
in knap te zijn als zij kan, gelijk de werkman
er fierheid van maakt netjes aangekleed te zijn
den Zondag de liefde der knapheid die eene
bevalligheid en bijkans eene verdienste is bij
de welstellende vrouw, wordt dus noodwendig
heid eene misdaad bij de arme vrouw, en al
dien kant bezwijken er veel.
Opdat de neiging van de vrouw die inge
drukte drift zoude te boven gaan zou zij
moeten in de samenleving vinden oftewel het
middel om zediglijk haren smaak in te volgen
oftewel eene sterke en ernstige opvoeding die
zich boven al de zwakheden der natuur verheft.
De Maatschappij geeft noch de voldoening
noch het behoedmiddel. De vrouw is aan haar-
zelven overgelaten en zonder verdediging over-
p-eleve.rd aan dp h^lrnrir\rr
Schande en smerte! Arme vrouwen, bloemen
verslensd vóór de ontluiking, martelaressen
eener leugenachtige beschaving en eener godde-
looze maatschappij Klaagt en kermt gelijk de
dochters van Sion, want er zullen geen tranen
genoeg zijn om de beleedigingen uit tewasschen
die gij onderstaan hebt. Ongelukkige moeders
die uwe kinders, bleek en droefgeestig, hebt
zien thuis komen 's avonds, na de ure, en in
uwe armen vallen, sidderend bevend van afkeer
en schrik 1 Spreekt uwe echtgenooten, uwe
broeders, uwe zonen.
't Is een groot apostelschap dit van de
ernstige en verzèdelijkende vrijmaking der
vrouw. U gaat het aan en welsprekende tongen
zijn er niet noodig om uwe vertolkers te zijn.
Gij zult allen groote redenaars zijn aan den
huiselijken he-erd en geen mannen zullen er
zijn die niet rot in 't diepste des herten zullen
geroerd zijn bij het verhaal uwer nijpende
smert. George Sand.
Sedert twee, drij weken worden de Fransche
kloosterlingen met duizenden op straat gezet.
Zij worden met veel kracht en kloekmoedig
heid verdedigd door de katholieke bladen van
ginder die het Staatsbestuur tot bloedens toe
afgeeselen.
Edoch die bladen kunnen niet nalaten zich
ook te keeren tot menigen bewarenden leider
en vooral tot de hoogere geestelijkheid die hals
starig gebleven waren in hunne verouderde
gedachten en daardoor ttó over het hoofd in
onmin bij het volk geroent zijn.
La Libre Parole is onder dezen die de waar
heid niet sparen.
Over eenige dagen schreef die gazet in het
midden van een hoofdartikel r
Wat gezeid dat niets reeds gezegd werd en
zonder uitslag gezegd werd Het is tien jaar
reeds dat wij de eerbiedige vrijheid nemen te
pogen den Paus in te lichten dien men op de
schandeljkste wijze bedroog nopens den
toestand van Vrankrijk. Men heeft ons dan
beschuldigd eerbied voor het Pausdom te kort
te hebben.
En hij besluit dat de groote plichtigen dezen
zijn die het Vatikaan valsch ingelicht en eene
noodlottige gedraglijn opgedrongen hebben.
Wij, christene democraten, hebben nog nooit
zooveel gezegd, maar wij weten nochtans zeer
wel dat wij ook't slachtoffer zijn van allerhande
kuiperijen. Ons ook is men loopen zwart
maken te Rome, ons ook heeft men afgeschil
derd voor hetgeen wij niet waren noch nooit
zullen zijn. En waarom dat Om den geldzak
te vrijwaren, om de voorrechten te bescher
om het lijdende volk van Vlaanderen
Ten tijde dat de c. Evenredige Vertegenwoor
diging voor de gemeenten te berde kwam in de
Kamer, en dat er zonneklaar werd bewezen dat
de vertegenwoordiging der minderheden, het
kontrol, nog noodzakelijker is voor de gemeen
tebesturen dan voor de Kamers, dan riep de
heer Woeste triomfantelijk-nit Onze katho
lieke gemeenteraden in 't Vlaamsche land zijn
voorbeeldelijk en onberispelijk, 't zijn Vader
lijke besturen
En het control, het overzicnt der Minder
heden werd verworpen er moest eenheid zijn,
vrede en eendracht in de gemeenteraden.
Baron Bethune, schepen van Aalst, sprak
ook den lof uit van dej eenslachtige, homogene
besturen.
Wat zullen die twee kleppers nu in de Kamer
zeggen, als de Evenr. Vert. zal gevraagd wor
den voor de gemeentebesturen Zullen zij nog
durven zeggen dat alles vaderlijk en voorbeel
delijk gaat
Cicero vertelt dat in zijnen tijd 2 wichelaars
(gewijde waarzeggers) malkander niet konden
bezien zonder te lachen... met de eenvoudig
heid van 't gefopte volk.
't Zal wellicht hetzelfde zijn met de twee
Kamercollegas Woeste en Bethune, als zij
oortaan malkander zullen ontmoeten en denken
aan 't schoon bestuur der stad Aalst.
Niets is leerrijker dan de rechterlijke debat
ten te lezen welke voor het tribunaal van
Dendermonde plaats grepen op 28 en 29 Juli
van dees jaar.
De stadsontvanger was beschuldigd uit de
duizend franken
Tot die schromelijke som beliep de diefte
in 't jaar 1898, toen alles werd bekend in het
huis van den burgemeester Gheeraerdts door
den dief zeiven aan de heeren burgemeester,
den finantieschepen Bethune en twee andere
heeren die schuldeischers waren.
Ziehier die gewichtige verklaring volgens de
Dendergalm van Aalst
De betichte verklaart dat het schepen-
collegie wist van de ontvreemdingen door
hem gedaan in 1898 (i3o duizend frank
en dat hij de heeren had verwittigd.
En de getuige Bethune verklaart onder eed
dat hij daar niets van wist... en de katholieke
gazet Denderbode schrijft dat de onregelmatig-
heden in de stadskas over zeer weinigen tijd i,
ontdekt werden dank aan de waakzaamheid
van den finantieschepen baron Bethune
Men valt van verrassing in verrassing.
De diefstallen uit de stadskas zijn begonnen
in't jaar 1889, en voortdurend vermeerderd
tot in 't jaar 1894 en 98.
Wat zegt gij van den oud-schepen van
finantiën, den tegenwoordigen burgemeester
Gheeraerdts, verklarende dat hij geene onregel
matigheden in de kas heeft ontwaard Ver
dient die zorgvuldige bestuurder geen decoratie
op zijn rug Alles was perfekt en in regel
alle drie maanden werd de kas nagezien, door
snuffeld en goedgekeurd, en de stadsontvanger
geprezen als een onberispelijke ambtenaar ja
hij was zelfs zoo edelmoedig dat hij voor niets
werkte en zich opofferde voor 't gemeenebest
sedert 't jaar g3 heeft hij geene duit jaarwedde
meer getrokken maar hij zegende zich zeiven
gelijk al de waterratten en knaagdieren die
onze stad opeten met krot en mot.
Een zeer aardige zaak en die voor sommige
ambtenaars onaangename gevolgen zou kun
nen hebben is namelijk deze
Als in 't jaar 98 ten huize van burgemeester
Geeraerdts en in de tegenwoordigheid van de
heeren Bethune en doktor De Naeyer, de stads
ontvanger zijne bekentenis van diefstallen deed,
speelde M. De Naeyer op zijnen poot die
doktor houdt veel meer aan zijn geld dan aan
de reputatie der stad Aalst, en hij dreigde alles
aan het parket kenbaar te maken als zijne
hypotheek van 8000 fr. niet betaald werd.
Zijne hypotheek op de goederen der firma
Van den Bossche was maar een tweede, en de
hypotheek der stad was de eerste.
Om den mond te stoppen aan Dr De Naeyer
werd zijne hypotheek betaald als eerste, en de
stad Aalst werd nog eens gefopt.
De vraag is nu of de burgemeester en de
schepen Bethune 't recht hebben onze stad te
berooven van 8000 fr.?
Moest een huisvader zulks dotn, hij werd
men, om net njaenae vu,a onder voogdij gesteld en onbekwaam verklaard
onder bedwan? te houden. Wat willen immers I zijne goederen nog te beheeren.
de christene democraten anders als onze chris Na al die colïossale dwa mgen en die onge-
tene werklieden ondersteunen, ontwikkelen, j hoorde onwetendheid zal de burgemeester
verbeteren en uit zijne slavelijke ellende op- j van Aalst indien hij een spiertje fierheidl en
beuren En omdat wij dat willen, moeten eergevoel bezit, aanstonds zijn ontslag ge
wij vervolgd worden, gelasterd, gebroodroofd, j en het bestuut van Aalst overlaten aan mannen
die met zorg en bekwaamheid de stadskas
^sullen besturen.
Indien hij zijn ontslag niet geeft, zou hij
door alle eerlijke gouvernement afgedankt wor
den als onbekwaam en zorgeloos.
In alle geval het^knd zal weten op welke
wijze de Woestenpartij een katholieke stad
bestuurt en elkeen die het hoort zal uitroepen;
het Control is noodzakelijk in al de gemeente
besturen want indien Aalst, eene verlichte
stad, op zulke wijze wordt verprost, wat moet
er dan geschieden in kleine dorpsgemeenten
waar niet het minste control bestaat
In 't belang dus van een rechtvaardig, eer
lijk en wijs bestuur is het hoog tijd dat de
Evenr. Verteg. ingevoerd worde voor al de
gemeenteraden. Priester Daens.
De uitdrij-ving der fransche kloosterzusters
uit hunne gestichten van onderwijs heeft al wat
stof tot schrijven gegeven aan onze bewarende
pers, welke nooit eene gelegenheid liet voorbij
gaan om bovenarms op dit land te vallen waar
immer de vrijheid troonde,
Dat wij dien strijd afkeuren lijdt geen twijfel
omdat ons ideaal is het onderwijs buiten aiie
politieke twisterijen te stellen en wij denzelfden#
striju er bij ons hebben gezien tot overgroot
nadeel onzer kinderen, en slachtoffering en ver
volging tegen totaal onplichtige onderwijzers.
Doch hiervoor het algemeen stemrecht aan
vallen, zooals we deze week in een bewarend
weekblad zagen, tevens het fransche volk voor
stellende als het ontuchtigste en lo.sbandigste
welke er bestaat, gereed om te verdwijnen als
een tweede Sodoma der Oudheid of S. Pierre
van het eiland -Martinique, tot staving zijner
bewering het getal onwettige geboorten en
echtscheidingen per duizend inwoners gevende,
Verre van ons dat wij de gegeven cijiers
zullen betwisten, dat niet, alhoewel het dus ook
moet een leugen zijn dat Vrankrijk uitsterft
zooals zoo graag in sommige bladen en kringen
wordt vooruitgezet nog min onderzoeken wij
of waarlijk ginds de huwelijksbanden zoo zwaar
om dragen zijn, doch met zulke argumenten
voor den dag komen om 't algemeen stemrecht
te bekampen, dat vinden we waarlijk te kras.
Want nemen wij aan dat het zoo is, 't geen
voorzeker sterk te betwijfelen valt, is het hier
beter gesteld waar geen algemeen stemrecht
bestaat Nemen wij bij voorbeeld onze eigene
omgeving, ons kanton. Is de fransche geest er
ook niet al doorgedrongen voor hetgeen de
echtscheidingen betreft, alhoewel het door en
door behoudsgezind is Bijna geene week gaat
voorbij of men hoort zeggen de vrouw van
M. X. of M. B. is er van door getrokken, en
wat nog het ergste der zake is 't is dat de plaag
der echtscheidingen meest woedt onder de ge
goede burgerij, bij deze welke immer gewoon
waren ons met verachting te bejegenen en dat
de geestelijkheid van niets meer gebaart.
Vroeger was dit heel anders over eenige
jaren hebben wij een armen duivel gekend,
grafmaker op het dorp, welke benevens nog
het ambt van blazer op het hoogzaal bediende
en welke met een oude jonge dochter 0111 hare
duiten in 't bootje was gestapt doch welhaast
het leven ondragelijk werd gemaakt door zijne
gezellin en schoonzuster.
De man ook vond niets beters dan er van
door te trekken en zijn tortelduifje alleen te
laten, doch helaas, hij was te vroeg begonnen
de geestelijkheid bemoeide er zich meè de
zaak maakte schandaal tijdens eene Missie
werd een pater aan den vluchteling gezonden
en publieke gebeden gedaan tot zijne bekeering.
Doch deze bleef doof en dan gebruikte men
het geliefkoosde wapen onzer conservateurs
dwang en liet men hem kiezen tusschen
zijne twee duivelinnen of zijne bedieningen.
En nu, burgemeester, advokaten, ambtenaars,
rijke landbouwers, in een woord de jine-fleur
van't conservatisme in ons kanton,divorceeren,
hooge kerkbedienden spelen de voornaamste
rol en de geestelijkheid zwijgt, zich niet meer
bestand gevoelende tegen dezen steeds wassen-
den stroom der mceurs parisiennes te worstelen.
Nochtans daarin juist ligt het gevaar voor de
toekomst want men zou moeten weten dat
onze vrouwen altoos grillig van aard zijn ge
weest voor de zeden en gewoonten der rijke
standen na te volgen en zij in het vervolg bij de
minste verwaarloozing van onzentwege niet
meer zullen aarzelen er van door te trekken.
Verledene week ontmoette ik vier meester
gasten eener fabriek van Ninove, wier weder
helft de rijke mode hadden gevolgd en hen met
den inboedel hadden laten zitten.
Eens tot bij het volk doorgedrongen, waar
gaat dit eindigen en zoo zouden we de verge-
I lijking nopens alle punten kunnen maken en
die voorzeker niet in ons voordeel zouden
pleiten, doch wat wilt ge de oude spreuk van
een grooten schrijver liegt, en er zal toch
