Gemengd Nieuws.
Brandramp te Erpe.
BRIEFWISSELING.
Buitenlandsch Nieuws.
Woensdag avond, rond half zeven, kwam Erpe in opschudding
door't geroep Meulemans hof brandt! Meulemans hoi brandt....
En inderdaad", 't vuur had die groote en schoone hofstede van drij
peerden aangerand; stillekes begonnen of gesteken in een remise,
nevens 't poortje, vond de vlam in den voorraad der schuur een licht
en gemakkelijk voedsel en weldra vertoonde de brand zich als eene
der geweldigste, die in d'omstreken zijn te zien geweest. Terwijl de
Notaris Eeman naar Aalst reed om de Pompiers, werden alle mo
gelijke middelen ingespannen om het vuur te dempen en te bedwin
gen; Pastoor, Burgemeester, leden des Gemeenteraads, de bijzon
derste van 't dorp, de Statieoverste en zijn volk, al wat t Erpe en
rond Erpe, gezond en kloek van hert was, stelde zich aan t werk
de kerkladders werden aangehaald; de Erpenaren klommen als rat
ten op de daken, want ze wisten en zagen dat, ging het kwallik,
meer dan 20 huizen de prooi der vlammen konden worden de beek
werd opengekapt, van alle kanten water aangebracht, en terwijl
de dieren in de stallen huilden dat men hef e'en uur ver, konhooren,
terwijl de geburen met hunne meubels wegvluchtten, terwijl moedi
ge landslieden het kostelijk vee van onder de brandende stallen haal
den, werd er met niet min goed beleg en kalme dapperheid ge
werkt om d'aanpalende huizen af te scheiden en de daken en muren
vochtig te houden... De pogingen gelukten; ten halfnegen arriveer
den de Pompiers van Aalst, ten getalle van 34, met 2 hunner
tige spuiten, stelden zich dadelijk aan't werk en bleven tot halt
nacht; van als de pompiers werkten, was alie gevaar voor t omlig
gende verdwenen... Wij willen hier niemand in t bijzonder uitnoe-
men, omdat iedereen, volgens kracht en staat,zijn uiterste bestheeit
gedaanStallingen en schuren zijn afgebrand; veel vlas, hooi,
strooi, granen zijn tot polver vernield d'aangepaalde hebben veel
schade geleden, bijzonderlijk aan hun meubels en of d'Assurancie
daar zal inkomen, dat is nog t hooren en te zien. Zouden de groote
Parochiën niet wel doen van een brandspuit te koopen t is maar
den onkost der spruit;'t lokaal staat gereed, en een ruim, een schoon
lokaal. Immers, elke gemeente heeft een oud, vervallen, verlaten,
veracht, veroordeeld en verwezen Schoolhu s, t welk nooit meer
zal kunnen dienen... Waarom dit nutteloos Lokaal, niet veranderd
in een nuttig gemeentebrandbluschspuiterijhuis
BRUSSEL. Ineen huis der Miniemestraat ging't vijfjarig
meisje Maria Regnierden kaffépotop de stoel zeiten; ze nam t scheel
af; de vlam sloeg uit, vatte hare kleèren en verbranddezoovreeselijk
't arme schaapje dat de dood erop volgde. Zaturdag was er feest
aan 't Hof; de Koningin, dieeen weinig ziekelijk is, had een ivooren
stokje in d'hand, om er in kas van nood opte leunenOch Heere!
als 'ne mensch ziek of zuchtig is, de rust valt 't zoetste en t zachtste
en 't beste; maar de koninklijke personen mogen niet rusten als zij
willen; hoe hooger gezeten hoe meer wind! daarom zegt t spreek
woord: 't geluk is bij klein en rein. In een mansardeken der
Middeleerstraat is 't lijk gevonden der negerin Samba, die in de
cafés zong. De rede der dood wordt onderzocht. Maandag avond
ging de roep dat de Schouwburg der Munt brandde. Aanstonds
was de Policie daar, de Pompierderij en een ontelbare menigte
volks. Er was geen glinsterken vuur te zien, geen wolksken rook.
De Brusselaar mag nu nevens den Mechelaaralsmaanblusscher staan
te schilderen. 't Is zondag Vastenavond en 't zal er yveêr gaan te
Brussel en in veelander steden: Schandalenen verergernissen genoeg!
velen die den eersten steen van hun ongeluk leggen! velen die t
fondament van hun armoede leggen, die huneer, hun gezondheid,
hun ouders, hun familie te kort doen! De vastenavond-feesten wor
den in de groote steden meer en meer heidensch ende walgelijk....
Wat zullen wij zeggen? Men vindt ezels die nooit zakken droegen!
die iets vermaak noemen wat niets als slemperij is.... Vergeten wij
niet dat er geen ware vreugd is, waar slemperij en overdaad bestaat;
vergeten wij niet, dat door de slemperij, door de losbandigheid-die
zulke bittere 's anderdaags brengt, dat 'ne mensch zich be^deirde
dieren stelt! Zulke zaken zijn goed, voor Geuzen, voor Vrijdenkers
en Solidairs, maar 'nechristene mensch weet dat de vastenavondda-
gen dagen zijn, van vreugd en herschepping, om zichdoor een-treffe
lijk en gezond vermaak tot den Veertigdaagschen Vasten te bereiden;
vermits de Vasten aanstaande is, als 'ne mensch iets aan zijn^ichaam
onttiekt, hij ontvangt het honderdvoudig terug, door zoetigheden
van den geest en van de ziel; ten anderen: op de poort van het
trappistenkloosterstaat geschreven: Indien gij geene Boetvecrdigheid
doet, gij zult allen vergaan!.... Die Godswoorden zijn gericht, niet
alleen aan de Trappisten, maar aan iedereen, zonder uitzondering.
Een groot ongeluk, toe te wijten aan de onvoorzichtigheid
der slachtoffers, is vrijdag te Gent voorgevallen. Toen de kinderen
Demasure terugkeerden uit de school, hadden zij het ongelukkig
gedacht op het ijs te gaan der verbindingsvaart, rechtover de fabriek
van MM. Parmentier en Van Hoegaarde; nauwelijks waren zij te
midden van het kanaal, of het ijs brak onder hunne voeten en de
kinderen verdwenen onder de ijsschollen. Twee moedige burgers,
de genaamden Van derZwalm, koetsieren Magerman, stoker, snel
den de drenkelingen ter hulp en gelukten erin, met gevaar van hun
leven, een der kinderen ongehinderd uit het water te halen. Wat
het ander kind betreft, kort daarna werd zijn lijk opgevischt.
Valsche goudstukken van 20 frank met de beeldtenis van
Victor-Emmanuël, zijn in omloop. Deze stukken zijn verguld doch
van wit metaal gemaakt. Zij zijn heel moeilijk te herkennen.
Dezer dagen heeft een jongeling van 17 jaar, te Gent, het
peerd van zijnen vader uit den stal gehaald en aan een persoon ver
kocht voor 75 fr. Het peerd was wel fr. weerd. De kooper
heeft het reeds voort verkocht, te Zele. De adjunkt-policiekommis-
saris Clement heeft tegen den jongeling en den kooper proces-ver
baal opgemaakt.
ANTWERPEN. Er is op Schelde, voorde stad, niet veel ijs
te zien, maar beneden de rivier blijft het ijs dik en sterk. Een
gezworen Meter en Wegersnatie heeft Jubilé gevierd van 5o jaar
Deken dier gilde. Twee landloopers, die zich uitgaven voor
vreemde barons, zijn in een hotel derKeizerslei aangehouden; z'had-
den gestolen te Nizza. Zeven straatkapoenen zijn aan de dokken
g'arrcteerd, beschuldigd van diefte en voor 't Korrektionneel is ver
schenen de dievenbende, gekend onder naam van den STEENEN
MOLEN; er waren mans bij, vrouwen, jongelingen en meisjes; allen
zijn veroordeeld tot min of meer zware boet-enkotstraften; 't waren
meest oudveroordeelden, ondeugende kapoenenen slimme filous.
Te Brasschaat is een nieuw schietspel ingericht ende kogels vliegen
tot op de boerenhoven. In 't kort gaan uit Antwerpen nog vc--
scheide Oud-Pauzelijke Zouaven, naar d'Afrikaansche Missiën tr.ek
ken en geven aldus 't voorbeeld der edelste opoffering onzer eeuw.
In d'oude Manestraat is feest gevierd voor d'echtgenoten Brees-
Bogaert, die Jubilé vierden van 5o jaar huwelijk en 48 jaren in't
zelfde huis woonden. G'heel de gebuurte was bevlagd cn 's avonds
verlicht, en 't Muziek kwam voor de woonst der Jubilarissen, vro
lijke deuntjes afgeven.
LUIK. Zondag zijn aldaar, langs de statie der Guillemins,
twee Keizerinnen gepasseerd; de zieke Keizerin van Rusland die uit
de fransche stad Cannes naar St Petersburg trekt, en de Keizerinne
van Oostenrijk, die naar Ierland gaat, om er aan een groote jacht
partij deel te nemen. Den nacht van 1 februari reed een expres-
trein naar Parijs; tegen de statie Ergis, braken twee wielen van den
postwagen en de trein zou zeker van zijn rails geloopen hebben,
indien een der bedienden van den post-wagen, met gevaar van zijn
leven, het rijtuig niet verlaten had, om tot bij den machinist te gera
ken en hem te verwittigen dat hij den trein moest stil houden.
Zekere Van Camp, wonende te Rijsel, is te Luik aangehouden,
beschuldigd van moord op den portier Pirard. Volgens een gazet
van Rijssel, zouden erop Van Camp zulke zware vermoedens wezen
dat hij in 't kort voor d'Assisen zal verschijnen De koetsier van
't gevangenkoetsken is beschuldigd van 27 kilos vleesch gestolen te
hebben; hij bekent de diefte, doch zegt dat hij bedronken was Als
de bedienden der Justicie zelf nu gaan stelen!
De Hongersnood in Ierland.
Reeds meermaal wezen wij ep don verschrikkelijke!! nood, dio Ier
land treft.
De nood groeit dagelijks aan. Het noodgekerm is oen kreet van wan
hoop geworpen. De toestand wordt in de somberste klouren afgeschil
derd. De lord-raeyer van Dublin heeft verklaard dat, indien er geen
doelmatige hulp opdaagt, duizende menschen den hongerdood zullen
sterven.
Er zijn dorpen in Ierland, waarvan het derde der bevolking in den
uitersten nood verkeert; men noemt gehuchten, waar, op dertig of veer
tig huisgezinnen, er minstens vijf-en twintig tot dertig zijn, die niet we
ten wat zij 's anderaags zullen te eten hebben.
KRONIJK VAN AALST. De Gemeente-
raad heelt d'aanveerding gestemd der'ignie Som-
sée voor Stads Gaz. Wij zijn verzékerd dat
het tegen den wil en d'inzlchten is van ons acht
baar Magistraat, dat de stedelijke gazetten geen
medcdeeling krijgen van d'openbare zittingen, dat
zij zelfs de lasten-voorwaarden der Ga/.-aanbeste-
ding niet ontfangen hebben. Nogtans. dc zittingen
des Gemeenteraads mogen bijgewoond en rucht
baar gemaakt worden; de Stadsbelangen worden
er met ie ver en vrijheid bestudeerd en besproken.
't Is dikwijls door de schuld van bedienden en
knechten, dat Besturen en huizen op een slechte
reputatie komen. Ziehier ons gedacht over de
gaz-kwestie:
'tBijzonder akkoord metdeCompagnie was voor
de moment GOED,vermits de Stad jaarli jks i5,ooofr.
profiteerde en de burgers maar 18 1/2 of 19 betaal
den, in plaats van 36.
De aanbesteding is BETER geweest't is niet
19, niet 18 1/2, maar 18.
Dc Regie mag aanzien worden als 't BESTE te
zouden geweest zijn de Gemeenteraad heeft dit
bijna eenparig erkend; men is maar teruggeweken
voor de moeielijkheden van direktie en de moeie-
lijkheden en gevaren van uitvoering, in een be
volking waaronder er zijn, zoo krimineel ontaal-
stert, dat zij in hun handen wreven van blijdschap
toen de Stadstoren in laaie vlam stond.
Weeral nieuws over den Grootmeester uit 't
VERBOND: Kadé staat daar in zijn walgelijk
Staatsmcestersblad, d'oogen gesloten, hij slaat met
zijn hand op zijnen broekzak, is in geestbetoging
over 't geklingel der goudstukken, en hij roept uit:
Er is geen beweging in 't Land De scholen zijn
gelijk vroeger en naHij ziet met verachting
naar d'oude tijden en schrijft in zijn VERBOND:
De wereld is een aardsch Paradijsvroeger, als
de kerken en kloosters goed bezaten, als de gemij
terde (zoo noemt hij de Bisschoppen) regeerden,
er was niets dan domheid,armoede en slavernij....
Kerel, tochhebt gij de geschiedenis gelezen en
geleerd in de romans van Sue, in de protestant-
sche vertelsels over den Inkwisitietijd? Wat, ge
komt zeggen dat men in vroegere eeuwen, inde
grofste domheid verzonken was? En in t zelfste
VERBOND is over drij jaar geschreven dat, in de
16de eeuw bijna iedereen in ons land kon lezen en
schrijven?.... Ge durft van d'armoede der oude
tijden schrijven? Als de kerken en kloosters landen
bezaten, dan moest de boer zijn beste vruchten
niet verkoopen om zijn pachten te betalen't volk
had dan meer dan 100 zondagen, meer dan 100
vrije dagen! de koningin van Frankrijk, hier te
lande komende, riep dan uit: Wel, 'kzie hier
honderde koninginnendan hoorde men van al
die faillieten en bedriegerijen niet! Er was eerlijk
heid, braafheid en geluk in de wereld.. Ge be
weert dat Belgenland in vroegere tijden een groot
prison was, dat er niets dan slaven warenKent
ge dan niets van de geschiedenis der Vlaamsche
Gemeenten! 't En waren de Vlamingen der 14°,
i5e, i6een i7e eeuw niet, der verkwezelde tijden,
gelijk ge zégt, die de Bloedwet zouden geduld heb
ben! De gilden en ambachten wisten hoeveel da
gen zij den Vorst moesten dienen, en achter dien
tijd,ze trokken naar huis; een Bara.een Van Hum-
beeck zou alsdan onmogelijk geweest zijn En
d'lnspekteurs onzer dagen zouden in de vroegere
verslaafde eeuwen zoo wel niet thuis gekomen zijn
als nunu krijgen z'op veel plaatsen den neus
in hun handen maar 't zou over 3oo jaar een an
der bakte geweest zijn. Nooit zouden de Belgen
der oude verslaafde ecuwen de schelmerij van 't
Staatsonderwijs geduld hebben! De Inspecteur,
die bij voorbeeld in Aalst of Lede zou gekomen
zijn,om te zeggen: 't Volk wilt van de Staatss» ~ol
niet! er zijn maar eenige gedwongene kii-'. ,d!
de school is 3 keeren te groot! er zijn meesters en
meesterssen te veel! En nogtans, ik, employé van
den Staat, ik gebied u nieuwe scholen te bouwen
ik stel hier meesters en meesterssen aan, die niets
zullen te doen hebben en die gij nogtans, gij Ge
meente, zult betalen Moest over 2, over 3oo jaar,
een Inspekteur alzoo afgekomen zijn, rap als de
wind had hij den duivel voor zijnen nieuwjaar
gekregen!.... In vroeger tijden waren hier nog
geen liberalen, maar de Vrijheid leefde anders als
den dag van heden
Aalst, 3 Februari 1880.
LAND VAN AALST,
Ge spreekt in uw N" van zondag over schoone
bouwgronden die zullen Ie koop gesteld, worden op de
Zaal-, zekerlijk, 't ware zonde van in 't midden dor
stad die groote plek grond nutteloos te laten liggen
werd dio grond gezuiverd en verkocht, er zouden
talrijke liefhebbers zijn om er perceelen van te koo
pen; en de huizen, gelegen in nabijheid van kerk,
statie en vaart, zouden rap bewoond zijn Maar, is
er geen beter profijt uit dien grond te trekken Bij
voorbeeld voor een loskaai, voor een soort van entre
pot en verkoopplaats; tegenwoordig, in 't saisoon,der
boppestaken, er is t'Aalst geen gevaarlijker plaats
als 't pleintje rechtover de fabriek van M. Jelie 's
avonds en 's morgends, men riskeert er hals en boe
nen te breken over de hoopen staken; en bij dage, als
dq staken uit de schepen worden gehaald, wellcomoei-
olijkheid voor d n doorgang; gedurig steken de boppe
staken als spiezeii en barreelen, over den weg, die
aanhoudend bereden en begaan wordt; 't is wonder
dat er daar dagelijks geen menschen verongelukken;
want, 't is de allerslechtste plaats der stad om boppe
staken te lossen.
- Ik heb met verseheido Medeburgers over die
zaak gesproken; allen waren van gevoelen dat or iets
goeds en nuttigs met de Zaat to verrichten is laat
ons hopen dat de Gemeenteraad, zonder vertoeven,
aan deze kwestie bare beste oplossing zal geven.
- Aanveerd, M. mijne vriendelijke groetenissen.
EEN AALSTENAAR.
taiKSK
priesters eene jaarwedde betaalde; zoodat de trok
dien de geestelijken nu nog van het Gouvernement
trokken.geenen loon en isgelijk dien van andere func-
tLn narissen, maar een rechtvoerdigen terugkeer van
onrechtveerdig ontnomen goed.
Men moet ook al eon zeer fijne schoolvos zijn en veel
opmerkzaamheid bezitten om niet te zien dat dio
schoone landerijen eertijds aan kerken ol kloosters
toebehooronde, tegenwoordig overal vervallen lig
gen alsof er de maledictie des hemels op woog.
Mer. moet eindelijk een groote volkskundige zijn
om niet te weten dat de gemeene man met zijn kloek
gezond oordeel die goederen van 't eerst af aan, eenon
naam beeft gegeven die er eeuwig als eene schande
zal aankleven zwart goed
Ja, geloerde professor van geuzerij. uitvinder van
de versletene doodzonden, (waarvoor gij bet kruis
van oero verdient) gij zegt do waarheid liet zal met
uwe scholen gaan gelijk met de gerooide kerkgoede
ren, het volk heelt u en uw werk reeds oenen naam
gegeven die er ook altijd als eene schande zal aan
hieven Geuzenmeoster Geuzenschool
Men schrijft uit lierkxken
In eene gemeente van hot Dand van Aalst waar
onlangs hel bloeiende katholiek onderwijs plechtiglijk
is ingewijd, hebben do geuzen op Lichtmisdag ook
hun schoolfeest willen rieren. Een schoolmeester,oen
hoofdman dan nog, beeft er eene voordracht gegeven
waarin hij onder andere zegde: Laat ons nogeenigen
tijd patientie hebben; het zal met onze scholen gaan
gelijk met de kerkgoederen in de revolutie. Die goe
deren koopen of bezitter, heeft ook groot kwaad gi7
weest, nu is er niemand meer die er nog van spreekt,
het is een versleten doodzonde. Het zal met ons de-
dezelfde historie z n. Nu zijn wij groote zondaars,
maar binnen eenige maanden zal ons kwaad ook een
versleten doodzonde zijn
Als men zu'ko stukken hoort afgeven van mannen
die zich fier hoofdonderwijzer noemen, dan moet men
natuurlijk Bilderdyk gelijk goven, daar hij van den
dorpsschoolmeester zegt
't Heelal, het gansche dorp staat van den man ver
stomd, En weet niet hoe één hoofd, aan zooveel wijs
heid komt
Men moet inderdaad een door en door geleerd man
zijn en veel geschiedenis kennen om niet te weton dat
die kwestie Van de kerkgoederen verell'end is door het
concordaat van 1801, gesloten tnsschen Keizer Napo
leon I en de Paus Pius VII, concordaat waarbij deze
aatste,als voogd der H. Kerk, om meerder kwaad te
voorkomen, de kerkgoederen voor verpand hield, op
voorwaarde dat do Staat bij wijze van teruggaaf de
ZITTING DER KAMERS.
Budjet van Openbaar Onderwijs.
M. BEERNAERT. Volgens M. Jottrand, zouden
de vaders des huisgezins eene groote onverschillig
heid aan den dag leggen voor de godsdienst- en on
derwijskwestie. Dit is eene ware beleediging voor
do 317,OOO vaders des huisgezins en kiezers, dio uwo
wet verworpen hebben het is een onzin in tegen
woordigheid van den'toestand, waarin wij ons thans
bevinden! M. Jottrand is gisteren weer het enfant
terrible van zijne partij geweest, alhoewel hij zijne
beoordeeling van vroeger wilde verloochenen, toen
hij, bij do bespreking der onderwijswet, deze oen
oorlogsmaatregel noemde.
M JOTTRAND. Ik heb die uitdrukking niet toe
gepast öp do wet, maar op een der artikels.
M. BEERNAERT Pit is een ijdcl onderscheid.
M. Bara heeft beweerd dat te Sint-Nikolaas niet
een enkel kind der families ,door het katholiek wel
dadigheidsbureel geholpen, de officieele school be
zoekt welnu, op "200 leeriingc-n dier scholen, zijn er
177 toehoorendo aan families door dit bureel gehol
pen.
M. BARA. Ik heb niet gezegd wat gij mij zeggen
doet.
M. COOMANS. het is M. Malou met moer die in
de klem zit.
M. BEERNAERT. Gij hebt gezegd, M. Bara, ter
wijl gij u tot M. Malou omkeerdetZiedaar wat er
te St-Nikolaas gebeurt. (Ja ja rechts)
M. BARA Ik vraag het woord.
M. BEERNaERT haalt verscheidene gemeenten
aan, waar men beweert dat de katholieke weldadig -
heidsbureelen drukking uitoefenen, en waar nogtans
een zeker getal arme kinderen dc ofiicieele school be
zoeken. M. Bara beweert dat er daar bijna geen leer
lingen in de gemeenteschool waren en 's anderdaags
zegde de Indépendance, dat er niet één enkel officieel
leerling in Vlaanderen meer was
De redenaar stelt voor, de drukking der weldadig-
heidsbureelen te doen eindigen, bij voorbeeld, bij
middel eener wet.
M. BARA. Doet met ons het enkwest. (Men lacht
rechts.)
M. BEERNAERT dringt aan op zijn voorstel Do
linkerzij zal dit echter waarschijnlijk niet willen
aannemen, omdat het liberalism overai de alschaffing
wil van het vrije onderwijs, wanneer het in do han
den der katholieken is.
De redenaar bespreekt de officieele statistieken door
M. Van Humbeeck meegedeeld deze zijn niet juist
Wat het arrondissement Tnielt, bij voorbeeld, betref t,
heeft do minister 300 kindereu meegerekend, die
nogtans de officieele scholen verlaten hebben hij
heeft insgelijks de kinderen beneden de 6 jaar en de
leerlingen dor scholen voor volwassenen meegeteld
De statistiek door M. Malou opgemaakt, is daaren
tegen juist en wij mogen besluiten, dat onze zege
praal schitterend is, des temeer, daar er nog 672
gemeenten zijn die geene vrije school bezitten Het
katholiek onderwijs is dus maar ingericht in de drie
yierdon der gemeenten, terwijl de Staat overai ge
wapend is.
Wat de katholieke weldadigheidsbureolen betreft,
ik daag M. Van Humbeeck uit, in het arrondissement
Tbielt een feit ten hunnen laste aan te halen de
eigenaars ook hebben er geen drukking uitgeoefend.
Wat de geestelijkheid aangaat, deze heeft niet meer
dan haren plicht gedaan zij heeft de goloovigen in
gelicht, even als wij, leden der rechterzij, ««et land
irachten in te lichten. Die invloed is wettelijk.
De leerlingen, die de officieele scholen bezoeken,
zijn bijna allen kinderen van ambtenaars ot van
kleine bedienden, die rechtstreeks onder het bodwang
van hunne oversten staan. Tot nu toe heeft hot gou
vernement geweigerd op onze vragen te antwoorden:
het is nogtans nooJig dat het ministerie openbaar
aan het land verklare, of het inden ambtenaar.de
vrijheid van geweten van den vader des huisgezins
eerbiedigt.
Een dier ambtenaars een briefdrager, zegde on
langs Ik ben tevreden dat ik geen kinderen heb,
want men zou mij dwingen ze naar de officieele school
te zenden.
M. VAN HUMBEECK. En dit heet gij drukking
M. BEERNAERT. Dit bewijst dat er overal druk
king wordt uitgeoefend. Ik zal u echter vragen het
volgende feit te loochenen is het waar dat een sta
tie-overste van eene kleine stad uit Braband, ver
plaatst en ver van hier gezonden is, omdat zijne
vrouw de vrije scholen bevoordeelde? (Spotgelach
links.)
Antwoordt dan en zegt dat het nietwaar is. (M.
Bara heft lachend de schouders op
Is het ook waar dat men gedreigd heeft, alle vrij
stelling van milicie en alle verlof te weigeren aan de
miiicianen, waarvan de broeders of de zusters de offi
cieele scholen niet bezoeken
In West-Vlaanderen blijft er niets meer over aan
do officieele scholen, indien men de kinderen niet
meerekent van ambtenaars en bedienden, aan de offi
cieele drukking onderworpen.
De redenaar onderzoekt wat de vrijheid van onder
wijs geworden is in het arrondissement Thielt. Oude
liefdadigheidsinstellingen, ten voordeuie van tiet
godsdienstig onderwijs, moeten thans dienen om den
godsdienst te bestrijden en nogtans was door do
wet van 1864 stellig besloten, dat do weldadiglieids-
bureelen in het bezit van die fondaties zouden blijven.
Ook weigeren de bureelen en de gemeenten zich van
hunnen eigendom to laten berooven. {Zeer welrerlils.)
Alhoewel de onzijdige scholen bijna ledig zijn en
slechts 5 p. 1». van de schoolbevolking bezitten, wil
bet gouvernement de gemeenten dwingen nieuwe
scholen te bouwen, die nog minder leerlingen zullen
tellen dan de oude. Is dit begrijpelijk Is dit verstan
dig Te Thielt eischt men alzoo vier nieuwe scholen
en een bewaarschool.
M. Coomans. Een school per leerling (Gelach).
M. Beernaert. Te Meulebeke, waar er niemand
in de school is, eisch' men vijfscholen, zonder uitstel.
(Algemeen gelach. Onderbreking recht i. .1/. Van Humbeeck
wordt kwaad en heft morrend de schouders op).
De redenaar haalt nog een aantal gemeenten aan,
waar de kinderen de katholieke scholen bezoeken, en
waar M. Van Humbeeck nieuwe onzijdige scholen
wil doen bouwen.
Het personeel der scholen is ook niet in verhouding
met do plaatselijke noodwendigheden de onderwij
zers zijn garnissaires, gelast op de kosten der ge
meenten te leeren leven het zijn soldaten in rekwi
sitie gelegd, om, zooals AI. Van Humbeeck zelf
gezegd heeft, de gemeenten te straffen, waar de offi
cieele school verlaten is. Te Meulebeke kost elk find
der officieele school 760 fr. per hoofd en per jaar.
Wanneer de 5 nieuwe scholen zullen gebauwd zijn,
zal ieder kind 1406 fr. kosten.
In zekere gemeente is er een onderwijzer voor éón
kind. De gemeente denkt dat dit genoeg is M. Van
Humbeeck verklaart echter dat zij geen greintje ge
zond verstand bezit en dringt haar een hulponderwij
zer op. (Gelach rechts).
Gij lacht te gauw. Het wordt nog schooner. Vol
gens de officieele cijfers, zijn er geen leerlingen meer
in die school (Algemeen gelach Hol hol links).
M. Van Humbeeck. Ik zal antwoorden.
M. Bekknakrt, Waarlijk, leven wij onder een
regelmatig bewind of onder een willekeurig bedwang?
(Zeer welrechts.)
Men heeft aan de gemeenten eene goheelo reeks
niet gediplomeerde onderwijzers opgedrongen.
Dit is eene openlijke schennis der wet, elke eischt
dat al de onderwijzers gediplomeerd zouden zijn. Er
zijn hulp-onderwijzers, die slechts den ouderdom van
14 of 15 jaren bereikt hebben.
Men heelt er oenen te Zole benoimd, 'zonder de
minste rekening te houden van de beraadslagingen
vau den gemeenteraad, zonder zelfs dezen te verwit
tigen. Gij hebt het recht niet zoo te handelen, mijn
heer de minister.
M. Van Humbeeck. (haastig). Ja wel
M. Beernaert. Hoe is dit mogelijk Bestaan or
dan geene gemeenten meer in België
M. Kervyn. Wij hebben de ministerieel© almacht
M. Beernaert. Na dus eene bevoegde overheid
onder den voet getreden te hebben, neemt men zelfs
niet de eenvoudigste regels der beleefdhoid in acht
Is dit alles wat er van onze gemeentevrijheden over
blijft
Na door Europa benijd to zijn geweost, zullen wij
haar dan tot spot moeten dienen Toejuichingen rechts.
H. Van Humbeeck heft ongeduldig de schouders op.)
Dit alles is het gevolg van de kwade luim van het
ministerie. Men handelt naar willekeur met de ge-
meenten, en zelfs met de officieele onderwijzers, die
verdacht zijn in de oogen van M. Van Humbeeck en
zijne inspekteurs.
M. Van Hoorde houdt do waarheid staande van
al de feiten welke hij heeft aangehaald. Indien hij
veronachtzaamd heeft namen aan to halen, was dit
om de ongelukkige verdrukten niet aan de officieele
wraak en vorvolging bloot te stellen.
Zoo kan ik u, gaat hij voort, het gevai aanhalen
van eene arme vrouw, die de hatelijke feiteu van
verdrukking, op haar uitgeoefend, had kenbaar ge
maakt. Die feiten werden 111 de Kamer vermeld en
de arme vrouw werd door den burgemeester harer
gemeenten, haar eigen schoonbroeder, letterlijk afge
marteld en gedwongen, een cerlifikaat te teekenen,
waarin zij de feiten loochende die zij eerst in vollo
vrijheid had bekend.
De redenaar haalt nog verscheidene' nieuwe leiten
van drukking aan. De officieele ambtenaars moeten
overigens noodzakelijk het vrije onderwijs bestrijden,
daar het ministerie beweert dat het strijdig is met
het algemeen belang, on daat M. Rolin, onder dit
voorwendsel de beraadslagingen der gemeenten ver
breekt. Het is geheel natuurlijk dat zekere burge
meesters de armen, in den naam van het algemeen
belang vervolgen.
M. Rolin. Voor zulke redeneering moet ik het
hoofd buigen.
M. Van Hoorde. Ik herhaal nogmaals dat ik al
de feiten boude staan. Uwo ambtenaars hebben er
belan, bij, al de beschuldigingen ten hunnen laste
te loochenen.
Zij verdrukken de armen op schandelijke wijze 011
daarna komen zij hunne slachtoffers officieel lasteren
en pogen zy hunne klachten voor leugenen te doen
doorgaan.
DE TOESTAND.
Geheimnisvol en onrustverwokkend mot die twee
woorden heeft onlangs een belgisch staatsman den
toestand van Europa afgeschilderd. In alle landen
wapent men zich van kop tot teen Pruisen die reeds
in oorlogstijd een leger heeftgVan 4 millioen mannen,
vindt dat Rusland en Frankrijk ie sterk gewapend
zijn, en vermeerdert zijne regimenten. Is dan een
verbond tusschen Rusland en Frankrijk op 't punt
van gesloten te worden Al de duitsche gazetten
zeggen van ja, maar volgens den Times zou dit we
derom eten slimme trek van Bismarck zijn, om Enge
land van Frankrijk te verwijderen, en aldus dit laatste
land afgezonderd en onmachtig te houden. De reis
van den pruisischen Kroonprins wordt ook heviglijk
in de drunpers beeproken
Italië is vies gezind op Weenen vooreerst, en ook
op Berlijn, om het verbond der twee duitsche mach
ten, die aan Italië alle hope van vergrooting afsnijden.
Italië zou dus geerne een fransch-russisch verbond
zien, om aldus niet alleen te blijven, maar don center
te worden van een machtig bondgenootschap.
Donderdag avond is de pruisische Kamer geopend.
Het hool'd dor katholieken, YVindthorst heeft de
vrees uitgedrukt dat de onderhandelingen met Rome
niet serieus worden voortgezet. De minister Putt-
kamer antwoordt dat zij voortgaan, en op de ernstig
ste wijze; maar dat doorgaans zuike onderhandelin
gen lang duren en veel voorzichtigheid vereisschen
van wege het gouvernement, het Vatikaan en de
Kamers. De oud-minister Falk, de vader van den
Kulturkampf, verklaart dat hij zijn ontslag heeft
gegeven 0111 den vre^o tusschen Berlijn en Rome mo
gelijk temaken. De liberalen randen den minister
aan omdat hij zich tegen de onzijdige scholen zoo
hevig heeft verklaard de minister heeft met veel ge
matigdheid geantwoord.
Italië heeft zijn senaat weggezonden voor eenige
weken, omdat hij stemde tegen d'afschaffing van het
maalrecht. De kamer zal die afschaffing nog eens
stemmen, en indien 't Senaat van gedacht niet veran
dert, zal er op die kwestie eene ontbinding plaats
hebben, en dan aigemeene kiezingen.
Het Fransch ministerie doet alles wat mogelijk is
om 't artikel 7 der wet Ferry te doen doorgaan in 't
Senaat; d'ambassadeurs van Berlijn en Madrid wor
den te Parijs geroepen om de stemming btj te wonen
en niettegenstaande de ongelooflijke drukking heeft
dit ellendig artikel weinig kans van aanveerd te wor
den. 't Zou da zelfmoord vau 't liberalismus zijn. Die
mannen sproken altijd van vrijheid, en alle' hunne
akten streven om ze te vernietigen. Later zullen zij
vergaan met de wapens welke zij nu zoo roekeloos
smeden. Gelijk het oen engelsch dagblad met veel
juistheid doet opmerken, oen despotic* goeverneraent
zal geene nieuwe wetten moeten uitvinden om zijne
tirannij uit te voeren; liet zal genoeg hebben met de
droeve wetten dat die valsche liberalen nu voor zich
maken omdat zij aan 't roer zijn.
Koningin Victoria heeft donderdag 't engelsch
Parlement door eene Troonrede geopend.
Engeland, zegt zij, leeft in vrede met al do mogend
heden Er is nog wel veel wanorde in Turkyë, maar
het berlijnsch traktaat bestaat toch, en op die basis
zal rnen kunnen werken voor een duurzamen vrede.
Zij zou geerne t'akkoord zijn met do Afghans,maar
Engeland moet toch zijne grenzen veilig houden. De
ierlandsche kwestie zal in deze zitting onderzocht
worden, en men zal trachten hulpmiddels te vindon
voor dit beproefd land.
ENGELAND.
Elektriciteit.
Een nog al zeldzaam ongeluk is in de laatste week,
in het theater Holte, te Aston, eender wijken van
Birmingham, voorgevallen. Twee elektrieke toestel
len verlichten het looneel, en wanneer de bougies niet
ontsteken z^n, hangen boven hot tooneel twee kope
ren dradon, dio gebruikt worden om den elektrieken
stroom te leiden.
Na het vertoonen eener pantomine stond de orkest
meester mot dj andere muziekanten op, en was op
liet punt de zaal te zaai te verlaten, toen hij het ge
dacht kreeg, uit nieuwsgierigheid, in elke hand een
der elektrische dradon te vatten. Men roept hem
toe dit niet te doen, doch te laat; de schok eener bat
terij had Hem geiroli'e i. llij deed nuttelooze pogingen
om zioh te ontdpen vau de draden, welke zich in de
