Zondag ai Octo 1S80.
Een-en-Twintigste Jaargang
©oüsömtsi, - Öaöcrfanb, - llrtfljctö.
Groote Gebeurtenissen
Open Brief aan M. Willequet,
Bureel Achterstraat.
Gewoon» Annoncen: 20 centiemen per regel. Annoncen op de Tweede Bladzijde, 50 centiemen
den regel, Berichten- onder 't Nieuw», 1 frank den kleinen regel
HET LAND
5 fr. !s jaars, vooraf bet. Inschrijvingen worden op alle tijd
stippen genomen rechtstreeks Lij ons cf deer post of briefdragers.
VAN AELST
LOOPENDE NIEUWS. - Onder de godde-
looze mannen vond men ten allen tijde d'afgrijselijk-
ste schurkenZoo gebeurde het, den 25 October
1793 te Nantes, dat de Jacobijn en Geus Chaux al
zijn schuldeisschers deed guiljotinéren. Den 25 De
cember van 't zelfde jaar werden 1200 kinders van
Vendeërs in 't water geworpen en allen verdronken.
Een kleine veroordeeling van achtbare Medebur
gers, voor onbeduidende feiten, wordt in 't VERBOND
als verblijdend nieuws aangekondigd. Veroordeeld
worden, om op de vrijheidsmoorders geroepen te
hebben AHOUdat is hoegenaamd geen schande!
Maar schande is het van den spion en overdrager te
spelen, schande is het van mannen in te halen, die de
heiligste vrijheden komen schendenschande is het
van gedurig te liegen en te lasteren gelijk't VERBOND
doet. In de tweede Parochiekerk van Aalst is
"maar maandag St. Ursula gevierd, voor de Parochi-
anen-Garentwijnderseen plechtige Mis werd gece
lebreerd en terwijl al de Meesters en Werklieden
daar aanwezig waren, werd de gelegenheid waarge
nomen, om de Christelijke Waarheden aangaande
Overheid en Werkvolk, te verkondigen. De E. H.
COLLIN heelt dit punt met groote welsprekendheid
behandeld, en de gemoederen diep getroffen. Op
veel plaatsen worden werkende ouders ten halze gele
gen, opdat zij hunne meisjes of jongens naar de Nor
maalschool van den Staat zouden laten gaan.... Men-
schen, ziet wel uit uw oogenten eersten, uit de
Normaalscholen van den Staat is alle Religie gesloten;
ten tweeden, ze beginnen al te spreken van al de
Staatsmeesters lid te doen worden der logie ten der
den, het Staatsonderwijs is een positie, gelijk ijs een
fondement is om ie bouwen 't Staatsonderwijs en
't vrije eerlijk België zijn water en vuurD'Octrois
zijn afgeschaft, de patenten zullen verdwijnen en 't
Staatsonderwijs zal ook afgeschaft worden of op den
zelfden voet gesteld van t Vrij Onderwijs. En ware
er iets natuurlijker? 't Staatsonderwijs is het Onder
wijs der Geuzenen waarom moeten de Geuzen
hunne scholen op den rugge van d'Algemeene Kas
leggen? 't Is zelfs te verwonderen dat zij dit willen!
ziet eens, hoeveel rijke liberalen er zijn, t'Aalst en el
ders; de Koning is liberaal, zeggen ze wel, dat hi)
dan eens afschiete voor 't onderwijs van zijn sekte;
de Burgemeester van Gent heeft een oneindig inko
men hij alleen is rijker dan al de Kerken en Kloos
ters van Belgenland; en hij doet zijn pachters wèl
betalenwaarom kan hij dan geen sacrificie doen
voor 't Onderwijs zijner partij Ge ziet dus wel.men-
schen, dat het Staatsonderwijs moet verdwijnen of
dat Belgenland zal ten gronde geruïneerd worden en
zoo slecht gemaakt als Frankrijk. Er zijn er tegen
woordig in de Geuzenpartij, die zich verhuren om
'nen valschen eed te gaan doen; te Brussel wordt het
moeielijk eerbare dienstboden te krijgen; t'Antwerpen
is d'openbare zedelijkheid 5o °/0 ten achteren gegaan,
sedert dat de Geuzen aan 't hoofd zijn; de publieke
huizen vermenigvuldigen, mogen openstaan, worden
gelijk bazars, en 't is 'ne kanker, gelijk er geheime
huizen van zedeloosheid bestaan. Deze week is t'Ant
werpen eene dienstmeid opgelicht, in een koets ge
bracht en weggevoerd. De dochter zag bijtijds in
welke handen zij gevallen was, schreeuwde en sprong
uit de koets die voortreed. De plegers van dit schelm
stuk zijn nog niet ontdekt. Prins de Ligne heelt
gezegd en verzekerd dat het onzijdig onderwijs de
misdaden zal doen vermenigvuldigen. Hoe meer mis
daden in een land, hoe meer Rechters, greffiers,
cipiers, gendarms, enz. er moeten betaald, hoe
meer Rechtbanken er moeten gebouwd worden. Dus,
Vrije Katholieke Scholen bouwen en onderhouden,
is Belgenland van groote onkosten bevrijden.
T'Antwerpen zijn er na de vacantie 3ooo leerlingen
meer in de Parochiale Katholieke Scholen. De
katholieke school van Strypen, zal den 3 November
door Z. Hoogw. den Bisschop zeer plechtig gewijd
worden. Deze groote en kostelijke school en de woonst
van den onderwijzer zijn gebouwd met de penningen
van den heer Pastoor Van Imschoot en zijne achtbare
familie. Dien eerbiedweerdigen herder die hier veel
eer en lof verdient, is een man van rond de 70 jaren,
doch nog vol n.oed en jong van hert. Te St Go
rix-Audcnhove hebben woeste boschgeuzen in den
nacht de ruiten der katholieke school uitgeworpen
dit heeft ook op verscheide andere gemeenten plaats
gehad. -- Te Parike is groot misnoegen en geknor
omdat het gemeentebestuur niet meer wilt betalen
voor een tweede mis op de zondagen. Te Schen
delbeke heeft de nieuwe koster al eens de klok mogen
luiden; men peist dat hij in 't kort- op het oxaal zal
mogen zingen en op een harmonium spelenwaar
men kloeken moed en standvastigheid vindt, daar
komt recht, waarheid en orde boven. Sprekende
van Schendelbeke en Parike,moeten wij hier zeggen,
dat deze twee parochiën elk eene vrije en katholieke
school hebben. Niemand heeft zich daar ooit aan
verwacht; er wierd overal gezegd Parike en Schen
delbeke zullen nooit een katholieke school kunnen
bouwen bij gebrek van geldmiddels en ter oorzaak
van de vijandschap, de kwaadwilligheid en boosaar
digheid die daar heerschen maar met iever, goeden
wil, kloeken moed en de hulp van God kan men
wonderheden te weeg brengen, en dat hebben de eer-
weerde heeren pastoors van deze twee parochiën ge
daan hierdoor hebben zij, gelijk den herder van
Strijpen, eer en lof verdiend bij de menschen, dank
baarheid bij hunne Parochianen, loon en zegen bij
God. Hetgeen de herders van Parike en Schendelbeke
gedaan hebben,waarom zou den herder van Lembeke
en nog andere Herders welke bijlang zonder geene
geldmiddels zijn, dat niet kunnen doen? - "t Kindt
is kassier in zijn gevang te Leuven; hij riskeert nog
Minister van Finantiën te worden. Al de Lippen
sen van 't Enkwest komen den 9 november te Brussel
bijeen. De Kamer zal met een Troonrede geo
pend worden als de Koning in de waarheid blijft,zal
hij weinig goeds weten te vertellen. Bara gaat
voort den laatsten wil der stervende te verbreken.Met
levende lijf geven is tegenwoordig best. Maar, dat is
wonder: Bara vernietigd de legaten niet, aan Framas-
sons gegeven. In 1879 zijn in Antwerpen langs
zee aangekomen 4248 schepen.
Menige officieele onderwijzers bcweeren dat zij
goede en katholieke onderwijzers blijven zijn, niette
genstaande zij geuzenonderwijzers geworden zijn.Die
onderwijzers hebben het mis op want men kan geene
twee heeren dienen dewelke tegenstrijdige bevelen
geven immers men kan God en den duivel niet die
nen, men kan geenen geus en terzelvertijd katholiek
zijn maar men kan katholiek en zelfs rechtzinnige
katholiek geweest zijn en nogtansgeus geworden zijn.
Als er eenen bisschop, pastor of priester afvalt, dan is
hij niet meer eenen braven en eerbiedweerdigen
geestelijken, maar eenen ongelukkigen mensch die
gelijk Judas, Luther of Calvyn van iedereen yerlaten
en veracht wordtzoo staat het ook met de afgeval
lene onderwijzers. Men moet hier indachtig wezen
dat miljoenen engelen, duivels geworden zijn.
Achtbare Lezers, zegt overal en aan iedereen i°
dat het geuzenonderwijs en den slavendienst jaarlijks
over de 100 millioenen kosten. i° Dat de Koning
alléén meer trekt als al de pastoors, onderpastoors,
burgemeesters en schepenen van geheel het Land. 3°
Dat er in de groote steden en bijzonderlijk te Brussel
veel te veel bedienden en leeggangers loopen. 40 L)at
de groote bedienden te veel en de kleine bedienden te
weinig trekken. 5° Dat de belastingen noodzakelijk
moeten verminderen. 6° Dat volgens menige politie
ke en verstandige mannen, de tegenwoordige toe
stand van zaken niet kan blijven duren. Het zal uit
komen op republiek ol algemeen stemrecht.
DER WEEK.
In Frankrijk holt d'uitzinnigste geuzenwoede
•*oort tegen d'achtbaarste Burgers van 't Vaderland,
liegen de Leden der Religieuse Gestichten. Het ware
prize Lezers een schande aandoen, met niet te den-
en dat zij het onredelijke, vrijheidsmoordende dier
rutale akten ten vollen beseffen. Eene zaak willen
wij doen opmerken, namelijk dat AL de liberale ga
petten van Belgenland de dwingelandij goedkeuren
der valsche Republiek van Frankrijk.
Een ware Republiek zou de volle vrijheid moeten
uitroepen, en de Fransche Republiek begint met de
kostelijkste vrijheden af te nemen... De eenparigheid
der Belgische liberale gazetten om de tirannie in
Frankrijk goed te keuren, toont duidelijk wat wij
hier te verwachten hebben, als het juk der geuzen
niet wordt afgeschudHoe is't'mogelijk dat een
vrije liberaal bij die geuzerij kan blijven?... De aarts
bisschop van Parijs heeft een krachtige brief geschre
ven tegen de uitdrijving der Religieusen en gevraagd
wat de radikalen zullen doen met al die Hospitalen,
Weezenhuizen, Toevluchtshuizen, scholen, met die
duizende vreemdelingen die te Parijs, te Ryssel en
elders, de geestelijke hulp der Paters van noode heb
ben. Er zijn te Parijs misschien 5o,ooo Duitschers,
die 3 of 4 Paters hebben van hun Land, en deze
zielzorgers worden onmeêdoogend van hunne land
genoten afgerukt.... Joodsche en Protestantsche
vreemdelingen mogen hun Dominés en Rabbijnen
van hun land hebben; de katholieken alleen zijn van
dit menschenrecht uitgesloten... Is er iets afschuwe
lijker, menschen? wij vragen het u? En die liberale
gazetten toonen Frankrijk, als om te zeggen DAAR
GAAT HET GOED
In BELGENLAND zien wij de geldverkwisting
'voortgaan. Gebeurde er ooit grooter schandaal Men
geeft 3ooo fr. 's jaars, daarbij huis en hot, vuur en
'Jicht, aan Meesters, die geen of maar eenigegedwon-
gene scholierkes hebben. Men doet de gemeenten
betalen voor scholen, die verfoeid en gevlucht wor
den.... En de winter nadertEr zal weer afgezien
worden, bij gebrek van geld De Ambachtsman lijdt,
er is geen werk, omdat er te veel op te brengen is de
neerstige statiebedienden krijgen een onnoozel drink
gelag voor al het overwerk tijdens d'Expositie zeer
menige weduwe en wees van statiebedienden hebben
te veel om te sterven en te weinig om televen; en men
doet scholen bouwen voor ratten en muizen! men
laat 3, 4 staatsmeesters voor 20, 3o kinders; men
betaalt Inspekteurs van leêge scholen, ja Hoofd
onderwijzers zonder leerlingen, men betaalt ze meer
/.ah de Postmeesters, als de Statieoversten, als de
chef-de-treins; ze trekken, voor niets tc doen, meer
als de hoogste bedienden des Lands.... Ha.de geuzen
spotten met't volk, maar die noólooze verkwisting
der Staatspenningen zal hun schande gesproken wor
den, zoo lang er menschen op de wereld leven.. Men
zou er consciencie moeten van maken, om éen cen
tiem te verkwisten, omdat't geld van den Staat, het
geld is van rijken en armen,van weduwen en weezeo,
geld dat bij menigeen uit den mond wordt gespaard,
en hier worden miljoenen en miljoenen verkwist't
Roept wraak, bij God en bij de menschen
De moordenares van Leuven, Charlotte Crabbé,
maar 18 jaren oud, reeds bedorven tot in den grond
en bederfster geworden, dit wanschepsel die te Leu-
f ven de brave vrouw Wantje Van Leeuw vermoordde,
is tot levenslang gevang veroordeeld, en
EEN SCHRIKKELIJKE RAMP
op der. ijzerenweg werd donderdag morgend per tele
graaf gemeld. Ze zou gebeurd zijn te Herstal,tusschen
Luik en Visé. Men spreekt van talrijke dooden. 't Is
een botsing van 2 treinen ach. in zulke droeve gc-
gevallen, we zullen ons wachten iemand te beschul
digen maar die aan 't Bestuur is, zou toch moeten
op den goeden dienst passen, en de chefs, in plaats
van 't onderzoeken of de kinderen der kleine bedien
den naar katholieke of naar geuzescholen gaan, ze
zouden al hun waakzaamheid moeten gebruiken voor
den goeden stipten dienst, aan welken dagelijks tal
rijke menschenlevens zijn toevertrouwd. Ondertus-
schen, ziehier een officieele telegram over die ramp.
(Donderdag morgendl.
cc Gisteren avond heeft bij Herstal een
zware botsing plaats gehadtusschen een koop-
wagentrein en een reizigerstrein. Er zijn 7
dooden, acht of tien gekwetsten, v
De ramp is gebeurd ten 8 ure4o minuten's avonds.
De trein van 8,34 was uit de statie van Herstal als
men er een depeche ontving van den trein in te hou
den, want een vitesse op dezelfde linie afkwam. De
depêche kwam 'ne minuut te laat; er was niets aan te
doenmen bleef in onbeschrijfelijken angst, terwijl
de twee treinen op malkaar botsten. De schok was
ijselijk; g'heel den trein gebroken.
Vier bedienden, dood op den slag; vier reizigers,
ook botsdood.
Talrijke gekwetsten, o. a. eene juffer, de twee ar
men a fgerukt.
De gedoodde bedienden zijn
Chauffart, treinoverste.
Mertot, treinwachter.
Pot, garde.
Quad vlieg, machinist, vader van 7 kinderen.
De stoker, Franz, is 'ne voet af.
De chef van den marchandise-trein, die op een
verkeerde linie was. sliep en heelt geen zware blessu
ren.
Al de gazetten schrijven het: die wreede ramp
toont het gevaar der ijzeren wegen met éen linie.
Onder de gedoodde reizigers is M. Charlier, graan
koopman van Liers.
LATERE berichten. Ze schrijven nu dat de
koopwarentrein stil stond in de statie van Liers en
de helling is afgeloopen.
De schok was schrikkelijk; men zou gezegd heb
ben, een batterij kanons. Er zijn 6 reizigers dood,
zoodat 't getal slachtoffers op tien beloopt. Aanstonds
waren Priesters en Doctoors ter plaats; verscheide erg
gekwetsten ontvingen de H. Sacramenten; er was
een gekwetste Vlaming die niet biechten kon,vermits
er geen vlaamsche Priester inde nabijheid was. De
Geneesheeren hebben, volgens gewoonte, met iever
en zelfsopoffering gewerkt. Tusschen de dooden
bevindt zich eene moeder met haar kind.
De Luik-Limburgsche ijzcrenweg heeft slechts een
linie. Men begrijpt niet, hoe men den reizigerstrein
heeft laten vertrekken, wanneer de koopwarentrein
zich nog op de baan bevond. De botsing heeft plaats
gehad op 2 minuten van Herstal, op de kromte welke
de spoorweg vormt tusschen de staties Milmorl en
Herstal. Er zal een gansche dag noodig zijn om de
baan te ontruimen.
De dochter van Mr Hiel, de liedjesmaker der
Staatsscholen is getrouwd, voor de wet alleen; z'is
daar vrij van; 't VERBOND noemt 't Burgerlijk
Huwelijk het eenige RECHTE; 't Verbond is daar
ook vrij van; maar we zijn danook vrij van te zeggen,
dat die loochening van 't KERKELIJK HUWELIJK
eene godslastering is, en dat 't Verbond de val
schaard speelt, met in sommige artikelsden schijn aan
te nemen van eerbied voor de Religie, om de men
schen te bedriegen. Wij zien honderdmaal liever de
geuzen van Brussel en Gent, die publiek zeggen: Wij
willen 't Christene Geloof te niet: als gazetten gelijk
't Verbond die op kiezing of als zij aan werkende
ouders schrijven, gedurig den Judaskus hernieuwen.
President der zoogezegde Commissie van Onderzoek.
Eindelijk en gelukkiglijk is Aalst van u verlostwant 't is geen
kleine schande voor een Gemeente van op haar eigen Stadhuis te
moeten plaats geven aan Vijanden en Vervolgers van 't Vrij On
derwijs.
Voorzitter, wij komen u zeggen dat uw Onderzoek PARTIJDIG
is geweest en dat de Proces-verbalen die gij meedraagt, nog zelfs de
getrouwe weerspiegeling niet zijn van uw PARTIJDIG onderzoek.
n Vooraleer hier aan te landen, was uw plan gemaakt; gekwaamt
met een pak geschriften u door dc Schooloverheden geleverd; om
die geschriften op te stellen, had men de getuigen van den Geuzen-
kant gevraagd; geen éenen van den katholieken kant; die geschrif
ten waren gericht, tegen wie? tegen degene die als getuigen, onver
wachts voor u moesten verschijnenHa, 't is niet zonder rede
dat gij u kwaad maaktet, als de Geestelijken u vroegen: Komen wij
als beschuldigden of als getuigen? Erzijn gevoelens in 't menschelijk
hert welke men niet stoppen kan.
Voorzitter, wat hebt gij gedaan met Wichelen? De3grootste
geuzen dier Gemeente aanhoord, arm volk van hunnen aanhang, den
Staatsmeesteral hunne beschuldigingen opgenomen; daarna den
heer Pastoor, ondervraagd als een betichte de 2 katholieke Arm-
meesters, die zich kwamen verdedigen, om-zoo te zeggen den mond
gestopt en de 7 vrijwillige getuigen UITGESTELD, ja laten aan
de deur staan en verscheide weken uitgesteld.
Ge vroegt vrije getuigen en als er katholieken opkwamen, dan
werden zij verwijderdin de volgende zittingen werden geen vrije
getuigen meer gevraagd doch er verschenen, zonder oproep, libe
rale vrije getuigen!
Wat hebt gij gedaan met LEDE? Als de getuigen u niets konden
aanbrengen van katholieken dwang, waarom durfdet gij niet vragen:
Is er geen dwang geweest voor 't officieel onderwijs? Waarom durf
det gij niet vragenHoeveel kost het Staatsonderwijs en voor hoe
veel leerlingen? Neen, als er geen katholieken te beschuldigen
zijn, de boeken worden toegeslagen.
De twee Staatsmeesters van Vleckem, den Meester van Oorde-
gem laat gij declameren, zoolang zij willen; ALLES teekent gij aan,
tot zelfs de grootste onnoozelheden de Staatsheer en de Staatsdam
van Erembodegem mogen u uren lang bezig houden, met het plaat
sen eener stoof; daar hebt gij uw welbehagen in maar als de Bur
gemeesters zich komen verdedigen, er worden stokken tusschen hun
woorden gesteken; ge laat M. Lippens zijn theorie van slavernij
afgeven; gij laat diet achtbare Burgemeesters beschuldigen en verne
deren; hunne woorden worden aangeteekend met haken en oogen.
Ottergem en Erondegem worden door hunne meesters aange
klaagd en zwart gemaakten roept gij den beschuldigden M.Schok-
kaert? roept gij éen Vrije Onderwijzer? Neen, ge teekent alles op
wat de geuzenklok luidt, en ge noemt dat onderzoek!!!
Van den meester van Hoistade en van zijn Hulponderwijzers
teekent gij de lange biecht op; ge weent met die hulponderwijzers,
gelijk gij weendet met de weduwe van Wichelen en haar 4 kinder-
kes (waarvan een 25 jaar oud); gelijk gij weendet met die andere
arme vrouw, wiens man 4 lr. a 4,5o daags wintmaar als er licht
komt over die zaak als de twee geneesheeren aan u schrijven en aan
de dagbladen, hebt gij de Proces-verbalen doen veranderen? hebt gij
aan de Hulponderwijzers gezegd: Tiens! gij verklaardet hier dat de
2 geneesheeren u gezegd hebben dat uwe moeder van verdriet ge
storven is; de 2 geneesheeren logenstraffen ditwat hebt gij daarop
te antwoorden? Neen, de getuigenis der Hulponderwijzers staat
aangeteekend ze worden gerust gelaten
Over Aalst hoort gij alleenelijk de Staatsmeestersge doet hun
zeggen en zweeren dat er niets veranderd isge put de Staatsmees
ters uit om eenigen dwang tegen 't officieel onderwijs te vinden gij
belegert en neemt een magazijn van patatten en ajuinen in, en ge
zwijgt van de brieven, die u gezonden waren over dwang, over ijse-
lijken geuzendwang; ge teekent aan dat M. Van Langendonck de
jonge Wed. De Mol in zijn huis heelt genomen, dat hare installatie
hem wel 1000 fr. heeft gekost, dat enz. enz. Dit wordt met ap- en
dependentiën aangeteekend en van 't gene M. Blommaert u komt
getuigen, van dwang op hem gepleegd, door de Familie van 'ne
Staatsonderwijzer, van al hetgeen die moeder van 9 kinderen heelt
moeten afzien voor hare getrouwheid aan 't Vrij Onderwijs, daarvan
teekent gij weinig of niets aan; nogtans, er was hier dwang en dwang
met bezwarende omstandigheden, M. de Voorzitter d'huisvrouw
Blommaert was in belangwckkenden toestand't waren hier bur-
gersmenschen met 9 kinderen hier zouden uwe tranen beter te pas
gekomen zijn, als bij de schijn-armoede van Wichelen; maar hier
bleeft gij zoo koud, als d'ijsrotsen van den Noordpool, en zietj het
▼erslag, menschen, het officieel verslag; M. Blommaert heeft wel ro
minuten gesproken; er zullen 8 of 10 regels instaan Is dat de waar
heid zoeken, M. de Voorzitter? maar ge waart gekomen om de
waarheid te zoeken en op te tcekenen als 't u meegingde Waarheid
is u anders verschenen, als gij meendet, en g'hebt hier Pilatus na-
gevolgd.
n Neen, neen! er is in Aalst of rond Aalst geen dwang gepleegd
om 't Volk naar de Katholieke Scholen te krijgen 't Volk, ja zelfs
't half liberaal Volk weet dat de christene ziel en 't H. Doopsel der
kinders moeten geëerbiedigd worden en dat scholen die onder een
wet staan van Vrijmetselaars en Vrijdenkers, slechte, allergevaarlijk
ste scholen zijnMaar, dwang is er gepleegd en ijselijkcn dwang,
voor d'officieële scholen; dwang is er gepleegd in den winter van
1879-80; dan is eraan menigen Ouder gezegd: Sterven van honger
of uw kinders in de Staatsscholen Uw kinders leveren ol uw boeks-
ken krijgen!Ach wat is er dan afgezien! Afgezien door degenen
die kloekmoedig weigerden en de bitterste armoede beproefden
afgezien door degenen die het hoofd buigden en hun kinders lever
den! Dwang is er geweest t'Aalst en rond Aalst, voor 't Geuzenon
derwijs! Elke straat van Aalst,elke omliggende Parochie zal het ge
tuigen, hoe er jachthonden naar kinderzielen afkwamen en met een
stalen zielloosheid hun vervloekt werk ten uitvoer brachtenJa,
er is veel geledenmocht het de gruweldaad uitboeten der rampza
lige Volksbeulen!
Doch, Voorzitter, laat ons voortgaan met uw Enkwest. 't Is
van uw eigen volk bekend, dat gij vele uren gesleten hebt met bela
chelijke klachten te aanhooren, klachten die aanstonds geakteerd
werdenen de getuigenis van MBlommaert werd opgeschreven
met den vliegenden schietsspoel, zonder eenige aandacht, ten be
wijze het volgende M. Blommaert had gezegdIk ben in 'thuis
gaan wonen, waar M. den Inspekteur Van Hauwermeire uitging;
en gij doet opschrijven Ik ben in 't huis gaan wonen van den In
spekteur Van Hauwermeiren.
Komen wij nu tot de getuigenis van M. den Onderpastoor van
Wichelen: Die heerwas 3 maal gekomen, door goed en slecht weer,
eindelijk, gij gaat hem hooren; zijn beschuldigster, door u met zoo
veel eerbied behandeld, Mme De Mol is daar, onder d'oogen van ha
ren huismeester. In plaats van't proces-verbaal te doen lezen, ge
laat Mmc De Mol nog eens hare litanie afgeven, verbeterd en ver
meerderd. De Onderpastoor heeft 't woord; ge moet bekennen dat
hij, met rede en kalmte, g'heel 't beschuldigingskraam heeft omver
geworpen. Ja, meer! hij toont u dwang, wezentlijken dwanghij
noemt namen van verdrukkers en namen van verdrukten; en gij on
derbreekt hem, ge '.\ilt hem doen teekenen en zvVijgen!!! Is dat de
waarheid zoeken??? Op al de dagen die gij t'Aalst hebt overgebracht,
waren u geen ergere feiten aangeklaagd! Wat is 't geval der stool,
wat zijn de zaken van Wichelen, van Vleckem, Erondegem, Hofstade
en Aalst, tegen den dwang te Schoonaarde gepleegd, door d'agenten
van den Staat, door d'agenten van den Burgemeester van Gent?...
Aide Pachters die bedreigd wordeneen Man, 3o jaren op zijn
boerderij, er afgezet, omdat zijn zoon geen Geuzemeester wilt wor
den 't Zelfste is hier gebeurd in Aalst: een weduwenaar met 2
kinders, is zijn werk ontnomen, omdat hij zijn dochter naar de Nor
maalschool van den Staat niet wilde zenden! En als de Onderpas
toor van Schoonaarde u dit droef verhaal deed, van 'ne Landbouwer
die met zijn vrouw gaat smeeken en bidden, te Wichelen, te Den-
dermonde, te Gent, te Beirvelde, en dat hij overal hoortNeen!
van uw hoi af! of uw zoon naar den oven der Geuzenmeesters! ach,
ge vindt dat de Onderpastoor te lang spreekt, ge verwijt, ge bedreigt
hem met nieuwen uitstel;en om het niette moeten akteeren, ge vindt
een advokatenrede uitge zegtM., de Pachter zal ons dit beter
zeggen dan gijwij zullen hem ontbieden en ZIJNE getuigenis op-
teekenen
En dan laat gij Van Langendonck vooruittreden, gij laat HEM
den Onderpastoor leugenaar noemen hij mocht onderbreken, maar
als M. D'Hondt tusschen de rede van Hofman iets zegde, dan was
het: Zwijgen, M., aan ons spreken
Partijdigheid! partijdigheidEn kon het anders! Zijt gij
lieden geen partijmannen, geen stemmers der wet van 1879; geen
stemmers van 't Enkwest of gelijk 't Volk zegt, van d'Inkwisitie! Het
