f Zondag 5 Okt fr 1884.
't Klein Huljuken
GODSDIENST. - VADEI T AND. - VRIJHEID.
De Gemeeutekiezingen.
JW- WAAROM
ragen en &nttüoorïren.
BUREEL, ACH Tl TRA AT.
Gewoone Annoncen 20 centiemen per ra*fl tnnoncen op de Tweede Bladzijde
50 centiemen den restel. BericM™r1 3uws, 1 frank den kleinen regel,
HET
r
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 fr. 's jaare, yooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippon
genomen, rechtstreeks bij ons of door post of briefdragers.
YM AELST
ALGEMEENE BEMERKINGEN.
De Gemeentekiezingen van Zondag 19 October 1884... 't Zal er op sommige plaat-
sen geweldig spannen; veel liberale Burgemeesters zullen vliegen; te Brussel en in de
Voorgeborgten worden de Doctrinairs en Vrijmetsers bestreden; Gent gaat op de bres
springen; Antwerpen, als er t'Antwerpen wel gewerkt wordt, de zegepraal kan ons
niet ontsnappen... Elk moet bekennen dat de Gemeenteraad van Antwerpen onbe
kwaam is en goddeloos; welk verschil met de Meetingen de Meeting kwam toe met
4 miljoen, terwijl er nu 12 miljoen en half moet opgebracht worden.
De Gemeenteioezingen! Wat vragen wij in dees kortstondig leven Vrede en Vrij
heid! Ziet al de liberale steden na;'t is er twist en tweedracht!... Waarom, achtbare
Lezers? omdat de Vrijdenkerij en Liberaalderij zaken vergt en vraagt, welke een def
tige Menschheid nooit kan toestaan.
De Gemeentekiezingen!...Overal waar de liberalen meester zijn,worden de Burgers
gekrenkt in hun Godsdienstige gevoelens. Is dat Vrede en Vrijheid? Wij, Katholie
ken, laten den Vrijmetser gerust in zijn donkere Logie; die als Vrijdenker wil leven,
t is schandelijk, t is beestachtig, maar die als Vrijdenker wil leven, mag. En wij, Ka
tholieken, wij worden gekrenkt, gesmaad, beleedigd, vervolgd door aide liberale be
sturen. Men zou ons willen beletten vrijelijk uit te oefenen,hetgeen wij met eerlijkheid
en zelfsopoffering in 't herte dragen,... hetgene tot Rusten Bloei strekt der Samen
leving.
De Gemeentekiezingen... Achtbare Lezers, de Zedelijkheid in de Familiën, in de
Parochiën, Steden en Landen, is dat geen voorname zaak Welnu, d'hand op 't hert,
wij klagen t Aalst dat men te toegevend is voor zaken van Volksbederf en wij klagen
met rede; Aalst heeft een werkende bevolking van meer dan 11,000 zielen, en als het
zedebederf die massa aangrijpt en verovert, wat zal er geworden van onze Stad? Welke
schromelijke Volksarmoede zal er niet ontstaanMen vraagt in Aalst de beteugeling
der Draaiorgelderijmen vraagt een streng toezicht op de Café's Chantants, want er
zijn er, in welke zedekwetsende liêkes worden aangeleerd, in 't bijwezen van minder
jarigen... En wat zou er gebeuren onder een liberaal Bestuur? Wat gebeurt er te
Gent, te Brussel, t'Antwerpen Wat hebben de liberale gazetten van Aalst geschre
ven? Dat de Regentie, die de.Draaiorgels niet alle zondagen laat spelen, een werk
verricht van Broodrooverij
De Gemeentekiezingen!... De Kiezers zijn Rechters; de Kiezing is geheimnie
mand weet voor wie wij kiezen... Te Parijs hingen d'ander week plakschriften uit van
een nieuwe uitgaaf der werken van Renan, La vie de Jésus, waarin de Godheid van
Onzen Heer geloochend wordt, 't Volk heeft die plakschriften afgescheurd; en wat ge
beurt er t Aalst In Willemsfonds, in 't lokaal der Alliancie wordt dit boek van Re
nan uitgedeeld En dat wilt een Stad besturen!,. Benevens deze en andere godde-
looze boeken,worden daar andere uitgedeeld,herkomstig uit Holland en zedebedervend
in den hoogsten graad, boeken die naar d'Ontucht en de losbandigheid brengen,
gelijk de Schelde naar Antwerpen... 't Is ongeloofelijk hoe verpestend die boeken
zijn... Wij vermanen d Ouders en de Jonkheden om op hun hoede zijn. Een zoon,
een dochter, die zulke boeken leest, brengt 't verdriet en dikwijls nog meer, in hare
.Familie... En npgeens gezeid, een Partij die zulke suckkingen L-eft xcu i. eer*
lijke Stad willen besturen! 't En kan niè zijn, t er. zal ie', zijr.eii oYu.isten m .vj
dj- AO*» d-tjrïj ir. Vro" V "T,
debederverij op hun Stadhuis brengen... Versck-u.'ie 1 heralen nhbn mis,, 'den vox-
deelen dat wij te streng zijn, maar dat ze de werken eens lezen door Willemsfonds
uitgegeven en dan spreken.
Waarom zouden wij t'Aalst en elders voor de Liberalen ofte Geuzen gaan kiezen
Waarom
Omdat ze 6 jaar lang met hun Ministerie hebben meögedaan in de schromelijkste
van alle geldverkwistingen
^kt?^3* 26 me* ^un ^'n^s^er'e de Gemeente-Vrijheden hebben tegenge-
Omdat zij overal waar 't kon gebeuren, de Kerkhoven hebben doen schenden
Omdat zij de katholieke Burgemeesters, Schepenen, Raadsheeren, en ander voor
name Mannen, voor d'Inkwisitie hebben gedaagd
Omdat ze meegeholpen hebben, om overal troebel en tweedracht te brengen
zouden wij, hier of elders, voor de Geuzen gaan kiezen
Waarom omdat ze zich te Brussel zoo deftig gedragen hebben
Omdat zij overal meegedaan hebben met een laf en vuig Moordenaarsgespuis
Ru zij aanspannen met Communards en Anar-
J§i,
zij de wet willen omverwerpen door ge-
i middelen
t redens die ten voordeele der heden daag-
ibeii en pleiten
eft wij voor de liberalen kiezen, omdat zij de
wq .11S79 voorstonden en de wet van 1884 partij-
Vjlu;. uitvoeren
2 <^en zij t'Aalst aan het bewind komen, wat zou
ecj ifcuivn? ze zouden de buitensporige jaarwedden
ina ticheel onderwijs nog vermeerderen en 't Vrij
Ün vij verstooten. Nu zal elk zijn recht hebben,
ej 'u. ht. volgens't getal Scholieren niemand
zal «de hebben van klagen; nu zal men werken, om
ZO6 jpttt mogelijk verlost te zijn van dien zotten
AJ mé en van de Middelbare liberale Meisjesschool;
wa ro- pt wraak dat de geringe man moet betalen
VQg 't Onderwijs van rijke liberalen; 't roept wraak,
sc Stad, waar zooveel nood is, dat er jaarlijks
;e hui/.1 .de en duizende franken moeten wegge-
w >rden...
Kiezing nadert; volgens alle waarschijnlijkheid
teen bekrachtiging wezen van den 10 Juni en
Katholieke Landgenoten, Eer en Plicht roe-
aar de Stembus; nog 14 dagenwerken wij
elen van overtuiging, om overal door een
rderheid, Vrede, Vrijheid enWeerdigheid
aiomfeeren 1
- Wal nieuws in Aalst? zijn de schoolealcen reeds
gflgrld? wat gaat dc Gemeenteraad van Aalst doen
Tot 1 iertoe weten wij van geen sitting desaan-
j* tde y. ?an geen besluit dat genomen is.
Maar 't schooljaar is begonnen
ar. we zien aan do Werf dat 't getal kinderen niet
vo l"in.it 'd is, terwijl wij hooren dat de Vrije Katho
lle te Me .5 esschool van St Josef.dat deze alomgeprezene
w aal in haar nieuw lokaal met een grooter getal leer-
Un -ea is getreden.
- En de Stadsscholen 1
- Ze '.yn ook geopend; want ons katholiek Bestuur
recKveerdig zijn en geen enkele Bchool afsohaffen
o. ei noodig is. Scholen van stad en scholen van adop
ts teller sr zijn, om in al de noodwendigheden van het
Qi ierv/jp te voorzien; maar buitensporige jaarwedden
!«u er niet meer to vinden zija: wat de nuttelooze on-
91! aangaat, de Gemeenten zijn vrij ze te verhuren of
rrkevpen, alles t'haren profyte.
f*waar Aa:. er w- Èelgenlatul zooveel ofliciMe
tonde} jsiuais vuden
ineosterefcien zua,
rijfelbaar; doch aan wie de scÜnlfl dan ai.n ae
an 1870 die de katholieken gedwongen he ft een
Ot.cerwijs iu te richten? in 187t'iijn i310 oliioioelo Mtca
te rh en Meesteressen weggegaan en kregen geenen eens
tiaktemont, zelfs hun pensioengeld wierd afgenomen;
d:dfiiciéele meesters die nu zonder plaats gaan vallen,
ztlllen een traktement van afwachting behoudende
BlJchtste van al, zijn do comparanten die in d'officiéele
Normaalscholen zitten; wanneer zij er zullen u'.tkomon,
dat weet Ons Heer.
Hoe zijn de Katholieken gesteld t'Aalst
Zeer goed, te vrede over hun Ministerie, vol be
trouwen in den Gomeenteraad en bereid om den 19 Juli
een daverende klopping te geven aan de Liberaalderij.
Js die binnenlandsehe ticist gedaan
Er is geen twist geweest
Maar dc Poll, wat zeggen ze daarvan
Elk verstaat dat er,korts na de kiezing,verscheide
zaken moeten beslist worden. De tijd is nu te onge
schikt. Men bemerkt alleenlijk over de zitting van dien
maandag, dat er geen 700 kiezers in de zaal van den
Kring KUNNEN aanwezig lijn, dat een groot deel der
Vergadering zich onthouden heeft, dat 't getal der stem
men voor den Poll verre boven de 5 was, en dat men
niet gehoord heeft de vraag Wilt men de geheime
8lemming daarover! Mits deze bemerkingakes is de zaak
verschoven.
Wat was dat daar, d'ander weekin de samen
spraak, over d'heeren Bethune en Van der Haegen
't Volgende: De liberale gazetten hadden geschre
ven: Wat zal er van t ünderw;_6 geworden,als het over
geleverd is aan handen van d'heeren Van der Haegen
en Betbune
En wat is d'antwoord daarop
Kort en goed, alsvolgt: I)at die achtbare Heeren
juiet van 't getal zijd dergene die G jaar lang aan 't hoofd
stonden van 't Vrij Onderwijs, als Bestuurlid io 'tKouii-
teit hunnen iever toonendo en met hun milddadigheid
niet ten achteren blijv. nde. Die Hoeren hebben hun
preuven gedaan en scholen helpen inrichten die met de
oude otiiciécle scholen atouteljjlc mochten kampen. En
liberale gazotten, wat hebben UNYrijke menschen ge
daan Hoover reikt huuno liefde tot liet ouderwijs V De
ware liefde is vrijgevig en milddadig hoeveel hebben
uw liberale rijke menschen gegeven? NIETS NIETS!
In d'algemeene kas zitten, ten nadeele van de weef en
van de wees en van den noodlijdenden man, den wer
kenden menach DWIN'»EN, dat hebben zij gedaan, en
't is er al me# 1 Ge ziet hoe onbeschaamd die liberale
gazetten zijn en hoe dom zij hunnen kop in den strik
komen steken....
Is de nieuwe Commissaris al benoemd
Neon, ge verstaat, dat deze benoeming uiterst ge
wichtig zijnde, met d'eerste dagen en weken niet kan
geschieden. De ontslaggever heeft een pensioen van
2000 franken.
Hoe is 't gelegen in 'l omliggende van Aalst f
In 't omliggende Tan Aalst de Katholieko Ge
meentebesturen zullen overal herkozen worden en de
enkele liberale Gemeentebesturen dio er nog te vinden
zijn, worden dnchtig bestreden... De tijden ciju ge
wichtig, achtbare Lezers, do brave menschen moeten
zich vereenigen en in staat stellen om de wet te geven
en het gezag uit te oefenen, dan zal er Deftigheid
en Eendracht in de SameDleviDg zijn.
Kalmte en Gematigheid.
De Kiezingen naderen;
Morgen en veertien dagen.
Laat ons toch de ongeregelde woelingen der groote
steden niet navolgen;
Geen persoonlijke aanvallen;
De weerde der Kandidaten mag onderzocht worden;
maar omdat'ne mensch dik of doD, kort of lang is, kan
dat een rede wezen, om zijn redeneering af te keuren. In
een deftig gezelschap word* 'tpersoneelijk gebrek ofleed
niet verweten; die volmaakt van lichaam is, dat hij God
bedanke en hierover geen trotschheid toone of verachting
voor anderen.
Wij leven in een vrij Land;
De kiezing is vrij en geheim;
Elke Gezindheid mag door alle wettige middelen zijn
ge. ,;btei) vooruitzetten;
Maar laat ons weerdig. aèitig éa kahn blijven;
Die wint, dat hij zegeprale;
Nu bijzonderlijk dat de kiezing op 'ne zondag zal ge
beuren, hebben de menschen van geleerden 011 goeden
stand de plicht, van geen olie in 't vuur te werpeD.
Vrijheid en Eerlijkheid!
Kalmte en weerdigheid!
Wij bestrijden de liberale Kandidaten, wij trachten
duidelijk te bewijzen dat de Liberaalderij op 't Stadhuis
geen goods kan to wego brengen; in onze dagen bijzon
derlijk heeft 't Volk, heeft iedereen Godsdienst noodig.
Wee Aalst, wee de rijke menschen. indien 't werkende
en lastdragende Volk met gevoelens van Vrijdenkerij
ware bezield! Te Gent hoort men reeds dat Volk roepen
tegen d'Eigenaars
WEG MET DAT DIEVENRA3!
Dat is hun refrain op de gezangen: Weg met dat Pa
penras
Geen beleedigende gezangen, noch van den eenen kant,
noch van den anderen kant
Feestviering in weerdigheid en in deftigheid! En bij
zonderlijk, gaene botsingen vaa menigten, die altijd zulke
beklagensweerdige steerten hebben.
Aalstenaars van beide gezindheid, laat ons toonen dat
wij de Vrijheid kunnen genieten en de losbandigheid
vermijden.
TAH AALST.
Historisch verhaal uit d'ander eeuw. 2
II. ROSTEN MACHIEL.
Geen plek land zonder onkruiJ; gedurig moet er gewerkt wor
den om t onkruid weg te krijgen, en moest de landbouwer eeuige
jaren wachten en zijn landij verwaarloozen, 't wierd een oprechte
wildernisse. Zoo gaat het ook in d'herten en in cfè Samenleving; een
vlijtige en gedurige en verstandige zorg is er uoodig om de slech-
tigheden uit te roeien en de burgerlijkeen zedelijke vroomheid te
doen opkomen.
Rosten Machiel, waarvan 't klein Baljuken daar even sprak, men
zou moeten twijfelen of er destijds een grootere deugen iet onder de
kap des hemels leefde. Dertig jaren is hij, maar volleerd in alle
slach van schurkerijen en van schelmerijen, en zijn kloeke gezond
heid had hij gekrenkt en kapot gemaakt door zijn dagen en nachten
van slemperijen en alles wat daaronder begrepen wordt.
Verstand ontbrak hem niet! de middelen had hij om een der
treffelijkste Burgers van Aalst te worden; doch wat baten geld en
verstand, als 't hert en de ziel bedorven zijn geraakt! Oat mogen
d'Ouders niet vergoten; ze zorgen en sparen voor hun kindersjdoch
als er geen braafheid bij is, hoe meer geld, hoe meer olie in 't
vuur.
Rosten Machiel zijn Vader, gebortig van Gent, was onder den
Oostenrijker als douanier in Aalst gekomen; voor zijnen dienst was
er niemand beter dan hij, en na eenige jaren werd hij overste be
noemd, had een voordeelige positie en zulken goeden naam in de
stad, dat hij de dochter van een welhebbende lijnwaadkoopman uit
de Pontstraat ten huwelijk kreeg. Dan gaf hij zijn ontslag in de
Douanen en deed den lijnwaadhandel, waarmeê hij op korten tijd
een treffelijk burgersfortuin verzamelde. Ze woonden in de Korte
Zoutstraat. Wat zullen wij zeggen van dit huisgezin? het had zijn
wel en zijn wee gelijk alle Familiën; vreugd voor de gehorte van 5
kinderkes; blijheid en zorgenangst bij 't opgroeien dier lieve plant
jes, maar ook bitter vlijmend leed, als de Dood erdrij kwam balen
om de legioenen der vlekkelooze Engeltjes te gaan vermeerderen.
De twee kinderen die overbleven, waren een dochter Anastasia
en een zoon Michiel genaamd. Anastasia, een braaf kind, een deugd
zame dochter, den troost harer Ouders; Michiel, van jongsaf te vrij
gelaten en op 18jarigen ouderdom reeds een pest en een plaag voor
Familie. Zijn vader hield erstrenge wacht over, doch er broeida
iets kwaadaardig in dat jong hert; men weet dat het einde der 18de
eeuw, een droeve beroemdheid heeft gekregen wegeus de slechte
boeken die in Frankrijk door Voltaire, Rousseau en g'heel die
school van valsche philosofen wierd geschreven. Door de zorg der
Logie was er bijna geen stad in Frankrijk of de Nederlanden, waar
die slechte boeken niet verspreid waren, en ook t'Aalst was er een
bediende van den Staat, een man van beleefd uiterlijk, zeer dienst
willig, maar die voor zending had, de jonkheid te bederven door
't lezen der slechte geschriften. De Wetenschap was de schijnrede,
't Ongeloof, het waarachtig inzicht. Michiel werd doordien helschen
deugeniet aangetrokken, Michiel las een dier verderfelijke boeken,
twee, drij, tien, en slorpte gulzig 't vergif in, dat zijn Geloof ver
doofde en zijn hert bedierf. Ja zooverre ging het dat als de gewe
zen douanier in 1786 door een typhus-koorts schielijk wierd weg
genomen, dat Michiel als een goddelooze kerel begonte leveD, thuis
den tiran speelde, verkeerde met alles dat slecht was, de fortuin
z;jner Ouders ondermijnde, zijn brave zuster van verdriet deed
sterven, en zijn oude moeder dagelijks in 't bitterste verdriet dom
pelde. Er kan door ziekte en tegenspoed in d'huisgezinuen veel af
gezien worden; maar nooit of nimmer zal iemand in staat zijn 't
verdriet te beschrijven, dat met d'Oadeugd in de Familiën komt.
Meester en beul was Michiel in huis; geld moest hij hebben voor
zijn slecht leven;en als de spaarpenningen op waren,eisebttehij nóg
geld, vloekende als een helsche dragonder en d'ijselijkste dreige
menten tegen zijne moeder uitsprekende; de partijtjes land, de
renten wierden verkocht; geld wierd op 't huis geleend, kortom
't ging daar zoo kaduk dat de oude moeder dikwijls zonder eten
zat en van de geburen moest geholpen worden, terwijl haar zoon
brastte en zwierde.
Welk droef tafereel, zult ge zeggen; ja, achtbare Lezers, maar
mag de waarheid verzwegen worden? Is 't geen les en exempel voor
iedereen, arm en rijk, om waakzaam te zijn tegen 't onkruid der
Familiën? Ten anderen, in een volgende hoofdstuk zullen wij een
vrolijker tafereel mogen uithangen, want daar zal gehandeld wor
den over den Aalsterschen bakker Borrombus Kantstee*, die
woonde op de Groote Markt nabij de Kerkstraat en welke brave en
deftige Familie vooruitging, en gelukkig was, dat elk rechtschapen
herter zijn vreugd in had. Dezelfde bakker Borroméus Kantsteen,
Ninoviet van gaborte, speelt een groote rol in deze geschiedenis.
Nu moeten wij voortgaan met den rosten Machiel. Zijn slechtig
heid kende noch perk noch paal; hij verloor alle eer en schaamte,
en als de Fransche Jacobijnen hier in Aalst vielen, was de roste
Machiel een hunner eersteen felste aanhangers. Hij liep rond met
de fransche kleuren en met de frantjche Dwingelanden hij hing
i den Judas, den Verrader uit en wees de beste katholieke Burgers
aan, welke men moest tergen en plunderen. Men weet dat de stad
Aalst, een eerste m- al gemaand en gedwongen wierd van te betalen
de som van 188,000 gulden; de meest belaste Familiën waren
M. j. Dierickx, voor 5ooo gulden; de familie Pauwelaert.oooo gul
den; de familie Lefebre, 26oo gulden Juf. Anne, I8oo gulden;
de familie Danneels en Terlinden, ieder looo gulden M. De Smet
0000 gulden; M. Karei de Ruddere, 2ooo gulden Rom. Tack eu
broeder, i8oo gulden; AI. Beeckman, 1600 gulden Ign. Arents,
9oo gulden. De Rederijksgilden en de St Rochusgilde, elk looo
gulden.
Roste Machiel mocht eenige Judaspenningen deelen, en om zij
nen iever te beloonen werd hij aan 't hoofd gesteld der Police
secrète, krachtens welk ambt hij gemachtigd was in d'huizen te
dringen eo aanhoudingen te doen. Akten van afschuwelijke laf
heid wierden van hem gepleegd,men was bevreesd van zijnen naam
te noemen; de aankomst der Franschen had zijne zeden nog dieper
bedorven; zijn Ouders-huis in de Korte Zoutstraat was de vergader
plaats van allerhande slecht geboefte zijn moeder kromp ineec
van verdriet; zekeren dag kwam roste Machiel in huis roet een ze
deloos vrouwpersoon en verklaarde dat dit creatuur daar moest
wonen; de moeder bad, smeekte, viel op haar kniën, sprak de
schoouste woorden; maar niet te doen een goddeloos hert is eea
wreedaardig hert; dit slecht juweel bleef daar wonen en de oude
moeder verliet al weenende haar huis. 't Mensch was gereneweerd;
de schulden overtroffen den tegoed, roste Machiel was gevreesd
niemand wilde of durfde zijne moeder opnemen, dan 't Baljuken,
dat juist zijn eigene moeder kwam te verliezen; en bij hem vend de
ongelukkige sloor nogeenigen troost ia al haar bitter lijden.
Keeren wij nu terug naar 't Sluierstraatje.
Ja, Baljuken, er is iets, zegde Sis den bakkersknecht, de
Koste Machiel
Wat is ervan
Ge weet dat hij van de Police secrète is
Ja, dat is hij
Welnu, sedert eenige dagen loopt hij rond,meer dan ooit, en
bij bespiedt u, dat doet onzen bakker mii zeggen.
Sis, jongen, dat hij mij bespiedt en mij geerne in zijn klau
wen zou hebben, dat weet ik sedert lang, alhoewel ik hem niets
misdaan heb, dan belet dat ziju oude moeder op straat zou gekre-
i veerd zijn
'f Baljuken, onzen bakker vreest dat hij iets vermoedt van de
Eerste Communie die gaat plaats hebben. Nelen den barbier is
ook niet gerust, hij heeft bier en daar iets hooren zeggen, van een