t
15
Zondag 12 April 1885.
26s'" Jaargang
jgg^liöfstade naar Mongolië
GODSDIENST. - VADERLAND. - VRIJHEID.
't Nieuws van den Dag.
Overwegingen van Casimier
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewoone Annoncen 20 centiemen per regel. Annoncen op de Tweede Bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieuws, 1 frank den kleinen regel,
HET LAND
ABONNEME.NTS-PRIJS
5 fr. 's jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippon
genomen, rechtstreeks bij ons of door post of briefdragers.
VAN AELST
AALST, ZATERDAG H APRIL 1883.
Wat bijeonder nieuws is er?
Frankrijk heeft een nieuw Ministerie, van 't
beste dat dit sober Land kan opleveren, de vrede
gaat met China geteekend worden, en een eerste
gevecht heeft plaats gehad tusschen de Russen en de
soldaten van den Afghanistan!
Een eerste gevetht\?
Ja, op zijn onverwachts; onder preteks dat de
Afgbanislans de grenzen overschreden hadden, zijn
de Russische Troepen er opgevallen en hebben 5oo
man doen sneuvelen
Wat gaat den Engélschman doen?
Waarschijnlijk vechten; de kansen voor den
Vrede hangen aan een zijden draadje; de Mylords
van Londen zeggen dat oorlogvoeren kostelijk is, dat
Engeland d'Indiën op den huls beeft, den Soedan en
de Fenians, maar de hoogmoed komt er tusschen
en ze zeggen voor hun rede: Wij mogen ons door
dien lompen Rus niet laten door den blauwsel trek
ken.... Heeft hij zijn woord geëeten, aleajacta est,
hard legen hard, laat ons vechten en al ons geld en
al ons volk te pande stellenGe uil dat verder
lezen onder ons Overzicht, dat elke week met een
bijzondere sorg door een Lid der Redaktie wordt op
gesteld, terwijl de anderen de binnenlandsche zaken
bestudeeren en beoordeelen, vrij en vrank, tot alge-
meene welvaart.
Er is Feest geweest te èrussel?
Ja, voor onzen souverein Leopold deux, die
zijnen Jubilé vierde van 5o jaar te leven
50 jaar! bone deusl Is hij al 50 jaar? Maarwij
tien hem daar nog, als een Eerste Communikantjeen
toen hij t'Aalet kwam voor 't Staluct van den Metalen
Man op de Groote Markt, hij zag er toch too reel uit en
too bitter jong\
Ja menschen, de Tijd vliegt snel, onthoudt het
wel, voor elkendeen, rijk en gemeen; ^a, boer en
heer, ze rijden zeer, naar d'Eeuwigheid, rechtuit
gezeid; onzen Leopold deux is 5u jaar; geboren te
Brussel den 9 april 1835, ten lo ure 's avonds;
daags nadien gedoopt, uit verzekering, want zijn
Moeder een oprecht christelijke vrouw was; Leopold
premier, alhoewel Protestant, vroeg per eigenhan-
digen brief de gebeden der Geestelijkheid, en den
26 april wierd ''Prinsken gedoopt, piechtiglijk, C
door Z. E. kardinaal Sterckx; in Mei 1853, nog t
Hertog van Brabant zijnde, trouwde hij met Vïaria j
Wenrïsa vaD uoaïeniï/K, en oen ¥7 "pecera'oer
volgde hij zijn Vader op, alsKor.ing van Belgenland
Hoe is zijn Doorluchtige Gezondheid
Slappekes, teêrkes, ge kunt de ribben op zijn
lijf tellen en zijn beenen zijn maar solferpriemkes;
op 't zicht te zien, men zou zeggen, hij zal geenen
ouden top scheeren, maar dikke boomen pakken
meest wind, krakende wagens loopen soms lang en
onze Souverein leeft op zijn gezondheid en doet da
gelijks lange wandelingen te voetNiemand mag
boffen op zijn kloekte en gezondheid, want we zien
dikwijls de kloekste kerels eerst van al optrekken.
Er zijn zeker groote Feesten geweest te Brussel?
Gelijk Ued. zegt: Groote Feesten. De Brusse
laars zijn geestdriftig, van kop tot leen, want ze we
ten dat Feesten, volken peerdenoogen meebrengen;
maar in de Provinciën is er weinig lust om die
Feesten te vieren; de zaken gaan te slecht in't Land;
6 jaren grouwelijk verdrukt! en nu, d'Herstelling
tegengewerkt en niet met de groote Meerderheid der
Natie teruggekeerd naar de Vrijheden van 183o.
Als wij denken op die Kiezingen, op die groote Va-
derlaDdsche Betooging te Brussel, dat de 80,000
Katholieken nietsvroegen dan RECHT EN VRIJHEID
VOOR ELK, en dat wij nu overmeesterd en gejudast
worden door een kliek Geuzen, meest nog al vreem
den, franschen en duitschers, dan komen de tranen
in d'oogen en men zegtArm, arm Vaderland! Waar
hebt ge dat toch verdiend? Zult gij zakken en blijven
zakken, gelijk Frankrijk en Italië?
't Is inderdaad droef ;elk zegt het, niets,wat wij met
recht en rede vroegen, wordt toegestaan-, maar gaan ze
daar geen wijwater tegen werpen? We zijn toch altijd
Belgen en 't is voor ons Hecht en ons Vrijheid dat wij
strijden?
Menschen, wat zullen wij zeggen? De Lauw
heid, de Lauwheid! bevreesd zijn! niet durven! varen
gelijk in 1871! Geen Programma hebben! De libera
len, in 1846 maakten zij hun Programma en gedurig
zijn ze vooruitgegaan; breken wij niet af, hetgeen zij
vroeger tegen ons optimmerden, na 6, 7 jaar, ze
komen aan 't hoofd en ze gaan voort in de Verdelging
van 't Katholiek België. Ach, Landgenoten, peist
daar toch op; uitstel is kwijtschei, ja uitstel is kwijt-
schel! de Dagen, Weken en Maanden zijn kostelijk;
er is tegenstand, zult ge zeggen; ja 't is waar, maar
men zal toch eindelijk eens moeten vooruitkomen
tegen Wie het ook zij.en zeggen: Op Gods betrouwen,
wij staan op, voor Vrijheid en Eerlijkheid! wij staan
op en vreezen niets! Liever de korte pijn dan de
lange; maar de dag, dat er alzoo door de Ministers
en Gekozenen gesproken wordt, zal Belgic gered zijn.
Wélke soort van feesten zijn er te Brussel geweest?
Veelderbande Feesten; van 't begin der week
was 't Paleis opgeridderd voor d'ontvangst der Fa
milie van Zijn Majesteit; ze zijn gekomen woensdag
en donderdag, met pracht en glorie; donderdag en
vrijdag moesten er groote Feesten zijn in de stad;
maar 't weer is geweldig tegengeslagen!
Wal zijn de bijzonderste feesten geweest
Den Te Deum in Sinter Goelen, door den Aarts
bisschop van Mechelen, en de grooteRevue der Troe
pen van al de regimenten en bataljons, alsmede van
de verschillige soldatenscholen, een groot Concert
en Verlichting op de Groote Markt, bijgewoond door
de Koninklijke Familie, op de balkons van 't Stad
huis; verders, ontvangsten van de verschillige Over
heden ten hove en uitdeeling der kruiseD van Eer.
In de Revue der Troepen is de bijzonderste
eer geweest Yoor de School der Vrijwillige Soldaat
jes van Aalst. Indien men de kindsrs naar die schoo!
/«üW.. w'.c «i»a n «ntë uüuta:
dwongen dienst deugt niet, in geen vak der wereld.
Geen roozen zonder doornen, geeu feest zonder
ongemakken; in 't rijtuig der Gravin van Vlaanderen
is een der ruiten uitgesmeten door een jongeling
van 25 jaren, Omer Cnu ide genaamd die arme jon
gen was zinneloos; een erger geval: Zekere student
van d'Universiteit, Louis Franck van Braine TAllend,
2o jaar oud, heeft achter de Koninklijke voituren op
beleedigende en stoorende wijze geschuifeld. Bij de
schabernak gepakt zijnde, riep hij dat zulks zijn
recht was. Hij zal er tegenvliegen. Verscheide libe
rale gazetten zwijgen over dien Francken geuzen-
student en willen de zaak van den zinneloozen op
katholiek leggen. Slechts een enkele liberale
oud-Minister of Staats-Minister woonde den Te Deum
bij; zouden ze weldaarom zijn ze veel te groot! en
wat de Kerk aangaat, hun gedachten zijn hierin ver
der gevorderd dan de barbaren van den Congo. Heb
ben wij niet gelezen onlangs in de Cbronique, ge
weldige lamentatien en verwijtingen, omdat de doch
ters van verscheide groote liberalen voor't Geestelijk
getrouwd waren. Dat zou willen leven en bijeenwonen
gelijk de dieren en dat spreekt van beschaving en van
te beschaven! Z. M. de Koning heeft donderdag
en vrijdag verscheide malen tafel gehouden; de ge-
noodigden waren talrijk; vrijdag (reeds!) zijn prin
selijke convieven vertrokken.
OP 9 APRIL.
Casimier spreekt en overweegt
9 April 1885!... Hoe dat de Tijd toch vliegt 1... Mij
dnnkt, ik zie onzen Koning Tan tegenwoordig, ik zie hem
ni-zijn kindscho jaren, hij doet zijn Eerste Communie
welke schoone dagHoe dat zijn Ouders tevrede waren
over die reine pure ziel! Ik zie hem jongeling worden,
man, Koning, en nu is hij 50 jaren... 50 jaren! Dat begint
te tellen! 60 jaren, dat ia de drij vierde van 't leven, zon
der te vergeten, dat de Dood ons alle minuten kan treffen.
Wat zijn wij hier toch op de wereld Ik, die de groot
heid van nabij zie,ik zeg met conviktie:Salomon,uw mond
sprak eoa groote waarheid als gij zegdetIJdelheid der
ijdelheden, behalve hier wel te doen en voor zijn ziel te
zorgen... Ge zult zeggen: Ge preekt, Casimier; maar 'ne
mensch die 70 jaar is, mag op alle term.jnen en manieren
spreken Gelnk in de wereld! geluk! ik, geringe dienst
bode, heb meer gelnk en rust genoten dan Leopold I en
Leopold II en aide gekroonde Hoofden te samen.. Socia
listen. houdt op 't Volk aan te hitsen 't geluk heeft wei
nig plaats van doen; honger is de beste saus, en die wer
ken tot vermoeienis toe, weten alleen hoe zoet het
uitrusten is... Er is hier in 't Hof geen sentie om iemand
aan te spreken; mijn hoofd duizelt van 't lawijt en van de
complementen; mijn oogen draaien in mijnen kop van al
dat gewemel, in bourgeois en militair Arme Sire, die
alles moet aanhooren on op alles antwoorden Zulke
lastige dag heeft hij zelden beleefd. Hooge boom. veel
wind, hooggeplaatst, veel gênatie en hoofdbreking Ik
heb de prinses Louise gezien met haren Gemaalprinses
Stephanie met haren Groothertog Rodolf, die eens do koi-
zersk oon van 0»9tenrijk moet dragen... Ze zien er allen
wel uit, volgens staat... Dezen morgend heb ik in eenigo
korte woorden onzen Sire, mijnon meester geluk ge-
wenscht en hij heeft mij hertelijk d'hand gedrukt al zeg
ik hem de waarheid, hij blijft mij toch genegen daar
stréks, als ik veel groot volk inleidde, zijn oogen schenen
mij te zeggen: Welnn, Casimier, wat zegt ge daarvan
Zijn de Belgen mij Diet genegen:'.. De glans der grootheid
verblindt.. Welk verschil nu, en in 1856 op den Jubilé des
Vaderlands!.. Dan waren alle herten den Koning gene
gen! En nu I Casimier, wij moeten de waarheid durven
zeggen: Er is een diepe Scheur in 't Land De Vrijmet
sers en Geuzen, nu komen ze naar 't Hof, nu buigen ze als
knipmessen; nu is 't van Sire, en van Zijn Majesteit en
van Zijn Doorluchtigheid en dezelfde Mannen, zijn zij
het -olat, die na dat se 't Vaderland hadden '.en tqjlerer.
lefcracht.en als de Katw opsprong ali een getergde Leeuw
zijn Recht en rijn Vrijheid eischtta, et als er een
.*w»«v R-wwoac'. Tau/.ovèH» *as, ciju iiVo»
i'aiijTSvan de/en dag, die alsdan aa.. onsen Koning zijn
Meesterscha;'hebber, afgenomen!. ..Koning mag: 1 zijn,
zoolang als hij hun willen en grillen volgt, zoolang als hij
linn wetten van destruktic teekent maar als hij de
Ghondwet volgt, dan is 't: Weg de Coboer daD is 't ons
Kóningin uitjouwen! dan is 't dreigen en terreesten!.. Met
zulke liefde voor den Koning zou men katten en honden
vergeven.
De Garde civik is hier geweest, ze gaat juist weg, de
kornels en d'offlciers, die de vlag van den Congo, van het
krokodiljeland brachten. Als ik de Oardecivik zie, ik peis
op den 7 September, op dien dag van onuilwischb&re
schande.. Wat heeft degardecivik tlan niet uitgerecht
Heeft ze de stad beveiligd, de vreemdelingen beschermd?
Heeft ze niet laten onder haar oogen de Vaderlandsche
Vlag in stokken trekken,door een gespuis van wildemans?
want ze mogen van Afrika en van Congo spreken, degeen
die hier als Vrijdenker levsn,niets zoenen dan hun driften
te voldoen, ik noem ze slechter dan de barbaren. En dat
de Koningen zich door al dien g.ans van vleierij laten
bedriegen!.. Zouden er 5 menschen uit oprechte Konings
liefde naar Brussel gekomea zijn Zoover zijn wij gezet,
omdat onze Koning niet meer is wat de Grondwet van
1830 vroeg: dat zal ik aan Sire mijnen meester zeggen,
zoohaast hij mij aanspreekt; ran mij zal hij toch de waar
heid blijven weten... De Pest in ons Land, dat is do
Vrijdenkerij; Leopold I heeft dat voorzien; Vrijdenkerij
zegde hij, dat is barbaarschheidl En we zijn erin, en we
gaan erin voort met vitesse en we zijn kapot en verloren,
als Ons Heer er zijn hand niet aan steektmaar help u
zelve zoo helpe u God; do katholieken zijn nu meester,
sterk meester; ze moeten maar smeden als 't ijzer heet is,
Ze moeten nu maar den wil van 't Volk uitvoeren....
Hoort, Casimier heeft hier gedaan hij gaai stillekens
naar zijn kamerken, rusten en Onzen Lieven Heer bidden,
voor de Koninklijke Familie, ja, maar principalijk voor
ons geliefde Vaderland
Wij lezen m 't RECHT van Antwerpen.
Mismoed, gevolg der lamlendigheid.
Met ge vaar van zekere vrienden te mishagen gaan we zeggen
wat we denken en zien van hel huidige min isterie.
De mismoed sluipt langzamerhand net moe ting leger in de
sterkste wil verflauwt; overal hoort men klagen, en de bit
terste woorden, voorgangers van den val, worden geuit.
Door wilskracht, moed loflering en krachtdadigheid, is
het conservatieve loger g .,u onze vijanden omver te wer
pen en aan de rechterzijde eone meerderheid te geven zooals
er dc Kamers sinds 't jaa r 30 nooit eene telde.
Welke vruchten zijn het loon geweest, van al die schitte
rende en prachtige overwinningen? Hoe verstaan we nog van
liet ideaal dat we beoogdenterugkeer tot die grootsche ge
dachten van orde, rechtvaardigheid en vrijheid.
Welke onrechtveerdige, stootende, oneerlijke wetten zij»
er afgeschaft
Welke wijze en voorzichtige maatregelen zija er genomen
Welke krachtdadige feiten zijn er daargesteld?
De kiezingen van Juni hebben de liberale meerderheid in 't
stof neergesmeten, en sinds heeft het land te Philipville, te
Antwerpe;. en te Verviers nogmaals herhaald dat het 't hoofd
niet meer bukken wil onder het juk der geuzerij.
Welnu, na al die doorslaande en krachtvolle betoogingen,
mag men dan niet vragen wat nuttigs, wat noodigs heeft het
ministerie gedaan
liet geuzenschuim is in de straten gekomen, huilend, jui
chend het ministerie beleedigend en zijne aanklevers afran
selende; het ministerie heeft zich laten onthoofden!
De koning.aan vreemden dwang of opstook gehoorgevocde,
laat het ministerie slechts toe tusschen tweewaters te zwem
men en hij weigert te teekenen, wat wij. dat is het land, ei-
schen en ons nuttig toeschijnt. In de Kamers heeft men de
logieafgeveerdigden laten brullen en beleedigen, ja, om zoo
te zeggen ons land laten onteeren; eene arme. verminkte wet
op 't onderwijs, die onmachtig is do verzuchtingen te voldoen
van hen die meegewerkt hobben om do Logic het onderspit te
doen delven, heeft men wel willen gedoogen, cn dan om de
razernij de gemaakte razernij van de bende Bara-Rollin
te siillen, heeft men diezelfde wet naderhand nog venr.inkt,
nog verkleind en door ministerieelo beslissingen nog het wei
nige van de kracht welke er van overbleef, ontnomen.
Slechts eenige onbeduidende benoemingen heeft men gedaan
en dan nog wel op aandrang van onze vrienden, en dat telkens
met eene vrees en eene vooringenomenheid voor het liberaal
gepeupel dat het pijn doet.
Dat is betgeen ons ministerie gedaan heeft.
Zc*o v- r i" .'.sr.--", --er. -.o;- nie-
t:ad, «.n dat alles ten loon voor de op- fferhuta -J - ruch elk
1 getroost heqfl.
nén do- rrchu-rzïjde nietsg-danc tan>- ~-ded.gI: irTplaats
ii de ge i' -o U) Beschuldigen, hebben on/e a misters zich
Én men zou willen dat de Meetingmannen. n> zoo bloedig
gezweept te zijn geweest door de Logietrawanten, zich ver
genoegen zouden hunne wonden te likken, zonder er aan te
denken een dam op to bouwen die hun in de toekomst be
schermen zou tegen alle aanvallen van die verachtelijke en
gehate partij?
Vermits wij de versterking zijn binnen getreden en dat we
de meester zijn, dient er daarom dan niet gezorgd te worden
dat we ons veilig zetten voor den aanval van 't vijandelijk
leger?
Zeker zijn we geen partijgangers van eene overheerschende,
kwellende politiek, we zouden nochtans recht hebb -n op
wederwraak neen, maar wemogen met uit 't oog verliezen
dat eene buitengewone voorzichtigheid in lafheid kan ont
aarden. Zooals het ministerie gaat. aarzelende van stap tot
stap, van toegeving tot toegeving, gaat liet onvermijdelijk den
afgrond te gernoet waarin het ongelukkiglijk moet verdwijnen.
Dat het ministerie dus toezie, want, zooaU we zegden, vele
rechtzinnige cn goede soldaten icwelt zulke lamlendig} poli
tiek en brengt aen mismoed in de gelederen.
Zg vragen nochtansmets andersdan hunnen plicht te mogen
vervullen, maar, langs een anderen kant willen zij zich niet
afbeulen aan een nutteloos werk.
Dus, dat meu er acht op neme 1
REIS VAN jr
door den Eerw. Missionnaris Ev. De Boeck. 10
ShangKaï Een Noviciaat. Chineesche Kerkhoven.
Eindelijk is de Belgische Missionnaris op Chineeschen bodem
De stoomboot Natal keert terug naar Europa en de koffers
worden door eenen stoomboot naar Tien-Tsin gedaan. De Mission
naris zou later volgen, vermits hij te Shang-Kai eenige dagen moest
blijven.
Shang-K*ï moet een prachtige stad zijn, want de eerw. Reiziger
spreekt ervan, met geestdriftige bewonderingBrussel of Parijs,
zegt hij, hebben er niets aan; men heeft er 3 verschillige groote
wijken die ieder hunne eigene Overheden hebben. De Engelsche
Stad, schoon en rijkelijk, met groote lusthoven en wonderbare par
ken de Fransche Stad, alwaar men aanstonds het katholiekschap
erkent; 't Kruis op den hoogen toren der kerk van de Paters Jesuie-
ten beheerscht er alles; er zijn daar lange breede straten, prachtige
winkels, rijkelijke gebouwen. De Zusters van St-Vincentius bezor
gen er een groot hospitaalDe Missionnaris heeft daar een Zuster
uit "West-Vlaanderen aangetroffen. In de kerk der Jesuieten geschie
den al de diensten opzijn Chineesch; onze Landgenoot woonde er
de Hoogmis bijde Priester, zijn hair was met eenen langen steert
en hij had den ceremoniehoed op, want in China is het een teeken
van eerbied den hoed op 't hoofd te houdende choralen hadden
insgelijks den hoed op 't hoofdonder de Mis zong men verscheide
schoone lofzangen. Uit die Hoogmis komende, had de E. H. De
Boeck weêral 't geluk eenen Vlaming te ontmoeten, zekere Basti-
aens, van Akkergemdie mensch was gelukkig men kan niet meer,
en hij bad en smeekte den Missionnaris om hem toch eens te komen
bezoeken.
De Chineesche stad is oprecht aardig: Verbeeldt u, schrijft de
Missionnaris, een hoop van kleine houten en kleemen huttekens,
doorkruist van smalle, enge, smerige en hobbeligestraten, zoodanig
vol volk, dat men nog vooruit kan noch achteruitop de plaatsen
waar de straten iets of wat breeder zijn, moet men voorzichtig we
zen om niet te vallen, de steenen zijn er zoo glad, dat men gedurig
vooruitschuift, als op 't ijs. De Gentenaar Van der Stegen gaf aan
stonds de rede van die slibberigheidzij is heel eenvoudig; de Chi
nezen bezigen nooit neusdoeken, alles vliegt tusschen de twee vin
gers op de kalseiül Daar ook, in die Chineesche stad, hebben de
Paters Jesuieten een kerk; als wij er aankwamen, schrijftonze eerw.
Landgenoot, ging juist het Lof beginnen. Zoodra de kerkdeur
openging,een gedruis van lawijt en geschreeuw,gelijk in een school
waar de les wordt opgezegddit werkt geweldig ep de zenuwen van
de Priesters uit Europa;als zij eerst aankomen, kunnen daar moeie-
lijjf Mis lezen. Dit komt hieruit: de Chinezen zijn zeer verstrooid;
in d'eenzaamheid of stillekes bidden is hun onmogelijk; daarom,
thuis zoowel als in de kerk, bidden zij altijd te samen en luidop....
't Schijnt dat de Chinezen zeer wel zingen, en na het Lof voerden
een aantal kleine Chineeskens een liefelijk gezang uit, dat eenen
zeer aangenamen indruk maakte. Nevens die keik is een Seminarie
met een 20tal Chineesche Seminaristen, die meestal latijn spreken.
De volgende dagen ontmoette de reizende Missionnaris een Land
genoot in den persoon van Pater Van Dosselaer, uit 't Bisdom van
Brugge, en in 't Weezenhuis der Voorzienigheid gaande, hoort hij
dat de Moeder een mensch was uit de Kempen sedert 19 jaren had
zij geen Vlaamsch meer gehoord, en was bijna hare Moedertaal ver
geten de vreugd stond op haar gezicht te lezei^ als zij de klanken
der Moedertaal hoorde en na eenige oogenblikken sprak ze wéér
Vlaamsch zonder moeite.
Een uur gaans van Shang-Haï te Zi-ka-wei, hebben de Paters
Jesuieten een Noviciaat, schooner en veel grooter dan het Huis van
Drongen; de weg is langsheên een rivier, waarop de eigenaardigste
Chineesche schuitjes wiggelen. De Missionnaris nam het noenmaal
met de Paters en hunne Noviciën, en ging dan't huis rond; hij
roemt bijzonderlijk de Bibliotheek, waarin de uitgelezenste werken
over Godsdienst en Wetenschap te vinden zijn; Chineesche boeken
zijn er ook in groote menigte; in't klein en grootseminarie te samen
zijn 100 leerlingen; in datzelfde Noviciaat is een Weezenhuis voor
jongens, alwaar men oprechte meesters vormt in de beeldhouwer ij,
in 't snijwerk, in het timmeren, in 't schilderen, in de boekdruk
kunst; 't is daar dat men de boeken drukt voor de Christenheid van
China.
Er is daar ook een Observatorium; een Pater verblijft er stand
vastig en levert aan verschillige Observatoriums van Europa de
kostelijke vruchten zijner geleerde waarnemingen; ook een telephon
is daar en verbindt het Noviciaat met de gestichten van Shang-Hai.
De Pater van 't Observatorium zegde hem dat in Shang-Hai de
horlogïën met die van Brussel 7 uren en half voorgingen, zoover
was men reeds oostwaarts gevorderd; Shang-Hai is 3144 uren van
Marseille. Men heeft daar ook een museum van schoone dieren,
visschen, schelpen, planten en insekten uit China.
Die met eenige aandacht deze merkweerdige Reisbeschrijving
gevolgd heeft, moet getroffen geweest zijn door de Gestichten van
Liefdadigheid, overal opgerecht door de Missionnarissen; Pompei,
die heidensche rijke stad onlangs opgedolven, te vergeefs zocht
men er een enkel gesticht van Liefdadigheid; badplaatsen, feest
zalen, theaters, paleizen, ja, maar nergens een Weezenhuis of een
Hospitaal; overal waar 't Christendom komt, verschijnt de Liefda
digheid, de hulp voor Weezen, Zieken en Ouderlingen.
W'hebben reeds gezien dat er te Shang-Kai WeezeDhuizen en
Hospitalen zijn; en dicht bij 't Noviciaat derjesuieten te Zi-ka-wei
is weêral een groot weezenhuis voor meisjes, verzorgd door de
Zusters derH. Voorzienigheid,met een heldhaftige christene liefde
en een orde, die men te vergeefs in de civielegestichten zou zoeken.
Van Zi-ka-wei naar Shang-Hai kom nde. de Missionnaris
een der talrijke heidensche s t v juist de nieuwe Ch'\-
neesche maan en d'heidenen brachten hun eerbewijzingen aan de
overledenen hunner Familie; de Familie komt voor 't graf, eerst
ontsteekt men een klein vuurken, daarna geven al d'aanwezigen
volgens orde van ouderdom en weerdigheid den ka-to of grooten
salu aan de dooden; de ka-to, dat is driemaal buigen en driemaal
den grond kussen,en daarvan houden de Chineezen; zelfs Christen
geworden zijnde, 't is op die manier dat zij de Missionnarissen
groeten; den ka-to nu volbracht zijnde, zelfs met de kleinste kin
deren, dan neemt een der Familie in den naam van allen 't woord,
hij valt uit in lainentatiën zonder einde, terwijl al d'andere snikken
en huilen dat het wreed is om hooren. Als dat spel een halfuur
geduurd heeft, gaan zij vrolijk en blijgeestig naar huis. Hoort nu
hoe de Chinezen hunne dooden begraven:
Kerkhoven bestaan er hier niet: als er iemand in eene familie
sterft, dan koopt men ieverst te midden van het veld eenige voeten
grond en 't is daar dat men den lichter plaats met het lijk erin; men
graaft geenen kuil, maar men overdekt alleenlijk de doodkist met
wat steenen, waarop men dan wat aarde werpt, zoodat men een
kleine hoogte vormt van eenen goeden meter: die hoogte zal ten al-
tijde geëerbiedigd blijven,'t is gelijk aan wie dat het land later
verkocht wordt,nooit zal men aan de hoogte of aan het graf raken,
want de Chinezen gelooven te veel aan de terugkomende geesten,
en moesten zij iemand in zijnen laatsten slaap stooren, die geest
zou zich, zoo zij zeggen, op hen wreken en hen ongelukkig maken.
De armen die geen geld hebben om den noodigen grond tekoopen,
plaatsen eenvoudiglijk de doodkisten langs de wegen of aan de
rivieren, waar zij door iedereen om de boven genoemde redens, tot
de uiterste verrotting, vereerd blijven staan.
De lichters, ze worden gemaakt van planken bijna zoo dik als
eenen gewonen halven volwassen boom: niets waar dat een Cni-
nees meer meê inzit als met zijnen lichter; hij doet hem lang voor
zijne dood maken, legt er zich van tijd tot tijd in, om te beproeven
of hij gemakkelijk is en geneert er hem iets in, de schrijnwerker
moet er de nood'ge veranderingen komen aan doen: de rijken be
leggen hem met fijn fluweel en de armen zelfs weten al eenige
centen bijeen te krijgen, om hunne laatste rustplaats zoo gemakke
lijk mogelijk te maken.
Maar laat er ons nu maar van zwijgen en onzen weg naar Shang-
Hai vervorderen. Wij kwamen rond 6 ure van den avond in de
procure aan, waar wij vernamen dat dien nacht zelve eenen boot
naar Tien-Tsin vertrok;er was nog tijd om onze kaartjes tc nemen,
en daar wij vroeger alles reeds geschikt hadden, konden wij niets
beters doen dat de gelegenheid maar waar te nemen om onze reis
voort te zetten. Na dat wij onze vurigste wenschen aan Mr Mcug-
niot met onze dankbetuigingen hadden aangeboden, begaven wij
ons rond 8 12 ure van den avond aan boord van den Hai-Ting,
een prachtige Chineesche stoomboot die ons naar Tien-Tsin moest
overbrengen.Het is nu te laat om den boot na tezienen te beschrij
ven; wij zullen er maar eens op slapen en morgen bij klaren dage
zullen wij er een woord van zeggen. 't Vervolg.
