V
MED AR
12
Zondag 23 Maart 1890
31st9 Jaargang.
GODSDIENST.-- VADERLAND. - VRIJHEID
AALST.
In Berlyn.
Spreekplaats
het Bcmbardemeotvan Brussel
BR 1 F F
3
s
-ê'
BUREIL, ACHTERSTRAAT,
tmli iiiiinn28 c.ntum.n per r«gel. Absobcöb op i» tw.sde bladsijde
M ooctiemoQ du regol. Boriohten oador 't Ni««w», 1 frank don kléinen ngal.
EET LAND
A30NNIMENTS-PRIJS.
5 Fr. 8 jaars, voer&f katsalkaar. Inschrijvingen wordsn op alle tijdstippen-des jaar*
genomen/rechtstreeks bij ons of door Poat of Briefdragers.
YIN AELS
AALST, a2 MAART 1890.
Groote Dagen naderen; Con-
ferenciën in St Martenskerk
voor 't Mansvolk; van maan
dag af, dus van overmorgen ten 8ure;Conferenciën door
Pater Böhnen, een der vermaardste Predikanten van
onzen tijd; als die Pater Jesuiet te Gent preekt, de toe
loop is er groot.... Dus van maandag tot vrijdag mede
begrepen, ten 8 ure 's avonds, ingang langs de groote
deur, de Lijkdeur genoemd, omdat het langs daar is, dat l den dompel. Dit is de eerste groep vooi
wij allen eens zullen uitgedragen worden. zal een tweede Stoomboo. vertrekken.
GI" TT Achtbare Landgenoten, dat Libe-
fs 1 S ralismus wordt toch iets!... Als ge
dat hoort vertellen van Gent! den j
Zondag voor Half-Vasten! die.Kalyakade!En 'ten is
niet van af te komen: Dat zijn eenige stekelverkes, ee-
nige heetekoppen, eenige zatlappen!... Neen, al de libe
rale gazetten van Gent keuren die goddelooze uitspat-
tingen goed en roepen dat 't jongLiberalismus ontwaakt j laten weten dat wij gave en gezond te Amsterdam zijn toege
en machtig wordt!... In die Kaivakade te Gent is gespot komen en vernacht hebben. Vandaar zijn wij gister, zaterdag
met de Berechting, met den Miserere van Profeet David, om 8 ure 's morgens weggevaren^ langs de yaart_die Amster
die nu in den Vasten gezongen wordt, onder de Medita
tie op 't Bitter Lijden!... Er is daar gespot met Onze
LieveVrouw, met den Roozenkrans!.... Er was daar
'ne wagen verbeelde nde de Ramp van Groenendael, en
een Student had een groote flesch, wijwater verbeeldende
-1 goot dat op de wonden!.. O giaartswreede menschen!
grootste der HoUandsche Linie, 5600 tonnen. Ze varen als erop 't Stadhuis zijn, die dat geld beklagen; 't was verma- dag der botsing van die Legers
naar Balvanera, Vlaamsche Color.ie nabij Villaguay, ledijd geld... j Te Berlyn onderzoeken ze de zaken van g'heel Europa;
behoorende aan gevraagd'do.r meer dan Sbo Kie- fi ™j KjfWs. ons eigene zaken berid-
plaatse waar ze moeten aankomen zijn re„ds een voor- g gevraagd en geteekend. DAT DE DAGEN deren... Eerlijkheid en N rijheidLaat ons toch den moed
loopige ijzeren kerk gebouwd, alsook een zeker gc.ai ZOÜDEN VASTGESTELD WORDEN, 't Nieuw Regie hebben aan onze Gekozenen op te leggen van de twee
i t». 1 - M <- c
huizen. Een Priester is er ook, en M. Adolf Coppens, ment. door de groote Meerderheid van den Raad gestemd, te- kankers te bestrijden die ons Vaderland afknagenDat
van Gysegem, vroeger Professor in t gen den wü van't Schepen-Collegie. j grodt Slavenleger en een officieel Underwijs dat Vrijden-
om de kinderwi t onderwijzen. Dus alles goed ingericht. Welnu, wordt dit Reglement met uitgevoerdj j. 31 Ge izen k\v »3kt
En de Boeren, allen goede Katholieken, die nog eenige
duizenden op zij hebben. Deze ten minste gaan niet op
- - 00r de Colonie. Er
zal een tweede Stoomboot vertrekken, op 16 april...
Ziehier nu eenen brief van Missionnaris Marichal
van den Eervv. Heer Marichal, Missionnaris aan boord van
den stoomboot Edam, op reis naar Buenos-Ayr es.
Boulogne op Zee, Zondag 16 Maart 1890.
Beminde Broeder en Zusters,
Ik heb maar tijd om U eenige regelen te schrijven, om U te
dam met de Noordzee verbindt. De colons en ik zijn met den
grootsten moed ingescheept. Wij waren zoo blijde ons einde
lijk op 2et deugdrijke schipEdam te bevinden, dat ons naar
het verre Zuid-Amerika moet overbrengen, en wij zijn er zeer
op ons gemak.
Het is wonder welk eene stille zeevaart wij tot nu toe ge-
noch man, noch
Achtbare Lieden, uitgevoerd en uitgevoerd is twee. de
bekrachtiging zou er moeten bij zijn;., wel, bonedeus! als de
Stad over eenige jaren de nieuwe kaaien stemde en ander fl
schoon nuttige werken, er waren moeielijkheden te Q O H Hi 0 R 8IIS
Brussel; men schreef erheen, men ging in deputatie en vjW^J -i** -A
alles kwam zelfkant; waarom 't zelfde niet gedaan voor de
Orgelbals? Waarom den heer Minister niei gesproken, opdat Bekwaamheid,
het Aalstersche Reglement zou BEKRACHTIGD worden en
terwijl zooveel zieke en lijdende schepsels hun genezin|_
afsmeeken, terwijl Vrouw en Kinders bidden, vol hoop
en betrouwen, gij spot met d'Hulp van God en Zijn Hei
ligen!... Z'hebben daar ook gespot met Bisschop Stille
mans; en Zedeloosheid gaf daar d'hand aan Goddeloos
heid.... De liberale Partij van heden en de liberale Partij
van over 20 jaren zijn dezelfde niet meer; maar 'tKatho
liek blijft gelijk het was ten tijde der Apostelen... Ik zeg!
ik zeg! ze geven groote verergernis; 't zijn wreedaards
van Ouders, de Vaders en de Moeders die liberale gazet
ten laten komen onder d'oogen van Kinderen en van
Dienstboden.
WA ITT" j. Zondag, Passie-Zon-
mMG W il' Stdll* dag; d'Eers'.eCommu-
nie bijna overal in de
Vlaanderen; dien schoonen plechtigen Dag! de Glorie
der Ouders, de Vreugd der Kinderen, de Zegepraal der
H. Kerk.... D'Eerste Communie! Men ziet d'achtbare
Ouders, met een hert als een hemelsche glorie.... God
geve dat de Kinderen schoon vreêr hebben!... Hartelijk
Proficiat aan al de Familiën die eenen Eerste Commu
niekant hebben!... Dat de Kinderen wel voor hun brave
Oudere bidden, aan wie ze toch zooveel verschuldigd
zijn.... Dat zij opgroeien tot vreugden steun hunner en ons sparen enbewaren
Ouders!... Zondag, Passie-Zondag!... 3 weken achter- den en Kennirsen. Deelt dit me-
volgens heeft de liberale gazet van Aalst in een hoofd- onderneming belang stellen,
artikel wreed gespot met den Vasten; .vreed gespot....
Die mannen uit de liberale gazet kunnen niet begrijpen
hoe dat er een Wet van Versterving kan bestaan; hoe
dat er Dagen kunnen zijn op welke men geen vleesch
mag eten; ze lachen zich krom, omdat visch en vleesch
in den Vasten niet toegelaten zijn... O gi ongelukkige ,hmd am du Voordracht
Schepsels! Meint ge dan toch dat de menschen hier zoo sc]loon?
wroeten gelijk de dieren!... Weet gij dan niet, dat zelfs Achtbare Lieden, zelden is er in Aalst eer» Conference
de treffelijke Heidenen de wet van Uitboeting, van Vrij- gegeven, die met meer smaak aanhoord wierd bn aan wrfke
willige Uitboeting herkenden?.. Er is een opperste meerderen lof wierd gegevan, en al« gij twijfelt aim ons woor
Rechtveerdigheid. Er wordt veel kwaad gedaan in de den, vraagt eens 't advies van iemand die er geweest is.
wereld; wat is er redelijker dan de vrijwillige uitboe-
ting!... Die Uitboeting is een verhevene zaak; menschen Land vut Aelst, ge schreejtdander week, de T rijdtnkenj wot
die armoede lijden, menschen die ziek en zuchtig liggen, >hed Wat zijn de
met angst en verdriet, ze zyn Helden der Uitboeting,en van VrijdenkerijD'Hoogescholea, d'Athe-
als zij hun ambt verduldig aannemen, ze vervullen een n^s en ^'Ecoies MoTennes; gaat maar naar Gent, naar Brus-
groote rol in de wereld!.. Die Uitboeting bestaande en sei, naar Antwerpen, g'hebt er miskadins van i5, 16, 18 ja-
noodig zijnde, ze moet geregeld worden, en wat is na- ren'? die geenen voet meer inde Kerk zetten, nochopZon-
1 Jof A r\ V arlr rlip rrrnnt. wprolrl-onotntoif - j_ t_nnrTi vplfc nn Pa^hpn
had hebben. Niemand nog is ziek geweest:
VT'. uw, noch groot noch klein; zij zijn allen zeer gezond.
Te Nimuiden, alwaar de vaart van Amsterdam zich in de
zee werpt, en terwijl wij in het Sluis lagen,is de heer Pastoor
van die plaats daar gekomen en heeft ons van opland een gul-
hertige goede Reis gewenscht. Dan zijn wij de Noordzee af-
gedaald, de kusten van België, Oostende en Dunkerke voorbij
gevaren en hebben het Vaderland nog eens Vaarwel gezeid.
Dezen morgend. om 6 1/2 ure zijn wij voor de haven van 5
Boulogne gekomen; maar wij konden de haven niet binnen
varen, want h«t water was reeds te laag. Hadden wij daar
een uur vroeger geweest, wij zouden waarschijnlijk reeds
weg zijn. Ons schip heeft eene zeer groote lading, het ligt
meer dan zes meters in het water en daarom hebben wij niet j
kunnen in de haven treden.
Wij zullen maar om 5 uren kunnen te Boulogne aanlanden.
dan morgen de lading nemen en weêr voortgaan. Het weder
is wondei schoon; wij zijn in het schip bijna zoo stil als in
huis. Mocht het nog eenige dagen voortduren, wij zouden
Spanje voorbij geraken. Wij verhopen dit zoo. t
Vele groetenissen vanwege Van Wassenhove, De Graeve
cn van al de andere colons; zij zijn allen tot nu toe zeer ge
zond en uitnemende tevreden Later op de reis zal ik u meer
schrijven; antwoordt op dezen brief naar de haven van Lis-
bonne, in Portugaal, waar wij binnen 4 of 5 dagen zullen
aankomen.
icL-' BELEMMERD.... Want dieOrgelbcls zijn 't -verderf der
t Jonkheid; ze zijn 'ne maalstroom van Zedebcderfen Volksar-
moede; ze zijn de schande en 't verdriet der Huisgezinnen; dat
c'Ouders bittere tranen storten en zuchten dagen en nachten;
cat ze moeten gaan bedelen, terwijl hun Zoons en Dochters
zwieren of hun straf beginnen; dat de blok aan 'tbeen is; dat,
hetgeen anders een geluk en een eer is, een droeve plamaas-
tering wordt... 't Reglement! 't nieuw Reglement dat is de
reddingEn Aalst heeft dit zoo wel begrepen, dat de^Petitiën
geteekend wierden met de twee handen; hadden wij gewild,
er zouden 1000 handteekens van Kiezers opgestaan hebben...
Dat men toch samenwerke door alle wettige middelen, om het
verderf der jonkheid tegen te houden.
Land, wat is dat daar geweest, maandag in den Gemeenteraad
Z'hebben daar zoolang geredekaveld over 't Eiland Cliipka
Land, 't was in openbare zitting: we mogen dan toch wel weten
wat er van de kwestie ts?
Hoort, achtbare Stadsgenoten, we zullen U de naaste
week dat kapittel uiteendoen... Nu. de vriendelijke groetenis
sen en den milden goeden dag, ire' onze beste wenschen.
Ze zetelen daar, de groote gestrenge Heeren, onder
Voorzitterschap van Willem, Kaiser und Koning
e voelen met den Paus Leo XIII,
éen redelijk mensch aan de tegenwoordige kwalen kan
denken, noch zonder vrees de wisselvalligheden der toe
komst inzien. Encycliek van 10 Januari 1890.
't Zedebederf klimt; Waarom l
M. Van Put, van Antwerpen, heeft het zoowel gezegd
in't Senaat: Op de verzwakking van't godsdienstig
gevoel, volgt onfeilbaar de verslapping der zeden.
Overal is 't werkvolk in eistini
't Katholiek heeft
t'Aalst 13 of 19
nieuwe Kiezers van
Proficiat, acht bare Jonkheden!... Li
beraal heeft 0 en O maal 0 blijft 0... En de liberale ga-
zetten blijven roepenWij, wij zijn dergeleerdbeidVive
ia vink, zei de Waal en hij had een uilenjonk in zijn slag
muite... Stadsgenoten liberalen, weet ge wat er aan het
Werkvolk voorgehouden wordt in do liberale Werkmans-
kring: Vooruitgang door 't werk! Weet ge' wat de
Redenaars daar komen aanprijzen en aanpreêken* het
Verplichtend Onderwijs en de gewapende Natie!!!
Daarmee zal 't Werkvolk vet zijn Dat is 't beste mid
del tegen de muizen,zei de zoten zijn huis stond in brand,
i 't Mestplein t'Aalst aan de Meuleschetten, van over ver-
scheide maanden is de verplaatsing beslist; de Geburen
wachten met ongeduld. En de verlenging der Dirk-
Martensstraat Zondag zijn tot Antwerpen in 0. L.Vr.-
kerk twee pik-pokets aangehouden, juist als zij uit den
zak eener vrouw haar geld haaldenZe wierden aftron-
lelijk buiten geleid. Coeckx is door d'Assisen van Ant-
werpen tot de doodstraf veroordeeld, Coeckx, de moor-
1 denaar van Maria lyttendaele. Als er iets vrijelijk ge-
legateerd wordt aan aan Kerken of voor d'arme menschen
of goede werken, de liberale gazetten vallen ertegen uit,
'i maar wat is er daar gebeurd tegen Wetteren? Wie is er
Er bestaan Maatschappijen die de werkende massa
Nogmaals,moge God ons eene voorspoedige reis vergunnen wj|jen bijeenscharen, tegen Orde en Kapitaal.
,..«0 cnér.n RAwarpn' Vele proetemssen aan alle Vnen- s
aarom
Omdat't werkvolk van zijn Geloof is afgetrokken; om-
Vele groetenissen aan alle Vrien-
i aan allen die in ons en onze
Uw zeer verkleefde Broeder,
A. F. MARICHAL, Missionnaris.
daar met alles weg Zekere Hoornaert, die te Gent
Ze zien en ze voelen met den Paus Leo XIII,"dat niet op de Foor, dronken zijnde, op den Russiscl.cn bergach-
tigen ïjzerenweg ging zitten, die er afviel, die zijn hand
afgesneden wierd, nu is hij bezweken en dood, doorzijn
rampzalige dronkenschap Te Brugge, in 3 kantons,
ons vrienden stelden 33 kandidaten voor en kwamen er
uit, met 4-6 kiezers,.. De liberalen stelden 3 Kandidaten
voor... Dat zijn brokken, zei de schoeier en hij kreeg een
oude beroeste korst brood. De groote werkstaking te
Liverpool is zoo goed als geëindigd... Dat ze nu voort
gaan, Meesters en Werklieden, goed in akkoord. Op
korten tijd zijn t'Antwérpen 3 proces-verbalen opgemaakt
tegen Beenhouwers die slechte toetseling van vleesch kap
pen in sosiskes, huibekes en frikandellen... Ze verkno
pen ook t'Antwérpen tanden op krediet.En als men niet
betaalt, de tanden moeten teruguit den mond, dat is nog
ie Kathedralen dan
toch I
dat't 'Ae.kvolk te veel grooten en rijken ziet die leven
ais Vrij->'ikers of als onverschilligè Katholieken.
5 't Congres «van Berlyri moeteen generale Biecht zijn of al pront.
't z d 1'. toestand verergeren; T-
De lonten en misslagen moeten bekend woeden. -
uijmi in alle Landen van Europa is 1 otln ieet Unnei- X3uiten de heeren De Hert en Mayart, trad als zangster op,
,s gericht tegen de Chl'istelijke Leerstelsels, VOOR de jufvrouw G. C. eene Antwerpsche lief hebster. Zij is begaafd
'mei eene krach..-e contraliostem en was z\] in dei beginne
w: r on4h" bpvend, des re heerlijker Vlppk het tweede
«ui». L'i Sm a *",rv Fipcfi. r "-k La Coupe da rol
de Thulé weUc -1- angstei er -"e.mi oij-.*cègde. De
heer Dupont, violonist, is een ernstig kunstenaar .vien het ze
ker aan gevoel norh aan handigheid ontbreek;. De Konink
lijke Harmonie heeft een paai stukken uitgevoerd en haren
goeden naam gehandhaaft.
Maar wat het Publiek vooral met geestdrift heeft onthaald
is het opireden van een jeugdigen pianist, een Hollanderken,
M. Brahm Van den Berg. nauwelijks 12 jaar oud. Waarlijk,
een wonder kind. dat reeds de veerdigheid van een volwassen
kunstenaar bezit. De rechter hand vooral is overheerlijk geoe-
t j- o „i,„„ j nn',ion fend, het muzri aal gevoelen bestaat en is zekerlijk voor groote
En als er Ta, menschen, g*hebt gelijk; en wat moet het zijn in die i Dat zijn de twee groote oorzaken dei wanor ee uitbreiding vatbaar. Jonge heer van den Berg heeft eene
1 .1 'r\.. J... fc Kalrlé r.An rlia Knn TC in^Al'c 1 J. I- Ia n-,„A.il,nn
en Koningen; Republikeinen cn Ministers, gaat
gj. v ocrt op dien weg, 't zal allangs om dieper ellende en
Wanorde zijn.
Ir- alle Landen van Europa ziet 't Volk met grouwel de
zuurgewonnen Penningen verbrast in de Militaire onkos-
ten; milliards en milliards worden aan 't Volk ontperst en
l ontrukt; de jonkheden worden langs eerlooze braspar-
f tijen naar de Loting gesleurd, later gekeurd als dieren en
l dan als slaven opgesloten in de Kaserns, waar Satan op
den Throon zit, met zijn Ongeloof en zijn Zedebederf;
tuurlijker, als dat de Kerk, die groote wereld-societeit dagen, noch op Hoogdagen, noch zelfs op Paschen.
aan haar Leden zegt: Menschen,we zullen vasten,op die i Brrr!
en gindsche dagen, op deze en zulke wijze!... En als er Ja, menschen, g^hebt ge
buitengewone tiiden zim gelijk nu, is 't niet met alle herten! en wat zijn d'Ouders te beklagen die hun Kinders in ellende die in Europa heerschen, prachtige loopbaan voor zich.
recht m rede dat de Kerk zeet* Geloovicren we rno ^en zulke gevaren brengen!... Hetgeen wij nu willen zeggen, is; Willen de Machtigen der Aarde hun fouten niet beken- Aangenaam Feest, wij herhalen het. vol verscheidenheid en
ons gezondheid niette kort doen! OnsHeer is'ne Vader! ,dat ^ngres daarlaten; het kan niet goeds leven,
dees jaar zullen wij op een mindere wijze de Wet der J KetteSche scholen aï de voordeelen hadden, ja zelfs dat f voortbrengen; l olk zal ermee spotten.., Ln de toestand
Uitboeting volgen... Ge ziet, achtbare Lieden, hoe on- de Bedienden gedwongen waren er hun Kinders naartoe te zal van jaar tot jaar verergeren..
redelijk de liberale gazetten durven schrijven. zenden... De Logiebazen van heden doen juist 't zelfde als 1 Doch als de menschen niet willen, de groote Meester
A t-v vvRTmTltT E. H. Marichal, Mis- i de Protestanten van 1824 en volgende jaren. leeft; 0p tijd en Stoild doet Hij zijn eeuwig Recht kennen;
aRGLNI IN A. sionnans, is vrijdag i'OmiTbah' liij vernedert de Grooten, en toont door wreede kastipn-
vertrokken naar Ar- Land van Aelst, hoe ts t nu f Aalst met d Urgelbals J iimonht Witof
gentina meteen zeker petal Vlaamsche Boeren. Ze zijn Met d'Ortelbalsl't kwaad was diep ingekankerd; jaren gen, dat a een Almacnt Desmai. l
dus vrijdag avond .uit Antwerpen naar Amsterdam ge- i en jaren toegevend geweest; eerst alle vijf voet toelating ge- IJ milliocn soldaten 111 Luropa ondei de, wapens
reisd, en laturdag weggevaren op 't schip Edam, het geven; dan laten spelen mits een somme te betalen; wee, wee, tijd van oorlog, meer dan het dobbelVreeselijke
11ERDERSEM. Zondag 30 Meert ten 4 ure, in 't
Klooster: Groot Concert, Tooneel, Muziek en Zang, door
de Leden van St Franeiscus.Concert voor den lijden
den Annen.... Plaatsen van 1 fr. en van 30 e.... Dit Con
cert zal buitengewoon kluchtig zijn en kunstig... Kaarten
zijn te bekomen bij de Zangers van St Franeiscus en bij
d'Hoofdmans".
SO ui® 3
8 co _T
Ck-S
bp
'3
2 s-g
O) O
O
3^ A
3 S
c
c c
ffl
u
0
J c
1=°^ 8
§D§
2 H
5 S
c2t3
CÖ 5 -3 c
O '3
3
c-^ bfJ
m psi H
C. e O)1
ss*< 11
O,05 3 f-
^co =5 _:C
-a I S
OF
Dramatische Geschiedenis uit ie voorgaande eeuw, door S. Van der Gueht.
XIX. BRUSSEL'GEBOMBARDEERD.
Wijl men Mevrouw Gillaer en Berta hare dochter tot bewustzijn
lUUIl Uldlll I^IIVII, ooi vv.i.v w 111 1 1
voorzegd dat de hoofdstad der Spaansche Nederlanden, door het
vuur zou vergaanden schelm had ongetwijfeld kennis gehad der
geheime ontwerpen van Lodewjk den Veertiende die in 1601 aan
den Maarschalk van Luxemburg bevel zond om zich naar Ander-
leclit te begeven en van daar zijn grof geschut op de Stad te doen
donderen, mot liet doel van eene andere wending te doen nemen
aan de belegering van Dinanl.
Indien dit hevel niet word uitgevoerd, 't is dank aan omstan
digheden onaihankelijk aan den wil van hem die zijne tijdgenoten
den Grooten Koning noemden, maar wiens naam immer afgrijzen
zal verwekken bij hem die zich liet Bombardement van Genua,
den brand van het Palatinaat, de regelmatige verwoesting der
Belgische gewesten door zoovele doellooze oorlogen, zullen herin
neren.
Stad, welke aan eenen onmeetbaren vuurgloed geleek.
Drii duizend achthonderd dertig huizen werden in assche ge-
J 1 1 1 1° 1. .1 1.1 I-w..
1 schalk er bij, walgen aan mijn meester; ik heb bevel om te ver
klaren dat, indien de Bondgenoten zich voortaan willen onthouden _..j c/ -
van op zulke wijze oorlog te voerenmen ten hunnen opzichte het legd, en vier honderd zestig sterk beschadigd. Een groot getal
1 zelfde zoo doen; in dit geval zou hij heèn trekken op voorwaarde prachtige gebouwen, het Stadhuis, het huis des Konings, het
1 dat men hem binnen de zes uren een voldoende antwoord wilde Slachthuis, de Stadswaag, het hotel van Aremberg, in de straat
'i geven. van dezen naam, de Hotels der hertogen van Hofstein, en der gra-
i b De Stadsvoogd vroeg eenen langeren uitstel, om dat de Keur- ven van Bergeyck, nabij de straat der Preekheeren, het hotel van
vorst die in persoon was aangekomen er zelf zou op kunnen ant- den Graat van Aarschot, Bergstraat, de Kerken van de Kapotte en
-woorden. van St. Nikolaas, de Toren van laatst gemeld gebouw, dienende
Middelerwijl begaf een gezantschap der Magistraten van Brus- tot Belfort, en zijnen kostbaren Beijaard, de Kloosters der Preek-
1 dat het Bom- heeren. der Recolletten, der Karmelieten, der Bogaarden, der
om dat van rijke Claren, der Zwarte Zusters, en der Brigittinen, St. Jans-
Rrnéspl voorgevallen was ln 1695 werd Brussel het slachtotter i Brussel wernsieing ie maxen, aangezien nei moest toegeweten Gasthuis, de Kapellen van U L. Vr. van Goeden Bijstand, vin
van een kiezer verfoeilijke daden, die eene onuitwischbare worden aan den Koning van Engeland en „iet aan arme Burgers, St Mar.a lagdalena, van St. Anna, St. Eloi, werden heel en al ot
schande doen kleven aan de namen van hunne plegers. Reeds onschuldig aan deze feiten. De fransche Generaal had te stellige gedeeltelijk vermeld.
twinlie iaar was deze stad met een Bombardement bedreigdAn- bevelen, om op deze opmerking acht te geven, en bepaalde zieh lie ouderdom der gebouwen, het groot getal der houten barak-
toon loSn beroemde gelukzoeker, gestorven in 16§0, had „iel slechts een uitstel van anderaif uur toe te staan, opdat de ken, e„ opeenstapeling der huizen in enge straten hunnen slech-
.P .-i .1 .1--- o-K„ \-A,i/,ninn/iön ri/wAP Viot i Keurvorst zou kunnen antwoorden. Daar dit antwoord niet op het ten toestand, leggen genoeg de uitgestiektheid uit van die ramp.
bepaalde uur aankwam, deed hij op de stad eenige bommen wer- Bij gebrek aan krijgsbehoeften had de bezetting slechts zwak
pen. waarvan een viel op de Kapel van het hotel van Nassau, Berg- het vuur des vijands beantwoord. Bij gebrek aan kanonballen
hofstraat,er een man doodde, eene andere op het huis van den heer nam de burgerij kasseisteenen en de 1- ransc-hen die te ver voor-
Doktor Gillaer. De Keurvorst zond eenen bode naar Villeroi om uit, waren gekomen, verloren veel Volk cn onder andere ver
eenen uitstel van 24 uren te vragen, opdat Koning Willem zou scheiden© Officieren van rang. Zij werden begraven te Dilleghem
kunnen geraadpleegd worden, en om deszelfs beslissing te kennen.
Voor alle antwoord bevool Villeroi het vuur te openen en een ha
gel van bommen en vuurkogels viel op de Stad
Gedurende de uren, welke kwamen te verloopen, hadden de
inwoonders en de leeke en geestelijke Orders zich gehaast om
hunne papieren en kostbaarsten huisraad zooveel mogelijk voor
den brand in veiligheid te brengen. Verscheide Kongregatien
hadden een veiliger schuilplaats gezocht dan hun gewoon verblijf;
de arme Claren waren naar liet hotel Vandemont gevlucht, van
Niet gelukt zijnde van de belegering der Stad Namen te doen
opbreken, die zich den vierden Augustus had overgegeven .richtte
Maarschalk Villeroi, zich aan het hoofd van een leger van 10,000
man naar Brussel. Den zesden vernam men dat hij te Bergen eene
groote hoeveelheid bommen had doen laden en liet belegeringstros
in gereedheid doen brengen; men wist weldra dat hij te Enghien
had gelegerd en men twijfelde niet meer of De Villeroi kwam op
-§ Brussel afgezakt. De Franschen vertrokken op 10 Augustus uit
o Enghien en kwamen den 11 den rond 4 ure namiddag boven An-
Süf. j deAecht.
3 tol Den vijftienden Augustus zond illeroi een onderhandelaar aan
den Stadsvoogd.
2 De Koning, zegde hij, had hem bevolen Brussel te nombardee
ren, om een wedervraak te nemen over de mishandelingen, die
de engelsche en hollandsehe Vloot aan de fransche zeehaven had-
i jen doen ondergaan. Zulke vijandelijkheden, voegde de Maar-
en te Scheut.
Na hun vernielingswerk volvoerd te hebben, trokken de Fran
schen met zul ken overhaasten spoed weg, dat zij een hunner ka
nonnen achterlieten. Zij hadden volgens de nauwkeurigste verha
len in de stad 3000 bommen en 1200 vuurkogels geworpen.
Eerst na den aftocht des vijands kon men de onmeetbare schade
bestatigen. Volgens de raadgevingen der Wethouders, welke
de kracht der bommen niet kenden hadden de inwoners van
„JJjde naburige kwartieren der Poorten van Vlaanderen en Ander
waar zij zich later naar de Karmelieten begaven; dcT rijke Claren j lecht, zich met al wat zij bezaten, naar het midden der Stad be-
insgelijks zochten elders verblijf. Het was zeven uren 's avonds j geven, waar zij slachtoffers werden van de ramp, welke zij had
toen het Bombardement begon; in een oogenblik stonden ver- den willen ontvluchten.
schillende punten der stad in brand, en Brussel werd aan de ver- Een groot getal rijkdommen en familiepapieren welke eenige
schrikkelijkste verwarring overgeleverd. Het vuur werd met ge- bezondere personen in het Klooster der Preekheeren in veiligheid
lijke levendigheid voortgezet; slechts rond zeven uren van den i hadden mecncn te stellen, verdwenen onder deze puinen, waar 2
morgend stond verminderde het schieten, tenzij omdat de leekebroeders den dood vonden. Niettegenstaande de zorg welke
krijgsvoorraad van De Villeroi was uitgeput, tenzij omdat hij, men had genomen om de zieken uit Sint-Jans Gasthuis weg te
•'ri 1 1 i 1 'I I 1. .1 ...l,,.;i- 1.1 1nn.f.Lil-Miim rl/in /IaivI in Ha lllimmOD
zooals men beweerd heelt, de vernieling wilde staken; de schrik
was inmiddels zoo groot dat men zich nergens meer in veiligheid
geloofde te zijn, zoo dat veel Familiën naar Terkameren vluchtten.
Het Bombardement herbegon rond negen uren en hield slechts
ten vier uren van den achtermiddag op.
De wind welke uit het westen hevig blies, bitste den brand
met schrikkelijke hevigheid aan, bijzonder in het midden der
halen, vonden vier dezer ongelukkige den dood inde vlammen.
Het Park was vervuld met eene menigte rampzaligen van allen
ouderdom en geslacht, welke de lucht met hunne kreten en hun
gehuil vervulden.
Groot getal burgens, vroeger in weelde, werden tot den bedel
zak gedwongen; velen bezaten geen kleedsel meer dan dat wat
Volger.e ce Osscliiedöriis v«n Brussel, door Hcnne tn Wauu-rs.
