t
Zondag 6 Juli 1890
3 Ist* Jaargang
GODSDIENST. - VADERLAND - VRIJHEID
Aalst.
Groote opschudding in Aalst
Aan d'Keeren Gekozenen.
Bisschop bmbrechi
Frère en Bara.
Nieuwe Boekwerken
(^WVWi/VVOVV-y
BUR1IL, ACHTERSTRAAT,
Gew»ne Annoncen 20 centismen per regel. Annonce» op do tweede bladiyde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieaws, 1 frank den kleinen regel.
HEI LAND
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Fr. 'a jaar8, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaar»
genomen, rechtstreeks bij ons cf door Pest of Briefdrager».
YAKAELST
AALST, 5 JULI 1890.
Zondag, Kermis, de
Groote Kermis! De Bei
aard zal spelen, de klok-
a ken zullen luiden van 's morgends af voor de
J\ Gemeentefeesten van 't oud Graven-Aalst!
't En is -maar als ge de boeken en kronijken
JÜfL leest, dat. Aalst daar met veel poindonneur
föfej vooruitkomt.... In den Raad van Vlaande-
La}\ ren had Aalst veel te zeggen;., in den Slag
^er Gulden Sporen, d'Aalstenaars waren van
J§Öli&l de leste niet, en als Josef II hooide dat de
Aalstenaars ook tegen zijn hatelijke moeia-
©301? ^erÜ opstonden, dan zegde hij tol zijn Vleier
FW Krawots 'k Vrees voor mijnen troon!
f'U Aalst Kermis; morgen Zondag groot Festi-
pr va^ Maatschappijen van Zang en Muziek;
't zal een cortège zijn en een leven in de
stad; 78 Sociëteiten... In den liberalen tijd, 3 a 4 Muzie-
ken dat was veel; en de Vreemdelingen liepen daar alleen
gelijk Robinson op zijn Eiland, en als de Medailjen moes
ten gegeven worden, er schoof 'ne
Champetter vooruit om de Presiden-
ten te bedanken... De liberalen hadden
te veel werk met hun slechte boeken
en hun Vrijdenkerijom vuilen slech
ten hutsepot uit Frankrijk naar hier te;
roepen en op de kosten van stad.
fransche Conterenciën op 't Stadhuis
te doen geven... Zoo ging het eD de
liberale gazetten durven schrijven dat
het nu een Begijnhof is tegen hunnen
lijd!... En al die van de Stad of van
verstokte liberalen afhing, en die 3
woorden fransch kon, moest naar die
Conferencie... Vi,re la liberté. zei de
kater en hij zat in 't strop...Ach, Sinte
Pieter, onze goedhertige Patroon, g'hebt het zoowel ge
zegd in uw TestamentZij beloven de Vrijheid, terwijl
zij slaven zijn der Bedorvenheid! 78 Sociëteiten, als
wij wel gesjoerd hebben op de schoon affichen, die spe
len op 6 verschillige Plaatsen, anders kregen ze niet ge
daan den woensdag avond.... Kermis-Aalst, g'heel de
stad in.feestgewaad; de Groote Kerk op haar beste, 't is
de moeite weerd al die meesterstukken en kunststukken
te gaan bewonderen in onzen roemweerdigen Tempel;...
Verders in de week Concerts en Feestelijkheden volgens
gewoonte; 't en zou niet slecht staan op Kermis de Prijs-
deeling der Teekenschool te houden, met een redevoe
ring over Kunst en Kunstiever door een der heeren van
't Magistraat.Wij wenschen aan Kermis-Aalst een goed
gunstig en allerbeste weêr.
AALST. Ge moet toch lap en schorpioen en stekel
verken zijn.... Dien Dendergalm, die vreemdelingen uit
Dendergalm, over Aalst sprekende, verwijten ons dat er
op 23,000 zielen 9,030 behoeftigen zijn, die op den boek
van 't Armbureel staan; en ze geven te verstaan dat het de
schuld der Katholieke Regentie is.... Daar moeten wij op
antwoorden, dadelijk en duidelijk
Veel armoede in de stad Aalst, slecht voor Ambachts
mans en Winkeliers, omdat veel daghuurkens zoo bitter
klein zijn, zoo bitter klein, ja; 1,60,1,70,1,80 voor een
huishouden, nemen wij maar van manvrouw en twee
kinderkes, is dat niet om armoede te verkoopen, dat ze
de deur uitloopt? veel daghuurkes bitter klein in Aalst;
en daarbijmoet het niet gezegd worden? kom; kan
men de jonkheden tellen die thuis hun kosten koopen?
die 9 tr. winnen, 10, 12 tr. of meer; die 6 a 7 of 8 fr.
afgeven aan hun Ouders, aan welke zij zooveel zweet en
zorg en geld gekost hebben, 6 a 7 a 8 fr. en al 't overige
naar de kroeg, naar den Orgelbaas, om met dit geld hun
ongeluk te koopen.... Er zijn veel werkende Familiën
die welstellend zouden zijn, indiende kinders meêwil-
den.... Wij kennen Huisvaders in de Stad, brave be
jaarde menschen die moeten gaan bedelen, terwijl hun
kinderen loopen en zwieren naar die Orgelbals.... Is dat
de groote bron der Volksarmoede niet?... Er moet ver
maak zijn; doch is dat vermaak, iets dat begint metge-
kijf.en gezucht en twist in huis en dat eindigtmet schande
en met een slameurig huishouden?.... En gij, Dender
galm, gij die u aanstelt als de Lokker der Orgelbals; gij
die die nachtsmeerlapperijen het leven en de beweging
der stad noemt, gij durft komen klagen over d'armoede
in Aalst? gij die er een der oorzaken van zijt!... Dat alle
treffelijke liberalen oordeelen: ze zouden geen meid wil
len die naar d'Orgelbals loopt en gij komt de werkende
dochters aanzetten om zich naar ziel en lichaam te verla
gen... Achteruit met zulk» valschheid!Een woord
nog: Tegen een Reglement heeft Dendergalm gebulderd
en gekabast, tegen 't laatste, omdat dit laatste den vinger
op de wonde legde.Al d'ander Reglementen waren
maar lapzalf.
SAMENWERKING.
I. Ja groote opschudding; de Boeren kunnen niet
veel koopen; veel Heeren en Madammen gaan naar de
groote steden, ongelukkiglijk, en als de Bedienden nu
winkel ondereen houden, en als zij goed meêbrengen
voor hun Geburen en Kennissen, wat gaat er geworden
van de Burgerij? wie zal er opbrengen voor den trok
der bedienden en voor de solde der soldaten?
II. De Statie-Oversten, Ontvangersenander Staats
bedienden, groot en klein, mogen gecnen handel drij
ven, omdat zij al hunnen tijd noodig hebben vcorhun
werk, en winkel houdende, soms te veel Vrienden zou
den willen maken.... Als elk in 't bijzonder geen maga
zijn of winkel mag houden, mogen ze dat doen GESA-
MENTLIJK, in Cgnie?.... Is 'teen n>et gevaarlijker
dan 't andere?
Door ons hoog en MIDDELBAAR Onderwijs zal
langzaam, maar onvermijdelijk de gansche leugenkraam
der Kerk vallen; en zal er een Scheuring komen, groo-
tcr dan de Scheuring der i6c eeuw. (Dendergclm
Zen hebben hun droeve dagen nog niet over
zien, d'Ouders die hun Kinders naard'Ecoles
Moyennes van den Staat zenden.
0
Zoudt ge gelooven dat wij in evenredigheid van an
der Landen, het kostelijkste Leger van Europa hebben!
en 't meeste generaals! en 't meestegedekoreerde krijgs-
mans!!!... De Boer zal 't al betalen.
't En is altijd niet met groote discoursen te doen in de
Kamers dat men 't Volk behaagt en de Kiezers bevre
digt... Woorden vliegen; dat maakt een schoon geronk
in de Kamers en daarmee is 't al, zei Jan Moeial.Aan klei
ns zaken ziet men de Vriendschapaandacht nemen op
de klachten der Kiezershooren of zij redelijk .rijn, en
of zij kunnen ingewilligd wordende plaatselijke belan
gen behertigen; bij voorbeeld Moortseele, Baveghemen
g'heel die linie klagen over de Convois, dat duren slecht
geschikt zijn voor 7 a 8 GemeentenSt Lievens- Es-
sche en omstreken klagen over een barreel of bruggeld
Leeuwergem vraagt eenige veranderingen aan d'uren
van den IJzerenweg, om gemeenschap te hebben met
Brussel en Gent, men duidt d'uren en de minuten aan;...
Impe murmereert over den Postdat ze maar bediend
zijn ten 11 a 12ure; nu moeten brieven en gazetten
eerst naar Oordegemde afstand is 5 kilometers; waar
om Impe niet voegen bij 't Postbureel Lede, 00 2 kilo
meters en half? is 't niet droef dat ge maar ëen uitdeeling
hebt daags en dan nog bij den noen.
D'heeren Gekozenen, die de plaatselijke belangen be
hertigen, mogen verzekerd zijn dat zij veel winnen in
d'achting en in de genegengnid van de Kiezers en van't
Volk.
Juist éen jaar na de Dood van dien Kerkvoogd, dag
op dag komt de tijding toe dat zijn Voorspraak bij den
Heer ingeroepen, reeds wonderbare genezingen hteft
verworven, verscheide dankgiften zijn te Welden aan
gekomen, voor bekomene gunsten, om op 't Graf van
den Diepbetreurden neer gelegd te worde-.].
Woensdag, 2 Juli, velen die langs Denderleeuw op 't
Spoor reden, en daar aan den Dender in de diepte die
aloude Pastorij za;;en nevens de Kerk van Denderleeuw,
ze zullen gezegd hebben met weemoedDaar, daar,
overjaar dees tijd! Den 1 Juli komen vormer, de ziekte
op ziju lijf, de ziekte op hem gevallen in een arm
buizeken, waar hij als een Engel van Troost verscheen;
komen vormende koorts op zijn lijf, nogtans overal
tot 't Volk sprekende, aan de Pastorij zich nog orakee-
ren om de menigte te zegenen, en dien zelfden nacht...
dood In 18189, den nacht van 2 Juli...
Bisschop Lambrecht, Vlaamsch en Volks, goedher-
tig en manhaftig, geleerd en ieverig, niet anders ken
nende dan het Rijk Christi ea de Welvaart van Vlaan
deren door Godsdienst en eigen haard, schrijvende en
preékende: De Moedertaal moet in alles de voorkeur
hebben: en door zijn voorbeeld de Volkstaal overal ver
heffende; Bisschop Lambrecht, de Vriend en Verlosser
van zijn Volk, op éen jaar tijds, wat had hij niet uitge
werkt en welk voorbeeld geeft hij niet van moed en van
betrouwen op eene krachtige en liefderiikc werking
niemand heeft beter de Regeering van Bisschop Lam
brecht beschreven dan de tegenwoordige Bisschop Mgr
Stillemans, den 5 Juli 89. in St. Baafs:
Geen jaar was er verloopen, zoo sprak de Lijkrede
van Bisschop Lambrecht, geen jaar was er verloopen
of gansch zijn Bisdom, mag men zeggen, had de bewon-
derenstveerdige kerkvoogd bezocht. Al zijne diocesanen
kenden hem; en ofschoon hij slechts als met de snel
heid eener schim voor velen gegleden was, stonden zijn
beeld en zijne trekken diep in hun geheugen, dieper nog
in hunne herten geprent. Alles had de Bisschop met ei
gen oogen gezien, en veel reeds, onzeggelijk veel, had
hij verrichthet onderwijs in ai zijne vertakkingen had
hij nagegaan, aangemoedigd, volledigd; den ieverder
geestelijken had hij aangevuurd en de parochiale wer
ken opgebeurd; hij had de weezenhuizen en hospitalen
bezocht en getracht het lot der cliendigcn te verzachten;
de liefdadige genootschappen had hij tot verdubbelden
iever opgewekthij was in de werkmanskringen gegaan
om den werkman hcrtelijk en wijs raad te geven, en
van nabij te onderzoeken wat er kan en hoeft gedaan
om zijn lot te verbeteren een congres van maatschap
pelijke werken had hij samengeroepen en ging hij voor
zitten eer.e vereeoiging van kloosternonnen was hij aan
het inrichten, die den zieken werkman, kosteloos, ten
zijnen huize zouden gaan verzorgen... De tijd, M. B.,
belet mij, meer op te sommen; maar wat ;verbazendc
menigte van belangrijke werken in éen ;jaar verricht
En kan de kradhtigc uitdrukking van clen H. Geest: in
een kort leven heeft hij het werk van veel tijden afge
legd, beter dan aan onzen beminden Kerkvoogd worden
toegepast?
Oeer 100 .laren.
Op 19 Juni schafte de Nationale Vergadering in Frankrijk
aide Barons, Graven en Markiezen af; allen moesten gelijk
wezen. Een gazet van dienen tijd kondigde spottend aan dat
de Nationale Vergadering geboden had al de fransche hanen
den kam af te snijden, aangezien dat vogelen van meerdere
verdienste er geene hadden; dat zelfs de hen een zeer klein
kamnaeken had, dat dit tegen de gelijkheid was die moest
heerschen onder de vogelen.... Die gazettier riskeerde veel
den kop afgesneden te worden.
Bara. Ze zeg: Dag heer cn meester Frère.
Frère. Ja meester, schoon meesterschap meester
over een kudde verstrooide schapen en dan nog! ze wil
len van mij niet meer; de Doctrinarism,'t heeft gedaan,
't is al radikaal, progressist en socialist.... Ach, nes
beaux jours de jadis!
Bara. Ja, gelijk de Soldaten zingen: Adieu voor
langen tijd, ze zijn de vrijheid kwijt!
Frère. Maar Bara, hoe kunt ge zoo joviaal zijn?
Bara. En waarom zou ik iets laten aan mijn hert
komen?
Frère. Weet ge niet dat er dijnsdag twee groote
politieke mannen dood gevallen zijn, subiet?
Bara. Hé bien?
I;RÈRE.Ha Bara, ge zijt nog uit de vijftig niet;
maar bij ons, Ouderlingen, zie, 't is een faiblessc, ik
weet het, maar eiken keer dat er een subicte dood is, ik
peis: Dat ik het eens ware! In alle geval, binnen 10, 20
jaar, ik ben vertrokken.
Bara. Frère, hetgeen men niet kan beletten, moet
men laten gerchieden. 't Is komen en gain, zei de Do-
miné en hij sloeg den Bijbel toe.
Frère. Ja maar, Bara, ik peis da»: Wat zal er
op volgen? Er is Deugd en Ondeugd in de wereld! er ge-
beuren bovennatuurlijke zaken wc verstaan niets van
't gene rondom ons is.... Ik las overtijd de beschrijving
van 't hemelstelsel, dat er sterren ziin 12 duizend milli-
oen maal grooter dan den wereldbol!
Bara. En wat tsjont dat?
Frère. - D'Almacht.Bara, de groote almacht; nooit
heb ik God geloochend, gelijk Janson heeft durven doen
en ge moogt denken wat ge wilt, maar ik peis altijd: Na
de dood, indien, indien 't waar is wat al de Godsdiensten
leeren
Bara. Bah! superstitie, kwezelderij!
Frère. Bara, 'k heb dikwijl* slapelooze nachten;
eergisteren, ik peisde: G'heel de wereld is in orde, g'heel
de Natuur; en 't Menschdom regeert de Natuur; de Na
tuur is voor 't Msnschdom geschapen; welnu, met die
gedachten: Dood, al dood! volgt een abominabele wan
orde, ja een abominabele wanorde: vechten en moor
den!.... Is dat volgens d'Almacht ran God?...
Bara. Hoort eens, Frère, ze verwachten mij in
Bois de-la-Carnbre; als ge wilt, ge moogt later uw ser
moen voortzetten...Nu was ik gekomen om u te vragen
hoe gij den toesta»d politiek vindt?
Frère.Hoe? Miserabel!... 50 stemmen meerder
heid in de Kamer.... Met den helft, met 't vierde voer
den wij al de liberale plans uit; 5O stemmen! En overal
zooveel Buitenkiezers afgeschaft!
Bara. 't Is erg, meester Frère, ik beken het, maar
met tijd enstroo rijpen de mispeleD, zeggen de Vlamin
gen.
Frère. Ge wilt zeggen
Bara. Aan't hoofd zijn is veel, maar werken is
alles.... Hi, hi, met éen stemmeken deden wij meer dan
de katholieken met hun 50.
Frère. 't Is hetgcr.c ik in de Kamers gezegd heb:
Dat de Katholieken inconsekwentzijn, dat ze tegen ocs
wetten uitvallen, maar dezelve sanktionr.eeren in hun
sterkste meerderheden.
Bara. Volgens mij, Frère, hebt ge dat te vroeg
gezegd; bon als wij aan 't hoofd zijnl...
Frère. Ja, ja, Bara, ze kan ik niet meer weldoen,
grijsaard zijnde en nabij den ende..
Bara. Frère, om de liefde Gods, laat mij gerust
met die zagerij over de Dood; z'cn hoor dat niet geernc
en daarbij mijn tijd is gepasseerhoor nu ons planDe
Katholieke Meerderheid in slaap wiegc»!
Frère. Wie zal dat doen?
Bara. Wie heeft het tot nu toe gedaan? WijWij!
Frère. Met medehulp!
Bara. Natuurlijk! We doen spreken van Vrede,'
daarin zullen d'Hovelingen ons helpen: Vrede, geen po
litieke Wetten! Er zijn er al tc veelSociale- wetten en
Krijgswetten... En alzoo gaat de tijd voorbijen als de
Katholieken iets willen afbreken VAN ÓNS PLAN, in
't Hof hebben wij ook iets tc zeggen, eu als 't noodig is, V.
wij maken een émeute populaire... j£'
Frére. Ach, hoe de Katholieken zich laten fop
pen
Bara. Zwijg! Men zon ons kunnen hooren: ik zeg
dat ons zaken nog zoo slecht niet staan:In al de Minis-
teriën, we zijn meester! De Schoon Kunsten zijn aan
ons I Op veel plaatsen w'hebben Ecoles Moyennes op
de kosten van Staat en Stad, dat is voor ons gesceden
brood De Jonkheid aan ons, cn die Jonkheid als Era-»
ployés van den Staat; een Postmeester, een Stxtiechef
heeft veel te zeg; nu Frère, wc gaan alzoo continueer.,
Fnérb. Zeer wel, maar Bara, man wat mij regar
deer
Bara. Frère, 'ne mensch is niets, de Partij is alles!
Frére. - Ge wilt zeggen dat ik mag optrekken!
Bara. Bah! bah -ik wil niets zeggen, ge valt weêr
in uw zwakke gedachten, en sapersti! ik ga te laat ko
men, adieu!...
Frére. (in zijn eigen) Ja, ik bemerk hetBara, de
lelie gaillard wordt ook ongerust, eiken keer dat ik
spreek van de dcod en van het sterf... 't Is dan allemaal
het zelf!
te koop
IN ONZE BOREELEN DER WERF.
O
Leven van Pater Damiaan. den Apostel
der Melaatschcn. een Belgische Priester,
voor welke Engeland in d'hoogste bewonde
ring stond, zijn leven beschreven door een
Onderpastoor van West-Vl. prijs o-5o
STA NLEY
l'Africain, sajeunesse, ses qaulre grandes
expéditionsdans le continent noir.par Alexis
M. G. 2"" edition enrichée de 6 cartes et 24
giavures, volumein 8° 248 pages, prix i,3o
LES CONGOLAIS,
leurs mceurs et usages, histoire geographie
et ethnograpliie de l'Etal du Congo, par A-
lexis M. G. 0 9°
DE SLAVENHANDEL
en de Afrikaansche Kruistocht,
door Broeder Alexis, M. G.
VOOR VLAANDERLAND
ler eere van Coremans en zijne trouwe ine
dewerkers met de-portretten van Coremans
en De Laet, in lithtteekening prijs °-5o
SCHETS
der hedendaagsche Geschiedenis van ®elgi6
van iy8ytot 1889,
waarin men heeft de Ministerien eD de voor
naamste Gebeurtenissen sedert i83o 0.60
HANDBOEKJE
VAN DEN LANDBOUWER,
door L. Govaert, Landbouwleeraar, Hoofd
onderwijzer en gezworen Landmeter pr. o.85
't OUD TESTAMENT,
met platen cn kaarten schoon boekdeel in
8 gekleurden omslag prijs i,oo
't NIEUW TESTAMENT,
zelfde formaat, schoon nuttig boekdeel
prijs 1.00
O
Een groote keus van Tooneelstukjes. de
Engel des Huisgezins, een schoone Familie-
prent aan 45 of 55 centiemen; enz. enz. enz.
WAARACHTIGE GESCHIEDENIS.
5 «0»
V. VOOR GOD EN VOOR MIJN GEWETEN.
't Verstand van 'ne mensch! de werkingen der ziel zijn bewon-
derensweerdig in moeielijke en netelachtige omstandigheden, b.v.
in processen en gedingen, als de Beschuldigde beladen wordt en
zoo zwart gemaakt als een houillekool, maar dat van den anderen
kant zijn Verdediger opkomt om zijnen man sneeuwwit te was-
schen en onder een helder daglicht te doen voorkomen. Ja, won
derbaar zijn de werkingen der ziel, zelfs nu,als de ziel nog de last
des lichaams draagt en de verlomming der driften...
Wij hebben gezien hoe onze arme schrijnwerker beladen en be
last wordt, ja uilgeroepen als een monster van valschheid, jaren
lang een moord beramende.
Nu gaan wij den Verdediger hooren.
't Is een jonge advokaat Mr Reinald, een jonge ziel vol edelmoe-
digen drift. Hij begint zich de Gezwoornen tot te wendenmen
heeft ze gewapend tegen 't gevaar van een Schuldige vrij te spre
ken hij van zijnen kant, hoopt dat zij niet zullen ontroerd wor
den door de groote welsprekendheid en de spitsvinnige schran
derheid van den Prokureur Generaal. Hij is jong, onervaren, hij
kent de strijdlisten niet der oude Rechtsgeleerden, de Waarheid
alleen zal hij voorhouden in al hare omstandigheden.
De Waarheid! Kan men éen bewijs aanhalen dat Jan Michaud
een haat in zijn hart droeg tegen den wrek Anselm Een enkel
bewijs G'heel de Parochie spreekt er kwaad van; hij zwijgt!
geen enkel woord kan men hier tegen hem doen getuigen. Hij laat
oom Anselm gelijk hij is, hij ziet er niet naar om; hij beloert dit
Erfdeel noch door vriendschap, noch door vleierij... Anselm komt
hem roepen... Is dat de Waarheid niet de moortel, nog versch
daags na de moord, getuigt het; wie durft zeggen dat de Beschul
digde liegt als hij het gebeurde aanhaalt? nooit heeft iemand hem
met leugens betrapt, nooitZijn passer lag daar; doch indien hij
de moord gepleegd had, zou hij dit wapen vergeten hehben, dit
wapen, waar zijn naam opstond!... Al 't ander gereedschap draagt
hij mee en dien Passer zou hij daar gelaten hebben Het bloed
op zijn hemde Maar is het bloeden uit den neus niet mogelijk
bij zulk moeielijk werk? Waarom hebt ge niet aanstonds dit bloed
doen onderzoeken Gij hebt dit niet gedaandit bloed kan tegen
ons niet getuigen.... De Contrentcndrager Pardoes heelt hem
zien loopenmaar 't ging onweer worden en wie loopt er dan
niet?... Die woorden: wij erven aan Jakkeline gezegd. Maar is
dat niet natuurlijk? Zou Jan alzoo gesproken hebben indien hij de
moordenaar geweest ware?
M. de Prokureur schildert hem af als een allerslimste man en
hij doet hem handelen als een uitzinnige.
Pardoes maakt veel gerucht van eenen zak onder den arm als hij
wegliepmaar 't waren ziju gereedschappen. Is dit alles niet na
tuurlijk
Neen, Anselm is door ons niet vermoord... Doch hij is ver
moord en door wie Waarom niet verder gezocht? waarom alles
op 't hoofd van dien braven Huisvader gelegd? G'hebt het gehoord
in geheel zijn leven is geen slechte daad te vinden.. Hij heeft zich
een nieuw huis gebouwd; dat, Mren, heeft zijne Vromv op haren
boek aangeteekend en ge zult erin vinden, hoeveel er nog te beta
len is op dien Eigendom en wat er alle jaren afgekort wierd... Hij,
zijn vrouw en kinders gingen net gekleedmaar is 't niet beter
voor zijn Huishouden te zorgen dan te gaan drinken en uit te zit
ten Is er op g'heel de Parochie een werkzamer en gespaarza-
mer Huishouden^ dan dit van den Beschuldigde En zal die man
zoo neerstig werken en sparen, terwijl hij jaren en jaren een
moord beraamt
Wie is de moordenaar
De oude dienstmeid getuigt dat haar meester dikwijls volk ont
ving, 's nachts, voor geheime zaken. Welnu, (achter 't huis is een
peerd vastgebonden geweest aan 'ne stijl, er is iemand gekomen
er is twist geweest, voor geld, door de wrekkigheid van 't slacht
offer, de Passer lag daar; men heeft geslagen en 't was de dood
Zijn dat uitvindsels, heeren Gezwoornen? Zijn dat uitvindsels
Neen
Hier is het dagboek van den Gierigaard; alles staat [er op, dag
voor dag, tot den laatsten centiem nergens vindt gij den naam
van Jan Michaud, nergens; maar zoekt eens bladzijde 117; het is
gescheurd; door wie? door iemand die zaken deed met Anselm,
door den moordenaarnooit heeft Jan Michaud zaken gedaan met
Anselm zijn boek, zeer juist gehouden, getuigt het en de dienst
meid verklaart hem daar nooit gezien te hebben. Het is hij dus
niet die er bladzijde i 17 uitgescheurd heeft; hij moest het er niet
uitscheuren, vermits hij de eenige erfgenaam is; die iemand, Mren
is de moordenaar.
Weest dus gerust en verzekerd, die brave man, hier nevens
mij, is de moordenaar niet, neen, duizendmaal neen!
Hier schilderde de jonge Advokaat het leven af van den schrijn
werker, van zijn eerste kinderjaren, hoe gehoorzaam in School,
aan zijn Ouders en op de Leerwinkels, hoe braaf en eerlijk en stich
tend als Huisvader; was er een gelukkiger gliuishouden dan'tzij
ne? Vroeg hij iets meer? Heeft iemand hem ooit hooren morren 0!
klagen of iemand benijden? en eensklaps wordt dit geluk gestoord
door eenen droeven samenloop van omstandigheden... Verdient
de Huisvader het medelijden niet der Gezwoornen
Op dit woord roedelijden, stond de vrouw Magdalena recht en
haar hart uitstekende riep zij uit: Neen, medelijden niet, maar
rechtvaardigheid, Justicie
Justicie, jazoo ging de advokaat voort, Justicie Meer vra
gen wij niet; alles bewijst u dat de Beschuldigde geen de minste
plicht heeft aan de moord; dat men opzoeke; de tijd zal licht bren
gen dikwijls ziet men de moordenaars hun eigen komen aankla
gen of zich anderszins beklappenDie Misdaad zal niet onge
straft blijven, en moest deze brave Huisvader in 't gevang blijven,
en moest die eerlijke Familie gansch ten onderen gaan, en moest
dan de ware plichtige gekend zijn; heeren Gezwoornen, A\ie van u
zou zonder eeuwig hartpijn dezen dag herrinneren,moesten wij nu
nu veroordeeld worden
Een laatste woord, achtbare Heeren... Men heeft van die Erfe
nis gesproken, die groote Erfenis; welnu, in naam der Familie,
verklaar ik hier dat men geen centiem van dit bloedgeld zal nemen
of gebruiken, zoolang de ware moordenrar niet gekend is!
Nu was de kaart gekeerd.
Jan Michaud verhief het hoofd zijn Vronw weende van vreugd
en zijne Vrienden mompelden Hij zal vrij zijn!
Maar de Prokureur liet niet los; hij herhaalde zijne beschuldi
ging in andere woorden, met meer kracht, waarop de jonge Ad
vokaat in 't kort zijn bewijsredens herhaalde.
't Was reeds donker en de lichten brandden, toen de Voorzitter
den Beschuldigde deed rechtstaan of hij er iets bij te voegen had
Neen, Mr de Voorzitter, maar ik heb die Moord niet bedre
ven en ik herhaal liet, van dit geld wil ik niets, niets
Wat volgde er nu
De Gezwoornen die statig en langzaam weggaan naar hun zaal
van beraadslaging;
De Rechters, die zich ook verwijderen;
De Beschuldigde die weggeleid wordt en zijne Vrouw die hem
volgt.
't Volk dat mag spreken
Een verward gewoel;
Na een half uur, de bel die klinkt;
De Rechters in 't rood die naar hun zetels komen, gevolgd van
de 12 Gezwoornen.
De Voorzitter, die rechtstaat;
Maar, bleek dat hij is, zoo bleek als zijn hemde, maar toch met
een tevreden gelaat....
Men luistert, als naar 't aflezen van een Testament:
Op mijn eer en op mijn geweten,zegt hij met vaste stem, voor
God en voor de Menschen, d'uitspraak van den Jury op al de vra
gen is NEEN
Is neen
