Panlis VAN VOORDE
Zondag 8 Februari 1891
3 2'u Jaar gang
Overzicht.
6
LEDE.
Kerkdijk nieuws.
A
GODSDIENST.
ii?r
VADERLAND. VRIJHEID.
Kapitaal en Arbeid.
Een groot verlies.
St. Martens-kerk Aalst.
EEN BLOEDIGE WRAAK.
C
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewone Annoncen20 centiemen per regel. Annoacen op de tweede bladzijde
60 centiemen den regel. Berichten onder 't Nienws, 1 frank den kleinen regel.
ET LAI
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Fr. 's jaars, veoraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaar?
genomen, rechtstreeks bij ons cf door Post of Briefdragers.
Die Franschmans
III8UWS® Dioeten toch altijd
de gailjards mit-
hangen; nu schrijft een gazet van Parijs, dat prins Bou-
dewijn Koninklijke handen had, gelijk zijn Moeder.
Dat is komen 't zot scheeren met de menschen. De
vreemde Bieren, meest al, van aardigen kwikkwak, bren
gen veel ziekten in ons Land. Er is te Brussel een
apprencie van militairen opstand geweest onder de Sol
daatjes der ingeroepene klas. Socialismus zat er achter..
Zonder de Jongens van den Buiten zou men somtijds al
aardige toeren zien in 't Leger. Er staat 8 dagen cachot,
op 't lezen van een gazet der Socialisten. 71 Ruiters en
58 Rijtuigen waren er maandag, op d'inhaling van Bur
gemeester van Veecken te Erwetegem. Het Feest is be
gonnen met een overvloedige Brooddeeling... Bravo!
Ware 'k in de plaats van onzen Koning geweest, ik zou
overal na de Zielmis van mijnen neef, een groote Deeling
gedaan hebben van Ilouillekolen en van^ Brood... De
Liefdadigheid overwint alles... Amor Vincit. De
Keizer van Duitschland heeft dijnsdag een operatie onder
staan in keel en ooren, zeer wel gelukt, zegt men, en
zullende den Vorst van pijnelijk ongemak verlossen...
Hard tegen hard, zei de Duivel, en hij nam vier kalsei-
steenen in, voor Holloway-pillen. Ge zult er meester
Jan hooren van spreken te Lokeren is M. Thuysbaert,
met levendigen geestdrift ingehaald als Burgemeester.
Lippen, Sixtus onwel geweest 2 mannen met hooge
hoeden komen sjoeren een sober half censken, een
bank met 3 pikkelen, weinig op anker 3 centjes, maar
nu hebben wij al de 3 vijven en veel in d'hand,'ne zalige
Vastenavond Zijn eigene Moedertaal niet kennen,
welke ramp, welk ongeluk D'heeren van Geeraards-
bergen, t'Aalst zoo hoog geschat door hun Concert in
Werkmanskring, hebben nu te Schendelbeke een Feest
van Liefdadigheid gehouden. Veel Volk uit Gent, Aalat,
Ninove, veel Volk en goede opbrengst Dat telt, zei de
Pachteresse en ze bakte wafelen. 't Werkvolk van
Aalst zegt W'hemmen een errem Gasthuis... En z'en
slaan er niet nevens Maandag ten half acht als t'Aalst
't Volk naar zijn werk trok, is te Parijs, op 't Roquette-
plein de Moordenaar Eyraud zonder veel complimenten
den kop afgedaan. Eyraud had nog in Amerika geweest
en was verveerd van niemand, tegen al de Duivels uit
d'Helle zou hij strabant gestaan hebben aber, maar als
ten 6 ure de Directie van 't Gevang hem kwam zeggen
't Keersken brandt de galgetien staat gereed !.T. Als
Eyraud dat hoorde, hij wierd zoo bleek als botermelk en
waggelde gelijk een eende... Fiat executia Dat boezemt
schrik in Ik ben voor d'afschaffing der doodstraf, zei
Jan Van Pamel, maar de moordenaars moeten eerst
't voorbeeld geven. Te Parijs is overleden de groote
schilder Jan Meissonnier van 't jaar li begonnen als
Burgersjongen, fel gewerkt zijn eerste stuk was een
tafereelDe Vlaamsche Burgers! begonnen als Burger en
nu was hij schatrijk Over 't miljoen weerde in schilde
rijen en teekeniug.'ü laat bij a.:n rijn VcderlaDclr-r
t'Aalst zijn de Jonkheden van Congregatie, Zondagschool
en Werkmanskring bijzonder gelukkig geweest in de
Loting samen gingen zij uit en vormden een schoon
vrolijke Compagnie elk had er zijn behagen in... De
Jonkheid moet er uit,zei 't wijf van 80 jaren en ze sprong
over een strooi; De slechte driften temmen, 't kost moeite
maar ze voldoen is onmogelijk De deftige Jonkheid
van dezen tijd heeft d'Hoogachting van Hemel en Aarde
en 't komt later, in de lange levensjaren, zoo zoet op.
Andermaal hebben t'Erembodegem de slachtoffers van
dezen strengen Winter zich mogen verheugen in eene
overvloedige uitdeeling van allerbeste Houillekolen, di©
men verschuldigd is aan de milddadigheid van den acht
baren Notaris De Smet.
meêken Van Raemdonck, dat in April ging Honderd Jaar
worden, overjaar werkte 't ond meêken nog in haren
hof, ze was heel te pas, men schikte reeds de Feestelijk
heden, als de strenge Winter en een verkoudheid dien
langen levensdraad zijn komen afsnijden. Don Pedro
zet nu boeken over,uit 't Arrabisch in 't Portugees en zegt
dat hij veel gelukkiger is dan op den Throon van Brazi
lië. Er is te Roomen spraak van de wsreldberoemde
fresko Michels Angelos laatste Oordeel te doen herstellen.,
't Heeft inderdaad herstelling noodig zonder verrekijker
kan men moeielijk dit tafereel volgen. Het is een Kapel
bijna zoo groot als de zaal van Werkmanskring en 't Mees
terstuk beslaat de gansche vont. Oei, op Lichtmis was
't in de kerk van St Maria-Audenhove 'ne wreede pardaf,
juist onder d'Hoogmis, de zware armkandelaar der Koor,
120 kilos gewicht, die neêrplofte met een gerammelsel
van den anderen wereld. Gelukkig dat elk bleef gezond,
zonder kwetsuur of wond.
_±J
De Premie van 't Nieuws is aan
Italië, dat land der appelcienen, al
waar de opperminister Crispi zij
nen kassaart gekregen heeft, op klinkende wijze; hij
vroeg weêral nieuwe lasten, meinende daar 't verken bij
de steert te hebben, maar 't wierd in de Kamers gewei
gerd, en als hij vroeg of zijn Veertien Dagen erbij waren,
was de stemming Si, Signore, ja; waarop Crispi zoo
bleek wierd als de Dood van Ieperen en langs 't achter
poortje den bosch in was. Bij Koning Huibrecht ging
hij zijn beklag doen, maar de zoon van Victor Eumanuel
zegde hem Niente da fare Er zal geen.lappen of repa-
reeren aan.... En hij teekende Crispi zijn boeksken af...
Dag Crispi... Maar'tis zijn derde levende wijf, de vis-
schersdochter van Messina die een leven zal houden; de
schoon madolje die te Messina wilde ingehaald worden
als een Jesabel, die over al de koppen zag, tot dat 't Volk
in furia geraakte en de plaaster beestje joeg, roepende
Alia porta la rossa Die goed zijn Italiaansch kent, zal
dat verstaan... Crispi is gelukkig als ze zijn visage niet
openkrabt.. Ondertuschen sjoert Koning Humbert uit,
naar ander Ministers. Hij zou er moeten hebben die kun
nen goud smeden, die welstaan met de roó klik, alsook
met Rusland, Pruisen, Oostenrijk en ook met Frankrijk.
In een woord, ze moeten kunnen boon en knoopen
Vooruit, dat God en Eerste Communie schrijft zonder
hoofdletter, langt hier eerbiedig den hoed af en zegt
Mr Crispi Soort zoekt soort..
Wat is dat daar met denPortugees? Men heeft een soort
van militairen oproer gehad voor de Republiek; Burgers
waren er ook tusschen; onder aanvoerderschap van San
tos Cardozo en van den advokaat Veïga Reeds zaten zij
als Meester op 't Stadhuis van Oporto, nogverscheide an
der steden gingen in de revolt meêdoen, als de Troep»
afkwamen en dat er gevochten wierd, gevochten in de
altijd dat de School moet Christelijk zijn; dat meesters
van klein Geloof of Vrijdenkerij een onbestierbare jeugd
zullen leveren en er ligt voor den Lantdag een Wetsont
werp tegen den Kerkelijken en Geestelijken invloed in de
Scholen. De Bisschoppen vragende verwerping van zulke
Wet.. Ze schrijven ook dat Generaal Waldenzee, die
Moltke moest opvolgen, zijn ontslag wil geven en dat
Dr Koch Berlijn heeft verlaten, zonder te zeggen waar
hij naartoe ging.... Zou zijn remedie schipbreuk lijden
Of moethij er nog dieper op studeeren,in d'eenzaamheid
IERLAND scheen dijnsdag goed nieuws te leveren,
dat er verzoening ging zijn tusschen Parnellisten en Mak-
kettisten, doch woensdag waren er weêr nesten tusschen
gekomen. Parnell had beloofd naar Amerika over te ste
ken, nu stelde hij voorwaarden, welke d'ander niet graag
zouden aannemen., 'k Zeg, als de tuit eens verwerreld is!
BRIEF van Zijne Eminentie Kardinaal Manning aan
M. van O verbergen, een van de sectie-secretarissen van
het Luiksche Congres, tot regeling der sociale kwestie.
De Kardinaal zegt dat de verhouding en het loon tus
schen arbeidgever en arbeider moet geregeld worden
i° Door openbaarheid, ik meen door eene openlijke
erkende overeenkomst.
2° De verhouding waarvan moet geregeld worden, tus
schen de meesters en hunne werklieden.
3° De periodieke berekening moet bepaald worden
door dezelfde contracteerende partijen.
Het moet zooveel mogelijk vermeden worden, om in
deze aangelegenheden den toevlucht tenemen tot de
Wetgevende Macht.
Verder schrijft Zijne Eminentie
De zinsnede, die gij uit mijnen brief aan het Luik
sche Congres aangeeft, drukt mijne innigste overtuiging
uit. Maar om tot het grondbeginsel van verhouding te
geraken, is de oprechte en vrijwillige medewerking van
kapitalisten dringend noodzakelijk. Voor een honderd
jaren hebben de kapitalisten, voorbedachtelijk, hunne
belangrijke verdiensten verborgen gehouden en kochten
terzelfder tijd den arbeid aan den laagsten prijs. Het
laatste jaar was de werkstaking der mijners ontstaan,
door het feit dat de [verdienste der kapitalisten met 8o
percent was toegenomen, terwijl de belooning van den
werkman nauwelijks met 3o percent verhoogd was. Ik
zou meer dergelijke voorbeelden kunnen aanhalen.
Op dit oogenblik is de bepaalde hindernis gelegen
in de weigering der kapitalisten, om hunne verdiensten
bekend te maken. Vrij contract is onschenbaar en heer-
schend over arbeid, die aan hongersnood gepaard gaat.
Onder deze bedingingen bestaat vrijheid van overeen
komst niet. Het is eene wreede gekscheerderij.
In den beginne regelde het grondbeginsel van ver
houding den landbouw. Het Metayer stelsel is hiervan
een duidelijk bewijs. Hier zijn de vruchten der aarde te
schatten, niemand kan die verbergen. Zoo zelfs, dat
wanneer veranderd in geldelijke betalingen, het grond
beginsel blijft bestaan, omrede de prijs der producten
genoteerd en is openbaar.
straten.. Van uit 't Stadhuis schoten d'Öproerders, maar Maar in groote werken in fau.i eken is alles verbor-
l:i poeier was ha Ast open dan w>~ 't Evrnwe' h«t verhénffe-
Te Rijssel hebben Vader en Zoon, twee Vlamingen
geloten op denzelfden dag. Te Cherbourg (Frankrijk)
heeft een vrouw van 104 jaren gelot voor een harer
Kozijns die vrouw is nog vrolijk en vlug dikwijls gaat
zij gansch alleen naar d'eerste Mis. T'Olsene is een
vrouw overleden die maar 9 maand te kort had om 100
jaar te zijn en te Melsele, (Waas) is overleden het oud
menderhand ingenomen... Dat zijn geen klein Bierkes,
een Stadhuis innemen Ze spreken van 5o dooden, waar
onder een vrouw en van 200 gekwetsten. Verscheide
gazetten zijn onder beslag gelegd. De gevangenen wor
den op schepen weggevoerd naar versterkte plaatsen.
Men zegt dat er 3oo Personen aangehouden zijn, Burgers
en Soldaten.
Reeds was de Republiek op 't Stadhuis uitgeroepen,
als de Goeveneur de Troepen en de Burgerwacht op
riep en de gemeenschap afsneed tusschen 't Stadhuis en
d'ander wijken waar de oproep broeide... Verdeelde
macht, geene kracht.. Advokaat Veïga is gevlucht naar
Spanje.
Aldaar in 't Schiereiland der Pyreneën zijn er z<
groote Kiezingen geweest; van zaterdag 'af waren z'aan
't vechten, op verscheide plaatsen; men spreekt van 3
dooden. Op veel plaatsen zijn d'onthoudingen talrijk
geweest; er is weinig verandering aan den toestand; ze
spreken van 224 Ministeriéelen, 37 Independenten, 9
voor de Republiek en 7 voor Don Carlos. De Koningin
en haar Kind zijn genezen.
In Duitschland, dat is drollig; de jonge Keizer spreekt
&n, ménige aanduiding waarna men de crdiensten
de kapitalisten kan berekenen. Maar op d<n langen duur
kan dit stelsel van rechtvaardigheid niet verwijzelijkt
worden, zonder betrekkingen van wederzijdsch vertrou
wen en deelneming te vestigen, tusschen de meesters en
de werklieden. Dit is de eerste stap Eigenbaatzuchtige
harten te bekeeren, een arbeid zwaarder dan het werken
in de mijnen. Alvorens wij tot deze gelukkigen uitslag
zullen komen, zullen wij een harden weg te bewandelen
hebben en wellicht nog vele ernstige gevaren moeten
doorstaan.De arbeiderders wereld organiseert zich zelve,
terwijl de kapitalisten, voor het grootst gedeelte, blind
zijn.
Ik heb dit uitdagend voorstel vooruit gezet, omrede
dat ik geloof dat het overeenstemmend is met de natuur
en met het bovennatuurlijk recht, waartoe wij op den
langen duur behooren te geraken.
Henry E.
(i Kard. Aartsb. van West-minster.
Wegens de zware keelpijn van een Ak-
teur, is 't Concert van Liefdadigheid
moeten uitgesteld worden tot Zondag 15
Februari, ten half zes.
Men schrijft vis uit EREMBODEGEM.
Land van Aalst, wel hemelsche deugd wat is er hier zon
dag smakelijk en hartelijk gelachen In dat schoon Concert
van d'Aalstenaars, uw Vrienden 't Was vrukkclijk schoon,
ge moogt dat drukken en verspreiden... En een Volk een
Volk, men heeft da zaal moeten onderschragen Daar is
van gesproken in ons Parochie van Erembodegem, g'heel de
week Van die vrolijke kluchten Van de zoetluidende
muziekklanken, die d'heiten der aanwezigen kwamen verhée
gen En alles zoo deftig Ge schrijft dikwijls lamenteer-
derijen over Aalst, achtbare Gebuur uit 't Land, want Aalst
en Erembodegem palen aan den Dender, ge schrijf! dikwijls
lamenteeriDgen, maar er is toch uog veel treffelijk, ieverig,
weldenkend edelmoedig Volk Aan allen, die op dii Con
cert aanwezig waren, deed het hert deégd, als onzen Achtba
ren Burgemeester M. Dr Verleysen rechtstond, om d'heeren
van Aalst te prijzen en \e bedanken en met eenen Bouquet te
vereerèn... Ja," ja te bedanken, want 't was een uitgelezen
Feest en de Noodlijdende Menschen zullen er nog de beste
meê varen... Alszr de giften ontvangen,dat z'een gebed doen
voor die brave Aalsteneers En ze kunnen niet alleen wel
spelen zingen en kluchten vertoonen, maar ook wel klappen,
want de Voorzitter van hun Sociteit heeft aanstonds 't woord
genomen en zoo rap als de blaren vallen in den Herfst zoo
vlogen de woorden uit zijnen mond Dat ze maar hun plicht
gekweten hebbendat hun princiep en testament is: Weldoen
zonder omzien Dat.de Winter schrikkelijk streng is geweest;
dat alle menschen gebroeders zijn dat zij eer endank zeggen
aan 't uitgelezen gezelschap Dat Erembodegem maar te vra
gen heeft aan hunnen Directeur M. Gustaaf Cammaert, en
dat ze ten allen tijde bereid zijn hun medehulp te leenen voor
den Armen of voor al ander goel werken... Eengestudeerde
Advokaat zou het niet beter uiteen gedaan hebben en einde
lijk zegde M. hunnen President Dus, 't en is hier niet Vaar
wel, maar tot wederziens Daarop is er Bravo geroepen
dathet weêrgalmde tot aan Overhaul... Ja, ja, dat zijn de ge
vallen, Land van Aalst, en wat ik er nog begeer bij ts viegen,
is dat de Boeremenschen het zeer kwaad hebben op Erembo
degem. Hop en Vlas brengen geen geld fn de kas, wanneer
zal dat eensj beteren? elke Prochie zou wel een Kapelle van
St Jobraeugen hebben voor de Patiencie, waarmede den goe
den dag van Mandus, van Erembodegem.
't Gebed van Veertig Uren, Zondag, Maandag en Dijns
dag. Te Bolonia is een Komiteit ingericht om in Mei
1892 den Honderdsten verjaardag te vieren der Geboorte
van Pius IX, van zaliger en verhevener gedachtenis...
't Volk vergeet zijne vrienden en weldoeners niet... De
zetel van 't Komiteit is Bolonia, Italia, Via Mazzinni 94.
Die een Kerk wil zien, kumtrijk en prachtig hersteld,
moet naar St-Michiels gaan te Geut... Ha die Voorouders!
z'hadden verstand van bouwen!... Die kolommen en
voutsteenen in witten arduin, vouten en panneelen in
rooden steen, die geschilderde vensters, die gothieke
bouwtrant hoe verrukkelijk schoon Pastoor Pauwels
beschreef het zoo treffend in zijn Voordracht over de
Kathedralen, zoo treffend dat voorname Heeren, dat
moedelijke Heeren uitriepen Jk was maar gekomen
voor eenige oogenblikken, maar ik ben blijven luisteren
tot aan het einde... De gothieke Kathedralen, met hun
verhevene, leerzame en indrukwekkende Beieekenis
De Koor en Sl-Martens en de beuk er rond zullen na
d'hprste!li?;r®r.booner zij" iï\tL j- ^-Michiels. ag.
De Vastentulle get.l als schikkingen ater yleeseh
moet gederfd worden, binst de 40 dagen voor Paschen,
den woensdag en den zaterdag... Verders zal 't afgelezen
worden in alle Missen en blijft de Bulle aan den Preêk-
stoel hangen t'elks inzage. Maandag, II. Adelardus,
abt, ook H. Appolonia; dijnsdag H. Scholastics, vereerd
op Afflighem; woensdag, Aschdag, om een kruisken te
gaan; zaterdag wederom H. Titus.
BENOEMINGEN. De E. H. Th. Pessemier, on
derpastoor te Ophasselt, is onderpastoor benoemd te
Nazareth. De E. H. E. Lamon is professor benoemd
te Ronsse. De E. H. F. Van der Snickt, professor in
St Josefsgesticht te St Nikolaas, is bestuurder benoemd
van het klooster te Nederbrakel.ï£>'
De Vlaamsche zanger M. Blauwaert, geboren te Lokeren
en vermaard de wereld door, wegens zijne schoone stem, zoo
wel geoefend, zelfs ze noemden hem den eersten Baryton van
Europa, die merkweerdige persoon is dijnsdag overleden te
Brussel St-Gillis, in den ouderdom van 48 jaren, na eene korte
ziekte. Het was een groote kunstenaar zonder hoogmoed,
maar immer bereid om voor Vlaanderen en voorde Liefdadig
heid zijne wonderschoone stem te laten hooren.
Als ge langs de Pontstraat de Kerk in
komt, aan uw recht hand hebt gij een
kunstig gesneden Outaar, waarop ver
scheide heiligen staan, o. a. de H. Chris-
toforus, die 't Kindje Jesus draagt; inden
Outaar prijkt het Meesterstuk der St.
Martens-kerk,
den St-Rochus van Rubens
een schilderij 3 m. 90 hoog 2 m. 60 breed.
Rond i63o, de Pest was in Aalst, veel
menschen stierven ervan; men nam zij
nen toevlucht tot de H. Rochus, en de
belofte wierd gedaan van zijnen Outaar
met een schilders tuk te vereeren.. Wie
zou men daarmeê gelasten Er waren
toen veel Schilders in de Nederlanden,
doch één muntte boven allen uit
Pieter Pauwel Rubens,
in i577 t'Antwerpen geboren, in i5g5
leerling van Otto Venius, tn 1600 in Ita
lië met aanbevelingsbrieven van d'aarts-
hertogen Albertus en Isabella, 8 jaren in
Italië verblijvende, dan terug naar zijn
Vaderland; zoo zeer wierd de Kunst te
dien tijde vereerd, dat toen Rubens in
16014 met zijn eerste kind naar den Doop
ging, Aartshertog Albert in persoon
kwam Peter zijn... In i63i was Rubens
ten toppunt der glorie gestegen: Spanje,
Frankrijk, Duitschland, Italië waren ge
lukkig een zijner Tafereelen te bekomen;
en de Kappellemeesters van St. Rochus
t' Aalst dachten op dien grooten Mees
ter; gelukkigiijk! eenige jaren nadien
ware het te laat geweest; -want in 1634
wiard hij zoodanig aangerand door de
jicht dat het hem schier onmogelijk was
nog een penseel in handen te nemen. In
1640 is hij overleden den 3o Mei.
Hoe gingen zij Rubens overhalen om
voor Aalst een stuk te willen schilderen
Hoe zijn d'Aalstenaars gelukt bij Ru
bens
Zeer waarschijnlijk door tusschen-
komst van den Abt van Afflighem. De
Antwerpsche Meester ging daar meer
maals voor eenige dagen; de hoogwaar
dige Abt was zijn goede vriend; meer dan
een stuk had hij aan de St. Pieters-kerk
van Affligem geleverd.
OF
door Silvain Van der Gucht.
XVIIII. GROUWELIJKE VEROPENBARINGEN.
De metserdiender was nu vertrokken, half noordscb-gezind,
vermits er hem daar zelfs geen druppelken wierd aangeboden,
om zijne alteratie te stillen. Toen Beth alleen was, begon zij ha
ren wreeden toestand te overwegen Geen broodwinner hebben!
Nu alleen zijn in de wereld, met die sukkeles van haar dochter!..
Dit tergde baar zoodanig, dat zij in een razige gramschap schoot,
en als een helsche furie opsprong, hier en daar een stuk huisraad
in stukken smeet en eindigde met op den aarden vloer van haar
huis neder te storten.
Daar lag zij nu, zonder hulp, de booze Jesabel, hare keel
brandde van dorst en ze was onbekwaam haar op te rechten en
water te halen.
Lang zou ze daar gelegen hebben en misschien bezweken zijn,
indien twee geburevrouwen niet waren ingekomen, om haar de
ramp meê te deelen, die Leda, heure dochter overgekomen was.
Juist begon de gramschap van 't wijf te bedaren en ze geraakte
voor goed aan 't krijsschen over het droef verlies van haren teêr-
geliefden broodwinner; de geburevrouwen deelde haar meê hoe
Leda gevaren was en waar 't kind verpleegd wierd, waarop Beth
eensklaps verbleekte en dreigde terug in onmacht te vallen.
Ei, riep plotselings een der vrouwen. Wat is er Wat is
er Een vreemde Geestelijke die naar hier komt!
Wat gaat er hier nog voorvallen dacht Beth in haar eigen.
't ls... 't Is, riepen de geburevrouwen, 't is Mr den Deken
van Aalst en ze schoven er rap van door.
Goeden dag, vrouw
Dag, Mr den Deken; ik ben toch een ongelukkig schepsel,
niet waar vraagt aan g'heel de Prcchie of wij niet eerlijk aan ons
brood geraakten, met ons tien vingeren, dag en nacht wroetende
en sparende, en mijnen armen man
Wat is er van uwen man, vrouw
Och, Mr den Deken, ge weet het toch zeker al; hij is t' Aalst
van een battement dood gevallen! Ze zijn het mij daar komen zeg
gen
Uwen man, vrouw; daar wist ik niets van, 'tis zeker een
wreed geval, een droeve ramp; maar ge moogt God bedanken
dat uwe dochter Paula ook niet dood is; onderwege Aalst wierd
zij door eenen wolf aangerand en zonder den jager van Mr Van
Bommel, zoudet gij heden twee sterfgevallen te betreuren hebben
Och, mijnen goeden Mijnheer den Deken, had die wolt
Paula verslonden, 't en zou maar een ruit uit de venster geweest
zijn; die dochter bracht geen du't in; maar mijnen man, mijnen
broodwinner, hij, dood Mrden Deken, wat blijft er mij over
dan den bedelzak
De Geestelijke bleef eene wijl diepdenkende; nooit had hij eene
moeder zoo onverschillig van haar kind hooren spreken!... Ze
maakte er niets van, dat heur dochter bijna verscheurd was door
eenen wolf.. GysebrechtGysebrecht, achtbare vriend, zoo dacht
hij, uw Vaderhart zal het goed geraden hebben!
Danzich neerzettend en zijn oogen met doordringenden blik
een tijd lang in die van Beth vestigende Beth, zegde hij met
klem en nadruk; Beth uw man is dood weet ge dat gij ook eens
zult sterven
Och, Mr den Deken, mag 'ne mensch in mijnen toestand de
Dood niet binnen roepen
Beth, zoudt gij gerust kunnen sterven met al die schelm
stukken op uw geweten
Schelm.... stukken
Zekerlijk, vrouw; tot heden hebt gij het kunnen verborgen
houden;maar de tijd is daar, dat door Gods schikking alles ontdekt
wordt en daar blijft u niets over om aan de straffende hand van
't Gerecht te ontkomen, er blijft u niets over, onthoudt het wel,
dan mij uwe medeplichtigen te doen kennen en nu voortaan een
beter leven te leiden.
Beth verschoot, als zij Mr den Deken zoo ernstig hoorde spre
ken, echter gaf zij het niet op
Mijnheer de Pastoor, hoogwaardige Prelaat, zegde zij, ik
weet waarachtiglijk en rechtveerdiglijk niet van welke schelmstuk
ken of medeplichtigen gij wilt spreken; in weerwil van mijne
bittere armoede heb ik mij altijd onberispelijk gedragen... Ja,
mijn eerbiedwaarde heer, zoo waar als er 'ne....
Vrouw, gaat gij uwe schuld nog verzwaren met valsche
eeden ot beroepingen op d'Almachtige Waarheid Weet wel dat
ik hier niet gekomen ben om te redetwisten, maar om uit uwen
mond de vaste waarheid te hooren van hetgene gij wordt beticht
en om uwe ziel zalig te maken.
Beth sloeg nu hare oogen verbaasd rond en de Geestelijke ging
voort
Vrouw, mijnen tijd is kostelijk gij wilt niet spreken en ik
hen niet van zin hier lang op eene antwoord te wachten. Moet ik
hier weggaan, zonder dat gij alles beleden hebt, alles, hoort ge,
wee u! G'hebt nog een half uurken nu hebt gij nog tijd van
't gevang te ontsnappen later niet meer; en om uwe Belijdenis
te vergemakkelijken en te toonen dat ik alles weet, wil ik u maar
-. doen
Waarom hebt gij uwe Dochter Paula met Leda, het dochter
ken van den heer Gysebrecht van Bommel verwisseld en waarom
hebt gij later, als UW dochterken overleden was, dezelve onder
den naam van Leda doen begraven? Spreekt en zijt openhartig
uw eeuwig en tijdelijk geluk hangt ervan af.
Beth keek nu op, met opengesperde oogen, en daar de Geeste
lijke vreesde dat zij naar een uitvlucht rond zocht, voegde hij er
aanstonds bijBeth, durft gij voor den rechtveerdigen en eeuwi-
hen God verklaren dat Paula uw kind, uwe dochter is
Beth slaakte een pijnlijken zucht.
Moet ik u aan 't Gerecht overleveren of gaat gij spreken?
Dit gezegd hebbende, stond de Geestelijke recht en meinde
recht naar de deur te gaan.
Beth stak haar handen smeekend uit en zegde Mr, Mr, Mf,
blijft toch eenige stonden,
En dan naar de deur ziende en uit de venster kijkende, zegde
zij met ingehoudene stem M. den Deken, uit Armoede, om geld
te hebben, doet een eerlijk mensch veel, waarover zij later spijt
heeft... Dat zal toch onder ons blijven, niet waar, hier in een
graf zinken 'k En heb de Justicie niet te vreezen?
Vrouw, als gij rechtzinnig zijt en alles bekent en rouw
hebt, zal er u geen hinder geschieden maar weet wel, dat wie
liegt, zijn eigen bedriegt en »vie met valsehheid omgaat, zijn eer
en zijn geluk in duigen slaat. Ge bekent dus uw schelmstukken 'i
Och Menheer den DekeD, een vrouwmensch is een zwnv
schepsel, en 'k was opgestookt door mijn broer Hendrik die
knecht was bij Mr Andreas Boogspriet.. Ze zijn alle twee in een
geweldige dood gestorven.
Ja, vrouw, God is rechtveerdig en almachtig, en straft hi|
hier niet, hij heeft later zijn eeuwigheid...
Zekerlijk Mr den Deken, 'k heb dat ook gezegd, die schur
ken Andreas Boogspriet is door zijnen knecht Hendrik 't hert
doorsteken met eenen degen en 8 dagen nadien is mijn broêr
Hendrik (Ons Heer wil zijn ziel genadig zijn) als moordenaar ge-
rabraakt.
Ge ziet wel, vrouw, hoe rampzalig het einde is der boos
wichten... Ons Heer borgt wel, maar scheldt niet kwijt... En
welk deel hebt gij genomen in die Misdaden Belijdt alles recht
zinnig, 't is heteenigste middel om Vergiffenis te verwerven.
Mr den Deken, zoowaar als er 'ne God is in d'IIeilige Kerk,
ik ben ik het niet die Mevrouw Van Roodendyk en haren Echtge
noot heb vergiftigd.
Ge zijt gij het niet
Neen, Mr den Deken, 't was mijn broêr Hendrik, opgestookt
door den goddeloozen nijdigaard Boogspriet, welke hem nadien
ook gebood de jonge bruid door vergif in 't graf te brengen.
Drie slachtoffers
